*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK 61579 ***

AL MIA FRATINETO

LETERO PRI LA SEKSVIVO

DE

FELIX ORTT.

TRADUKITA DE

A. MULLER.

Eldonejo "Chreestarchia", 1912. Soest (Nederlando).




_Mia kara Fratineto._


Vi certe iomete miros, ricevante tiel longan leteron de via fratego,
kaj ne komprenos, kio estas la kaŭzo. Eble vi pensas, ke nepre
ekzistas tre serioza kaj grava motivo, ĉar vi ja ne estas dorlotata
per miaj leteroj; kaj se vi pensas tion ĉi vi estas prava.

Tamen, se mi diras al vi, kio estas la kaŭzo, kiu min decidigis
babili dum kelkaj horoj kun vi, kredeble tio ŝajnos al vi ne tiel
grava.

Ĉu vi memoras, ke vi antaŭ ne longe traserĉis la libroŝrankon de
via patro en la volumoj de Van Lennep. Vi jam estis leginta kelkajn:
"De Roos van Dekema", "Ferdinand Huyck", kiuj tre plaĉis al vi, kaj
nun vi denove prenis volumon nome: "Klaasje Zevenster". Vi jam estis
komencinta kaj precipe vi trovis la komencon sufiĉe amuza; tiuj
sep studentoj, kiuj ricevas kiel donacon de Sankta Nikolao tiun
infaneton, tiam via onklino venis en la ĉambron kaj demandis, pri
via legaĵo. Kaj kiam vi diris ĝin al ŝi, ŝi ordonis ke vi remetu
la libron, ĉar ĝi ne estis deca por vi.

Ĉu vi ankoraŭ memoras la tutan interparoladon kiun vi tiam havis?
Vi tiam trovis ĝin iomete malagrabla, esti devigata remeti tian
ĉarman libron en la ŝrankon kaj demandis, kial tiu libro ne estis
bona; kial via patro havas malbonajn librojn en sia libroŝranko,
kial la homoj verkas malbonajn librojn?

Via onklino respondis, ke la libro, entute ne estis malbona, sed ke
ĝi enhavas detalojn, kiujn fraŭlineto de via aĝo ne ankoraŭ
bezonas scii.

Tion vi trovis ankoraŭ pli malagrabla, esti konsiderata kiel
infaneto, kaj vi diris, ke vi ne komprenis, kial vi ne povis scii la
veron, kaj ke estas ĝuste bona, ke vi scias diversajn aferojn, kiuj
okazas en la mondo, sed ĉio ne sukcesis ŝanĝi la opinion de via
onklino.

Poste vi ambaŭ priparolis aliajn librojn, vi demandis, kiuj estis
bonaj libroj, vi citis kelkajn, kiujn viaj amikinoj estis legintaj
kaj trovintaj belegaj! "Hilda v. Suylenburg", "Het Jongetje", "Het
Zusje", ktp.

Ĉu estis permesate al vi legi tiujn?

Sed via onklino skuis nee la kapon ĉe la nomo de ĉiu libro, kiun
vi citis kaj diris, ke tiuj ĉiuj ne estas decaj libroj por junaj
fraŭlinoj. Aliajn librojn, de Marlitt kaj samspecajn, ŝi trovis
tro romantikaj, kaj vi denove ne komprenis, kial romantikaj libroj
estas maldecaj por vi.

Tiam vi demandis, kion vi do fine povis legi; via onklino ne sciis
montri multajn Holandajn librojn kaj la Anglajn de Louise Alcott
kaj Miss Yonge vi jam konis.

Ne necesas ke mi precize ripetu la tutan interparoladon, sed vi
memoras tamen, ke vi fine iomete koleriĝis, kaj ĉagreniĝis. Vi
tute ne povis kompreni, kial onklino ne aprobis ke vi legas diversajn
romanojn, kiujn kelkaj amikinoj viaj tamen kun permeso estis
legintaj, kaj trovintaj belaj, kaj en kiuj ili malkovris neniun
malbonaĵon kaj vi poste murmuretis al mia orelo, ke estis tiel
malafable de onklino tiamaniere uzurpi, ĉar vi kiel fraŭlineto de
dekses jaroj ne estis plu malgranda infano, kaj ke vi ankaŭ en la
estonteco ne intencos ĉiam konsulti la onklinon kaj volos legi tion,
kio al vi plaĉas.

En tio vi ne estis tre kompleza, ĉar vi bone scias, ke onklino vin
tre amas kaj faras ĉion, kion ŝi povas, por kiel eble plej bone
anstataŭi vian panjon, kiun vi ne havas plu.

Kaj vi ankaŭ scias, ke via patro konfidas vian tutan edukadon al
onklino, ĉar li konscias ke ŝi volas vere nenion ol la bonon por vi
kaj ĉar ŝi estas tia ĉarma kaj saĝa virino.

Mi ankaŭ scias, ke vi diris tion ĉi kolere kaj ne havis la intencon
diri ĝin tiel akre, sed tamen mi rimarkis ke ĝi daŭre ĝenas vin,
ĉar vi ne komprenis ĝin kaj ĉar kaŭzis disiĝo inter vi kaj la
onklino. Post tiu tempo vi estas vere iom malpli afabla je ŝi, kaj
mi vidis, ke onklino rimarkis ĝin kaj ĉagreniĝis pro tio, ĉar
vere, ĝi ne estis ĉikanemo de ŝi kaj ŝi nur celis vian feliĉon.

Nu, kelkajn tagojn poste mi interparolis pri tio kun onklino. Mi
diris al via onklino, ke mi sentas, kiel malagrabla estas tiu
malkompreniĝo; mi opiniis, ke ŝi vere pravas, sed, ke mi ankaŭ tre
bone povas imagi al mi bildon de viaj pensoj kaj komprenis, ke vi
estis malbonhumora, ĉar vi ne povis percepti la intencojn de via
onklino; kaj ke mi tial opiniis tre bone ke onklino iam malkaŝe
parolos kun vi kaj konigos la motivojn kial ŝi estis tiel
antaŭzorga pri la elektado de via legaĵo.

Sed tiam via bona onklino ankoraŭ pli ĉagreniĝis, kaj ŝi diris,
senti tre bone, ke ŝi devus interparoli kun vi, sed bedaŭrinde, ne
havi la kapablecon; ŝi ne sentis sin kapabla pritrakti ĉiujn tiujn
malfacilajn, delikatajn kaj mizerajn aferojn.

Kaj ŝi daŭrigis, se vi realigis vian intencon por legi ĉiujn tiujn
romanojn kiuj estas nuntempe eldonataj, precipe la francajn, vi en
la estonteco eble malfeliĉiĝus. Vi konatiĝus la malnoblaĵon en la
mondo en deloga formo, kaj se ĝi superregus vin, vi perdus tiam vian
delikatan kaj ĉastan senton, kaj serĉus vian plezuron, feliĉon kaj
ĝuon en malnoblaj anstataŭ noblaj aferoj, kaj per tio morale parte
malaltiĝi; kio certe estus vere tre bedaŭrinda, aŭ, ĉu ĝi ne
plaĉus al vi, sed elvokis vian abomenon, tiam vi eble konfuziĝus,
vi konsiderus tion, kio estas vere bela en la mondo kiel malnobla kaj
malbela kaj havi per tio gravan batalon kaj maloportunaĵon, kaj per
tio malhavi multe da feliĉo, kiun la mondo proponas.

