De “handel in blanke slavinnen”.

§ 1. Wetboek van Strafrecht.

Den 1^sten September 1886 trad onze nationale strafwetgeving in werking. Vóórdien gold nog steeds de Fransche Code Pénal, zooals deze in den loop der jaren gewijzigd en aangevuld was. De 2^de titel van dit wetboek, “Misdaden en wanbedrijven tegen bijzondere personen”, bevatte in zijn 4^de afdeeling “Aantasting der zeden” art. 334, dat een strafbepaling inhield tegen de koppelarij. Art. 335 stelde eenige bijkomende straffen vast.

Art. 334a luidde:

[86]

Bij de behandeling van het Fransche recht hierachter zullen wij gewaarworden, dat dit Code-artikel niet aan de behoeften voldeed. Het straft het eenvoudige lenocinium en kan dus niet dienstbaar gemaakt worden om den placeur te treffen, die uit den aard der zaak in de meeste gevallen slechts zijne medewerking verleent; of hij als medeplichtige zou kunnen getroffen worden, is in ieder geval afzonderlijk te beslissen.

Het nu vigeerend artikel, dat de koppelarij strafbaar stelt, art. 250 Sw., luidt:

Als schuldig aan koppelarij wordt gestraft:

1º met gevangenisstraf van ten hoogste 4 jaren, de vader, moeder, voogd of toeziende voogd, die opzettelijk het plegen van ontucht door zijn minderjarig kind of den onder zijne voogdij of toeziende voogdij staanden minderjarige met een derde teweegbrengt of bevordert;

2º met gevangenisstraf van ten hoogste 3 jaren, ieder ander, die uit winstbejag opzettelijk het plegen van ontucht door een minderjarige met een derde teweegbrengt of bevordert, of die van het opzettelijk teweegbrengen of bevorderen van ontucht door een minderjarige met een derde een gewoonte maakt.

De Memorie van Toelichting begint met de woorden: “Het lenocinium is strafbaar, indien blijkt dat iemand òf uit winstbejag òf als gewoonte personen jonger dan 21 jaren tot ontucht met anderen aanzet.” Hieruit volgt, dat de daad van den handelaar in blanke slavinnen, die toch slechts medeplichtigheid aan het lenocinium kan wezen, niet het feit is, dat art. 250 bedoelt te straffen.

Dit blijkt ook daaruit dat, terwijl de daad van den [87]placeur reeds afgesloten is, vóordat het plegen van de ontucht heeft plaats gehad, art. 250^2º evenals de koppelarij artikelen in andere wetgevingen voor het voltooide misdrijf vordert, dat de ontucht teweeggebracht of bevorderd moet zijn. Een bijkomende voorwaarde van straf waardigheid, als deze omstandigheid zou daarstellen, mogen we niet vorderen voor de bestraffing van eene daad van handel in vrouwen en meisjes. Bovendien is de minderjarige, bij wien de ontucht opgewekt of bevorderd wordt, op de hoogte van de dingen, die gebeuren zullen. Dit althans veronderstelt het begrip koppelarij, al staat het niet met zooveel woorden in het artikel.

Art. 250 2º., dat de eigenlijke koppelarij daarstelt, is ruimer gesteld dan het overeenkomstige art. 334a van den Code, in zooverre als de gewoonte niet een noodzakelijk bestanddeel vormt, mits dan het winstbejag bewezen is. Wat den leeftijd van 23 jaar aangaat, zoo is het een vereischte, dat de dader bij het plegen daarvan kennis droeg. Dit volgt uit de plaatsing van het woord opzettelijk en dit is dan ook meer dan eens in dezen zin door den Hoogen Raad beslist. Juist dit punt maakt de mogelijkheid eener bestraffing van den placeur als medeplichtige van den koppelaar nog geringer, daar toch uit de beginselen der medeplichtigheid volgt, dat het opzet van de medeplichtige op de door de wet gestelde bestanddeelen van het misdrijf van den dader gericht mocht zijn; hij moet dus òf zijn opzet richten daarop, dat de dader uit winstbejag opzettelijk het plegen van ontucht door een minderjarige [88]met een derde teweegbrengt of bevordert, òf dat de dader van het opzettelijk teweegbrengen of bevorderen van ontucht door een minderjarige met een derde eene gewoonte maakt. De wetenschap van de minderjarigheid zal bij den placeur hoogst moeilijk bewezen kunnen worden; het zal gemakkelijker gaan, indien het bewijs geleverd is, dat hij opzettelijk valsche legitimatiepapieren aan den bordeelhouder verschaft heeft. Wanneer de vrouw klaarblijkelijk zeer jeugdig er uit ziet, kan de leer van het opzet bij mogelijkheidsbewustzijn toepassing vinden. De placeur etc. kan slechts dan onder het bereik van art. 250 2º vallen, indien hij onder valsche voorspiegelingen een meisje, van wie hij de minderjarigheid kent, aan een derde verkoopt van wien hij weet, dat deze uit winstbejag de ontucht van haar met een ander zal teweegbrengen of bevorderen.

Nu moet verder de vraag gesteld worden in hoeverre de placeur etc. medeplichtig kan zijn aan het feit, dat iemand van het opzettelijk teweeg brengen of bevorderen van ontucht door een minderjarige met een derde eene gewoonte maakt.

Wat beteekent art. 250 2º in fine?

Is de dader strafbaar, indien hij van het opzettelijk teweeg brengen of bevorderen van de ontucht door een enkele minderjarige met een derde een gewoonte maakt? Of is hij het pas, àls hij er een gewoonte van maakt opzettelijk de ontucht van minderjarigen met derden teweeg te brengen of te bevorderen, zoodat in dit geval het aantal keeren, dat bij een dier minderjarigen de ontucht teweeggebracht of bevorderd is, niet op een [89]gewoonte behoeven te wijzen. Moet dus het aantal der minderjarigen kunnen wijzen op eene gewoonte in tegenstelling met het eerste geval, waarbij ’t het aantal malen is, dat ten opzichte van een minderjarige het teweeg brengen of bevorderen der ontucht plaats heeft? Dit is niet erg duidelijk en hoe ’t wezen moet blijkt ook niet uit hetgeen bij de tot standkoming der wet heeft plaats gehad. Het is toch van belang deze kwestie op te lossen. Het O. R. O. luidde: “... of die van het opzettelijk teweeg brengen of bevorderen van ontucht door zoodanige personen met derden eene gewoonte maakt”. “Zoodanige personen” sloeg op het voorafgaande “persoon beneden den leeftijd van 21 jaar”, doch toen dit daarna in “minderjarige” veranderd werd had deze verandering ook plaats bij het daarop volgende; evenwel werd zonder reden het meervoud door het enkelvoud vervangen.

Ik meen op grond van het feit, dat tijdens de totstandkoming van het artikel op dit punt de aandacht niet gevestigd is, de heerschende practijk onder vigeur van art. 334 C. P., die niet alleen pluralité de victimes, maar ook pluralité de faits ten opzichte van éen persoon, zoodat de herhaling eene gewoonte opleverde, toestond, bij de behandeling van het artikel geen tegenspraak ondervond, tot ’t besluit te mogen komen, dat ook nu zoowel de herhaling met betrekking tot meerdere personen als de herhaling met betrekking tot handelingen ten opzichte van éen persoon, welke een gewoonte oplevert, binnen de strafbepaling vallen.

Met betrekking tot de medeplichtigheid valt dit op [90]te merken, hetgeen uit de medeplichtigheidsleer volgt: in het laatste geval, pluralité de faits bij een persoon kan de meisjeshandelaar niet als medeplichtige van den koppelaar vervolgd worden. In het eerste geval, bij pluralité de victimes, kan hij slechts dan vervolgd worden, indien hij een minimum aantal medeplichtigheidshandelingen begaat ten opzichte van de handelingen van den hoofddader, welke beiden eene gewoonte moeten opleveren.

De makelaar in meisjes, die geregeld aan eenzelfden bordeelhouder verkoopt, is dus strafbaar, maar hij, die aan alle mogelijke bordeelhouders slechts nu en dan meisjes afstaat, valt buiten het bereik onzer strafwet. Verder natuurlijk degene, die slechts éen of enkele daden van blanke slavinnenhandel verricht.

Afzonderlijke bespreking vereischt nog het geval dat de makelaar in meisjes zonder opdracht handelt van een bordeelhouder, doch als ’t ware ze op eigen risico aanwerft. Hier hangt de beantwoording der vraag, of hij naar bovengemelde regels als medeplichtige gestraft kan worden, allereerst af van de uiterst moeilijke kwestie, of men medeplichtig kan zijn aan een misdrijf, wanneer het opzet tot het plegen van dat misdrijf bij hem, aan wien de hulp verleend wordt, op het oogenblik dat deze verleend wordt, niet aanwezig is. Er is in deze gevallen natuurlijk slechts sprake van hulpverleening vóor het plegen van een misdrijf, zooals die in art. 48 2º Sw. beperkt is aangegeven.

Allereerst is het van belang te weten of in het geval, dat een makelaar met een of meer meisjes zich tot een bordeelhouder wendt, met wien hij geen afspraak heeft [91]en van wien hij geen last ontving, zou mogen aangenomen worden, dat bij den bordeelhouder bestaat een volkomen geïndetermineerd opzet om te koppelen. Een dergelijk in geen enkel opzicht bepaald opzet wordt zoo goed als algemeen verworpen, zoodat in het bovengenoemd geval de bordeelhouder geen opzet had een misdrijf te plegen, op het oogenblik dat de makelaar hem de gelegenheid of de middelen verschafte om zich schuldig te maken aan art. 250^2º Sw. De zooeven gestelde moeilijke kwestie is door den Hoogen Raad in zijn arrest van 13 Juni 1898 W. 7145 in dien zin beslist, dat tot het bestaan van medeplichtigheid aan misdrijf in het algemeen en voor die omschreven in art. 48 sub 2º in het bijzonder wordt vereischt, dat het opzet tot het plegen van het misdrijf bij hem, aan wien de hulp verleend wordt, op het oogenblik, dat deze wordt verleend, aanwezig wordt gevonden. Dit gevoelen van ons hoogste rechtscollege deel ik.

Dus in het geval, dat de makelaar op eigen risico meisjes misleidt met het oogmerk ze aan een ontuchtig leven over te leveren, kan hij niet wegens medeplichtigheid veroordeeld worden.

Na het voorgaande betoog alles resumeerende kom ik tot de volgende conclusie: de handelaars die meerderjarige vrouwen door misleiding aan een ontuchtig leven overleveren, komen nimmer te dier zake voor den strafrechter. Doch waar het minderjarige meisjes geldt, blijven vele hunner daden volgens onze wet ongestraft.

Gewapend met ons art. 250^2º valt dus nagenoeg [92]niet op te treden tegen den handel in blanke slavinnen. En zelfs dan, wanneer de toedracht der zaken van dien aard is, dat volgens onze strafwet de daden van den meisjeshandelaar in het algemeen zouden kunnen vervolgd worden, dan nog ontsnapt hij de gerechtigheid, wanneer in het speciale geval de koppelaar zelfs niet wegens strafbare poging kan terechtstaan, ondanks het feit, dat de placeur al het zijne er toe bijgebracht heeft om aan zijn daad een gunstig resultaat te verzekeren.

Doch onze strafwet bezit een ander artikel, dat de vermelding waard is. Het is door de Regeering in het wetsontwerp opgenomen naar aanleiding van de beraadslagingen in de Tweede Kamer over artikel 250. ’t Is artikel 452, dat afgaande op de redevoering van het Kamerlid van Houten juist moest strekken om bescherming te verleenen aan die meisjes, die in bordeelen opgenomen worden en het karakter van het huis niet kennen.

De woorden van den Heer van Houten bij de beraadslagingen over art. 250 Strafwetboek luiden aldus: “Er is nog eene bepaling, die ik zeer gaarne aan het Wetboek zag toegevoegd. Men hoort dikwerf, dat houders van bordeelen meisjes van buitenaf als dienstboden in huis nemen, zonder dat deze met het karakter van het huis, waarin zij komen, bekend zijn. Daartegen wordt hier op geenerlei wijze voorzien. Toch komt het mij zeer wenschelijk voor, eene strafbepaling te maken tegen hen, die personen, vooral minderjarige vrouwen, wien de bestemming van het huis onbekend is, in een [93]bordeel lokken. Iedereen zal erkennen, dat het binnentreden van een meisje in zulk een huis op zich zelf reeds een blaam op het meisje werpt en hare toekomst in gevaar brengt.” Hierop antwoordde de Heer Modderman, Minister van Justitie: “Eindelijk merk ik den Heer van Houten op, dat ik, geenszins afkeerig van verscherping, in overleg met de Commissie van Rapporteurs gaarne zal overwegen of het mogelijk zij in het derde boek eene bepaling op te nemen als door dien geachten afgevaardigde wordt bedoeld, ter voorkoming van het opnemen van meisjes in een publiek huis, quasi als dienstmeisjes of in een andere betrekking, zonder dat men haar met het karakter van het huis bekend maakt.”

Deze besprekingen hadden ten slotte tengevolge de opneming van art. 449a in het G. O., dat na verschillende wijzigingen bij de behandeling ons tegenwoordig art. 452 geworden is. Het luidt:

“De bordeelhouder, die in het huis, waarin hij zijn bedrijf uitoefent, eene niet tot zijn gezin behoorende vrouw opneemt, zonder haar vooraf, op voor haar verstaanbare wijze in tegenwoordigheid van den burgemeester of van den door dezen aangewezen ambtenaar, op diens bureel te hebben bekend gemaakt met het bedrijf, dat in dat huis wordt uitgeoefend, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste 3 maanden of geldboete van ten hoogste 300 gulden”. De bedoeling van den Heer van Houten was goed; hij wilde eene strafbepaling in het leven roepen tegen hen, die personen, vooral minderjarige vrouwen, wie de bestemming [94]van het huis onbekend is, in een bordeel lokken. Doch heeft hij hiermede op ’t oog den handel in blanke slavinnen? ’t Is niet twijfelachtig, dat zonder ’t antwoord van den minister men onzeker zou zijn omtrent de werkelijke strekking van het verlangen van den Heer van Houten. Zijn woorden laten ruimte voor tweeërlei opvattingen of desnoods drie: 1º hij heeft ’t oog op die vrouwen, die gedwongen worden zich in het bordeel aan de prostitutie over te geven. 2º hij bedoelt de bescherming tegen verleiding van degenen, die in het bordeel in een dienstbetrekking gaan zonder van den aard van het huis kennis te dragen. Dit zou ik vooral ook op kunnen maken uit de woorden: “Iedereen zal erkennen, dat ’t binnentreden van een meisje in zulk een huis op zich zelf reeds een blaam op het meisje werpt en hare toekomst in gevaar brengt”. Verder ook uit de begin-woorden. 3º. Hij sprak met ’t oog op deze beide categoriën. Doch de woorden van den Minister laten geen twijfel, dat vooral de meisjes, die als prostituées daar haar verblijf moeten houden, beschermd worden; hij zegt toch: quasi als dienstmeisjes of in een andere betrekking.

Kan mij nu art 452 bevrediging schenken? ’t Zij verre van daar. Ik stel mij niet op ’t standpunt van sommige moralisten, die het artikel aanvallen met weinig steekhoudende argumenten.1

Doch het artikel voldoet volstrekt niet aan het verlangen, [95]door den Heer van Houten in zijn woorden uitgedrukt. Onbegrijpelijk dat hij zich met ’t voorgestelde artikel heeft kunnen vereenigen. Ware aan den wensch in zijn woorden uitgedrukt volkomen gevolg gegeven, dan hadden wij een zoo goed als zeker afdoende bepaling tegen den handel in blanke slavinnen. De kennis van het bestaan van dezen handel blijkt uit de woorden van den Heer v. H., en bovendien was op ’t oogenblik der beraadslagingen in de 2^de K. over art. 449^a, den 9^den Nov. 1880, reeds in voldoende mate van allerlei zijden op het euvel gewezen. En wij, Nederlanders, zouden er op kunnen bogen de eersten geweest te zijn, die een strafbepaling tegen dezen handel vastgesteld hadden. Doch dit heeft niet zoo mogen zijn.

De indruk, die het artikel geeft, is veeleer die van eene administratieve bepaling, die alle andere doeleinden beoogt, dan de bestrijding van den meisjeshandel, dan die van een bepaling, welke hen treft “die personen, vooral minderjarige vrouwen, wien de bestemming van het huis onbekend is, in een bordeel lokken”.

Het geeft den indruk, alsof het ’t doel is b.v. na te gaan, hoeveel vrouwen in een bordeel zijn, of n’importe welk ander administratief doel, terwijl ’t toevallig ook misleide meisjes kan redden.

Geenszins, dat door het artikel in bescherming zouden worden genomen rechtsbelangen van hooge waarde, waarop bij ernstige krenking zware straffen zouden moeten gesteld worden. Doch het schijnt, dat dit toch het doel geweest is. In hoeverre beantwoordt nu het artikel aan dit doel? [96]Slechts voor een zeer klein gedeelte en wel dan wanneer degenen, die personen, vooral minderjarige vrouwen, wien de bestemming van het huis onbekend is, in een bordeel lokken, toevalligerwijze juist zelf de bordeelhouders zijn, wat in het gros der gevallen niet zoo is. Had de Heer van Houten als zijn wensch te kennen gegeven, dat iedere bordeelhouder gestraft moest worden, wanneer hij meisjes tegen haar wil in het bordeel gevangen houdt, dan zou ik art. 452 kunnen beschouwen als een door straf gesanctioneerde maatregel om de vrijheidsrooving aan ’t licht te brengen. Het zou dan tevens, zonder dat de wensch daartoe te kennen gegeven ware, den bordeelhouder treffen, die meisjes door misleiding in zijn huis lokt.

Ik kan dus niet verhelen, dat mijns inziens art. 452 een der treurigste artikelen is uit ons Wetboek van Strafrecht zoowel om zijn redactie, die niet doet vermoeden, dat de wensch, die zijn ontstaan tengevolge had, luidt, zooals de Heer Van Houten haar uitgesproken heeft, als ook omdat het slechts voor een zeer klein gedeelte en met halve maatregelen aan dien wensch voldoet.

En nu, hoe werkt dit artikel 452 in de practijk? Vele belangrijke gevallen van vervolgingen ter zake van overtreding van art. 452 hebben zeker niet plaats. Ik althans heb nergens een enkel geval aangetroffen.