Ĉu vi nun vidas bone, ke onklino vere havis tre gravajn motivojn
esti tiel zorgema pri via legaĵo, kaj la kaŭzo estis nur, ke ŝi
estis tiel antaŭzorga por via estonta feliĉo, ke ŝi nun iomete
maloportunigis al vi la vivon. Sed mi diris al onklino, ke ne daŭrus
longe, ke ŝi estus ankoraŭ havanta la gvidadon pri via legaĵo;
kaj ke vi ĉu baldaŭ, ĉu en la estonteco tamen renkontos tiujn
malfacilaĵojn, kiujn onklino tiel deziregis malproksimigi de vi, kaj
ke estas tial pli bone ke vi aŭdas pri la malĝojo kaj malnoblo, kio
ekzistas en la mondo, kaj kion vi neeviteble baldaŭ devus koni,
aŭdis de homoj, kiuj vin amas kaj celas vian feliĉon, ol se vi
suĉas ĝin hazarde kaj nepreparite el pli aŭ malpli bonaj romanoj,
poste demandante pri tio informojn al amikinoj kaj tiam eble tute
konfuziĝus.

Se vi nun aŭdis tiom, kiom necesas pere homoj, kiuj vin amas, tiam
ili povis zorgi, ke vi vidadus la belon kiel bela kaj lernas
diferenci la malbonon kiel malbona, kaj tiam vi certe estus perdinta
iom de via nescio, sed nenion de via animpureco kaj protektita
kontraŭ la influo de diversaj libroj, kiujn ni tamen ne ĉiam povus
malproksimigi de vi.

Pri tio onklino kaj mi interkonsentis, sed ŝi nekuraĝis priparoli
la aferon kun vi, ĉar ŝi malfacile esprimas siajn pensojn kaj
demandis ĉu mi bonvolus fari tion.

Kaj tio estas la kaŭzo, kial mi skribas al vi tian longan leteron.

  * * * * *

Fratineto, se vi momenton preterpasigas antaŭ viaj okuloj la
rakontojn kaj romanojn, kiujn vi ĝis nun legis, tiam vi memoras, ke
preskaŭ ĉiuj el ili rilatas la amon inter junulo kaj junulino.

La junulino estas ordinare tre belega kaj posedas diversajn ĉarmojn
kaj virtojn, kaj la junulo "amas ŝin pasie", aŭ pli bone, li amas
ŝin ĝis la morto kaj post multaj malfacilaĵoj fine okazas edziĝo.

Eble vi havis, kiel tre multe da fraŭlinoj antaŭe, epokon, kiam
vi juĝis ĉiujn tiujn amindaĵojn neeblaj kaj tedaj, sed tiu opinio
por tre multaj filinoj poste ŝanĝiĝas, kaj ili trovas tiujn
amhistoriojn belegaj.

Mi ne scias kion vi nun opinias pri tio, sed vi tamen ĉiuokaze estos
konvinkita, ke amo kaj edziĝo tamen estas la plej interesa kaj
feliĉa en la vivo, ĉar ĉiuj tiuj libroj tiel unuanime nomas tion
la plej grava.

Eble vi jam estas tiel forte sub la influo, ke vi mem ankaŭ
deziregus ke ĉarma, juna viro ankaŭ vin poste tiel kore amus, kaj
ke vi konsideras tion, kiel la grandan feliĉon de la vivo.

Eble vi bedaŭras ĝin ankaŭ, ke vi mem ne estas tia rava filino,
kiun la homoj ĝis morte amas kiel la libroj rakontas, kaj ĉu vi jam
observis vin mem en la spegulo, konkludante, ke via ĉarma vizaĝeto,
kiun ni ĉiuj amas kiel ĝi estas, tamen tute ne estas tiel rava kiel
tiu de la heroinoj el viaj libroj.

Se ĉi ĉio estus tiele, tiam evidentas ke via onklino tute ne estis
tro severa kaj nepre necesas, ke ni interparolas pri tio, ĉar vi jam
konsideras ĉion el malbona vidpunkto same kiel vi iam observis vian
vizaĝon en konveksa ĝardenspegulo--kelkaj partoj pli grandiĝas
kaj aliaj tro malgrandiĝas tiel ke vi vidas la tutaĵon malmodelita
pro malĝustaj proporcioj.

Mi konsentas--amo estas tre serioza afero--amo estas la plej alta kaj
la plej feliĉiga en la vivo. Sed, kio amo estas, tion vi ne facile
komprenos el ĉiuj tiuj romanetoj, kiuj hazarde falas en viajn
manojn.

Ĉu vi iam bone pripensadis, kio estas la esenco de amo?

Ĝi _ne_ estas tiu speciala sento de ĉarmo, kion la geherooj el
viaj romanetoj sentas reciproke; kiuj estas tiel feliĉegaj per unu
ekrigardo el la okuloj kaj profunde malfeliĉegaj, kiam alia persono
kaptas tiun dolĉaĵon; kiuj ŝatas promenadeton en la lunradio kun
ilia adorito kiel la plej grandan feliĉon en la mondo.

En tiu sento tamen povas kuŝi amo, sed ne ĉiam la vera amo
troviĝas en ĝi.

Tiu sento de ravo, tiu alterno de feliĉego kaj malfeliĉego, kiun vi
konas el la libroj kaj pri kiu mi ne bezonas paroli pli longe, estas
io alia:

Estas _amindumo_, kion vi certe ne devas konfuzi kun _amo_. Mi
rakontos al vi kio estas _amo_.

_Amo estas la sento de unuanimeco._

Tion vi perceptu bone. Tio ne nur rilatas por gejunuloj, sed tio
koncernas ankaŭ por ĉio en la mondo kaj en la tuta universo.

Vi scias ke estas skribata en la Biblio:

_Dio estas Amo._ Tion vi nun povas imagi al vi kion signifas tio.
Vi ja scias ankaŭ ke estas skribita en la Biblio, ke Dio estas la
kreinto de la ĉielo kaj la tero.

Tio estas, ke ĉio, kio ekzistas, devenas el Dio, kaj ke Dio ekzistas
kaj vivas en ĉio, kio estas.

Estas nenio en la universo ekster Dio.

En Dio ĉio estas unuiĝinta. Do, rezonante "Dio estas unueco, kaj
Amo estas unueco", mi logike rajtas diri: Dio estas Amo.

Ĉar ĉio, kio estas kreita, ĉio, kio estas deveninta el Dio, estas
profunda unueco, tial ekzistas inter ĉiu estaĵo ligo de amo.

Almenaŭ, tiu ligo devas ekzisti por ĉiu, kiu konscias tiun unuecon.
Multe da personoj ne perceptas klare la unuecon inter ĉiuj homoj kaj
inter ĉiuj kreitaĵoj, sed kontraŭe ili pli atendas la diferencojn.

Tio okazas, ĉar la diferencoj troviĝas je la supraĵo sed la unueco
en la profundaĵo.

Tiuj diferencoj, kiuj estas je la supraĵo, oni do vidas supraĵe la
unue, kaj tiuj donas la senton de disiĝo kaj malamikeco.

Vi ne amas tiun knabinon, ĉar ŝi havas tiajn tedajn ecojn, tute
alia vi diros, ol vi trovas agrabla aŭ bona.

Tiu diferenco ekscitas vin kaj naskos senton de antipatio; kaj kiam
tiu antipatio iĝas pli forta, tiam fariĝis malamikeco.

Sed vi lernis, ke tio ne estas bona. Vi lernis el la Biblio, ke
Jesuo diris al ni, ke ĉiuj homoj estas fratoj, infanoj de unu
Patro, kaj ke ni devas ami niajn proksimulojn kiel nin mem.

Kaj la disĉiploj de Jesuo proklamis la saman kiel ilia Majstro,
kaj tio estas kiel vi scias la fundamento de la Kristanismo.

Ankaŭ famaj saĝuloj el la idolanaro en pratempoj instruis la saman.

Boeddha instruis ankaŭ, ke ĉiu vivo estas unueco kaj ke ni
devas senti amon al ĉiu vivanta.