De bordeelhouders geven slechts dan gevolg aan het voorschrift in den norm van art. 452 S. W. vervat, wanneer zij er geen nadeel door kunnen ondervinden; ’t staat toch slechts aan hen om naar den burgemeester [97]te gaan of naar dengene, die door dezen aangewezen is. En voldoende contrôle of de bepaling nageleefd wordt is onuitvoerbaar. Wat is toch de kwestie? De clandestiene huizen van prostitutie, verder de zoogenaamde verdachte huizen in die gemeenten, waar bij politieverordening het houden van een bordeel verboden is, vallen geheel buiten deze bepaling. En ’t is toch een bekend feit, dat deze huizen de bordeelen in aantal verre overtreffen. Wat de bordeelen betreft, zoo is het te dwaas om aan te nemen, dat de bordeelhouders zelf door gevolg te geven aan art. 452 aangifte zullen doen van een of ander strafbaar feit, waaraan zij zich schuldig gemaakt hebben. Van den anderen kant is de algemeene klacht, dat ’t artikel geenerlei uitwerking heeft, omdat de bordeelhouders hun slachtoffers zoo weten te suggereeren, dat deze slechts napraten, hetgeen deze haar geboden hebben te zeggen; zij zijn zich toch ook niet bewust, welke de strekking van het artikel is. Hoe licht valt ’t niet eene vreemde vrouw in dergelijken toestand iets op den mouw te spelden! Ten opzichte van bordeelhouders, die de plicht hun door art. 452 opgelegd nakomen zooals het behoort, is het voorschrift voorzeker van nutteloozen dwang.

§ 2. Wet op de uitzetting van vreemdelingen.

Bij eene conscentieuse en nauwkeurige opvatting harer taak als hulp der justitie bij de opsporing en constateering van strafbare feiten en eveneens bij een dergelijke opvatting harer taak om een door geen wet geboden, doch in haar wezen liggend preventief toezicht uit te [98]oefenen, opdat de rechtsorde niet verstoord worde niet alleen, doch ook opdat door ruimer verzorgend optreden kwade praktijken, die door geen wetsbepaling getroffen worden, tegengegaan worden, kan de politie zeer veel uitrichten om den handel in blanke slavinnen te bestrijden, repressief en preventief. Dit geldt zoowel voor den binnen- als voor den buitenlandschen handel.

Ten opzichte van den buitenlandschen handel bezit de politie een machtmiddel, waarvan hier en daar ook werkelijk gebruik gemaakt wordt. Waarom wordt dat middel dan niet algemeen toegepast? Dit is wel toe te schrijven aan de werkelijk meer of mindere gegrondheid, waarmede de rechtmatigheid van het gebruik van de bewuste maatregel betwist wordt. Dit dien ik dus te bespreken. Ik heb het oog op de wet van 13 Aug. 1849 (S. 39) tot regeling der toelating en uitzetting van vreemdelingen. Het zijn de artt. 1, 10 en 11 van deze wet, die op indirecte wijze den handel in meisjes in zijn kracht kunnen fnuiken.

Art. 1. “Alle vreemdelingen, die voldoende middelen van bestaan hebben of door werkzaamheid kunnen verkrijgen, worden in Nederland toegelaten op den voet bij de vier eerstvolgende artikelen omschreven.”

’t Hangt hier af van eene uitlegging van “voldoende middelen van bestaan”; men zou door het bestaan van deze te ontkennen bij de publieke vrouw vreemde prostituées uit den lande kunnen weren. Een zeer deugdelijke maatregel voorwaar om de prostitutie van vreemde vrouwen tegen te gaan, doch daarvoor is vereischte, dat bij de toelating blijke, dat zulk een vrouw [99]prostituée is. In het gros der gevallen is dit ondoenlijk en kan men het ook niet vermoeden. Vooral bij den import van vrouwen is dit iets hopeloos, want de aard van den meisjeshandel brengt toch mee, dat juist de vrouw in het land komt, omdat zij haar middelen van bestaan door eigen werkzaamheid kan verkrijgen in de een of andere dienstbetrekking, al is deze ook gefingeerd, hetgeen alleen de placeur weet. Hiervan kan desnoods door brieven of contracten blijken. Doch in deze gevallen zouden bij toelating der vreemdelinge toegepast kunnen worden de artt. 10 en 11 die aldus luiden:

Art. 10. “Toegelaten vreemdelingen kunnen niet over de grenzen worden gebracht dan op bevel van den kantonrechter der plaats, waar zij zich ophouden of op onzen last.”

Art. 11. “De kantonrechter kan geene uitzetting bevelen dan wegens gemis der vereischten, in art. 1 omschreven en na den vreemdeling te hebben gehoord of nadat deze daartoe behoorlijk is opgeroepen, etc. etc.”

We zien, dat ’t hier weer aan komt op de oplossing van de vraag, wat men met een “middel van bestaan” bedoelt.

Ik meen te kunnen volstaan met de meening van de Redactie van de Gemeentestem te citeeren, overtuigd als ik ben, dat zij door deze uiting de meening openbaart van allen, die het zijn van prostituée niet als voldoende middel van bestaan beschouwen. In Gemeentestem 2000 antwoordt de Redactie op de vraag:

“Kan het bedrijf van publieke vrouw als zijnde in strijd met de goede zeden ooit opleveren een middel van bestaan in den zin der vreemdelingenwet?” aldus: [100]

“Het komt ons voor, dat art. 1 der wet op de toelating en uitzetting van vreemdelingen met de uitdrukking “voldoende middelen van bestaan” en “werkzaamheid” niet kan bedoeld hebben een middel van bestaan of eene werkzaamheid, strijdig met de openbare orde of goede zeden, daar de wet juist geroepen is deze in bescherming te nemen. Wij antwoorden dus ontkennend.”

Ik meen deze argumentatie van de Gemeentestem eenigszins onjuist te moeten noemen. De wet laat in ’t midden, welk een middel van bestaan vereischt is; het moet slechts voldoende zijn. Het komt hier slechts aan op het gevolg, of men in staat is zich zelf te onderhouden, zonder dat eenige onderscheiding gemaakt is van de wijze, waarop dit geschiedt.

In eene aanschrijving van den Minister van Justitie dd. 28 Augustus 1849 n^o. 80 bevattende: “Wenken en onderrigtingen aangaande het doel en de strekking der wet” heet het, dat deze wet “hoofdzakelijk ten doel heeft om der regeering de middelen te geven, ten einde die vreemdelingen,.... die ons tot last zouden kunnen worden, doordien zij geen voldoende middelen van bestaan hebben, noch door werkzaamheid kunnen verkrijgen te weren of te noodzaken het land te ruimen.” Men mag beweren, dat eene vreemde prostituée ook tot last kan worden van ons land; maar dan kan men ieder gaan weren of het land uitzetten van wien blijkt, dat hij een gevaarlijk beroep uitoefent, dat hem spoedig b.v. armlastig kan maken. Neen, het is noodig, dat “het tot last worden” een [101]gevolg zij van de onvoldoendheid van het middel van bestaan. En dit is toch geenszins het geval met de prostituée, die integendeel eerder in weelderigen dan in armoedigen toestand verkeert, wanneer zij zich aan dat leven begint over te geven.

’t Is dus mijns inziens een verkeerd principe eene vrouw het land uit te zetten op grond, dat zij prostituée is. De wet toch onderscheidt niet; eene natuurlijke onderscheiding ligt evenwel daar, waar sprake zou zijn, dat het middel van bestaan zou gevonden moeten worden door handelingen of werkzaamheden, die de wet verbiedt, doordat zij die in strijd met de openbare orde, rust, veiligheid, goede zeden enz. acht. Een befaamd inbreker zal zich dus op grond dat hij door groote ervarenheid in het inbreken en stelen een meer dan voldoende middel van bestaan heeft, niet voor uitzetting kunnen vrijwaren. Waar men dus stilzwijgend een onderscheiding zou willen maken van de wijze, waarop door werkzaamheid een middel van bestaan kan gevonden worden, kan slechts uitgesloten zijn eene werkzaamheid, die in strijd is met de wet. Want het heeft geen zin, dat de Redactie der Gemeentestem verkondigt: dat met de uitdrukking “voldoende middelen van bestaan” en “werkzaamheid” niet kan bedoeld zijn een middel van bestaan of eene werkzaamheid, strijdig met de openbare orde of goede zeden, daar de wet juist geroepen is deze in bescherming te nemen.” Zonder twijfel is dit laatste waar, doch daarmede is nog niet gezegd, dat de wet hare roeping ook vervult. Eene positieve uiting van de wet [102]is noodig op eenigerlei wijze, doch in casu is nergens in onze wetgeving eene bepaling te vinden, die het zijn van prostituée voor onzedelijk of in strijd met de openbare orde verklaart.

Tot nu toe heb ik mij gehouden aan de veelal gevolgde opvatting van de uitdrukking “middel van bestaan” in deze wet. Ik kan mij evenwel niet vereenigen met de aan deze woorden in de dagelijksche spreektaal gegeven beteekenis. Men stelt “middel van bestaan” synoniem met “betrekking, bedrijf, ambacht, werkzaamheid etc.” Niets is evenwel meer onjuist. In geen enkel woordenboek van de Nederlandsche taal zal men van een dusdanig gebruik gewag gemaakt zien. (Zie b.v. van Dale).

Ook de Gemeentestem houdt zich aan dit foutieve gebruik van “middel van bestaan.” Wij zouden hiervoor in de plaats kunnen schrijven b.v. “geld”. Dus: “alle vreemdelingen, die voldoende geld hebben of door werkzaamheid kunnen verkrijgen” etc. Wat voor zin heeft het nu te zeggen: geld, dat strijdig is met de openbare orde of goede zeden.

Ik wil nog even het dwaze aantoonen, wanneer men ook in art. 1 der Vreemdelingenwet “middel van bestaan” gaat gebruiken als “betrekking”, “bedrijf” etc. Wij zouden dan lezen: “Alle vreemdelingen, die een voldoende betrekking etc. hebben of door werkzaamheid kunnen verkrijgen” etc. “Door werkzaamheid” zou alsdan geheel overbodig zijn. Het is toch duidelijk, dat men geen bedrijf etc. kan hebben of verkrijgen, zonder dat men werkzaam is. Het heeft dus geen zin te blijven [103]hechten aan het foutieve dagelijksche gebruik van “middel van bestaan”.

Mijne conclusie strekt dus daartoe, dat theoretisch eene vreemde prostituée op grond, dat zij prostituée is, niet uit het land gezet kan worden.

Doch nu de practijk. In de Memorie van beantwoording heet het:

“Te omschrijven, welke middelen van bestaan als voldoende zijn aan te merken ligt buiten den kring der wet. Naar omstandigheden behooren hieromtrent voorschriften te worden gegeven, hetgeen eene taak van uitvoering mag heeten.”

’t Is mij niet erg duidelijk of de minister zich aan dezelfde onnauwkeurigheid heeft schuldig gemaakt als de Gemeentestem. Mijns inziens is ook de goede interpretatie in deze uiting van den minister te lezen. In ieder geval ware het tot recht verstand der zaak beter geweest, indien hij geschreven had in plaats van “welke” “in hoeverre”; dus: “Te omschrijven, in hoeverre middelen van bestaan als voldoende zijn aan te merken” etc.

Algemeene voorschriften zijn omtrent de meerdere of mindere voldoendheid niet gegeven; zij zouden moeten aangeven met welk minimum van middelen men, zonder dat de vreemdelinge ten laste komt van het land, zich tevreden kan stellen; verder welke waarborgen moeten bestaan omtrent eene zekere continuïteit van die middelen etc.

Nu heeft de overheid, met de uitvoering van de wet belast, de vrijheid in ieder gegeven geval naar eigen oordeel te beslissen, of de vreemdelinge aan de vereischten, [104]die de wet stelt, voldoet. In zooverre is practisch mogelijk eene vreemde prostituée het land uit te zetten.

Over ’t algemeen wake de ernst en de bezadigdheid der Nederlandsche overheid er voor, dat, nu haar zulke groote bevoegdheid overgelaten is, zoo veel mogelijk willekeur in de toepassing der wet gemeden worde.

Moeielijkheid bestaat nog bij den handel in blanke slavinnen. De vreemde vrouw gaat meestal zoogenaamd in dienst als werkmeisje, linnenmeisje etc, en dit geschiedt zelfs in optima forma daar, waar de bordeelen verboden zijn. Brieven of onderhandsche contracten getuigen daarvan. Mag de overheid met de uitvoering belast op bloot vermoeden een vrouw als prostituée signaleeren? En kan zij haar, op dien grond aannemende, dat zij geen voldoende middel van bestaan heeft, over de grenzen zetten, alhoewel zij (in werkelijkheid of niet) de een of andere werkzaamheid heeft, waardoor zij wellicht in voldoende mate in haar onderhoud kan voorzien? ’t Is duidelijk, dat volgens mij de duidelijke bewoordingen der wet dit niet toelaten. Doch in de practijk zal dit wel weer kunnen geschieden: bij de toelating toch is de vreemdelinge overgeleverd aan het libre arbitre van het politiehoofd. Bij de uitzetting is de kantonrechter vrij in zijn oordeel, behoudens in achtneming van art. 11 der wet van 1849; hij spreekt toch geen vonnis uit onderworpen aan de gewone regelen bij de rechtspraak geldig. Slechts een beroep op het uitvoerend gezag, dat natuurlijk vrij kan beslissen. De geweigerde toelating of de uitzetting zal echter steeds in [105]waarheid gemotiveerd moeten zijn door aanneming van het feit, dat er geen voldoende middelen van bestaan zijn of verkregen kunnen worden (volgens de interpretatie, die ik van deze uitdrukkingen gaf.)

§ 3. Internationale verklaringen.

Aan Nederland komt de eer toe, dat het wat het internationaal recht betreft vooraan staat om de slachtoffers van den blanke slavinnenhandel ter hulpe te snellen. Om dit initiatief verdient het alle lof en hulde; doch ook slechts om dit initiatief, want, daar alle begin moeielijk is, zoo valt ook ongelukkigerwijze te constateeren, dat de eerste poging zeer weinig bijdraagt om aan het zoo lovenswaardig doel te beantwoorden. Verbetering valt gelukkig te bespeuren bij de volgende pogingen.

Ik heb ’t oog op de drie verklaringen door Nederland respectievelijk met België, Oostenrijk-Hongarije en Duitschland uitgewisseld.

Een Koninklijk Besluit van 8 Jan. 1887 bepaalde de plaatsing in het Staatsblad van de op 18 Dec. 1886 te Brussel uitgewisselde verklaring betreffende door Nederland en België te nemen maatregelen tegen den zgn. handel in jeugdige vrouwen en meisjes, S. 2.

De 2 eenige artikelen van deze verklaring luiden vertaald aldus:

Art. 1. De Regeering der Nederlanden en de Belgische Regeering verbinden zich binnen de wettelijke grenzen, zooveel mogelijk te bevorderen, dat tot een der beide landen behoorende vrouwen en meisjes, welke tegen [106]haren wil er toe gebracht mochten zijn zich in het andere land aan ontucht over te geven, hetzij op haar verzoek, hetzij op verzoek der personen die gezag over haar uitoefenen, uit het land, waar zij zich bevinden worden teruggezonden in de richting van het land, waartoe zij behooren.

Art. 2. Alvorens de terugzending van eene getrouwde vrouw of van een volgens de wetten van het land harer herkomst minderjarig meisje te doen plaats hebben, zal de overheid aan de personen, die gezag over haar uitoefenen, een kennisgeving richten, vermeldende den dag, waarop de terugzending zal geschieden en de plaats, waarheen de vrouw of het meisje zal opgezonden worden.

Ongeveer 2½ jaar later volgde een besluit van den 27^sten Dec. 1888, dat de plaatsing in het Staatsblad bepaalde van de tusschen Nederland en Oostenrijk-Hongarije uitgewisselde verklaringen, strekkende tot het wederzijds nemen van maatregelen om den zoogenaamden handel in jeugdige vrouwen en meisjes tegen te gaan. S. 228. Deze verklaringen tellen een vijftal artikelen van den volgenden inhoud.

Art. 1. De Regeering der Nederlanden en van de Oostenrijk-Hongaarsche monarchie verbinden zich, binnen de grenzen der wet, zooveel mogelijk te bevorderen, dat, tot een der beide landen behoorende vrouwen en meisjes, welke tegen haren wil er toe gebracht mochten zijn zich in het andere land aan ontucht over te geven, hetzij op haar verzoek, hetzij op verzoek der personen, die gezag over haar uitoefenen, uit het land, waar zij [107]zich bevinden, worden teruggezonden naar het land, waartoe zij behooren.

Art. 2. Gezegde regeeringen verbinden zich eveneens binnen de grenzen der wet zooveel mogelijk te bevorderen, dat meisjes, die volgens de wetten van haar land minderjarig zijn en zich vrijwillig in het andere land aan ontucht overgeven, op verzoek hunner ouders of voogden worden teruggezonden naar het land, vanwaar zij herkomstig zijn.

Art. 3. De terugzending zal plaats hebben zonder rekening te houden met de aanspraken, welke derden op dezen vrouwen en meisjes zouden kunnen doen gelden, ten gevolge van de betrekkingen, die uit den staat van ontucht voortvloeien, uitgezonderd het geval, waarin de terugzending in strijd zoude zijn met de uitvoering van een rechterlijk bevel.

Art. 4. Alvorens de terugzending van eene getrouwde vrouw of van een volgens de wetten van het land harer herkomst minderjarig meisje te doen plaats hebben, zal de overheid aan de personen, die gezag over haar uitoefenen, eene kennisgeving richten, vermeldende den dag, waarop de terugzending zal geschieden, en de plaats, waarheen de vrouw of het meisje zal opgezonden worden.

Art. 5. Ingeval de vrouw of het meisje, dat teruggezonden moet worden, niet in staat mocht zijn zelve de kosten van hare overbrenging terug te betalen en zij noch echtgenoot, noch ouders, noch voogden mocht hebben, die voor haar betalen, zullen de op de terugzending gevallen kosten door ieder der wederzijdsche landen [108]gedragen worden, voor zooveel betreft de overbrenging op zijn grondgebied.

De kosten van vervoer over het grondgebied van een derden staat zullen alsdan ten laste komen van het land, tot hetwelk de vrouw of het meisje, dat teruggezonden is, behoort.

Niet lang na de uitwisseling van deze laatste verklaringen, werd den 15 Nov. 1889, een derde verklaring uitgewisseld, en wel met het Duitsche Rijk nopens de van weerszijden te nemen maatregelen tegen den zoogenaamden handel in vrouwen en meisjes. Wegens de geldelijke verplichtingen, die ten gevolge van deze verklaring het Rijk op zich nam, moest deze de goedkeuring der Staten-Generaal verwerven volgens voorschrift van art. 59^2º G. W. Den 15^den April 1891 volgde pas het bevel tot plaatsing in het Staatsblad (S. 85) van de wet, waarvan het eenig artikel de goedkeuring behelsde van de bovengenoemde verklaring met Duitschland.

De 7 artt. van deze verklaring luiden als volgt:

Art. 1. De Regeering der Nederlanden en de Regeering des Duitschen Rijks verbinden zich binnen de wettelijke grenzen, zooveel mogelijk te bevorderen, dat de tot een der beide landen behoorende vrouwen en meisjes, die zich in het andere land aan ontucht overgeven, onderworpen worden aan een verhoor, ten einde te doen blijken, van waar zij komen en wie haar heeft doen besluiten haar land te verlaten.

De te dier zake op te maken processen-verbaal zullen [109]worden medegedeeld aan de overheden van het land, waartoe de gezegde vrouwen en meisjes behooren.

Art. 2. De contracteerende partijen verbinden zich insgelijks zooveel mogelijk binnen de wettelijke grenzen te bevorderen, dat diegene van die vrouwen en meisjes, welke tegen haren wil er toe gebracht mochten zijn zich aan ontucht over te geven, hetzij op haar verzoek, hetzij op verzoek der personen, die gezag over haar uitoefenen, worden teruggezonden uit het land, waar zij zich bevinden en overgebracht worden naar de grens van haar geboorteland.

Art. 3. De contracteerende partijen verbinden zich buitendien zooveel mogelijk, binnen de wettelijke grenzen, te bevorderen, dat meisjes, die volgens de wetten van haar land nog minderjarig zijn en die zich in het andere land vrijwillig aan ontucht overgeven, op verzoek harer ouders of voogden worden teruggezonden naar het land, vanwaar zij herkomstig zijn.

Art. 4. Alvorens de terugzending van eene der bij de artt. 2 en 3 vermelde personen te doen plaats hebben, zal de daarmede belaste overheid door tusschenkomst van de overheden van het land, waartoe de bedoelde persoon behoort, aan de personen, die gezag over haar uitoefenen, eene kennisgeving richten, vermeldende den dag, waarop de terugzending zal geschieden en de plaats, waarheen de vrouw of het meisje zal worden overgebracht.

Art. 5. De briefwisseling tusschen de overheden der beide landen, betrekkelijk die terugzending zal, zooveel mogelijk, rechtstreeks worden gevoerd. [110]

Art. 6. In geval de kosten veroorzaakt door het onderhoud en de terugzending van die vrouwen en meisjes tot aan de grens, niet kunnen worden terugbetaald door die vrouwen en meisjes zelven, noch door haar echtgenoote, ouders of voogden, zullen die kosten gedragen worden door den Staat, die de terugzending heeft bewerkstelligd.

Art. 7. De tegenwoordige verklaring zal worden bekrachtigd en de akten tot bekrachtiging daarvan zullen zoo spoedig mogelijk te ’s Hage worden uitgewisseld etc. etc.

Van dezen inhoud zijn de 3 verklaringen, die onze Regeering successievelijk met België, Oostenrijk, Hongarije en Duitschland uitgewisseld heeft. Het zijn verklaringen, geen tractaten; internationale schikkingen van de laatsten in vorm, inhoud en belang verschillend, zooals de minister van buitenl. zaken in de Eerste Kamer zeide. Wat de uiting aangaande het minderwaardige belang aangaat, dit moge in het algemeen waar zijn, in het onderhavige geval zullen wij dit niet cum grano salis opvatten. Welke andere belangen toch evenaren het belang, dat bij deze kwestie op ’t spel staat?

De inhoud laat wel is waar iets te wenschen over en vooral bij de eerste schikkingen hebben wij te doen met zuivere verklaringen van administratief karakter en er is geen sprake van het bedingen van wederzijdsche rechten en concessiën, zooals meestal het onderwerp zijn van tractaten.

Ook de vorm verschilt, in zooverre als de onderteekeningen [111]niet plaats hebben door speciale gevolmachtigden, maar namens de regeeringen door de gezanten of ministers met latere ratificatie. Het geheel toont aan, dat op het stellen van scherpe juridische begrippen blijkbaar minder is gelet. Vreemd is, dat, waarop ook de aandacht gevestigd werd bij de behandeling in de Kamers (van het wetsontwerp tot goedkeuring van de Verklaring met Duitschland), de considerans verschilt van het intitulé. De eerste spreekt van “de in gemeen overleg te nemen maatregelen tot bescherming van ontuchtige vrouwen in zekere gevallen verkeerende” (of: “van zekere categorieën van ontuchtige vrouwen”) terwijl volgens het intitulé maatregelen worden getroffen tegen den zoogenaamde handel in jeugdige vrouwen en en meisjes. Volgens de Regeering drukt dit laatste de strekking van de verklaring het best uit.

In aanmerking moet genomen worden, dat slechts bij de laatste verklaring een en ander uitlekt van hetgeen de Regeering met sommige bewoordingen bedoelt, hetgeen zoowel plaats heeft in de Memorie van Toelichting, als in de Memorie van Antwoord en bij de beraadslagingen in de Kamers. Daar in sommige opzichten de 3 verklaringen, die toch hetzelfde doel beoogen, in de redactie der artikelen overeenstemmen, zoo zal men het niet gewaagd kunnen noemen, als ik bij de interpretatie der 2 eerste verklaringen een voorzichtig gebruik maak van hetgeen bij de 3^de verklaring gezegd en voorgevallen is.

Artikel 1 van de eerste verklaring stemt overeen met art. 1 van de tweede en art. 2 van de derde. Een gering [112]verschil in redactie in art. 1 van de verklaring met Oostenrijk-Hongarije is van geen belang. Dit artikel stelt daar eene bevoegdheid der politie: eene nieuwe of een oude bevoegdheid? Dit hangt af van de oplossing der vraag of er, en zoo ja, in hoeverre er dan een onbeschreven politierecht zoude bestaan, die der politie een preventieve bevoegdheid toekent om op te treden, waar ’t geldt de openbare orde en veiligheid te handhaven, personen etc. te beschermen en verder om steeds op alle wijzen, die de wet niet verbiedt, met tact werkzaam te wezen ter bevordering van dit doel.

Daar mijns inziens deze vraag in bevestigenden zin moet beantwoord worden, ben ik van meening, dat bij eene opvatting van hare roeping door de politie in dezen zin deze ook zonder art. 1 (resp. art. 1 van 1888 en art. 2 van 1889) zou kunnen handelen als in dit artikel bedoeld wordt. Mogelijk zit dus de kracht van deze artikelen in het woord “bevorderen”, waardoor de Regeering belooft het hare er toe bij te brengen de magistraten voortdurend op hun plicht te wijzen door missives en circulaires.

Doch ik loop mijn betoog vooruit door van de taak der politie in dezen te spreken, voordat ik heb nagegaan wat bedoeld kan wezen met de woorden “binnen de wettelijke grenzen”.

De Minister van Justitie hechtte in 1891 aan de genoemde woorden dezen zin: “voorzoover de wetten hier te lande ’t toelaten met in achtneming van de vormen bij die wetten voorgeschreven.” En daarbij wees hij vooral op de wet van 13 Augustus 1849 (Stsbl. 39) [113]tot regeling der toelating en uitzetting van vreemdelingen.

Deze wet regelt de uitzetting van vreemdelingen. Dit geschiedt, zooals wij reeds zagen, òf door den kantonregter òf op ’s konings last. In het eerste geval wegens gemis der vereischten in art. 1 opgegeven, altijd mits de vreemdeling toegelaten en hem een reis- en verblijfpas uitgereikt is. Maar, wanneer er een reden is tot uitzetting, dan moet de overheid ook haar plicht vervullen en mag er niet gewacht worden, totdat de vrouw het zelf verzoekt, of totdat het verzoek komt van de personen, die gezag over haar uitoefenen. En waarom dan de beperking tot de vrouwen, die tegen haar wil er toe gebracht mochten zijn zich in het andere land aan ontucht over te geven? Dat is mij niet duidelijk, althans van het standpunt van degenen, die het op grond van art. 1 der vreemdelingenwet toelaatbaar achten, dat eene vreemde prostituée op grond van haar ontuchtig leven niet toegelaten of uitgezet wordt. De Minister van Justitie oordeelde ook aldus in zijne Memorie van Antwoord op de bemerkingen van het voorloopig verslag in zake de verklaring met Duitschland.

Bij nauwkeurige bestudeering van deze 3 tractaten kan men niet anders dan tot deze conclusie komen, dat de Regeering gedwaald heeft in deze zaak.

Van welk standpunt moeten wij uitgaan?

Er moet onderscheid gemaakt worden tusschen:

1^e. uitlevering d. i. “de overlevering van ter zake van misdrijf vervolgde of veroordeelde personen, door de regeering van den staat, op wiens grondgebied zij zich [114]bevinden aan die van een anderen staat ter berechting en bestraffing” (Van Hamel, Inleiding tot de studie van het Nederlandsche Strafrecht, pag. 148). Hierbij heeft overlevering van de eene politie aan de andere plaats. Deze uitlevering is geregeld bij de wet van 6 April 1875 (Stsbl. 66) Hiermee hebben wij bij deze kwestie niets te maken.

2º. Uitzetting, d. i. eene wijze van handelen, die plaats heeft op grond van de vreemdelingenwet van 1849. De vreemdeling wordt tot ’s lands grens vervoerd en daar aan zijn lot overgelaten. Dit gaat geheel buiten de politie van het andere land om.

3º. Wat ik zou willen noemen “uitleiding”. Onder het gezag van anderen staande vreemdelingen worden op verzoek van hen, die dat gezag uitoefenen, weer teruggevoerd naar hun land en aan de hoede der laatsten toevertrouwd. Degenen, die het gezag uitoefenen, nemen de uitgeleide vreemdelingen zelf over, of als hun lasthebster belast de vreemde politie zich met deze taak. En onze politie: welke rol vervult zij bij de uitleiding? Zij steunt op haar algemeene onbeschreven bevoegdheid om preventief te handelen, met tact en voorzoover zij de wetten en instructies niet overtreedt. Overigens handelt ook zij als lasthebster der ouders, voogden etc.; waarom toch zou zij dit niet doen waar het vreemdelingen geldt, terwijl zij meent wel bevoegd te zijn, waar het verzoek geschiedt door ingezetenen?

Hebben wij bij deze verklaringen te doen met uitzetting of met uitleiding? Het is mogelijk, dat in de [115]praktijk wel eens sprake kan zijn van uitzetting, doch dat in generali van eene uitleiding sprake is, kan aan geen twijfel onderhevig zijn. De terugzending naar het land, van waar de meisjes afkomstig zijn, geschiedt toch op verzoek der personen, die gezag over haar uitoefenen. (Doch ook op haar eigen verzoek; dit is dan eene zuivere politiezorg). De uitleiding van minderjarigen, of in generali de terugbezorging van minderjarigen aan hun ouders en voogden, is niet door eene wet geregeld. Zij volgt uit de algemeene beginselen van burgerlijke wetgeving en omtrent de bevoegdheid der politie. Onjuist is dus de uitlegging van de woorden “binnen de wettelijke grenzen” als zouden deze beteekenen “voor zooveel de wetten hier te lande het toelaten met inachtneming van de vormen bij die wetten voorgeschreven.” Ik acht juister eene negatieve interpretatie: “voor zoover de wetten en instructies het niet verbieden.”

Met eene uitzetting volgens de wet van 1849 hebben wij hier dus niet te doen. Omdat de Regeering—ten onrechte—dit wel meende, heeft zij ook slechts de derde verklaring aan de goedkeuring onderworpen van de Staten-Generaal. Zij beschouwde de bestrijding der kosten van de uitleiding in de 2 eerste tractaten uit ’s lands middelen reeds gedekt door wettelijke goedkeuring, daar ’t toch kosten waren, die op de uitzetting van vreemdelingen vielen. Dat bij de verklaring met Duitschland niet volstaan werd met een mededeeling aan de Staten-Generaal vond—aldus sprak de Regeering—zijn reden in het feit, dat ’t land hier wel eens [116]meerdere kosten zou moeten dragen. In hoeverre dit waar kan zijn, laat ik daar, maar terecht werd in het voorloopig verslag van de 2^de Kamer opgemerkt, dat dit slechts een kwestie was van meer of minder.

Daar hier—zooals ik boven betoogde—de uitleiding met eene uitzetting niets te maken heeft, zoo is het onbetwistbaar, dat zoo er kosten vallen op uitleidingen volgens de 1^ste en 2^de verklaring, deze niet door ’t land zullen gedragen kunnen worden. Met andere woorden: ook deze 2 verklaringen hadden de goedkeuring der Staten-Generaal moeten verwerven op grond van art. 59 tweede lid G. W.

Er wordt in de 3 verklaringen resp. in de artt. 1, 1 en 2 gesproken van “vrouwen en meisjes, welke tegen haar wil er toe gebracht mochten zijn zich in het andere land aan ontucht over te geven.” De woorden “tegen haar wil” “contre leur volonté” bezorgen velen moeilijkheid. Ook het verslag der Commissie uit de 2^de Kamer, die den 6^en Mei rapport uitbracht over de verklaring met België uitgewisseld, gaf eenige op- en aanmerkingen over deze 3 woorden. Zij vroeg uit welke omstandigheden en op welk tijdstip van dit gedwongen worden tegen eigen wil zal moeten blijken. Wie moet omtrent het al of niet bestaan van dwang tot prostitutie beslissen?

Het Bulletin Continental van 15 Jan. 1887 brengt, na alle lof aan de idee toegezwaaid te hebben, ook moeielijkheden aangaande dit punt te berde. “On ne sait pas au juste, ce qu’il faut entendre par ces “filles qui contre leur volonté seraient réduites à se livrer à [117]la prostitution.” Repatriera-t-on toutes les filles, qui se trouvent dans le besoin et en danger de tomber dans la prostitution où seulement celles, qui ont été attirées hors de leur pays par des moyens frauduleux, comme le font supposer les mots “contre leur volonté”?

In de Memorie van Antwoord zegt de minister bij artikel 2 van de Verklaring met Duitschland. “Wat onder de woorden “contre leur volonté” moet worden verstaan, kan niet volkomen gedefiniëerd worden. In ieder bijzonder geval zal ’t moeten worden beoordeeld.”

Bieden deze woorden in werkelijkheid zoo’n moeilijkheid aan, als deze bezwaren zouden doen vermoeden? Met den Minister ben ik het eens, dat in ieder speciaal geval over het gebrek aan toestemming moet beslist worden. Het intitulé der verklaringen wijst er op, dat hier sprake moet zijn van de vrouwen en meisjes, die de dupe zijn geworden van de handelaars in blanke slavinnen. In dien zin moeten dus ook de woorden “tegen haar wil” verstaan worden. De bezwaren van het Bulletin Continental zijn dus gemakkelijk op te lossen. Redeneerende volgens den gedachtengang van dit maandblad zoude bijna iedere prostituée zonder uitzondering onder het artikel vallen. Iedere prostituée levert zich in zooverre “tegen haar wil” aan de ontucht over, als zij toch wel zou prefereeren een ander gemakkelijk bestaan, dat haar ook een zekere weelde zou kunnen verschaffen. Neen het komt hier alleen aan op de “moyens frauduleux”. Daar de uitdrukking “tegen haar wil” voor dezen of genen onduidelijk is, ware het beter geweest eene meer duidelijke uitdrukking van [118]de gedachte te kiezen b.v. “tegen haar wil door toedoen van anderen”.

Daar de meisjeshandel zich onder zooveel verscheidene omstandigheden voordoet, valt natuurlijk niet a priori aan te geven, uit welke omstandigheden het gedwongen worden zich tegen eigen wil aan de ontucht over te geven kan blijken. En op welk tijdstip moet hiervan blijken, vraagt de commissie van 1887. Mijns inziens moeten de woorden: “vrouwen en meisjes, welke tegen haren wil er toe gebracht mochten zijn zich aan ontucht over te geven” geïnterpreteerd worden op de wijze van het Perfectum van een Grieksch werkwoord. Dus: zij die nu in den toestand verkeeren, dat zij zich tegen haar wil aan de ontucht overgeven, nadat zij in dien toestand door anderen gebracht zijn. Het zich overgeven aan de ontucht tegen haar wil moet dus ook bestaan op het oogenblik van het verzoek hetzij van de vrouw zelf hetzij van de personen, die gezag over haar uitoefenen.

In eene circulaire van den Minister van Justitie van den 7^den Juli 1892 “houdende voorschriften ter uitvoering van de verklaringen met België, Duitschland en Oostenrijk betreffende den handel in vrouwen en meisjes” wordt blijkbaar dezelfde meening gehuldigd. Het heet daar toch: “Vandaar dan ook dat men allereerst daarop bedacht is geweest om aan die vrouwen en meisjes, welke tegen wil en bedoeling naar elders zijn gebracht en met het ontuchtig leven willen breken, den terugkeer naar haar land en familie gemakkelijk en mogelijk te maken.” [119]

Wie nu moet beslissen omtrent het al of niet bestaan van dwang tot prostitutie, is niet moeilijk aan te geven. Dit is natuurlijk het hoofd der politie; de politie is hier toch alleen werkzaam, binnen haar bevoegdheid speelt zich het geheele bedrijf af. Acht men soms eene beslissing over dit punt door de politie ongewenscht? Ik zou mij niet kunnen voorstellen, welke moeilijkheid er uit zou kunnen voortspruiten. Ja, er is toch iets en daarop heeft het Kamerlid de Beaufort gewezen bij de behandeling van de wet tot goedkeuring van de verklaring met Duitschland. Het meisje kan doen voorkomen, alsof zij tegen haar wil door toedoen van anderen een ontuchtig leven leidt om zoodoende kosteloos naar haar vaderland teruggebracht te worden. Dit is voorzeker een te vreezen misbruik, waartegen evenwel door een nauwkeurig onderzoek zooveel mogelijk gewaakt kan worden.