Eble vi jam aŭdis ke nuntempe en nia socio vivas personoj, kiuj
nomiĝas Teosofoj. Nu, la fundamento de la Teosofio estas ankaŭ
la frateco por ĉiu vivanta, kaj ili instruis same kiel Boeddha
instruis tion kaj same kiel ni povas legi en la biblio, ke ni devas
ami nin reciproke kaj ne nur la homojn, sed ankaŭ la bestojn, ĉar
ili ankaŭ estas parto de la frateco de la vivantaĵo kaj same kiel
ni estas naskita el Dio.

Ĉu vi nun sentas ke ekzistas forta ligo inter unueco kaj amo kaj
tiam ni sentas tiun unuecon kaj animunuecon al aliaj, ankaŭ
plifortigas tiun senton, kion vi konas kiel "amo".

Vi sentas vin parenca al via patro la plej multe, kaj tiam, kiam via
panjo ankoraŭ vivis, ankaŭ al ŝi; vi amas ilin la plej multe; kiam
ili havas ĉagrenon, ankaŭ vi doloras pri tio, kiam ili ĝojas, vi
ankaŭ ĝojas pri tio, kvazaŭ estas via propra afero, kvazaŭ vi
ĉiuj estas unuanimaj.

Ĉu vi komprenas nun, ke tiel intence kiel vi sentas tiun unuecon, vi
ankaŭ havas tiun senton, kiun vi konas kiel amon.

Kaj plie vi ankaŭ sentas la parencecon kaj ĝis certa grado la
unuecon al via onklino kaj al via pliaĝa frato kaj ankaŭ al viaj
amikinoj kaj kuzinetoj kaj al kelkaj aliaj personoj, kaj vi
partoprenas en ilia ĉagreno kaj feliĉo, vi amas ilin, proporcie ke
vi sentas la unuecon kaj la parencecon al ili. Kaj nun rezultas el la
aranĝoj de la sorto, ke ofte okazas, ke du junaj homoj, junulo kaj
junulino sin renkontas kaj ke inter ili kreskas granda simpatio;
naskiĝas sento de amikeco inter ili, kiu senĉese pligrandiĝas, ke
fine ambaŭ sin sentas tiel unuanime, kvazaŭ ambaŭ animoj estas
kunfanditaj ĝis unu.

Ili ambaŭ ne konas pli agrablan ĝuon ol tiun senton de unueco, ili
tial volas partumi ĉion kune, ĉion kune travivi en la vivo, ĝojon
same kiel malĝojon, feliĉon same kiel ĉagrenon.

Kiam ili ne estas kune, ili sentas ian mankon, kvazaŭ parto de ili
mem estas forprenita, ili nur sin sentas kontentigitaj, kiam ili
estas kune, same kiel estas skribita en la biblio: Tiuj ĉi duoj
estos unuo. Kaj por tiu forta, ĉiu reganta sento de unueco, kaj por
la inklinego, por kvietigi tiun senton, naskiĝas ankaŭ la bezono
por vivi tute por kaj kun la alia.

La malpli fortaj ligoj de amo, la malpli forta unuecsento, kiu
ekzistas inter tiu viro aŭ tiu fraŭlino kaj siaj gepatroj, siaj
gefratoj, siaj aliaj parencoj kaj amikoj, devas cedi por la potenca,
forta bezonego al unueco, de tiuj ĉi ambaŭ. Ili do forlasas sian
antaŭan rondon, sian gepatran domon kaj ambaŭ formas kune novan
unuecon, novan familion.

Tiel ankaŭ ordonas la biblio: tial homo forlasos gepatrojn kaj
dediĉu sin al sia edzino, kaj ambaŭ estos unu. Kaj tio ĉi
koncernas por la virino, same rilate al la viro.

Tia sento de interna unueco kun, aŭ de amo al alia animo estas la
plej feliĉa kion la homo en la vivo povas sperti. Estas kvazaŭ
antaŭvidaĵo por la eterna ĉiela feliĉego, kiam ĉiuj kreitaĵoj
estas kunigitaj en Dio kaj la amo inter ĉiuj estas perfekta.

Sed ni ne povas figuri al ni tiun senfinan feliĉegon, ni ne povas
tion percepti kaj en tiu ĉi tera vivo ŝajnas ke ni nur povas doni
tiun tutan amon, tiun perfektan senton de unueco, al unu agordita
animo, (kvankam ekzistas kelkaj personoj de kiuj la amo estas pli
ampleksa, kaj kvankam ni scias de Jesuo, kiu amis ĉiujn homojn,
ĉar li sentis la unuecon inter ĉiuj pli forta, ol ni kapablas
ankoraŭ).

Ekzistas ankaŭ personoj, kiuj neniam sentas tiun unuecon, kiuj
neniam konatiĝas kun tiu forta amo, ankaŭ ne por unu persono en la
vivo. Ili estas certe kompatindaj, ĉar mankas al ili tiu granda
feliĉo, kiun donas la sento de unueco.

Eble ilia animo ne estis jam sufiĉe matura.

Eble la tera vivo estas lernejo por lerni tion, kio estas amo, kaj ni
komencas kompreni la universalan amon kiel Jesuo ĝin instruis,
sentante antaŭe tiun unuecon kun alia animo.

Kiel ĉi ĉio estas, kaj kio estas la intenco de nia tera vivo, ni
nun ne bezonas mediti pli longe pri tio, se ni nur konsideras, ke la
destino de la homo estas ami aliajn kaj estas la plej feliĉa en la
vivo, kiam ni konscias senti tiun unuecon al alia animo.

Mi nomis la ekzemplon de juna viro kaj fraŭlino ĉar tio ĉi okazas
plej multe, kvankam tiu perfekta amo, tiu tuta unuecsento, tamen
bedaŭrinde ne troviĝas en ĉiuj edziĝoj kaj eble multe malpli, ol
vi pensus.

Sed du animoj, kiuj sentas sin unuigita, ne necesas esti precize tiu
de viro kaj virino aŭ fraŭlino.

Povas ankaŭ esti du amikoj aŭ amikinoj, kiuj amas unu la alian kun
ilia tuta animo; povas ankaŭ esti patro aŭ patrino kaj infano;
povas ankaŭ esti gefratoj.

La amo, kiu povas ekzisti inter ĉiuj tiuj estas esence tute ne alia
ol tiu inter viro kaj virino--estas ĉe ĉiuj la unuecsento de du
animoj aŭ pli ol du. Sed la sento de unueco aŭ de amo ofte sin
manifestas diference, ĝi surprenas diversan karakteron, laŭ la
flankaj influoj, kiuj ĝin modifas.

Ekzemple, la amo inter gepatroj kaj infano estas akompanata de
respekta konfido de la infano al la gepatroj kaj protektanta amo de
gepatroj por la infano--kaj tiuj sentoj, kiuj estas sekvo de la
cirkonstancoj; ĉar la gepatroj de komenco de la naskiĝo zorgis
por la delikata helpbezonanta infaneto, kaj sin mem tiel multe
malpermesis kaj oferis, kaj ĉar la infaneto ĉiam serĉis kaj trovis
kion ĝi bezonis, kaj tial lernus ilin konfidi; donas difinitan
karakteron al tiu-ĉi formo de amo.

Tial ankaŭ la amo inter viro kaj junulino aŭ virino havas specialan
karakteron kaŭze la flankaj deziroj, kiuj ĝin akompanas.

La unuan senton mi jam nomis, kiam mi citis tion, kio en la romanoj
tiel estas metita antaŭen, tiu speciala ĉarmo, kiu disradias de
la dolĉo, delikato kaj ĉarmo de la virino al la viro, kaj de la
kuraĝo, forto de la viro al la virino; io karakteriza amvekanta, kiu
la tipe virina influas la viron kaj la tipe vira influas la virinon.

Kio estas la kaŭzo de tiu ĉarmo, mi ne scias. Estas certe nekonscia
instinkto de nia animo, io, kion la homo sentas tre klare, kvankam
li ne povas klarigi ĝin ĝuste al si mem. Eble la kaŭzo de tio ĉi
estas sopirego por kompletigi la animon, per tio, kio mankas al ĝi.