De terugzending kan geschieden op verzoek der personen, die gezag over de vrouw uitoefenen. Uit de andere bepalingen blijkt dat men hier ook ’t oog heeft op de getrouwde vrouw, als staande onder het gezag van den man. Met een der sprekers in de 2^de Kamer betwijfelende of een dergelijk geval zich wel dikwijls zal voordoen, meen ik overigens, dat de man niet een dergelijk gezag over zijn vrouw heeft als de ouders over hun kinderen, zoodat het onmogelijk is dat de politie zou kunnen optreden als lasthebster van den man om zijne vrouw terug te bezorgen, daar de man zelf de bevoegdheid mist de vrouw met dwang tot zich te brengen. [120]

De vrouw of het meisje zal in de richting van het land, waartoe zij behoort teruggezonden worden.

De bewoordingen in de 3 verklaringen variëeren; de bedoeling komt evenwel hierop neer, dat zij tot de grens van het land gebracht wordt.

Ons de maatregel der terugzending zoo effectief mogelijk te maken dienen de bepalingen 2, 4, 4 uit de 3 internationale schikkingen. Zij schrijven voor, dat, voor dat tot de uitleiding overgegaan wordt, een kennisgeving gericht moet worden aan de personen, die gezag over de vrouw uitoefenen. Deze kennisgeving moet vermelden den dag waarop de terugzending zal geschieden, en de plaats waarheen de opzending zal plaats hebben. Art. 4 van de verklaring met Duitschland schrijft voor dat dit geschieden moet door tusschenkomst van de overheden van het land, waartoe de vrouw behoort. Mij is niet duidelijk, waartoe deze administratieve omslachtigheid noodig is, althans waarom zij dringend voorgeschreven is. Men had dit aan ’t oordeel van de met de terugzending belaste overheid kunnen overlaten.

De man kan dus de terugzending zijner vrouw niet verlangen, wanneer zij er zich tegen verzet2; eene kennisgeving is hier niet noodig. Wel, natuurlijk, wanneer de getrouwde vrouw zelf hare uitleiding verzoekt.

In de reeds geciteerde circulaire van 1892 gaat de [121]Minister in verhaaltrant deze 2 artikelen, welke de 3 verklaringen gemeen hebben, door; de Minister vermeldt daar dus geen nieuws. Verder geeft hij eenige voorschriften aangaande de bestrijding der kosten van vervoer. Wel dien ik nog naar aanleiding van art. 1 der verklaring met Oostenrijk op te merken, dat het volgens ’s Ministers oordeel wenschelijk is met ’t oog op de verrekening van kosten zooveel mogelijk de afhaling van Oostenrijksche en Hongaarsche vrouwen hier te lande, althans aan de Nederlandsch-Duitsche grens, te verzekeren, daar de terugzending van die vrouwen en meisjes over Duitsch grondgebied moet geschieden en dit transit niet is geregeld. Nederlandsche vrouwen en meisjes moeten aan de Oostenrijksch-Duitsche of Oostenrijksch-Zwitsersche grens door Nederlandsche beambten overgenomen worden, indien zij niet hierheen gebracht worden.

De bespreking van de verklaring met België uitgewisseld is hiermede afgesloten. We komen nu tot art. 2 der Oostenrijksche verklaring, dat overeenkomt met art. 3 van die met Duitschland uitgewisseld. Deze artikelen hooren niet thuis in deze verklaringen, waarvan het intitulé en de considerans ten duidelijkste aanwijzen, dat zij slechts het nemen van maatregelen beoogen om den zgn. handel in jeugdige vrouwen en meisjes tegen te gaan.

Ook volgens haar statutum personale minderjarige vreemdelingen, die zich vrijwillig aan de ontucht overgeven, worden op verzoek hunner ouders of voogden teruggezonden. Ad art. 3 zegt de Memorie van Antwoord [122]van de wet tot goedkeuring van de verklaring met Duitschland: “Het is zeer zeker de taak der politie om wanneer haar daartoe door ouders of voogden het verzoek wordt gedaan de behulpzame hand te bieden tot het weder in hunne macht brengen van die minderjarigen. Waar zulks in het belang der minderjarigen wordt geacht, wordt hier te lande steeds in dien geest gehandeld en bestaat er geen reden waarom dezelfde gedragslijn niet tegenover vreemdelingen zoude worden gevolgd.”

De voorschriften omtrent vervoer en bestrijding van kosten met ’t oog op de meisjes, die slachtoffers zijn van dezen handel, zijn ook toepasselijk bij de meisjes, die zich vrijwillig prostitueeren. Dit wordt uitdrukkelijk in de circulaire te kennen gegeven.

In deze kennisgeving zegt de Minister verder: “Bij de overweging van de vraag of aan een verzoek om terugzending zal worden gevolg gegeven—hetwelk steeds zal behooren te geschieden indien de betrokken persoon verkeert in een geval, als in de toepasselijke verklaring bedoeld, en geen wettelijk voorschrift of rechterlijk bevel zich daartegen verzet—mag in geen geval rekening gehouden worden met aanspraken van derden op de vrouw of het meisje ten gevolge van betrekkingen uit ontucht voortvloeiende. De verklaring met Oostenrijk-Hongarije zegt dit ten overvloede uitdrukkelijk.” Dit heeft plaats in art. 3.

Zooals de Minister terecht verklaart, zegt de verklaring met Oostenrijk-Hongarije dit “ten overvloede.” Art. 1371 j^o. 1373 Burgerlijk Wetboek verbiedt toch iedere [123]overeenkomst, waarvan de oorzaak bij de wet verboden is, of strijdig is met de goede zeden of met de openbare orde.

Een meisje kan dus niet teruggehouden worden, omdat de bordeelhouder een paar dagen te voren een paar honderd gulden voor haar aan een placeur gegeven heeft en hij deze op de debetzijde van het meisje geplaatst heeft. Voor dergelijke schulden kan niet een quasi-hypotheek (zooals Yves Guyot het uitdrukt) op het meisje gevestigd blijven. Wat andere schulden betreft, als de voorgeschoten waarde van kleedingstukken en toiletartikelen, zoo zal de bordeelhouder zich tot den rechter kunnen wenden, indien hij voldoening daarvan wenscht. Het rechterlijk vonnis zal dan beslissen in hoeverre uitleiding niet geoorloofd zal zijn.3

De artt. 5, 6 en 7 uit de verklaring met Duitschland zijn bepalingen, die niet voorkomen in de andere 2 internationale schikkingen.

De briefwisseling betrekkelijk de terugzending, het gevolg zijnde van de kennisgeving in art. 4 bedoeld, wordt volgens art. 5 tusschen de overheden der beide landen rechtstreeks gevoerd.

Art. 6 geeft regelen aangaande de kosten van onderhoud en vervoer tot aan de grens. Zoo deze niet kunnen worden terugbetaald door die vrouwen en meisjes zelve, noch door haar echtgenooten, ouders of voogden, worden [124]ze door den Staat gedragen, die de terugzending heeft bewerkstelligd. Hetzelfde zal toepasselijk zijn bij de terugzending van Belgische en Oostenrijksche of Hongaarsche meisjes. In het Voorloopig Verslag werd de vrees uitgesproken, dat zware kosten op Nederland zouden drukken, naar evenredigheid veel meer dan op Duitschland. In zijn Memorie antwoordde de minister, dat de kosten toch betrekkelijk gering zouden zijn. Tijdens de onderhandelingen, die met den meesten spoed plaats moeten hebben, zullen de vrouwen in een passantenhuis of in een huis van bewaring worden opgenomen. Zij vallen toch onder de in art. 3^3o van de Gestichtenwet van 3 Jan. 1884 (S. 3) genoemde »andere onder verzekerde bewaring vervoerd wordende personen”. Het vervoer op de spoorwegen, voor zoover het onder geleide plaats heeft, geschiedt kosteloos en wat de hoogere kosten aangaat die Nederland moet dragen in vergelijking met Duitschland, zoo wordt daarentegen ons land,—aldus zegt de minister—gezuiverd van personen, die er slechts ellende en verderf verspreiden.

Art. 7 handelt over de bekrachtiging en de spoedige uitwisseling der akten van bekrachtiging te ’s Hage.

We zijn nu zoover gekomen, dat we weten, hoe de verschillende Regeeringen, boven genoemd, verklaren te zullen handelen om de misleide vrouwen te redden.

Maar daarmede zijn we werkelijk niet ver, want hoe komt men te weten, dat er meisjes en vrouwen zijn, die aldus door drang zich aan de prostitutie overgeven? Ware dit duidelijk aangegeven, we zouden werkelijk een schrede verder zijn op het goede pad. Doch dit is [125]en blijft altijd de groote moeilijkheid. Meer dan eens heb ik er op gewezen, op welke geheimzinnige wijzen de handelaars in blanke slavinnen te werk gaan.

Er bestaat eene missive van den Minister van Justitie Godefroi dd. 7 Juni 1860 n^o. 162 houdende bepalingen ter voorkoming en voorziening, dat vrouwen in de huizen van ontucht, alwaar zij zich bevinden, tegen haar verlangen worden teruggehouden. Deze missive vaardigde de Minister uit naar aanleiding van een geval, dat een meisje in een bordeel als ’t ware gevangen gehouden werd. De Minister wijst op de bevoegdheid van den burgemeester, die dezen door art. 188 Gemeentewet verleent wordt. Aangaande te nemen maatregelen raadt hij overleg aan met de procureur-generaals en de officieren van justitie. Hoewel de Minister zelf geen middelen wil aangeven, acht hij toch ’t onverwacht bezoeken van bordeelen door vertrouwde politiebeambten zeer doeltreffend. Een andere maatregel zou hierin kunnen bestaan, dat de vrouwen in de bedoelde huizen inwonende onderricht werden van de bevoegdheid, die zij hebben, die huizen desverlangende te verlaten.

Deze maatregelen worden dan ook wel genomen in gemeenten, waar bordeelen bestaan, hetzij al dan niet gereglementeerd. De Amsterdamsche politie had de gewoonte bussen te plaatsen in die huizen, waarin de prostituées brieven konden werpen; de politie ledigde die bussen zelf.

Verder biedt art. 452 Wetboek van Strafrecht, dat ik hierboven besprak, gelegenheid werkzaam te zijn [126]om op de hoogte te komen van de gevallen van gedwongen prostitutie.

Juist de wenschelijkheid om allereerst op ’t spoor te geraken van deze gevallen was de opname van art. 1 in de verklaring met Duitschland op speciaal verlangen der Duitsche regeering. Zooveel mogelijk moet bevorderd worden binnen de wettelijke grenzen, dat de bedoelde meisjes aan een verhoor worden onderworpen ten einde te doen blijken van waar zij komen en wie haar heeft doen besluiten haar land te verlaten. Hieromtrent zegt de Memorie van Antwoord, dat dit artikel natuurlijk geen verplichting oplegt om bedoelde vrouwen en meisjes tot een verhoor te dwingen buiten de wet om. Eigenlijk beteekent dus dit eerste lid van art. 1 niet veel. In sommige gevallen biedt onze wetgeving gelegenheid om een dergelijk verhoor af te nemen (ik gaf ze zoo even aan) doch van een verplichting aan de meisjes opgelegd is in onze wetgeving niets te bespeuren. “Binnen de wettelijke grenzen” wil m.i. zeggen: voorzoover de wet zoodanig verhoor toelaat, dat is niet verbiedt; volstrekt niet; voorzoover de wet zoodanig verhoor “voorschrijft”. (Memorie van Antwoord).

De minister zegt ook: “Intusschen behoeft men zich geenszins te beperken tot vrouwen in bordeelen.” Dit is werkelijk gemakkelijk gezegd. De praktijk en de wet leeren evenwel anders. De moeilijkheid om aan te toonen, dat eene vrouw zich buiten een bordeel aan prostitutie overgeeft is zeer groot en bovendien zijn de weinige middelen, die gelegenheid geven zich prostituëerende [127]vrouwen een verhoor te doen ondergaan beperkt tot de prostituées in bordeelen.

En daar waar de bordeelen bij politieverordeningen in ons land verboden zijn, is de toepassing van het geheele artikel onmogelijk. Zoo b. v. in Amsterdam sedert de strafbaarstelling van het houden van bordeelen bij politieverordening van 1897.

Hoe groot de practische bezwaren en moeielijkheden zijn om ten opzichte van prostituées in bordeelen achter de waarheid te komen, zal de politie zelf het beste kunnen getuigen.

Het 2de lid van art. 1 van de verklaring met Duitschland bepaalt, dat de processen-verbaal der genomen verhooren moeten worden medegedeeld aan de overheden van het land, waartoe de gezegde vrouwen en meisjes behooren.

Naar aanleiding van klachten, door de Duitsche regeering geuit, over de niet zeer nauwkeurige invulling van deze processen-verbaal, bestaat een circulaire van den Minister van Justitie dd. 19 Aug. 1896 no. 314, “betreffend nauwkeurige invulling van de geboorteplaats in processen-verbaal van verhoor van Duitsche prostituées”.

Hier en daar bij de bespreking der 3 verklaringen heb ik reeds eenige indrukken weergegeven, waartoe de verschillende artikelen mij aanleiding gaven. Wat is nu de indruk van het geheel? Met niet genoeg ernst zijn de belangen behartigd van de vrouwen en meisjes, die dupe zijn der bedriegelijke handelingen van placeurs en bordeelhouders. Men heeft meer gedacht aan eene bescherming [128]van minderjarigen, dan het opschrift der verklaringen het recht zou geven te vermoeden. Daarvan getuigen reeds de artt. 2 en 3 respectievelijk uit de verklaringen met Oostenrijk-Hongarije en Duitschland.

En als men ook aan meerderjarigen (de getrouwde vrouwen buiten bespreking gelaten) heeft gedacht, dan is ’t bepaald eene ironie te vernemen, dat zij zelf hare terugzending moeten verlangen aan de overheid. Ja, wanneer zij eenmaal daartoe in staat zijn dan is het ergste reeds geleden; in de 99 van de 100 gevallen zal der overheid een dergelijk verzoek niet ter oore komen.

Er moet aan den anderen kant wel bedacht worden, dat we ons op een terrein bevinden, dat zich pas in een begin van exploitatie bevindt. Hoe meer men er mee vertrouwd geraakt, des te beter zullen de maatregelen zijn, die getroffen worden. Buitendien hebben we te doen met verklaringen; deze kunnen uit den aard der zaak nieuwe onderwerpen slechts gebrekkig regelen.

Deze verklaringen strekken dus ook om beschermende maatregelen te nemen ten opzichte van de Nederlandsche meisjes en vrouwen, die naar België, Oostenrijk-Hongarije en Duitschland geëxporteerd zijn. Zijn nu de vrouwen, die naar andere landen vervoerd zijn, geheel van bescherming verstoken? Dit behoeft niet zoo te wezen. Tot de vertegenwoordigers der Nederlandsche Regeering kunnen zij of derden zich wenden met een verzoek om hulp en steun. Ik heb hier vooral het oog op de consulaire ambtenaren. De plichten van deze zijn toch niet alleen tot handelsaangelegenheden beperkt. Zij hebben [129]hun “goeden raad en bijstand te verleenen aan alle Nederlanders en onderdanen van Nederlandsch-Indië, die deze inroepen.” (Algemeene voorschriften voor de Nederlandsche consulaire ambtenaren door den Minister van Buitenlandsche Zaken L. Gericke.) Mochten Nederlandsche of Nederl.-Indische onderdanen in hunne personen of goederen bedreigd worden, dan hebben de consulaire ambtenaren deze in hun goed recht en de voorrechten hun bij de verdragen verzekerd te handhaven, zij moeten vooral onderstand verleenen aan hen, die door omstandigheden geheel buiten hun toedoen in nood geraakt zijn. (id.) Het consulair reglement van 27 Juni 1874 bepaalt, dat de behoeftigen op de minst kostbare wijze naar het land teruggezonden moeten worden. (art. 24).

We zien dus dat de consulaire ambtenaren op velerlei wijze in de goede richting werkzaam kunnen zijn ter bestrijding van dit maatschappelijk euvel, ter bescherming van de slachtoffers daarvan, doch ook ter voorkoming, dat de plannen der handelaars verderfelijke gevolgen na zich sleepen. Zij kunnen toch bekend maken, dat er zich handelaars van elders naar ons land begeven om op roof uit te gaan. Deze bekendmaking moet uitgaan van het Departement van Buitenlandsche Zaken waaraan deze mededeelingen gericht kunnen worden.

Vele consuls hebben het goede voor, en zij, die er niet op bedacht zijn, kunnen de noodige aanschrijvingen in dezen geest van de Regeering ontvangen. Bij slotsom hangt alles af van den goeden wil van het Departement van Buitenlandsche Zaken. Dat deze goede wil in dit opzicht nimmer moge ontbreken is mijn welgemeende [130]wensch! ’t Is duidelijk, wanneer de drang niet van boven uitgaat, geeft de werkzaamheid der consulaire ambtenaren ten slotte niets; en hunne pogingen op den duur zonder goeden uitslag bekroond ziende, zullen er allicht zijn, die ten slotte hunne moeite om op allerlei wijzen den blanke slavinnenhandel tegen te gaan zullen opgeven.

Een zware last drukt verder op de niet-gesalariëerde consuls, wanneer zij hulp moeten bieden met geldelijke steun aan de behoeftige en verlaten meisjes, die zij uit de handen der placeurs en bordeelhouders hebben kunnen redden.

Van de diplomatieke vertegenwoordigers, gezanten en anderen kan ook zeer veel heil verwacht worden; als mogelijke tusschenpersonen tusschen de consulaire ambtenaren en het ministerie van buitenlandsche zaken behooren zij het goede voor te staan en met allen aandrang te wijzen op den deerniswaardigen toestand, waarin Hollandsche meisjes zich in den vreemde bevinden. Van de détails, waarmee zij uit den aard der zaak niet zoo licht bekend raken, moeten de consuls en anderen hen op de hoogte brengen.