La animo serĉas unuecon kun alia animo; kaj serĉas en tiu penado al
unueco, igi sin mem al pli granda perfekteco kaj pli alta disvolveco;
tiel estas ke la viro tiel ŝatas en la virino tiujn proprecojn,
kiujn la virino posedas en tiom pli alta grado ol li mem.

Sed ni ne ankaŭ bezonas serĉi longe por tiu-ĉi. Tiu speciala
ĉarmo ekzistas, tion ni scias el la libroj kaj el nia rondo, se ni
ne ankoraŭ mem spertis ĝin.

Tiu ĉarmo ordinare estas akompanata de la deziro por havi tion, kio
tiom ensorĉas, tute por si mem. Tiu deziro estas la fonto de la
sentoj, kiujn vi ankaŭ foje renkontis en la romanoj, de moviĝemeco
kaj malkvieteco, amĉagrenego kaj ĵaluzo, malamo kontraŭ konkurantoj
kaj samspecaj; kaj vi perceptas ke tiaj sentoj ne estas tiel belaj
kaj noblaj; iafoje eĉ tre malbelaj.

Tiu ĉarmo kaj tiu deziro estas nun inter ni konataj kiel _enamiĝo_.

Vi nun certe komprenas ke estas ĝuste tio, kion mi skribis jam, ke
enamiĝo estas io tute alia ol amo. Kiam ekzistas amo inter viro kaj
virino, tiam ĝi povas enhavi enamiĝon kaj ordinare ĝi enhavos
ĝin, kaj tio ne estas malbona.

Estas tre normale en la sentoj de homoj kaj tial ĝi estos per si
mem bona, kaj sekve havas sian ekzistrajton. Sed tre bone povas
ekzisti amo sen enamiĝo. Mi antaŭe jam citis aliajn formojn de amo:
ekzemple inter gepatroj kaj infanoj, inter amikoj k.t.p. Tie tute
estas miksita kiel vi konscias enamiĝo, almenaŭ ne en tiu formo
kiel ni komprenas ĝin inter gejunuloj.

Krom enamiĝo estas ankaŭ alia sento, kiu ordinare akompanas la amon
inter juna viro kaj juna virino: sento, kiun oni ne nur trovas ĉe la
homo, sed ankaŭ ĝenerale ĉe aliaj vivantaĵoj, kiu estas eco de
ĝia korpa naturo, kaj kio de la Kreinto de la vivo estas emplektita,
por ke la gento ne foriĝu.

Tiu sento nomiĝas pluplantadpasio.

Nun mi devas averti vin, fratineto, kaj tio estas punkto, rilate al
kiu regas granda konfuzo kaj malkompreniĝo inter la homoj. Ĉe unu
flanko estas homoj, kiuj konsideras tiun pasion kiel ion malbelan kaj
maldecan; kaj kiuj konsideras la organojn, kiuj estas destinitaj por
la naskiĝo kiel ion hontan, kiel aferojn pri kiuj konvena fraŭlino
silentas kaj ne revas.

Kelkaj iras tiel malproksimen nomi tiun pasion peka.

Tio estas malĝusta opinio. Kiuj pensas tiel, tiuj sin opinias pli
saĝaj ol la Naturo aŭ Kreinto de la Vivo, kiu donis al ni korpon
kune kun difinitaj, naturaj inklinoj kaj bezonoj, kiuj estas
nedisigeblaj.

La sekspasio estas ne pli malbela, vulgara aŭ peka ol ekzemple
malsato, aŭ soifo, aŭ dormo, kiuj ankaŭ estas inklinoj de la korpo
por alpreni nutraĵon, trinkaĵon aŭ ripozon, al kiu ĝi havas
bezonon.

Kaj la organoj, kiuj utilas por la plenumo de la sekspasio, la
seksorganoj, estas ne pli malnoblaj partoj de la korpo, por kiuj oni
hontus, kiel la organoj por nutrado kaj digestado, kiel stomako,
hepato, intestoj k.t.p.

Anstataŭ ke estas malbone scii ion pri la naturaj funkciadoj de
ĉiuj tiuj organoj, kiel ili funkcias kaj kiel oni povas konservi
ilin, estas ĝuste tre utile, ne nur por la organoj de la nutrado,
sed ankaŭ pri tiuj, kiuj estas difinitaj por la konservado de la
gento.

Normala uzado de ĉiuj niaj korporganoj, estas neniam malbona aŭ
peka.

Fariĝas nur tiam malbona, kiam oni uzas ilin malnormale, laŭ ilia
distino malkonforme al ilia distino.

Nur tiam ĝi fariĝas peka, kiam oni ĉerpas plezuron el korpaj
ĝojoj, tiel ke ni nur pensas al tio kaj se tiuj pensoj superregas
nin, kaj devigas nin fari tion, kion ni devus mallaŭdi, kiam nia
animo plene regus nian korpon.

Vi facile komprenas kion mi celas kiam vi pensas al manĝado.

Neniam homo opinios ke manĝi estas per si mem malbona kaj peka, tiel
longe kiel ĝi utilas por plenumi la naturan bezonon de la korpo, kaj
kontentigi la malsaton; sed, se vi dum la tuta tago nur pensus al
manĝado kaj trinkado, se vi apenaŭ fortabliĝis kaj vi jam denove
pensus kiel prepari poste bongustan manĝaĵon, tio, vi sentas ĝin,
ne estas altanima.

Kaj, se vi estus tia frandemulo, ke vi dum la manĝado manĝus tiel
multe, ke vi poste ne kapablis fari ion, ke vi daŭrigante malbonigus
vian stomakon kaj kun pikantaj helprimedoj instigus vian apetiton por
ekfrandi denove, tiam tio estus vere naŭziga.

Vi perceptas, ke vi trovus tian frandemulon abomena kaj ke tiu
altgradiĝo de natura korpbezono kiel fonto de malaltgrada ĝuo, vere
estas malbona kaj peka.

Nu, tiel ankaŭ ekzistas rilate la sekspasio. Kaj tio estas: la alia
eraro de multaj homoj. Ili donas al tiu korpa pasio tro da supereco
kaj konsideras la rilatajn korpfunkciojn, same kiel la frandemuloj la
manĝaĵon, kiel fonton de ĝuo. Tio estas malĝusta, kaj kiuj agas
tiel, punas sin mem same kiel la englutemulo punas sin mem--la
organoj fariĝas ekscitegitaj kaj malsanaj.

Jen mi faris komparon, por klarigi ĝin al vi, inter manĝpasio aŭ
malsato kaj seksa pasio. Sed ankaŭ ekzistas granda diferenco inter
ambaŭ. Tio estas, ke korpo sen nutraĵo ne povas ekzisti, sed tamen
ja eblas la vivo sen seksa kontentiĝo. Kiu ne manĝas, mortas, sed
ĉiu scias, laŭ sperto, ke ekzistas multaj homoj kiuj neniam
edziĝas aŭ naskas infanojn kaj tamen restas sanaj kaj fortaj.

El tiu evidentas, ke la seksa pasio ne estas urĝa kiel la
nutraĵbezono kaj sen malutilo por la korpo povas esti potencigata
kaj regata.

Mi nun ankoraŭ denove ripetos, ĉar estas tiel grava ke vi bone
konscias kaj por ĉiam komprenas, ke amo inter du personoj estas la
sento de unueco kiu naskiĝis inter ili ambaŭ, ke, kiam ĝi rilatas
viron kaj virinon, en normalaj okazoj povas esti akompanata de
speciala ĉarmo kiun oni nomas enamiĝo kaj ankaŭ de normala
korpinklino, kiu estas konata kiel seksa pasio. Inter enamiĝo kaj
seksa pasio estas certe rilato, kvankam tiuj ambaŭ ne estas precize
la sama, ĉar unu povas ekzisti ekster la alia, kaj unu estas eco de
la animo, la alia eco de la korpo.

Kiam viro kaj virino sentas tiun unuecinklinon en tia grado, ke ili
trovas plej agrable renkonti unu la alian, tiam ili deziras edziĝi,
se ne ekzistas specialaj malhelpoj, kaj fariĝas la fianĉiĝo. Tre
ofte kaj eble ordinare tiu fianĉiĝo naskiĝas el tiu sento de
reciproka ĉarmo, tio estas: el enamiĝo.

El tre multaj romanoj, se vi bone atentas, vi rimarkos, ke la heroo
aŭ heroino, amas unu la alian ĝis la morto, ĉar ilia eksteraĵo
estas tiel ĉarma, kaj pri diversaj aliaj negravaj kaŭzoj, iafoje
sen nenomata kaŭzo, sed ne ekzistas vera animunueco. Kaj tio estas
laŭ mia opinio la plej malbona de romantikaj libroj.

Tiuj libroj ŝajnigas, kvazaŭ sufiĉas, se personoj trovas unu la
alian beleta kaj ĉarma.

Sed tio tute ne sufiĉas por feliĉa edziĝo. Vi do komprenas,
fratineto, ke, se du personoj edziĝas por sampartopreni en la vivo
same ĝojon kiel ĉagrenon, precipe ankaŭ ĉagrenon kaj doloron,
kiuj venas en ĉiun vivon, kaj povas esti tiel grava, ke ili nur
povas resti por ambaŭ ĝuo kaj feliĉego, se ambaŭ sentas perfekte
la unuecon.

Ĉar, se la viro kaj virino ĉiam estas kune, se ili havas la
certecon ke ili amas sin reciproke kaj kutimigita al ilia
interrilato, tiam malaperas, de si mem, se ili fariĝas iom maljunaj,
tiu speciala ĉarmo el la tempo de ilia enamiĝo.

Se estas kreskinta inter ambaŭ granda unueco, tiam tiu ne ĝenas,
ĉar tiu sento de unueco faras ilin nedisigeblaj kaj kaŭzas ke ili
tamen trovas ĝin la plej agrabla esti kune, ankaŭ se ili fariĝas
malsanaj kaj maljunaj kaj malfortaj kaj malbonhumoraj--ili elportas
ĉiujn malfacilaĵojn kaj zorgojn kune kaj tiu kontraŭstaro faras
tiujn ĉagrenojn malpli gravaj.

Ekzemple, se la virino estas per la zorgo por ŝiaj infanoj iom
malforta kaj laca kaj tial iomete malbonhumora kaj incitema, tiam la
viro, se li sentas tiun unuecon, sentos kaj komprenas tion subite; li
malpezigos ŝian laboron kaj zorgon kaj toleros bonhumore ke lia
hejmo estas iom malpli societa, ĉar li povas percepti la situacion
de sia laca edzino.

Sed, se ne estas unueco inter ambaŭ, se la edziĝo ne estas fondita
sur vera amo kaj konformeco de sentoj kaj ideoj, tiam li ne
komprenos tion, li estos malbonhumora, trovante la hejmon ne societa
kaj preferas foriri kaj serĉi aliloke sian plezuron.

Ne estas necese ke li estu malnobla viro, sed tio okazas, ĉar ne
ekzistas unueco.

Ambaŭ sin sentas tiam solaj kaj malfeliĉaj kaj tamen interligitaj,
kaj tiel trenas dum jaroj sian vivon, eble ĝis la morto, sen io, kio
donas al ĝi varmon aŭ feliĉon.

Mi tial volus tiel volonte diri al ĉiuj virinoj:

Perceptu tamen antaŭ ĉio, ke nur vera amo, perfekta sento de unueco
kun via edzo, povas fari la edziĝon feliĉa, eĉ elportebla, kaj mi
malaprobas ĝin en la romantikaj libroj, kiuj faras bildon de ĉiuj
ĉarmoj de enamiĝo kaj finigas la rakonton kiam la enamiĝantoj
"akiris unu la alian"--kvankam tiam precize devas evidentiĝi ĉu la
solida kerno, la amo, kiu devas esti la fundamento de la edziĝo
alestas, aŭ ne.

Tiuj libroj pentras la enamiĝĉarmon tiel emocie feliĉa ke, vole ne
vole, fraŭlineto devas deziri ankaŭ sperti tion, kaj kiam ŝi
sentas tion, ŝi tiel facile senpripense sin fordonas, ne demandante,
ĉu ŝi kun la viro, kiun ŝi trovas ĉarma kaj beleta, kora kaj
amema, vere sentas profundan animunuecon.

Ĉu vi nun komprenas, fratineto, kial onklino tiel timis ke vi
konsumus tro multe da tiuj romanetoj, kaj ke ŝi estis tute prava?

Ĉu vi komprenas nun ankaŭ kiel danĝera ĝi estas, se vi poste
gefianĉiĝus, kaj spertus, ke vi havas tute aliajn principojn kaj
ideojn kiel via estonta edzo, por ne atenti pri tio, kaj, pensi:
"tio poste ordiĝas post kiam ni geedziĝis; li tiel multe amas min,
kaj tiam sin akordigos laŭ mi!"

Tion jam diris tiel multe da virinoj, kaj tiel multe estas trompitaj!
La unueco, kiu ne alestis en la tago de edziĝo, ankaŭ ne venis
poste.

Mi tial volus diri tre intence al ĉiuj virinoj, ke ili konsideru la
fianĉtempon kiel la tempon en kiu la animunueco devas kreski, kaj ke
ili neniam edziniĝu, antaŭ ol ili perfekte konscias, ke la
animunueco ekzistas.

Ke en la momento, kiam la viro demandas kiel edzinon fraŭlinon kaj
ŝi diras al li, ke ŝi amas lin, la animunueco ne perfekte ekzistas,
evidentiĝas preskaŭ per si mem.

Ordinare ambaŭ konas unu la alian ankoraŭ tiel supraĵe kaj ne
estas alkutimiĝintaj en ilia animvivo.

Sed por tio estas la fianĉtempo, por ke tio estu, kaj kiam ĝi ne
fariĝu, tiam la rilato devas esti rompata.

Estas ja disreviĝanta kaj ĉagreniga; ambaŭ amas unu la alian tiel
ardante, ambaŭ jam kutimiĝas al pruvoj de amo kaj dolĉeco; ambaŭ
malkuraĝos ĉagrenigi unu la alian; eble ankaŭ ili timas la
babilaĉon de la homoj, ke tiu fianĉiĝo tiel subite forflugis--sed
mi dezirus, fratineto, ke vi tamen akceptu tion de via pliaĝa frato,
kiu jam tiel pli multe vidis de la mondo, kaj tiel multe spertis, kaj
tiel intence gardus vin por malfeliĉa vivo: neniam edziniĝu, tiel
longe ke vi ne plene sentas la unuecon kun via estonta edzo, kaj se
vi rimarkos en via fianĉtempo, ke ekzistas gravaj bariloj por tiu
unueco, finu ĝin, kiel ajn ĉagreniga ĝi estu por vi.

Pli bone estas duone returninta ol tute erarinta.

Ĉar precipe por la fraŭlino, la edziĝo postulas tiom da malfacilaĵoj,
ke ĝi nur estas elportebla kaj nur povas esti feliĉa, se ekzistas
perfekta animunueco inter ŝi kaj ŝia edzo. Tiel esti dorlotate per
la dolĉeco de la viro, kiun oni amas intence, tiel esti portata
sur la manoj kaj dorlotata kaj karesata estas vere tre agrable kaj
flateme. Sed se ekzistas enamiĝo sen solida kerno de amo, ĝi ankaŭ
estas tre danĝera.

Kaj tial estas ankaŭ tre malnoble kaj nealtstarante ekveki enamiĝon
se ne ekzistas tiu kerno de amo, konscie ekveki ĉarmon ĉe viro,
tiel ke li enamiĝas je vi.