’t Zij nogmaals herhaald: ook in deze kwestie kan en moet “Buitenlandsche Zaken” met kracht en ijver werkzaam zijn, opdat door zijne medewerking de handel in blanke slavinnen niet spoedig tot het verleden zal behooren—want dit zal steeds tot de pia vota blijven behooren—maar opdat hij althans wat den omvang zijner gevolgen betreft zooveel mogelijk beperkt worde. [131]

§ 4. Wetgeving betreffende de ouderlijke macht.

Het ligt in den aard der zaak, dat het bedrijf van den placeur zich zooveel mogelijk bepaalt tot het aanwerven van jeugdige vrouwen, die door haar frischheid en maagdelijkheid het uitzicht openen op ruime verdiensten. Vele van dezen bevinden zich dan ook nog onder het gezag van anderen, ouders of voogden. De twee uiterste mogelijkheden vragen hier onze aandacht niet. Ten eerste, dat het meisje tegen den wil harer ouders of voogden onttrokken wordt aan de macht van dezen; een feit, waartegen vele strafwetten reeds voorzien. Ten tweede, dat het juist de werkzaamheid der ouders is, die het jonge meisje aan den placeur overlevert. Ook in dit geval voorzien de meeste strafwetten. Het meest voorkomende euvel ligt hiertusschen: ouders of voogden zijn onverschillig, het lot van het meisje boezemt hun geen belang in; zij dragen schuld of mogelijkerwijze is de treurige opvoeding en zorg—hierop komt ’t toch aan—in ’t geheel niet aan eenige schuld hunnerzijds te wijten. In ’t kort: zij verrichten of verzuimen niets, waardoor zij onder ’t bereik der strafwet zouden kunnen vallen.

Bij de bespreking van de oorzaken van dezen handel wees ik er reeds op, dat veel wat aan de zijde der vrouw als oorzaak, direct of indirect, van den meisjeshandel kan aangemerkt worden, zijn reden vindt in gebrekkige opvoeding of verwaarloozing. Wanneer wij deze oorzaken kunnen voorkomen en opheffen door [132]ontzetting uit de ouderlijke macht of voogdij4 dan hebben we te doen met een preventief middel ter bestrijding van den meisjeshandel. Hierop wil ik toch drukken, opdat er toch geen verschil van opinie ontsta omtrent de grenzen van hetgeen ik mij hier voorstel in ’t kort te behandelen. ’t Is de burgerrechtelijke ontzetting uit de ouderlijke macht als preventieve zorg. Ik laat buiten bespreking de ontzetting als bijkomende straf na ’t begaan van een strafbaar feit, zooals in vele wetgevingen geschiedt. Hier heeft de ontzetting een ander karakter, en wel die van repressie als straf voor de ouders, daar is de ontzetting een louter beschermende maatregel voor de kinderen. Als straf kan zij ook wel preventief werken en wel b. v. na ’t ondergaan van den straftijd, doch het is meestal voor een beperkten duur, zich slechts tot enkele gevallen uitstrekkende.

Ik heb hier dus ’t oog op de burgerrechtelijke ontzetting uit de ouderlijke macht.

Het Nederlandsche Burgerlijke Wetboek kent de ontzetting uit de ouderlijke macht niet. De ontzetting uit de vaderlijke macht bestaat slechts als bijkomende straf (art. 9^b1º j^o art. 28^5º Wetboek van Strafrecht) in de bij de wet bepaalde gevallen door den strafrechter uit te spreken en gedurende een duur, waarvan de wet het maximum vaststelt (art. 30, 31 Strafrecht). Volgens art. 30 kan [133]ontzetting worden uitgesproken bij veroordeeling der ouders, die opzettelijk met een aan hun gezag onderworpen minderjarige aan eenig misdrijf deelnemen en die tegen een aan hun gezag onderworpen minderjarige eenig misdrijf plegen omschreven in de Titels XIII XIV XV, XVIII XIX en XX van het 2^e Boek. Verder kan het nog plaats hebben in de gevallen, die in het 2^e Boek speciaal voorkomen.

Het is duidelijk, dat voorzoover men van een regeling van de ontzetting uit de vaderlijke macht kan spreken deze zeer gebrekkig en onvolledig is.

De behoefte aan voorziening in de mogelijkheid, dat ouders ook van hun gezag zouden kunnen worden ontzet, zonder dat dit juist behoefde verbonden te zijn aan eene strafrechtelijke veroordeeling heeft zich reeds lang doen gevoelen en een ontwerp van wet tot wijziging en aanvulling in het Burgerlijk Wetboek omtrent de vaderlijke macht en de voogdij, aangeboden door Minister Cort van der Linden bij de Tweede Kamer bij Koninklijke Boodschap van 13 Mei 18985, heeft zich dan ook dit onderwerp aangetrokken.

Hoe de burgerrechtelijke ontzetting in het ontwerp geregeld is, zal ik hier bespreken.

Over de ontzetting, de procedure, het herstel, en de taak van den voogdijraad wordt gehandeld in de Tweede afdeeling A “van de ontheffing en ontzetting [134]van het ouderlijk gezag” uitmakende de artt. 374a tot en met art. 374l. Verder verdient de aandacht art. 413 derde lid.

Het geheele ontwerp berust meer op het grondbeginsel, dat het ouderlijk gezag is een uitvloeisel van de plicht der ouders voor zoover het in hun macht staat hun kinderen te onderhouden en op te voeden, terwijl daaraan natuurlijk onafscheidelijke rechten verbonden zijn ter behoorlijke vervulling van die plicht, dan van het principe als zou het ouderlijk gezag nog op hetzelfde beginsel steunen, waarvan de Romeinsch-rechtelijke patria potestas een gevolg is. Neen, de bescherming der minderjarige staat op den voorgrond. Er moet gewaakt worden tegen verkeerde leiding en verwaarloozing van hun opvoeding. Dit is bij herhaling in de Memorie van Toelichting te lezen. Daarom moeten beschermd worden die kinderen, die door schuld hunner natuurlijke verzorgers, dreigen onder te gaan, doch ook zij, tot wier opvoeding de ouders buiten hun schuld onbekwaam en ongeschikt zijn en zij die verlaten rondzwerven, zonder dat van het bestaan of van het verblijf van den vader en de moeder of van eenige voogdij blijkt. Duidelijk is dat in al deze gevallen het verwaarloosde of verlaten meisje gemakkelijk in handen kan vallen van individuen, die haar ten eigen voordeele ten val willen brengen. Daarom zal dit ontwerp, wanneer het eenmaal wet zal geworden zijn, er veel toe bijdragen, om jonge meisjes te redden uit de handen van placeurs en koppelaars. In art. 374a worden de beide rechtsmiddelen aangegeven, die een einde maken [135]aan de rechten en verplichtingen van de ouderlijke macht.

Artikel 274a eerste lid bepaalt, dat ontheffing van de ouderlijke macht over een, meer of alle kinderen kan verleend worden op eigen verzoek, op grond, dat de verzoeker ongeschikt of onmachtig is zijn plicht tot verzorging en opvoeding te vervullen. Maar het belang der kinderen mag zich niet uit anderen hoofde tegen die ontheffing verzetten.

De ontzetting regelt het 2^de lid. De ontzetting van ieder der ouders kan op verzoek der in dit lid genoemde personen plaats hebben op grond van:

1º. misbruik van het ouderlijk gezag of verwaarloozing van de verplichting tot onderhoud en opvoeding van een of meer kinderen.

2º. slecht levensgedrag.

3º. onherroepelijke veroordeeling wegens het opzettelijk deelnemen aan eenig misdrijf met een aan zijn gezag onderworpen minderjarige.

4º. onherroepelijke veroordeeling wegens het plegen van eenig misdrijf omschreven in de titels 1, 2, 3 en 4, de artikelen 140 eerste lid, en 172, in de titels 13, 14, 15, 18, 19 en 20 en in de artt. 381–385 van het 2^de Boek van het Wetboek van Strafrecht.

5º. tweede of verdere onherroepelijke veroordeeling wegens eenig misdrijf.

Onder misdrijf worden in dit artikel ook begrepen medeplichtigheid aan en poging tot misdrijf.

De Memorie van Toelichting zegt aangaande de ontheffing en de ontzetting: “De ontzetting berust op [136]het moedwillig plicht verzuim of onwaardigheid, de ontheffing op het voor den rechter juist gebleken eigen oordeel der ouders, dat het belang van hun kind medebrengt, dat een ander zich met de taak der opvoeding belast.” Doch in het laatste geval worde wel ingezien, dat het belang van het kind moet vóórstaan; is dit niet zoo, dan zal de rechter de ontheffing niet verleenen. Bij ontzetting is de reden om aan de rechten en verplichtingen van het ouderlijk gezag een einde te maken gelegen òf in een feit, dat strafrechtelijk den dader toerekenbaar is òf in een feit, dat dit niet is, maar dat toch aan schuld te wijten is. Bij ontheffing treedt de beschermingsmaatregel voor het kind nog in een duidelijker licht, daar alsdan zelfs geen sprake is van schuld aan de zijde der ouders. In de Memorie van Toelichting heet het: “Het instituut der ontheffing, dat de Staatscommissie niet kent, zal, naar de ondergeteekende vertrouwt er toe bijdragen, dat vele ongelukkigen in hun jeugd niet van die zorgen verstoken blijven, die zij zoo noode missen en waardoor zij voor moreelen ondergang behoed nuttige leden kunnen worden der maatschappij.”

Als preventieve maatregel tegen den handel in blanke slavinnen treedt vooral op den voorgrond de ontzetting op grond van verwaarloozing en slecht levensgedrag, waardoor het kind moreel ten onder gaat, waardoor wellicht het verlangen gewekt wordt zoo spoedig mogelijk het ouderlijk huis te ontvluchten en elders in zijn onderhoud te gaan voorzien; verder op grond van een der veroordeelingen in de drie laatste n^o’s, [137]waarvan het gevolg is geheel gebrek aan opvoeding of geheele of gedeeltelijke verwaarloozing.

Doch hoe doen zich omstandigheden dikwijls voor?

De val van het meisje—ik wees er in het begin van dit proefschrift reeds meermalen op en gaf daarvan ook voorbeelden—is dikwijls ook eenigszins aan eigen schuld toe te schrijven, groote onverschilligheid zoowel van de zijde van het meisje als van die harer ouders. Van de zijde van het meisje als gevolg van hare onervarenheid valt ze wellicht nog door de vingers te zien, maar van de zijde der ouders is dit geenszins het geval.

Door eenige meerdere oplettendheid en zorg van hun kant zou de val van het meisje wellicht nog voorkomen kunnen zijn. Doch de ouders zijn blijde, als het groote gezin weer met een lid verminderd wordt; de eerste de beste gelegenheid wordt aangegrepen om dit te bewerkstelligen. ’t Is eene afkeurenswaardige onverschilligheid, die zich ook wel in andere opzichten zal openbaren of geopenbaard hebben.

Voorziet het ontwerp ook in deze gevallen?

Kan een dergelijke meermalen geopenbaarde onverschilligheid, die zulke verderfelijke gevolgen na zich kan sleepen, onder verwaarloozing van de verplichting, tot onderhoud en opvoeding gerangschikt worden? ’t Is in ieder geval te loven, dat de Minister in stede van verregaande verwaarloozing, zooals de staatscommissie dat voorstelde, eenvoudig verwaarloozing heeft opgenomen en wel om den rechter bij de appreciatie der feiten zoo weinig mogelijk te binden. Mijn inziens belet de etymologische beteekenis van het woord en [138]het begrip verwaarloozen niet, dat daaronder ook een dergelijke grove onverschilligheid omtrent de toekomst van de minderjarige valt. Aldus kan de rechter, wanneer zich een dergelijk geval voordoet, al is de maatregel dan voor het meisje, te wier opzichte ze plaats gehad heeft, te laat genomen, toch nog ontzetting uitspreken, hetgeen van belang is voor de toekomst der andere meisjes.

Voor eene andere categorie van kinderen, en wel de verlatenen, die geen tehuis hebben, baant het ontwerp ook een weg om in staat te zijn van hen nog goede staatsburgers te vormen. Ik wil nu niet beweren, dat deze rubriek van verwaarloosden een groot contingent oplevert om de rij der blanke slavinnen te vullen, maar toch zijn ook deze meisjes bij uitstek geschikt om zich in de netten der placeurs te laten vangen, voorzoover ze nog niet vrijwillig prostituées geworden zijn.

In deze gevallen voorziet art. 413 derde lid van het ontwerp. Indien het bestaan of het verblijf van den vader of de moeder onbekend is, wordt door den Kantonrechter een voogd benoemd. Gedurende deze voogdij is de uitoefening van de ouderlijke macht geschorst. [139]

§ 1. Engeland.

’t Keerpunt tusschen het ongehinderd voortwerken der meisjes-handelaars en het oogenblik, dat men pogingen in ’t werk stelde om de feiten door hen bedreven tegen te gaan, dagteekent ongeveer van het jaar 1880. Naar aanleiding van de ontdekking eener op groote schaal bestaande uitvoer van Engelsche meisjes voor de Belgische bordeelen, werden de gemoederen in Engeland en vandaar uit ook op ’t Continent wakker geschud.

In Engeland besloot men ’t eerste alle moeite te doen paal en perk te stellen aan dezen handel. Juist daaraan is mijn plan toe te schrijven, ’t eerst de middelen, die Engeland ten dienste staan ter bestrijding van dezen handel, na te gaan.

De bordeelen, die door de omstandigheid, dat de misleide vrouwen daarin gelokt worden,—althans wat den heden ten dage meest voorkomenden vorm van dien handel aangaat—een zoo gewichtige rol spelen in [140]deze kwestie, waren reeds vroeger in Engeland verboden. Doch niet uitdrukkelijk. De Common Law vatte ze samen met huizen van hasardspel e. a. onder den naam van “Disorderly houses”. De grond voor de strafbaarheid was dan ook bij de bordeelen dezelfde als bij die andere huizen.

“The keeping of a brothel is indictable as a common nuisance because it endangers the public peace by drawing together dissolute and debauched persons and also has a tendency to corrupt the manners of both sexes by such an open profession of lewdness.” (Russel on Crimes vol I pag. 427).

Een gewichtig argument voor de voorstanders van de opheffing van bordeelen n.l. een waarschijnlijke groote vermindering van den omvang van den blanke slavinnenhandel, gold toen dus nog niet.

Dit argument zal wel degelijk voorgezeten hebben toen bij Statuted Law in 1885, een wet, die ’t gevolg was van de beweging om maatregelen te treffen tegen placeurs en consorten, ook de bordeelen uitdrukkelijk werden verboden.

’t Is de wet van 14 Aug. 1885: “An act to make further provision for the protection of women and girls, the suppression of brothels and other purposes.” Deze wet wordt gewoonlijk geciteerd als “The Criminal Law Amendment Act 1885,” (48 and 49 Vict. Ch. 69), hetgeen volgens art. 1 geoorloofd is.

Part II handelt over the “Suppression of Brothels.” Section 13 luidt:

Any person, who [141]

1. keeps or manages or acts or assists in the management of a brothel, or

2. being the tenant, lessee, or occupier of any premises knowingly permits such premises or any part thereof to be used as a brothel or for the purposes of habitual prostitution, or

3. being the lessor, or landlord of any premises or the agent of such lessor or landlord, lets the same or any part thereof with the knowledge that such premises or some part thereof are or is to be used as a brothel or is wilfully a party to the continued use of such premises or any part thereof as a brothel,

shall etc.

Een bordeel wordt door Stephen in zijn Digest Crim. Law pag. 110 gedefinieërd als een “a house or room, or set of rooms, in any house, kept for the purposes of prostitution.”

Op alle mogelijke wijzen wordt het leven ontnomen aan de bordeelen; en bij overtreding zal in den regel wel niet één de kracht der wet gevoelen doch meer dan een: b. v. de houder, de beheerder van een bordeel, en dan de huisheer, indien hij er van op de hoogte is, dat zijn perceel voor dat doel gebruikt wordt.1 [142]

De onderdrukking der bordeelen geschiedt daardoor op gestrenge wijze.

Dus volgens Engelsche wet geen bordeelen; volgens velen een totale knak aan den binnenlandschen meisjeshandel, waardoor geheel overbodig wordt iedere andere repressie. Doch niet aldus de Engelsche wetgever. Niet blind voor de omstandigheid, dat dit maatschappelijk feit ondanks alle krachtige maatregelen van repressie zoolang de mensch mensch is, toch zal blijven bestaan, al is het niet in den vorm van de hedendaagsche bordeelen, dan toch zeker in een anderen vorm, beiden evenwel hetzelfde doel beoogende, heeft hij ’t toch noodig geoordeeld eene bepaling in de wet op te nemen, die den binnenlandschen meisjeshandel treft, al is deze ook juridisch onbestaanbaar.

Daarnevens moest natuurlijk ook de buitenlandsche meisjeshandel strafbaar gesteld worden en is dit ook geschied.

Part I of the Criminal Law Amendment Act 1885 handelt over de Protection of Women and Girls.

Section 2 luidt: Any person who

2. Procures or attempts to procure any woman or girl to become, either within or without the Queen’s dominions, a common prostitute; or

3. Procures or attempts to procure any woman or girl to leave the United Kingdom, with intent, that she may become an inmate of a brothel elsewhere; or

4. Procures or attempts to procure any woman or girl to leave her usual place of abode in the United Kingdom (such place not being a brothel) with intent that she may, for the purposes of prostitution, become an inmate [143]of a brothel within or without the Queen’s dominions, shall be guilty etc.

Vóór het bestaan van deze strafbepalingen, dus vóór 1885, was de common law in Engeland, dat als misdemeanour (délit) gestraft werd het feit, dat 2 of meer personen gezamentlijk het plan beraamden, de verleiding of de ontucht van een vrouw of meisje te veroorzaken of teweeg te brengen, dat een vrouw zich aan een leven van prostitutie overgeeft.

De Heer Craies deelt in zijn Rapport op ’t Congres te Londen mede, dat deze gewoonte wel lang heeft gegolden, maar de vervolgingen zelden plaats hadden, daar de vereeniging van 2 of meer personen een bestanddeel was van het delikt.