Ekzistas fraŭlinoj kiuj sin vestas intence tiel por voki la atenton;
kiuj uzas por interrilato kun viroj artifikaĵojn por atingi tiun
celon.

Tiu preteksto de sento, kiun oni vere ne sentas, tiu flirtado,
koketado estas malnobla. Fraŭlino, kiu agas tiel, trompas la viron,
kaj fine ankaŭ trompas sin mem. Ŝi forĵetas siajn plej altajn
virinajn ecojn kaj tiam agas malnoble kaj maldece.

La plej altan, kion virino povas doni--sian amon kaj ĉarmon al tiu,
kun kiu ŝi sentas la animunuecon; ŝi trouzas ilin en frivola
maniero, kaj kiam tia fraŭlino fine iam vere renkontas la viron,
kiun ŝi serioze ekamis, kaj kun li sentas la unuecon, tiam ŝi ne
estis konservinta la plej belan kion ŝi povas doni pure kaj sankte
por li--tiam ŝi estis fuŝinta ĝin, kaj vi povas kompreneble senti,
kiel multe da feliĉo ŝi al si mem kaj ankaŭ al li, kiun ŝi amas,
forprenas.

  * * * * *

Fratineto, mi dezirus, ke mi nun povus silenti.

Mi dezirus, ke vi povus konsideri la sferon de amo kaj edziĝo, la
sindonado al amata viro, nur kiel perfekta harmonio. Sed tiu ne estas
permesata. La vivo mem, kaj precipe la libroj montras bedaŭrinde
al vi multan malnoblaĵon. Se ne ekzistis libroj, kiuj baldaŭ aŭ
poste tamen venos en viajn manojn kaj tiel konatigos al vi tiun
malnoblaĵon, ne ankaŭ necesos ke mi rakontu ĝin al vi. Sed, ĉar
vi tamen aŭdos ĝin estas pli bone, ke vi aŭdas ĝin de mi, por ke
vi ne estu tro ĉagrenita aŭ konfuzita.

Por komprenigi al vi, kion mi celas parolante pri la malnoblo en la
interrilato de viro kaj virino, mi unue rakontos al vi ion pri la
naskiĝigado kaj la funkcio de la seksorganoj.

Ĝenerale naskiĝas ĉe ĉiuj vivantaĵoj, ĉe la vegetaĵoj same
kiel ĉe la bestoj kaj ĉe la homo, juna estaĵo per kuniĝo de duo
de ĉeletoj--vira kaj virina ĉeleto.

Se tiuj ĉeletoj ne kuniĝas, tiam ili restas en sia stato; sed, se
ili kuniĝas, tiam komencas tiu duobla kunigita ĉeleto sin dividi
en du partoj, kiuj unue kreskas kaj tiam sin denove dividas en du
partoj, k.t.p., ĝis elvenas centoj, miloj, milionoj da ĉeletoj per
tiu dividado kaj kreskado.

Tiuj aranĝas sin konforme al la genro de la naturo, kaj tiel
naskiĝas el la pariĝo de du originalaj ĉeletoj, nomitaj la vira
kaj la virina, la juna estaĵo, kiu prezentas pli aŭ malpli la
proprecon de la karaktero de la gepatroj.

Ambaŭ ĉeletoj havas diversan destinon aŭ taskon; unu el ili, kaj
tiun ĉi ni nomas la vira, celas por kreskigi la virinan, aŭ kiel
oni diras, por ĝin fruktigi.

Tiu lasta disvolviĝas kiel frukto (pri vegetaĵoj); parolante pri
bestoj kaj homoj oni prefere nomas ilin ido aŭ infano.

Por okazigi tiun fruktiĝon, necesas ke la vira ĉeleto kontaktu la
virinan.

Ĉe la plej multaj konataj vegetaĵoj tio okazas en la floroj, kiuj
estas la seksorganoj de la vegetaĵoj.

La viraj seksorganoj estas la stamenoj, la viraj ĉeletoj estas la
poleneroj; la virina seksorgano estas la pistilo, kiu en diversaj
floroj troviĝas en la rondo de stamenoj kaj kiu konsistas el
fruktkomenco, kiu troviĝas sube, pli supre kava tubo, trunketo, kaj
la plej supre, sponga korpo, la stampilo. Tiu ĉi lasta kuntenas la
polenerojn, kiuj per la vento aŭ per insektoj aŭ en alia maniero
venas sur la stampilon kaj tiuj ĉi penetras tra la trunketo al la
oveto, kie sekve fariĝas la kuniĝo kaj embriiĝo.

La floro velkas, la oveto kreskas ĝis frukto kun semoj, kiuj
aperigas novajn vegetaĵojn.

Rilate al la bestoj en principo fariĝas la sama, esceptinte ke tie
ĉi ne la vento aŭ la insektoj kunigas la virajn ĉeletojn (aŭ
semetojn kiel oni ilin nomas) kun la virinaj, sed ke la viro faras
tion konscie. Tiu tuŝado povas okazi interne aŭ ekstere de la
virina korpo.

Rilate al la fiŝoj okazas tiu lasta. La virinaj fiŝetoj eligas
fluidaĵon, nomata la frajno, en kiu troviĝas la ovetoj; la viraj
fiŝetoj faras ion similan en tiu loko, kie la frajno ŝvebas en l'
akvo, kaj ĉe la miksado de tiuj ambaŭ substancoj, kuniĝas ankaŭ
ovetoj kaj semetoj kaj disvolviĝas la junaj fiŝetoj ekster la korpo
de la patrinbesto.

Rilate al la mambestoj, ekzemple hundoj aŭ katoj, okazas tio iom
alie. Tie la seksorganoj de la virbesto estas tiel aranĝitaj, ke la
semetoj per tio estas transportataj en la korpo de la virinabesto,
kies seksorgarnoj estas tiel aranĝitaj, ke la vira organo povas
enmeti en ĝin tiujn semetojn.

La kuniĝo de semetoj kaj ovetoj havas lokon en la korpo de la
virino, en organo, nomata utero.

Tie kreskas la juna ido (ofte ankaŭ pli ol unu) kaj estas nutrata en
tiu utero per la sango de la patrino, kaj certe konservata tiel
longe, ĝis kiam ĝi fariĝas matura por ekzisti memstare.

Tiam la flanko de la utero sin kuntiras kaj eligas la junan estaĵon
laŭ la sama vojo eksteren tra kiu la vira semeto estis enmetita, kaj
tiel la juna ido estas naskita.

Kaj kion mi rakontis pri la mambestoj, kion vi eble jam scias, okazas
sammaniere ĉe la homo.

En la besta korpo (kaj ankaŭ ĉe la homo) kaŭzas tiu fruktigo, kiun
oni ankaŭ nomas pariĝo aŭ seksfaro, ĉe la viro nervinciton, kiu
kaŭzas specialan korpsenton, kiun oni nomas "voluptsento".

Rilate al la virino tio ankaŭ ekzistas ĝis certa grado, kvankam
ordinare en pli malalta grado. Rilate al la homo kaj precipe por la
virino en la komenco tiu faro estas doloriga, kaj plie la nasko de
infaneto estas terura suferado.

Virino do devas tre ami sian edzon, perfekte senti kun li la
animunuecon kaj ĉion elporti, por tiel fordoni sin kaj suferi tiel
multe. Viro ankaŭ devas ami tre multe virinon kaj tute senti la
animunuecon, por elekti ŝin kiel la patrinon de la infano kiun li
esperas venigi en la mondon.

Nur, se ambaŭ tiel amas sin reciproke, kaj tiel perfekte sentas la
unuecon, la ago, kiu laŭ la aranĝo de la naturo estas destinata por
naskigi infaneton, estas bela kaj sankta. Estas granda respondeco,
naski infanon, kiu eble en la mondo devos kontraŭstari tian
malfacilan vivon, kaj nur granda animunueco de la gepatroj kaj granda
amo al tiu infaneto, kiu naskiĝis el ilia unueco, povas ĉirkaŭi la
junan, delikatan estaĵon kun la amo, kiun ĝi bezonas por ĝia
feliĉo.

Se vere la gepatroj perceptas la seriozecon kaj la respondecon de
ilia faro, kaj el ilia amo kaj unueco la natura inklino de la korpo
venas per si mem, tiu estas kompreneble bona kaj bela.

Tiel fariĝas la dia-sankta-misterio de la naskiĝo kaj la kreskado
de la infaneto en plena pureco.

Tiel okazas la faro, kiel volo de Dio en normala, natura maniero, kaj
estas malsaĝa voli esti pli saĝa ol la Naturo, trovi en tiu faro
ion maldecan aŭ pekan.

Sed mi ĵus diris al vi, ke tiu ago precipe rilate la viron enhavas
specialan nervinciton. Tiu certe devas esti tiel por antaŭzorgi, ke
la homo fine ne malaperu.

Sed nun venas la danĝero, ke la homo, kaj precipe la viro, iras
serĉi tiujn korpsentojn kiel ĝuon, kiel la frandemulo komencas
rigardi la manĝadon por si mem kiel ĝojrimedon. Tiu danĝero estas
granda kaj estas la fonto de tre multa malnobla kaj peka rilate la
seksvivon per kio la bela kaj natura estas trouzata kaj malnobligata.
Kaj nun, ĉiuj tiuj malnoblaĵoj, ĉiu fuŝado de tio, kio, laŭ
natura, devus esti bela, formas la neelĉerpeblan temon de la plej
multaj romanoj. Tial ni tiel bedaŭras, ke vi konatiĝas kun tiuj;
ĉar vi tiam ne nur vidus la naturan konsekvencon de intenca amo
inter viro kaj virino kiel bela, sed ankaŭ en malnobla formo.

Kiam vi vidas belan artaĵon, ekzemple pentraĵon, kaj iu malbonigas
tion, ĵetas makulon sur ĝin aŭ entranĉas ĝin, tiam tio ĉagrenas
vin.

Kaj tial ankaŭ ĉagrenos vin, se la plej intenca sentado, kiun vi
poste kiel virino povos senti por amata viro, kaj la plej delikataj
kaj intimaj esprimoj, kiuj estos la sekvo de tiu, estos en via imago
malsanktigataj kaj makulataj per malnoblaj agoj de aliaj.

Mi ne diros al vi pri tiu malnoblaĵo pli ol necesas.

Ĉar tiu nervincito ĉe la viro povas esti forta, precipe se kunestas
mallaborema kaj luksa vivado en abundeco de incitaj manĝaĵoj kaj
trinkaĵoj, kaj plie la imago estas incitata ankaŭ ree per malnoblaj
libroj aŭ interparoladoj aŭ per malbona plaĉemeco de koketaj
virinoj, multaj junaj viroj imagas al si ke ili devas kontentigi
tiun inciton, kaj ke ili alie ne restas sanaj. Ili tial serĉas ia
interrilaton kun virinoj, kiuj oferis sian senton de virina indeco
kaj kiuj volonte akceptas monon aŭ donacojn de tiaj viroj.

Tiaj virinoj nomiĝas "demi monde".

Kelkaj vivas en granda riĉeco kaj lukso, aliaj kontraŭe estas
malriĉaj fraŭlinoj, kiuj uzas tion kiel vivrimedon. Tiu okazas
en specialaj domoj, nomitaj malĉastulinejoj (publikaj domoj),
kie loĝas tiuj fraŭlinoj. Ĉiuj tiuj ĉi virinoj kaj fraŭlinoj
fordonas sin laŭ maniero, kiu nur estas bona kaj deca se vera amo
ekzistas.

Ili ŝajnigas amon celante la monon.

Tiu vendado de virina ĉasteco por mono nomiĝas: "prostituo".

Kvankam tiu ago estas malnobla de tiuj fraŭlinoj, tamen oni rajtas
juĝi tro severe ilin, ĉar kelkaj vere fine vivas tiel, ĉar ili
alie estis mortintaj pro malsato, kaj aliaj per la kulpo de viro, kiu
antaŭe, kiam ŝi ankoraŭ estis ĉasta virino, ŝajnigis, ke li vere
amis ŝin, kaj ŝi donis sian korpon en amo al tiu viro, kiu poste,
eble kiam ŝi havis infanon, forlasis ŝin por ĉiam. Sed pli kulpe
kaj malnoble estas, kiam viroj, per inklino al tiu sento, humiligas
tiajn fraŭlinojn kaj faras ilin malfeliĉaj.

Ekzistas ankaŭ fraŭlinoj kaj virinoj, kiuj sin vendas ŝajne en pli
konvena maniero por materiala profito aŭ mono.

Tio okazas, kiam fraŭlino edziĝas viron, kiun ŝi ne amas, sed nur,
ĉar li estas riĉa aŭ de alta rango. Rilate la mondon tiu edziĝo
estas same kiel ĉiu alia, sed fakte ŝi faras la saman kiel la
malĉastulino; ŝi hipokritas amon kaj fordonas la plej grandvaloran,
kiun ŝi havas kaj nur povas esti fordonata en vera amo, por mono.

La viroj, kiuj akceptas tiun de la virinoj, ofte estas punataj en
natura maniero, nome, ĉar ili per la trouzado de ilia korpo kaj la
interrilato kun tiuj fraŭlinoj, kiuj ankaŭ ilia korpo trouzadis por
mono, povas ricevi malsanon, iafoje infektajn malsanojn, kiuj ne
ĉiam perfekte resaniĝas.

Kaj kiam tia viro poste edziĝas kun ĉasta fraŭlino, li povas
transdoni tian malsanon al ŝi kaj ankaŭ al iliaj infanoj, kaj tiel
lia antaŭa maldeca kaj diboĉa vivo povas iĝi la fonto de diversaj
hejmaj mizeroj; tio estas malsano de lia edzino kaj infanoj.

Mi ne diras, ke la viro, kiu en la pasinteco eble en nekonscio kaj
delogita per la malbona ekzemplo de aliaj, agis malbone, neniam povas
edziĝi.

Sed, se vere poste inter li kaj la fraŭlino, kiun li deziras havi
kiel edzinon ekzistas animunueco, tiam li ne havas la rajton kaŝi
por ŝi liajn antaŭajn kulpojn kaj devas konfesi; kaj ŝi devos
decidi, ĉu ŝi vere tiel perfekte sentas la unuecon, ke ŝi povas
pardoni lian pekon kaj malpurecon kaj volas kunvivi kun li kiel li
estas, kun la memoro al liaj pasintaj eraregoj, kaj kun la ebleco por
malsano kaj mizero.

Nun evidentiĝas ankaŭ denove tio, kion mi antaŭe skribis--malfeliĉa
estas la fraŭlino, kiu edziniĝas ne estante konvinkita de la perfekta
animunueco kun la viro, kiun ŝi amas.

Sed mi kontraŭe opinias, ke fraŭlino ne povas esti indiferenta pri
la pasinta konduto de la viro, kiu deziras ŝin kiel edzinon, kaj, ne
devas senkulpigi lin, se li vivis malbone rilate la seksvivon,
dirante, ke estas tiel ordinare kaj apartenas al la vivo de junulo.
Ekzistas tiaj, kiuj parolas kaj pensas tiel, sed fraŭlinoj, kiuj
rezonas tiel aŭ se aliaj kredigas ilin ke oni devas konsideri tiel,
ne sentas, kiel altaj kaj sanktaj estas la plej intencaj faroj de
perfekta amo kaj ke la viro, kiu malsanktigis kaj trouzis tiujn
sentojn, neeble povas plu konsideri ilin kun tiu respekto, kiun
ĉasta fraŭlino rajtas deziri.