De boven geciteerde bepalingen van de wet van 1885 zijn zeer streng, althans voor hem, die op ’t standpunt staat van de bestrijding van den meisjeshandel. Doch dit is dan ook niet het eenig doel der wet, daar volgens het intitulé zij behalve eenige andere doeleinden the Protection of Women and Girls beoogt. Ook van dit ruimer doel uitgaande, is de wet te streng. De Engelsche wetgever had haar kunnen tituleeren als de wet tot handhaving en bescherming der goede zeden in de maatschappij. De bepalingen nemen natuurlijk over ’t algemeen in haar hoede de eerbaarheid etc. der individueele vrouwen en meisjes en daardoor ook indirect de bescherming der goede zeden in de maatschappij. Gevallen, waarbij geen sprake is van bescherming der eerbaarheid eener vrouw, vallen evenwel ook [144]onder de strafbepaling van dit artikel en dit geeft mij aanleiding te zeggen, dat ik de wet van 1885 te ruim gesteld vind en dat zij meer omvat dan het opschrift der wet recht geeft te verwachten. De behandeling der verschillende n^os van art. 2 zal dit aantoonen.

De drie laatste n^os van art. 2 die den meisjeshandel treffen geven een vreemden indruk. Als men 3 bepalingen ziet, mag men toch wel verwachten, dat ze alle drie verschillende handelingen treffen. ’t Kan dan natuurlijk wel eens voorkomen, dat er concursus idealis plaats heeft, doch dit blijve buiten beschouwing. Hoe men dan ook deze 3 bepalingen beziet, er blijft slechts over tot de conclusie te komen dat ’t geven van deze 3 n^os eene overbodige weelde is, die vooral in een wet niet te pas komt.

Een placeur, die den binnenlandschen meisjeshandel drijft, valt onder art. 2 ^{2º. en 4º.}; hij, die zich bezig houdt met den buitenlandschen meisjeshandel wordt getroffen door art. 2 ^{2º., 3º. en 4º.}

’t Is mij onbegrijpelijk, waaraan deze overvloed van bepalingen toe te schrijven is, terwijl ze ieder afzonderlijk onnoodig zoo ruim gesteld zijn, dat handelingen die straffeloos moesten blijven, getroffen worden.

Afzonderlijke handelingen worden gestraft; zeer goed, doch daarbij ware vereischt verzwaring van straf, indien die handelingen bedreven worden als beroep en in geval van recidive en verder ontbreekt strafverzwaring voor den zooveel zwaarderen vorm van den meisjeshandel nl. het lokken naar den vreemde. De Engelsche wet geeft voor dit alles eene zelfde strafbepaling en [145]wel gevangenisstraf van ten hoogste 2 jaar met of zonder dwangarbeid.

Art. 2 ^2º.

De poging tot het misdrijf wordt gelijkelijk gestraft als het misdrijf zelf. Evenzoo bij 2 ^3º. Een bijkomend oogmerk om de vrouw aan de prostitutie over te leveren wordt niet vereischt; in 2 ^2º. bij poging moet toch een opzettelijk handelen voor dat doel bewezen worden. Het misdrijf is voltooid, indien de vrouw of het meisje een prostituée geworden is.

Moeilijk kan het bewijs zijn, indien het zich overgeven aan de prostitutie in den vreemde plaats heeft, doch dan kan men wellicht onder een volgend lid vallen, zonder dat bewezen zij, dat werkelijk het zich prostitueeren hebbe plaats gehad, mits dan het oogmerk bewezen zij.

Art. 2 ^2º. laat evenzeer als de beide volgende leden van het artikel in het midden, welke middelen aangewend zijn.

Onverschillig is het voor dit misdrijf, of de vrouw nog onschuldig is of niet.

Op welke wijze en waar het meisje zich aan de prostitutie overgeeft is eveneens van geen belang. Het is zeer juist ingezien, daar toch voor den meisjeshandel het lokken in een bordeel geen vereischte is.

Art. 2 ^3º.

Het misdrijf is voltooid, zoodra het meisje of de vrouw het koninkrijk verlaat om gevolg te geven aan haar besluit, dat gevormd is op aandrang van hem, die ’t oogmerk heeft haar in het buitenland aan een ontuchtig leven in een bordeel over te leveren. [146]

Werkelijk een zeer strenge bepaling! Het ware karakter van den meisjeshandel heeft men blijkbaar bij het maken der wet niet genoeg in het oog gehouden. Wat maakt dien handel toch zoo afkeurenswaardig? Dit is de omstandigheid dat de placeur het oogmerk heeft zijn slachtoffer aan de prostitutie over te leveren doch haar tevens dit oogmerk verzwijgt Van een dusdanig deliktsbestanddeel is in deze 3 strafbepalingen geen spoor aan te treffen. Zelfs het eigen initiatief, de eigen dringende wil der vrouw kan voor hem of haar, die op dat verzoek bemiddeling biedt en hulp verschaft, de strafbaarheid niet opheffen. Dit geldt zoowel voor lid 3 als voor lid 2 en 4.

Vervolgd wordt b.v. een heer, die in het belang van eene prostituée te Londen, voor wier gezondheid de Londensche lucht nadeelig is, haar behulpzaam is of haar overhaalt om in het gezondere Liverpool haar leven voort te zetten. En dit zonder eenig winstbejag, slechts met een zuiver altruistische bedoeling. Eveneens straft de wet hem of haar, die eene prostituée op haar uitdrukkelijk verlangen eene plaats bezorgt in een binnen- of buitenlandsch bordeel, ’t Spreekt van zelf dat dit te veel ingrijpt in de individueele vrijheid van doen en laten.

Art. 2 ^4o.

Deze bepaling vult voor een deel art. 2 ^2o. aan, in zooverre, dat wanneer in een speciaal geval het misdadig oogmerk bewezen is, de dader reeds strafbaar is, zoodra ten gevolge van zijn aandrang de vrouw haar huidig verblijf verlaat.

’t Andere gedeelte van dit voorschrift valt geheel onder [147]art 2^3º. met uitzondering van het geval, dat de vrouw volgens dit lid van ’t artikel (2 ^4º.) zich niet reeds in een bordeel mag bevinden. Dit is althans mijn meening; of zou men zoo scherpzinnig mogen zijn om aan te nemen, dat de strafbaarheid in art 2 ^3º. pas begint, op het oogenblik, dat zij “leaves the United Kingdom” terwijl in art. 2 ^4º. de strafwet reeds werkt, wanneer zij “leaves her usual of abode in the United Kingdom?”

’t Is mogelijk. M. i. kunnen de woorden van art. 2 ^3º. “With intent that she may become an inmate of a brothel elsewhere” niets anders beteekenen dan die van art. 2 ^4º. “With intent that she may, for the purposes of prostitution, become an inmate of a brothel within or without the Queen’s dominions.” Het woord “inmate” kan toch slechts betrekking hebben op eene pensionnaire van een bordeel; ik noem b. v. een dienstmeisje of werkster in een bordeel niet een “inmate of a brothel.”

Art. 2 ^4º. treft niet den bordeelhouder, die een meisje overhaalt in zijn bordeel in dienst te gaan, terwijl hij den waren aard van het huis verbergt. Ofschoon zij aldaar spoedig meegesleept zal worden in het leven van ontucht, ontbreekt het vereischte, dat she may “for the purposes of prostitution, become an inmate of a brothel”; indien evenwel de intentie bestond, zal deze in casu onbewijsbaar zijn.

Het eerste lid van art. 2 luidt:

Any person, who

1. Procures or attempts to procure any girl or woman under twenty one years of age, not being a common prostitute, or of known immoral character, to have [148]unlawful carnal connection either within or without the Queen’s dominions, with any other person or persons.

Dit lid van art. 2 treft de eenvoudige koppelarij.

Een zeer belangrijk en interessante bepaling uit de Criminal Law Amendment Act 1885 is art. 8.

Gestraft wordt hij, die een vrouw of meisje tegen haar wil in een bordeel houdt, of in een huis met ’t oogmerk, dat zij “unlawfully” vleeschelijke gemeenschap heeft met een man.

Verder wordt ieder vermoed zich aan deze “misdemeanour” schuldig te maken, die met ’t oogmerk de vrouw te dwingen in het bordeel of in dat huis te blijven haar kleederen wegneemt.

Ook hij, die in ’t geval, dat aan die vrouw kleederen geleend of verschaft zijn door den bordeelhouder of anderen, haar dreigt met een gerechtelijke vervolging, indien zij zich met de aldus geleende of verschafte kleederen verwijdert.

Ten slotte bepaalt het artikel, dat noch ten civiele noch ten crimineele vervolgd zal worden eene vrouw, die dergelijke kleedingstukken weggenomen heeft of in wier bezit deze gevonden zijn. Voorzoover zij althans noodig waren om haar in staat te stellen het bordeel of een ander huis te verlaten.

Met betrekking tot bovengenoemde bepalingen bevat de Crim. L. Am. Act 1885 nog eenige processuëele voorschriften, waaronder het recht om woningen binnen te treden en regelen van bewijs.

Daar de meeste uitleveringstractaten tusschen het Vereenigd Koninkrijk en andere Staten dateeren van [149]vóor 1885, zijn de strafbare feiten uit de Crim. Law Am. Act. niet daarin opgenomen.

Het tractaat met Rusland uit 1886 bevat er enkele van. De omstandigheid, dat niet alle Staten dergelijke bepalingen in hun strafwetgevingen bezitten, sluit voorloopig de opname van den handel in blanke slavinnen in de uitleveringstractaten met die landen uit. (Rapport van den Heer Craies, Londensch Congres 1899.)

De Customs hebben volgens de vreemdelingenwet van 1836 de bevoegdheid een lijst te vragen van alle vreemdelingen, die in de Engelsche havens aankomen. Dit wordt gedaan ter wille van de statistiek, want de Engelsche wet staat niet toe een vreemdeling het land uit te zetten, hoe wenschelijk ’t ook zij. Doch de bepaling kan ook dienstbaar gemaakt worden om op ’t spoor te geraken van invoer in Engeland met ontuchtige oogmerken (id.)

Bij de behandeling der Nederlandsche bronnen vermeldde ik reeds, dat de politie het publiek wel eens waarschuwt tegen de praktijken der placeurs en dienstbureaux. De Engelsche politie laat dit integendeel geheel over aan de philanthropische vereenigingen.

De Engelsche consuls in den vreemde bemoeien zich ook met de bestrijding van den blanke slavinnenhandel doch slechts dan, wanneer het Engelsche onderdanen geldt; het uitgangspunt voor hun bemoeiingen is dus niet de bestrijding van den meisjeshandel, maar wel de zorg voor behoeftige en verlaten landgenooten. [150]

§ 2. Duitschland.

De rechtsorde in het Duitsche Rijk is vrij goed gewapend tegen hen, die haar op de besproken wijze in gevaar trachten te brengen en aantasten. Het Strafwetboek van 31 Mei 1870, oorspronkelijk voor den Noord-Duitschen Bond bestemd, werd door de wet van 45 Mei 1871 het Strafgesetzbuch für das Deutsche Reich. Het geheele strafwetboek werd na eenige veranderingen den 26 Febr. 1876 nogmaals in het Reichsgesetzblatt openbaar gemaakt.

De artikelen uit dit wetboek, die in verband met dit onderwerp bijzondere aandacht verdienen, zijn de artikelen 180 en 181.

Zij luiden aldus:

Art. 180. “Wer gewohnheitsmässig oder aus Eigennutz durch seine Vermittelung oder durch Gewährung oder Verschaffung von Gelegenheit der Unzucht Vorschub leistet, wird wegen Kuppelei mit Gefängniss bestraft; auch kann auf Verlust der bürgerlichen Ehrenrechte, sowie auf Zulässigkeit von Polizei-Aufsicht erkannt werden.

Art. 181. Die Kuppelei ist, selbst wenn sie weder [151]gewohnheitsmässig noch aus Eigennutz betrieben wird mit Zuchthaus bis zu fünf Jahren zu bestrafen, wenn:

1. um der Unzucht Vorschub zu leisten, hinterlistige Kunstgriffe angewendet worden sind, oder

2. der Schuldige zu den Personen, etc. etc.

Deze artikelen toonen bij den eersten oogopslag een aanmerkelijk verschil met de meeste koppelarij-artikelen der moderne strafwetgevingen. Zij gaan uit van een in bescherming nemen der goede zeden, onverschillig van wien ook; de meeste strafwetten toch beschouwen de koppelarij als een soort bescherming van minderjarigen. Deze beperking is niet te vinden in de artt. 180 en 181, voorzoover ik ze citeerde.

Olshausen distilleert uit deze beide artikelen het begrip koppelarij. “Kuppelei betreibt derjenige welcher durch seine Vermittelung oder durch Gewährung oder Verschaffung von Gelegenheit der Unzucht Vorschub leistet.” Er dient op gelet te worden, dit is het begrip; en zoo enkelvoudig als het hier gesteld is, stelt de wetgever het niet strafbaar.

Voor het Vergehen van art. 180 vordert de wet dat de Kuppelei gewohnheitsmässig of aus Eigennutz geschiedt; voor het Verbrechen van 181 ^1o. dat “hinterlistige Kunstgriffe” aangewend zijn. In hoeverre er sprake kan zijn van Vorschub leisten is quaestio facti. Doch dit moet geschieden òf door Vermittelung van den dader òf door Verschaffung von Gelegenheit.

“Durch Vermittelung wird Vorschub geleistet, wenn der Unzucht bezüglich der zu ihrer Ausübung in concreto erforderlichen Personen günstigere Voraussetzungen [152]geschaffen werden” (Olshausen ad art. 180).

“Durch Gewährung von Gelegenheit und durch Verschaffung von Gelegenheit wird Vorschub geleistet, wenn der Unzucht bezüglich der zu ihrer Ausübung in concreto erforderlichen Ortes günstigere Voraussetzungen geschaffen werden (id.)”

En wat de dolus betreft, zoo besliste het Reichsgericht: “Der Dolus der Kuppelei erfordert das Bewusstsein, dass durch die geübte Vermittelungsthätigkeit oder Gelegenheitsmacherei Handelungen befördert werden, welche objectiv sich als Unzucht darstellen. (RG. 10 Oct. 1882.)” Dolus eventualis is evenzeer voldoende.

Voor voltooiing van het misdrijf, bij art. 180 strafbaar gesteld, is het niet noodig, dat werkelijk ontucht gepleegd zij.

Von Liszt (Lehrbuch pag. 395) zegt:

“Die Vollendung ist erst gegeben wenn durch Vermittelung usw. thatsächlich günstigere Bedingungen geschaffen sind. Die Verhandlungen des Bordellwirts mit den anzuwerbenden Mädchen erscheinen mithin als Vorbereitungshandlungen zür Vermittlung, die Eröffnung von Gelegenheit. Erfolgte Unzucht ist nicht erforderlich.”

Het Duitsche Strafwetboek treft door art. 180 den bordeelhouder. Het bestaan van bordeelen, al dan niet door de politie gereglementeerd, is verboden. Sous-entendu moet dus ook de binnenlandsche meisjeshandel onbestaanbaar zijn.

Doch gesteld het geval, dat er toch een bordeel in strijd met de wet bestaat, en dat daarvoor meisjes door [153]een placeur geleverd worden, dan wordt wel de bordeelhouder gestraft, doch alleen voor het feit, dat hij gelegenheid geeft tot het plegen van ontucht. De misleider der meisjes loopt vrij rond. Is ’t soms mogelijk, dat ook ten opzichte van hem met de artt. 180 en 181 gerechtigheid geschiede?

Wanneer placeur en bordeelhouder éen en dezelfde persoon zijn, is toepassing van art 180 mogelijk.

In de andere gevallen is het de vraag of de placeur voor het begrip “koppelarij” kan gezegd worden der ontucht Vorschub zu leisten durch seine Vermittlung.

Na zijne hierboven geciteerde verklaring wat onder Vermittlung moet verstaan worden, zegt Olshausen “Die Thätigkeit muss somit auf das Zusammenbringen dieser Personen gerichtet sein, gleichgültig, ob unmittelbar, wie bei der seitens eines Dienstmannes geschehenden Zuführung eines Fremden zu einer öffentlichen Person, oder ob mittelbar, wie bei der Anwerbung bezw. Ueberführung von Frauenspersonen für ein Bordell.”

’t Is zoo, de werkzaamheid van den meisjeshandelaar is eene indirecte, doch voor zijne strafbaarheid zou dan nog vereischt zijn het gewohnheitsmässig handelen of het handelen aus Eigennutz. Dit punt vindt echter zijne voor- en tegenstanders. In gelijken zin besliste het Preusische Ober-Tribunal den 14 Nov. 1873: “de aanbieding van een meisje om in het bordeel van een derde te gaan is voltooide koppelarij.”

Aan den anderen kant besliste het Reichsgericht dat het te vergeefs aanbieden van meisjes ter opname in een bordeel is straffelooze poging, (23 Sept. 1880) [154](id. Lübeck, 7 Mei 1870). Een arrest van het Reichsgericht van den 15 Mei 1880 vorderde, dat voor de strafbaarheid ’t aanbod aangenomen moest zijn. Onnoodig is dan werkelijke intrede in het bordeel of nadere condities met den bordeelhouder. Voordat ik in dezen strijd partij kies, wensch ik aan te geven, dat het zeer waarschijnlijk is, dat bij de overreiking van het eerste ontwerp van het strafwetboek op den 31 Juli 1869 aan den Rijkskanselier in het ontwerpartikel der koppelarij aan geen strafbaarstelling van den meisjeshandel gedacht is.

Zal dus de blanke slavinnenhandelaar onder het bereik van art. 180 kunnen vallen, dan moet zijn daad allereerst het begrip koppelarij voldoen. “Kuppelei betreibt derjenige, welcher durch Gewährung oder Verschaffung von Gelegenheit der Unzucht Vorschub leistet.”

’t Is waar, deze definitie spreekt niet van een directe of indirecte bemiddeling; ze laat dit geheel in ’t midden. ’t Behoeft geen betoog, dat het artikel zeer zeker aan de behoefte voldoet indien iedere indirecte bemiddeling daaronder valt. Doch tot hoever moet men dan hiermede gaan? Toepassing van den dolus eventualis aangenomen, zou het art. de individueele vrijheid gevaarlijk beperken en veelal juist die personen in bescherming nemen die door hun zorgeloosheid de bescherming der strafwet niet verdienen.