Ĉio ĉi rilatas la grandan pekon de prostituo. La dua granda peko
estas tiu de la adulto.

Tio okazas, se viro, kiel estas skribita en la biblio: "rigardas
virinon por avidi ŝin", aŭ kontraŭe, la virino, rilate al la viro.

Tiu dezirego de sentoj estas kaŭzo de multaj malfeliĉaj edziĝoj.

Se ne ekzistas vera amo, kaj la enamiĝo aŭ ĉarmo estas for, ofte
okazas ke la edziĝinta viro eksentas tiun ĉarmon por alia virino
aŭ male.

Tiam venas la trompo, kaj la maljustaj, malbonaj situacioj, kiuj
estas la favora temo de la francaj romanoj, en kiuj preskaŭ ĉiam
estas rakontata pri trompitaj edzoj, geamantoj, edziĝrompo, el kiuj
rezultas, dueloj, k.t.p.

Tiuj estas mizeraj situacioj, kiuj ĉiuj estas kaŭzo ĉar la edziĝo
ne estas fondita sur la fundamento de vera amo, kaj kiuj estis
malbonigitaj, ĉar la leĝoj faris malfacile aŭ iafoje neeble ke
personoj, kiuj geedziĝis laŭ la leĝo, kaj kiuj klare konsciiĝas
ne plu ami unu la alian, disiĝas.

Ankoraŭ pri _unu_ situacio mi volas diri ion, nome: pri tio, kion
oni nomas "libera amo".

Ekzistas, precipe en pli sudaj landoj, ekzemple Francujo, multaj
junaj viroj, studentoj, kaj samspecaj, kiuj, ĉar sola vivo enuigas
ilin, iras kunvivi kun fraŭlino, kiun ili amas, tiel, kvazaŭ ili
geedziĝis, kvankam ne laŭ la leĝo.

Ili tiel kunvivadas dum kelkaj jaroj. Iafoje ili restas fidelaj unu
la alian kaj poste geedziĝas laŭ la leĝo. Sed tre ofte li same
kiel ŝi scias senvorte ke ĝi nur estas por kelka tempo. Se la
fraŭlino estas, kiel rilate al la studentoj ordinare, de malalta
rango, tiam ŝi scias ke li post lia studenttempo forlasos ŝin kaj
poste edziĝos kun fraŭlino el lia sama rango.

Sed tiel longe kiel li estas studento, ambaŭ en sia frivoleco ne
pensas pri tio.

Ne necesas ke mi pli klarigas al vi ke junulo, kiu kunvivas kun
"lia kunvivantino" kiel edziĝinta viro kaj virino, kaj poste povas
forlasi ŝin, ne serioze amas ŝin.

Ne ekzistas tiam animunueco.

Kaj se li poste edziĝas kun fraŭlino el lia klaso, kaj silentas pri
lia pasinta vivo, verŝajne ankaŭ ne ekzistos granda animunueco.

Tiaj situacioj estas tre bedaŭrindaj, ankaŭ pri la malsanktigo de
la plej intenca rilato inter viro kaj virino kaj pri la forlaso de
lia antaŭa amikino kaj en la trompado de lia leĝa edzino.

Tamen tiuj situacioj estas konsiderataj en Francujo kaj Belgujo kiel
tolereblaj, malgraŭ ilia maldececo.

Sed vi ne konfuzu tiun "liberan amon", kiu signifas ke oni sin
konsideras kiel edziĝinta kun iu, en kiu oni enamiĝis, tiel longe
kiel ĝi daŭras, por eble poste denove kun alia persono fari tiun
ligon, kun "libera edziĝo".

Tiu lasta estas io tute diferenca. Ekzistas personoj, kiuj amas
unu la alian tre intence, kiuj deziras travivi kune la vivon kiel
edziĝintaj personoj, kaj kiuj nur havas motivon jesigi ilian
edziĝon laŭ la leĝo, en aliaj vortoj: edziĝi en la urbdomo.

La kaŭzo de tiu ĉi povas ekzemple esti ke la nunaj edziĝleĝoj
estas tiel maljustaj por la virino ke ambaŭ havas motivon ne cedi
por tiuj leĝoj.

En kia grado estas dezirinde sin submeti jes aŭ ne, alivorte, leĝe
aŭ libere edziĝi, ĉiu por si mem konsiligu sian konscion kaj
prudenton, sed tio ne rilatas la intencan valoron de la edziĝo.

Se la edziĝo kiel fundamenton vere havas fidelan amon, la libera
edziĝo estas same morala kaj same respektinda kiel tiu, kiu estas
kontraktita en la urbdomo.

Ĉu mi devas ankoraŭ diri al vi pli da naŭzigaĵoj kaj malbonaĵoj?

Ĉu mi devus ankoraŭ diri al vi ke la seksorganoj estas tiel
gravegaj, ne nur por la homoj mem, sed ankaŭ por la infanetoj, kiujn
ili naskos, ke estas do de la plej granda intereso, ke ili estas
sanaj?

Tio estas memkomprenebla, kaj la sama rilatas tion, ke konservi kaj
purigi la eksterajn partojn de la korpo estas saniga kaj fortiga, sed
ke ĉiu alia tuŝado, precipe se ĝi okazigas incitan senton, estas
malbona.

Tamen ekzistas multaj fraŭlinoj, kiuj ne scias tion kaj ne
komprenas la malutilon, kaj per tuŝado, frotado aŭ incitado farigas
sin mem malsanaj, korpe kaj morale.

Sed estas tiel memkompreneble ke por ĉiuj organoj de la korpo nur
estas permesate uzi ilin konforme la destino de la naturo, ke, por
fraŭlino kiu havas iometan sanan konscion kaj senton, ne necesas
diri plu pri tio.

  * * * * *

Nu, fratineto mia, mi kredas ke, kiam vi legos libron kaj renkontos
en tiu malnoblajn situaciojn, pri kiuj mi tie skribis, vi ne dubos.

Kompreneble la intenco, kial tiuj situacioj estas priskribitaj,
diferencas. Povas esti skribita kun ĉasta, nobla intenco, por
sentigi al nesciantoj kaj supraĵuloj la malnoblon de malboneco kaj
malĉasteco kaj averti ilin por tio--kaj tiam vi povas havi utilon
de tio, kvankam ĝi doloros vin.

Sed bedaŭrinde ankaŭ multaj el tiuj libroj estas plenaj de
malĉastaĵoj por inciti la malaltajn inklinojn de la homo en la
espero esti multlegataj.

Vi kun via delikata sento sufiĉe baldaŭ rimarkos, kiam tio estas la
kaŭzo, kaj tial mi ankaŭ scias, ke vi subite forĵetos tian libron,
kaj tio ankaŭ estas vere bona, ĉar, kiu marŝas en la koto, tiu
estas makulata de tio, kaj kiu sin movas en morala koto, tiu spertos,
eble tro malfrue, kaj en granda mizero, ke algluas malpuraĵo al lia
animo.

Ekzistas feliĉe ankaŭ bonaj kaj belaj libroj sen malĉastaĵo, kaj
mi demandos al kelkaj geamikoj, kiujn mi tute konfidas, helpi min
kolekti liston de ili, kiun mi tiam enfermos en mia letero.

Adiaŭ, fratineto mia, Dio benu vin!




Noto de transskribinto:

Mi registris diversajn ŝanĝetojn kontraŭ la originalo per html-aj
komentoj. Ankaŭ originalajn paĝkomencojn mi simile registris. Supre
de la originala kovrilo la jena informo aperis: "Prezo fl. 0.50 =
0.400 Sm." Tio indikis la prezon laŭ du historiaj monunuoj, la
nederlanda guldeno, kaj la spesmilo.





End of the Project Gutenberg EBook of Al mia fratineto, by Felix Ortt

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK 61579 ***