Doch dit laatste kan geen afdoend argument zijn om de indirecte bemiddeling uit te sluiten. Mijns inziens kan echter indirecte Vermittelung niet voldoen [155]aan de etymologische beteekenis van het woord koppelen. Dit is tot een koppel binden; duidelijk is het, dat de placeur dit niet doet, wel werkt hij er toe mede. Nu zou de strafwet wel een ruimere beteekenis kunnen hechten aan dat begrip, doch dan ware eerste vereischte, dat zij dit ook bepaaldelijk uitdrukte. En dit geschiedt nergens. Historisch zou dit begrip koppelarij, zonder uitdrukkelijke uitbreiding, niet voldoen aan het begrip lenocinium, dat men in de koppelarij-artikelen steeds heeft willen neerleggen. Er wordt dus mijns inziens aan dit artikel een uitbreiding gegeven, die om verschillende redenen ongeoorloofd is. Het gevolg van deze engere interpretatie zouden dus zijn de gewone bezwaren verbonden aan de koppelarij-artikelen, die niet bestemd zijn voor de bestraffing der placeurs e. a., doch door wier toepassing men hen toch wil treffen. We moeten hen dan straffen als Beihülfen van hen, die strafbaar zijn wegens art. 180. We ondervinden de gewone moeilijkheden verbonden aan den accessoiren aard der medeplichtigheid, en we zullen gewaar worden, dat die gevaarlijke individuen door de mazen der strafwet heensluipen.

Ik kan mij dus zeer wel begrijpen eene interpretatie, waartegen de bewoordingen van art. 180 zich niet rechtstreeks verzetten, en welke aan de behoefte voldoet.

De meeste criminalisten interpreteeren het artikel dan ook aldus; von Liszt, Olshausen, Oppenhoff e. a.

Wanneer dan het begrip koppelarij in dien ruimen zin uitgelegd wordt, bestaat in art. 181 ^1o. een geducht wapen tegen den binnenlandschen meisjeshandel. [156]

Art. 181. Die Kuppelei ist, selbst wenn sie weder gewohnheitsmässig noch aus Eigennutz betrieben wird, mit Zuchthaus bis zu fünf Jahren zu bestrafen, wenn:

1. Um der Unzucht Vorschub zu leisten, hinterlistige Kunstgriffe angewendet worden sind.

Dit artikel vordert 1. dat de ontucht bevorderd is; 2. dat dit geschied is door aanwending van “hinterlistige Kunstgriffe.”

De “hinterlistige Kunstgriffe” zijn het juist die bij den meisjeshandel zoo’n grooten rol spelen.

“Unter Kunstgriffen sind Handlungen ähnlicher Art zu verstehen, wie sie von Taschenkünstlern angewendet werden, d.h. geschickt angewendete auf Täuschung berechnete Massnahmen.”

“Hinterlist ist—nach Grimm’s Wörterbuch—Kunst hinter Jemandes Rücken zu dessen Schaden angewendet, verstäckte Arglist. Zu der Arglist tritt also noch das Moment hinzu, das die Thätigkeit eine versteckte ist, so dass der andere Theil die List womöglich erst dann erkennt, wenn ihr Zweck erreicht oder wenigstens gesichert ist.”

“Dass die hinterlistigen Kunstgriffen eine Täuschung hervorgebracht haben ist nicht erforderlich.”

Aldus Olshausen ad art. 181^1º.

Oppenhoff ad art. 181 geeft de volgende verklaring van hinterlistige Kunstgriffen:

“Unter “hinterlistigen Kunstgriffen” sind alle listigen Vorkehrungen zu verstehen, durch welche Jemand geneigt gemacht wird an Orte zu kommen, wo Unzucht getrieben werden soll, oder sich Anderen zu Unzucht Preis zu [157]geben, z.B. Verlockungen an einsame Orte, Vorspiegelung glänzender Zukunft, Missbrauch angesehener Namen, Beibringung aufregender Getränke etc.

(Dresden. 17 Sept. ’77.)

Von Liszt (Lehrbuch § 108 III 2) zegt: “also die Erregung oder Unterhaltung eines Irrtums durch Vorspiegelung falscher, Unterdrückung oder Entstellung wahrer Thatsachen, z.B. Versetzung in Trunkenheit, Verlockung unter den Vorwand, der Frauensperson eine Anstellung oder einen Dienstplatz zu verschaffen. Mit der Vorschubleistung (meist mit dem Kunstgriff) vollendet.”

Zeer helder stelt von Liszt ons deze feiten voor oogen. Ze vormen allen bestanddeelen van een daad van blanke slavinnenhandel.

Alle tusschenpersonen, die achtereenvolgens werkzaam zijn om het plan ten uitvoer te brengen, dat voltooid is door de overreiking van levende koopwaar door den laatste aan den bordeelhouder, zijn evenzeer strafbaar. Zoowel hij, die het meisje overhaalde door valsche voorspiegelingen en mooie woorden als degene, die haar van dezen overneemt en of aan een derde overlevert, die voor ’t verder vervoer zorgt, of aan den bordeelhoudenden kooper, al zegt hij geen woord, dat het meisje eenigszins op een dwaalspoor zou kunnen brengen of houden. Juist dit zwijgen, waar spreken plicht was, moet ook onder de hinterlistige Kunstgriffen gerangschikt worden. Doch er moet dan bewezen zijn, dat de persoon in kwestie op de hoogte was van de omstandigheden, zoodat zijn opzet daaruit blijkt (ook dolus [158]eventualis). Dat kan b.v. geschieden als gebleken is, dat hij met zijn voorganger een afspraak had etc. etc. Er mag geen twijfel bestaan, dat hij te goeder trouw zou gemeend hebben, dat het meisje van alle omstandigheden op de hoogte was, waarmede hij zijn zwijgen zou kunnen rechtvaardigen.

De “hinterlistige Kunstgriffe” van art. 181^1º. zijn voor het strafbaar feit strafbepalend; ze zijn ten opzichte van het strafbaar feit van art. 180 niet strafverzwarend. Hierop te wijzen is in zooverre ook van groot belang dat een bordeelhouder, die zijn eigen pensionnaires recruteert, niet zal vallen alleen onder het zwaarder gestraft wordend feit van art. 180^1o., maar zal vervolgd worden èn wegens art. 180 èn wegens art. 181^1o.: concursus realis heeft plaats.

Voor voltooiing is het geen vereischte, dat er ontucht gepleegd zij; zooals von Liszt zegt: “Mit der Vorschubleistung, meist mit dem Kunstgriff vollendet.” Het misdrijf van den meisjeshandelaar bepaalt zich dan ook tot de aanwending der bedriegelijke middelen. Uit het opzet om door deze de ontucht te bevorderen blijkt voldoende het bijkomend oogmerk om de vrouw aan de prostitutie over te leveren; de verzwijging van dit oogmerk moet hier onder de “listige Kunstgriffen” begrepen worden. Art. 181^1o. vordert deze beide vereischten niet uitdrukkelijk als bestanddeelen van het strafbaar feit.

Dit heeft ten gevolge, dat de “hinterlistige Kunstgriffe” ook in anderen zin aangewend kunnen zijn, zoodat het feit geheel valt buiten den kring van den eigenlijken blanke slavinnenhandel: b. v. misleiding [159]ten opzichte van het loon etc, waardoor eene prostituée zich laat overhalen pensionnaire van een bordeel te worden.

Het is duidelijk, dat ook de buitenlandsche handel, bestaande in den export van vrouwen door dit artikel getroffen wordt, in zooverre deze althans in het land zelf plaats grijpt. Buiten ’t bereik van art. 180^1o. valt hij, die met de aanwending der bedriegelijke middelen pas aan de overzijde der grens begint.

Natuurlijk vordert de levering van het bewijsmateriaal groote moeielijkheden; nl. in hoeverre werkelijk die kunstgrepen gebezigd zijn om de ontucht te bevorderen; daar de rechter ten opzichte van het feit, dat in den vreemde werkelijk de vrouw aan een ontuchtig leven zou overgeleverd zijn, in de meeste gevallen een non liquet zal moeten uitspreken, zal de beklaagde in die gevallen vrijgesproken moeten worden.

Het Duitsche Strafwetboek bevat onder n^o. 6 van art. 361 de volgende bepaling:

Mit Haft wird gestraft:

6. eine Weibsperson, welche ohne solchen (i. e. polizeilichen) Aufsicht unterstellt zu sein, gewerbsmässig Unzucht treibt.

’t Is mogelijk, dat deze bepaling ten opzichte van de misleide meisjes beschermend zou kunnen werken, doch mijns inziens zal zij in de praktijk weinig uitrichten, daar zij wel met succes ontdoken zal worden in die gevallen, in welke misbruiken aan ’t licht zouden kunnen komen.

Nadat reeds meer dan eens in den Duitschen Rijksdag [160]door afgevaardigden het bestaan van den meisjeshandel was ter sprake gebracht, (o. a. door den Heer A. Bebel naar aanleiding van de door Nederland met Oostenrijk-Hongarije en te voren met België uitgewisselde verklaringen) werd bij de 2^de lezing van het ontwerp-wet “Ueber das Auswanderungswesen” op voorstel van de afgevaardigden Graaf von Kanitz-Podangen en Aug. Bebel een artikel 48 in die wet gevoegd. (Zitting van 6 Mei 1897). Dit artikel met de eindredactie volgens amendement van de afgevaardigden Dr. Bachem en Dr. von Buchka bij de 3^de lezing werd den 8 Mei 1897 met groote meerderheid door den Rijksdag aangenomen. Het luidt als volgt.

Art. 48 van Das Reichsgesetz über das Auswanderungswesen vom 9 Juni 1807:

“Wer eine Frauensperson zu dem Zwecke, sie der gewerbsmässigen Unzucht zuzuführen, mittelst arglistiger Verschweigung dieses Zweckes zur Auswanderung verleitet wird mit Zuchthaus bis zu fünf Jahren bestraft. Neben der Zuchthausstrafe ist der Verlust der bürgerlichen Ehrenrechte auszusprechen; auch kann zugleich auf Geldstrafe von einhundertfünfzig bis zu sechstauzend Mark sowie auf Zulässigkeit von Polizei-aufsicht erkannt werden.

“Dieselben Strafvorschriften finden auf Denjenigen Anwendung, welcher mit Kenntniss des vom Thäter in solcher Weise vervolgten Zweckes die Auswanderung der Frauensperson vorsätzlich befördert; sind mildernde Umstände vorhanden, so tritt Gefängnisstrafe nicht unter drei Monaten ein, neben welcher [161]auf Geldstrafe von einhundertfünfzig bis zu sechstausend Mark erkannt werden kann.”

Eenige verbazing een dergelijk artikel in deze wet te vinden is voorzeker niet ongemotiveerd. Het is het laatste artikel van Hoofdstuk VIII, dat de “Strafbestimmungen” inhoudt ter sanctioneering en als waarborg voor de nakoming van de verplichtingen in deze wet opgelegd. ’t Zijn dus uitsluitend sancties van bepalingen van administratief-rechterlijk karakter en inzooverre gaat art. 48 de perken dezer wet te buiten; deze bepaling behoord onder de “eigenlijke strafwetten” gerangschikt te worden. Deze wet vordert een verlof voor de oprichting van emigratiekantoren en voor de medewerking als agent daaraan. Zij beoogt een waarborg, dat zij, die emigreeren willen, niet aan de genade worden overgeleverd der emigratiebureaux, b.v. door ’t voorschrift dat altijd een schriftelijk contract vereischt is.

Hiernaast mag genoemd worden art. 144 van het Strafwetboek, dat aldus luidt:

Art. 144. Wer es sich zum Geschäfte macht Deutsche unter Vorspiegelung falscher Thatsachen oder wissentlich mit unbegründeten Angaben oder durch andere auf Täuschung berechnete Mittel zur Auswanderung zu verleiten, wird mit Gefängniss von einem Monat bis zu zwei Jahren bestraft.”

Dit artikel kan, wanneer de omstandigheden van dien aard zijn, den internationale meisjeshandelaar treffen, doch niet voor een op zich zelf staande daad; de straf is onbeduidend vergeleken bij die van art. 48. [162]

Een op deugdelijke grondslagen berustende wet op emigratiekantoren en emigratieagenten moet zonder twijfel bij uitstek gunstig werken en veel kwade praktijken en misbruiken tegenover de emigreerenden en in ’t algemeen tegenover de bevolking, die door hen tot emigreeren wordt overgehaald, tegengaan.

In ieder geval is een artikel als § 48 gerechtvaardigd; het combineert 2 vergrijpen: een tegen de zeden en een tegen de plichten van het emigratiebureau of van den agent. Daarom is de zwaardere strafbepaling ook volkomen gewettigd; zwaarder zoowel vergeleken bij de koppelarij-artikelen als vergeleken bij de artikelen die verwaarloozing der verplichtingen der emigratiekantoren e.a. moeten verhoeden.

Art. 48 eerste lid vordert:

1. De verleiding van een vrouw om naar den vreemde te gaan.

2. Een bijkomend oogmerk om haar aan een leven van prostitutie over te leveren.

3. Opzettelijke verzwijging (arglistige Verschweigung) van dit oogmerk.

’t Kan niet ontkend worden, dat de Duitsche wetgever bij uitstek geslaagd is in de opsomming van de elementen, die eigen zijn aan de handelingen der meisjeshandelaars. We telden dan ook reeds 1897 bij de totstandkoming van dit artikel; vele jaren lang waren Regeering en overheid reeds van particuliere zijde in kennis gesteld met den waren aard van deze wandaden en met de omstandigheden, waaronder ze gepleegd worden.

Onverschillig is het voor dit Verbrechen of de vrouw [163]onschuldig, eerbaar was of niet. Zelfs de prostituée wordt in bescherming genomen; zonder twijfel zal in casu deze omstandigheid op de strafmate van invloed zijn.

De vrouw, onverschillig, van welken leeftijd zij moge zijn, moet—wil het delict voltooid zijn—verleid zijn naar den vreemde te gaan; door de handelingen van den dader moet zij het plan hebben opgevat het land uit te gaan. Dat dit in werkelijkheid geschied zij, wordt voor dit misdrijf niet vereischt. De dader kan op alle mogelijke wijzen haar tot dit plan brengen; de wet bindt niet door het vereischte van bepaalde middelen (c. f. art. 144 Duitsche Strafwetboek). Het zal evenwel steeds een middel moeten zijn dat er op berekend is de ware feiten te verbergen. Dit ligt in de woorden “arglistiger” en “verleiten”. Heeft de vrouw nog niet het plan opgevat het land te verlaten als gevolg van het streven van den dader, dan kan slechts sprake zijn van strafbare poging, mits de overige vereischten voor dezen deliktsvorm aanwezig zijn.

Bewezen moet worden het bijkomend oogmerk, dat het doel bestond de vrouw aan een leven van prostitutie over te leveren. Dit oogmerk is vereischt zoowel voor het voltooide delikt als voor de poging en het behoeft in geen van beide gevallen bereikt te wezen. Zeer terecht is het zoo algemeen mogelijk uitgedrukt: de overlevering aan de prostitutie en is ’t dus onverschillig of de ontucht in een bordeel of daarbuiten bedreven zou worden. Doch het blijft vereischte dat de ontucht “gewerbsmässig” bedreven zou zijn.

Ten slotte moet dit oogmerk arglistig verzwegen zijn. [164]”Mittelst arglistiger Verschweigung dieses Zweckes”, zegt de tekst. Dus een zwijgen is voldoende, het moet opzettelijk geschieden om tot het doel nader te komen, zonder het zwijgen moet de vrouw er niet toe komen het voornemen op te vatten het land te verlaten. Positieve handelingen om het oogmerk te verbergen, alhoewel mogelijk, zijn onnoodig. Deze handelingen zullen eventueel misleidende, bedriegende zijn.

Meende de dader,—hoewel ten onrechte—dat het de eigen wil der vrouw is zich in het buitenland aan de ontucht over te leveren, dan mist het delict een zijner elementen: er bestaat geen opzet, de “arglistige Verschweigung” ontbreekt.

Het 2^de lid van art. 48 bevat een begunstiging na het plegen van het delict. De hulpverleening vóor of bij het plegen van het strafbare feit wordt naar de gewone regelen berecht en gestraft.

Dit 2^de lid treft hem, die anders niet gestraft zou kunnen worden noch als dader noch als medeplichtige van het misdrijf van art. 48 eerste lid, omdat voor beide gevallen eenige delictsbestanddeelen gemist worden en voor het laatste de juridische vereischten ontbreken. Hij toch die de vrouw van den vader overneemt om haar verder naar de plaats van bestemming geheel of gedeeltelijk te brengen, kan niet gezegd worden dat hij haar “zur Auswanderung verleitet.”

Bestanddeelen van het delict van art. 48 2^de lid zijn:

1. Bekendheid met het door den dader beoogde doel, zooals dit arglistig verzwegen is. [165]

2. Het opzettelijk bevorderen, dat de vrouw het land verlaat.

Het moet eene opzettelijke handeling zijn; dolus eventualis is voldoende.

Het delict heeft dus plaats, nadat “die Verleitung zur Auswanderung” reeds geschied is.

De afgevaardigde Bachem stelde in den Rijksdag als voorbeeld den emigratieagent, die om de provisie te verdienen, den meisjeshandelaar en het meisje de passagekaarten voor de boot verkoopt, terwijl hij bekend is met de bestaande verhoudingen.

Zoowel op het delikt van het eerste als op dat van het tweede lid staat als straf gesteld: tuchthuisstraf van hoogstens 5 jaren. Daarnevens kan facultatief uitgesproken worden verlies “der bürgerlichen Ehrenrechte”, geldboete van 150 tot 600 Mark en het stellen onder politietoezicht. Evenwel laat art. 48 2^e lid toe voor dat delikt uit te spreken gevangenisstraf van minstens drie maanden waarnevens facultatief geldboete van 150 tot 6000 mark, indien er verzachtende omstandigheden aanwezig zijn. Wat onder die verzachtende omstandigheden te verstaan is, zoo blijkt uit de beraadslagingen, dat men daaronder ook den dolus eventualis begreep. Voorzeker nog al vreemd.

Dienstig om in ’t algemeen den meisjeshandel te onderdrukken en om in bijzondere gevallen de justitie en politie op ’t spoor te doen komen van gevallen van dezen aard is § 70 n^o. 10 van het besluit van den Bondsraad, betreffende de uitrusting van vaartuigen, waarop zich vooral emigreerende personen bevinden. [166]Het artikel schrijft den schipper voor om voor het geval zich aan boord vrouwen bevinden, die vermoed worden slachtoffers van een placeur te zijn, den Duitschen Consul van de plaats, waar zij debarqueeren, zoo spoedig mogelijk namen, nationaliteit en doel der reis van deze vrouwen en hare begeleiders mede te deelen.

Doch ook buitendien is den diplomatieke vertegenwoordigers van den consulaten strenge waakzaamheid opgedragen ten opzichte van den internationalen meisjeshandel.

Wij zien, dat Duitschland een open oog heeft voor die belangen, die in deze kwestie op het spel staan. Ook reeds vóór het tot stand komen van deze wet van ’97 heeft het getracht in den nood te voorzien. We maakten reeds kennis met de verklaring, die den 15 Nov. 1889 tusschen het Duitsche Rijk en Nederland is uitgewisseld (wet 15 April 1891 Stsbl. 85).

Een gelijksoortige verklaring wisselde Duitschland den 4 Sept. 1890 met België uit. “Déclaration conclue à Berlin entre la Belgique et l’Allemagne concernant le repatriement de certaines prostituées”. Approuvée par la loi du 27 Juillet 1891.—Echange ratifié, Berlin 25 Juillet 1891. Le procès-verbal de cet echange constate qu’il a été convenu alors de réserver à chacune des parties contractantes “la faculté de faire cesser, à l’expiration de six mois, après en avoir donné avis, les effets de la déclaration”. (Conférence internationale pour la prophylaxie de la syphilis et des maladies vénériennes, Bruxelles Septembre 1899. Notice de M. Emile Beco, Belgique.)

De 7 artikelen van deze verklaring luiden: [167]

Art. 1. Les parties contractantes s’engagent à concourir dans les limites légales à ce que les femmes et les filles appartenant à l’un des deux pays, et qui se livrent dans l’autre à la prostitution, soient soumises à un interrogatoire, afin de constater d’où elles viennent et qui les a déterminés à quitter leur pays.

Le procès-verbaux dressés à ce sujet seront communiqués aux autorités du pays auquel les dites femmes et filles appartiennent.

Art. 2. Les parties contractantes s’engagent aussi à concourir autant que possible, dans les limites légales à ce que celles de ces femmes et filles, qui contre leur volonté seraient réduites à se livrer à la prostitution, soient sur leur demande ou sur la demande des personnes ayant autorité sur elles, renvoyées du pays où elles se trouvent et conduites à la frontière de leur pays natal.

Art. 3. Les parties contractantes s’engagent en outre, à prêter leur concours, autant que possible, dans les limites légales, pour que les filles, encore mineures selon les lois de leur pays, qui se livrent de leur progre gré à la prostitution dans l’autre pays, soient sur la demande de leurs parents ou tuteurs renvoyées dans leur pays d’origine.

Art. 4. Avant d’effectuer le renvoi d’une des personnes mentionnées dans les articles 2 et 3, l’administration qui en est chargée adressera, par l’intermédiaire des autorités du pays, auquel la personne en question appartient, un avis aux personnes, qui ont autorité sur celle-ci, indiquant la date, à laquelle le renvoi aura lieu et la localité à laquelle la femme ou fille sera dirigée. [168]

Art. 5. La correspondance entre les autorités des deux pays relative à ce renvoi, se fera autant que possible par voie directe.

Art. 6. Dans le cas, ou les frais occasionnés par l’entretien et le renvoi jusqu’à la frontière de ces femmes et filles ne pourront être remboursés par les femmes et filles elles-mêmes ou par leurs maris, parents ou tuteurs, ou ne devront pas l’être par les ténanciers, ils restent à la charge de l’Etat, qui a effectué le renvoi.

Art. 7. La présente déclaration sera ratifiée et les ratifications en seront échangées à Berlin.

Deze verklaring met België uitgewisseld is geheel gelijkluidend met die, welke Duitschland kort te voren met Nederland uitwisselde. De op- of aanmerkingen, die ik mij dus bij de behandeling van deze laatste verklaring veroorloofde, zijn ook hier van kracht, voor zoover het verschil in wetgeving dit niet uitsluit. Er is slechts eene verandering te constateeren in art. 6 van de verklaring tusschen Duitschland en België. ’t Is de invoeging van de woorden “ou ne devront pas pas l’être par les ténanciers”, die in onze verklaring ontbreken. Ze stellen evenwel niets nieuws. ’t Is toch duidelijk, wanneer de bordeelhouders zich verplicht hadden de kosten der terugreis te restitueeren, (dit is mogelijk om het meisje of de vrouw eerder over te kunnen halen haar land te verlaten en haar meer vertrouwen in te boezemen, alhoewel de bordeelhouder in den aanvang natuurlijk toch voornemens was zich [169]niet aan deze verplichting te houden) dat deze ook rechtens gevorderd kunnen worden. De Staat schiet de gelden voor. Wellicht stelt dit artikel een recht van den Staat daar om rechtstreeks den bordeelhouder voor de kosten der terugreis aan te spreken, die deze aan het misleide meisje schuldig was.

Bij ’t slot mijner beschouwingen van het Duitsche recht in verband met den blanke slavinnenhandel worde nog gememoreerd, dat voor de uitleveringstractaten het bestaan van strafbepalingen tegen den meisjeshandel van zeer gering belang is, daar in dergelijke tractaten steeds een principe van reciprociteit op den voorgrond staat, en de meeste strafwetgevingen in de behoefte aan dusdanige bepalingen nog niet hebben voorzien.

Zoo spreekt het uitleveringstractaat tusschen Duitschland en Nederland van 2 Nov. 1897, Staatsblad 211 onder n^o. 8 van art. 1 wel zeer algemeen van “koppelarij” doch in alinea 1 van het artikel wordt bepaald dat slechts dan uitlevering voor de na te melden strafbare feiten plaats heeft, indien het gepleegde feit ook strafbaar is in het land, van hetwelk de uitlevering gevraagd wordt. [170]

§ 3. België.

Sedert 1867 geldt de in 1810 in België ingevoerde Fransche Code Pénal na vele wijzigingen en aanvullingen in een werkelijk voor ’t land en den tijd meer passenden vorm.

Het Fransche artikel 334 Code Pénal, dat de koppelarij strafbaar stelt, is na eene wijziging door de Belgische wet van 1846 het nu aldus geredigeerde art. 379 van den Code Pénal Belge:

Art. 379. Quiconque aura attenté aux moeurs en excitant, facilitant ou favorisant habituellement pour satisfaire les passions d’autrui, la débauche ou la corruption des mineurs de l’un ou de l’autre sexe sera puni d’un emprisonnement de trois mois à deux ans, si les mineurs sont agés de plus de quatorze ans accomplis et de deux ans à cinq ans d’emprisonnement, si les mineurs n’ont pas atteint cet âge.

Na dit artikel volgt art. 380, dat van dezen inhoud is:

Art. 380. Le fait énoncé à l’article précédent sera puni de la réclusion, s’il a été commis envers un enfant, qui n’avait pas accompli sa onzième année. La tentative de ce crime ne sera pas punissable.

’t Ligt ook hier niet op mijn weg een grondige behandeling van dit artikel in alle opzichten te geven, [171]doch slechts in zooverre als dit voor den blanke slavinnenhandel van belang is.

Ook deze artikelen straffen slecht het proxénétisme, zoodat uit den aard der zaak in generali de meisjeshandelaar, die toch slechts zijne medewerking daartoe verleent, niet als hoofddader kan gestraft worden.

Na een historisch opzet komt Nypels in zijn “Code Pénal Belge interprété” tot deze conclusie: “C’est donc le proxénétisme seul, que punit notre Code.”

De bestanddeelen van het Belgische strafbare feit, dat de koppelarij treft, zijn de volgende:

1. Het “exciter, faciliter ou favoriser la débauche d’autrui”.

2. Er moet bewezen worden, dat het “habituellement” geschiedt.

3. Het moet geschieden “pour satisfaire les passions d’autrui”.

4. Teweeggebracht of bevorderd moet zijn de ontucht van minderjarigen.

Het is een délit collectif of délit d’habitude; enkele daden van proxénétisme vallen buiten ’t bereik der strafwet. Nypels vraagt in zijn werk: “Combien de faits faut-il pour constituer l’habitude?”

Zijn antwoord is “Une jurisprudence, qui parait bien établie, exige qu’il en faut au moins trois” (Arr. Bruxelles 18 Avril 1856; Pasicr. 1856, II, 215).

Het derde bestanddeel is ingevoegd door de wet van 15 Juni 1846. (Vóordien bestond in België omtrent de kwestie of de bevordering van ontucht voor eigen passie ook strafbaar was even grooten strijd als in [172]Frankrijk en ten onzent onder vigueur van den C.P.)

Wat den leeftijd aangaat onderscheidt de wet tusschen minderjarigen boven de 14 jaar, beneden de 14 en boven de 11 en ten slotte beneden de 11 jaar.

M.i. behoeft de dader niet geweten te hebben, dat de leeftijd van den minderjarige juist boven de 14 òf tusschen de 14 en 11 òf onder de 11 jaar was.

Voldoende is, als hij wist met een minderjarige te doen te hebben, dolus eventualis in dit opzet begrepen. Volgens Servais (Code Pénal belge interprété par Nypels) behoeft het Openbaar Ministerie niet het bewijs te leveren dat de beschuldigde den leeftijd van zijn slachtoffer kende. Zooals uit hetgeen ik zooeven zeide, blijkt, kan ik mij hiermede niet vereenigen. Bewezen moet worden, dat de beklaagde wist met een minderjarige te doen te hebben (c.q. is dolus ev. voldoende). Hieruit volgt zijn wil het strafbare feit te plegen; de lagere leeftijden, die de artt. 379 en 380 stellen, zijn als objectief verzwarende omstandigheden aan te merken. Wanneer evenwel de dolus ten opzichte der minderjarigheid vaststaat, is het bestaan der objectief verzwarende omstandigheden niet zoo hard voor den dader, als het wel schijnt. In de meeste gevallen toch zal ook ten opzichte van deze feiten een dolus eventualis aan te nemen zijn.

Onder vigueur van de oude Codebepaling art. 334 heeft de rechtbank te Luik een vonnis gewezen in zake een geval van meisjeshandel. Hare beslissing was aldus: “Celui, qui détermine une mineure à se placer comme servante dans une maison, avec l’assurance qu’elle [173]entrerait dans une maison honnête est coupable de complicité du délit prévu par l’article 334 du Code pénal (379 du C. p. de 1897), s’il a su qu’au lieu d’y être reçu en qualité de domestique cette mineure serait livrée habituellement à la prostitution, qui s’est réellement consommée. (Liège, 14 dec. 1844. Pas. 1845 II 165).

Ware dit feit berecht onder den herzienen Code van 1867 dan had de uitspraak naar gelang der omstandigheden anders kunnen zijn. Dit is toe te schrijven aan de wijze waarop de leer der hulpverleening in het Belgische recht thans is geregeld.

Ik heb ’t oog op art. 66 2^o en 67 3^o van den C. P. B. Ze luiden aldus:

Art. 66 2^o. (Seront punis comme auteurs d’un crime ou d’un délit:)

Ceux, qui par un fait quelconque, auront prêté pour l’exécution une aide telle que sans leur assistance, le crime ou le délit n’eût pu être commis.

Art. 67 3^o. (Seront punis comme complice d’un crime ou d’un délit:)

Ceux qui hors le cas prévu par le § 3 de l’article 66 (i. e. 66 2^o) auront avec connaissance aidé ou assisté l’auteur ou les auteurs du crime ou du délit dans les faits qui l’ont préparé ou facilité, ou dans ceux, qui l’ont consommé.

Ten opzichte van den Franschen Code van 1810 is hier het begrip auteur uitgebreider, het begrip complice meer begrensd. De deelneming “par aide et assistance” kan zich natuurlijk op velerlei wijze openbaren. Nypels [174]zegt in zijn commentaar daaromtrent: “La participation par aide et assistance sera suivant les circonstances ou un acte de participation principale (d’auteur) ou un acte de participation accessoire (de complice). Si l’aide a été telle qu’à son défaut le crime ou le délit n’eût pu étre commis le participant sera puni comme coauteur (66 : 2^o). Si l’aide a été simplement accessoire, c’est à dire si elle n’a fait que faciliter l’exécution du crime le participant sera puni comme complice”. (67 3^o).

Het is een feitelijke kwestie, door den rechter in ieder geval afzonderlijk te beslissen, of hij, die op de een of andere wijze behulpzaam is geweest, als coauteur of als complice bestraft moet worden; voor het strafminimum natuurlijk van belang, daar de Belgische complice niet als de Fransche gestraft wordt als de dader (behoudens eenige uitzonderingen).

De blanke slavinnenhandelaar kan dus volgens het Belgische recht naar gelang van de omstandigheden hetzij als dader van hetzij als medeplichtige aan ’t misdrijf van 379 en 380 C. P. B. gestraft worden, mits de overige vereischten door deze artt. gevorderd, aanwezig zijn.2

Dit stelsel van den C. P. B. biedt in zooverre groote voordeelen, dat de strafwet ook den meisjeshandelaar treft, die werkzaam geweest is, vóórdat de dader van het misdrijf van art. 379 of 380 eenig opzet had het strafbare feit te plegen. Inderdaad van groot belang; [175]eene beslissing met ons Nederlandsche recht, naar mijne bescheiden meening, onvereenigbaar.

Nypels geeft in zijn commentaar als voorbeelden op: “Coauteurs par aide ou assistance avant l’exécution: le domestique, qui ouvre aux voleurs la porte de la maison, qu’ils veulent dévaliser; celui qui attire la victime dans la maison, où elle doit être assassinée etc.”

In deze gevallen en in een geval van meisjeshandel, waarbij de placeur valt onder art. 66 2^o is er sprake van een “participation indispensable”. Men moet dit evenwel niet opvatten als een absolute onmisbaarheid: het misleide meisje kon ook door een ander verlokt worden; doch de Belgische geleerde zegt, dat de onmogelijkheid dat anders het misdrijf zou gepleegd zijn, slechts relatief moet opgevat worden. Een anderen zin aan ’t artikel te hechten zou leiden tot eene volkomen onbruikbaarheid van het artikel (66 2^o.)

Er moet evenwel niet vergeten worden, dat we hier te doen hebben met een geval van “participation”, al wordt de schuldige ook als coauteur gestraft. Kwam het dus niet tot het strafbare feit van art. 379 of art. 380, strafbare poging inbegrepen, de meisjeshandelaar blijft straffeloos, al had hij ook alles gedaan, wat voor zijn werkzaamheid noodig was.

Voor ik van deze bespreking afstap wil ik nog een enkel woord wijden aan het habituellement exciter etc. In ’t rapport van den Heer de Leval op ’t Londensche Congres van Juni 1899 vind ik vermeld één uitspraak van den Belgischen rechter, volgens welke hij die eene minderjarige aan een bordeelhouder aflevert schuldig [176]zou zijn aan het feit in art. 379 (j^o 66 ²o. C. P. B.) omschreven. De wetenschap, dat een meisje in een publiek huis zich dagelijks aan de prostitutie overgeeft stelt de voorwaarde van de gewoonte daar. ’t Is waar: de meisjeshandelaar stelt den bordeelhouder in staat het misdrijf van art. 379 of 380 te plegen. De redactie der artt. 66²o. en 67³o. zou ook een argument kunnen wezen. Eene rationeele opvatting en uitlegging verzetten zich m. i. evenwel tegen de meening als zou de deelnemer reeds dan strafbaar zijn. Welk een onzekere rechtstoestand zou hierdoor geschapen worden. Van den dader, een bordeelhouder of ander, zou het afhangen of de meisjeshandelaar vervolgd moet worden of niet. Bevordert hij de ontucht van het verkochte meisje éen keer of 2 keer, dan heeft de placeur niets te vreezen; geschiedt ’t nog eens dan is zijn daad plotseling een feit geworden, waarop een zware straf staat. Welk een rechtsonzekerheid! Gevorderd wordt niet eenvoudig een gewoonlijk zich overgeven aan de ontucht, doch dit moet geschieden als gevolg van een gewoonlijk doen of laten van den schuldige.

De bordeelen zijn niet verboden in België. Het toezicht is overgelaten aan de plaatselijke overheid, die in hoogste instantie de sluiting kan bevelen. Het rapport van den Heer de Leval (op ’t Londensche Congres in 1899) vermeldt, dat dit nog al eens plaats heeft.

Daar de politie de bevoegdheid heeft die huizen ieder oogenblik binnen te treden kan zij in de gelegenheid zijn op ’t spoor te komen van vele ongerechtigheden.

Dit beweert althans bovengenoemde Belgische afgevaardigde [177]op ’t Londensche Congres. Ik heb reeds meer dan eens elders er op gewezen, dat dit in theorie zeer wel mogelijk is, doch dat de praktijk met dergelijke theoretische uitingen meestal den spot drijft.

Eene ministeriëele circulaire (1891) heeft der Belgische politie de aanschrijving gedaan alle vreemde vrouwen, die zich aan prostitutie overgeven uit te zetten. Woordelijk heet het in de circulaire aldus: “le fait de se livrer à la prostitution clandestine, quelle que soit la profession prétendument exércée par les étrangères suffit pour que leur renvoi soit ordonné.” (zie Redev. van Bylandt 2^e Kamer 5 Maart 1890). Nog valt te vermelden de Loi du 12 Février 1897 sur les étrangers, waarvan art 1 luidt:

Art. 1^er. “L’étranger résident en Belgique, qui par sa conduite, compromet la tranquillité publique, ou celui qui est poursuivi ou qui a été condamné à l’étranger pour les crimes au délits, qui donnent lieu à l’extradition peut être contraint par le Gouvernement de s’éloigner d’un certain lieu, d’habiter dans un lieu déterminé ou même de sortir du royaume.

L’arrêté royal enjoignant à un étranger de sortir du royaume, parce qu’ il compromet la tranquillité publique sera délibéré en conseil des Ministres.” Volgens deze wet kunnen dus placeurs van vreemde nationaliteit het land uitgezet worden op grond, dat zij “la tranquillité publique” in gevaar brengen. Te betreuren is de omslachtige weg, die het artikel aanwijst om tot de verwijdering te geraken.—Volgens den Heer de Leval is het plichtsgevoel en de zucht om [178]den meisjeshandel te onderdrukken bij de politie zeer aangewakkerd na de openbaarmaking van de schandalen van 1880. Een gelukkig verschijnsel, want vóór 1880 was van beiden niets te bespeuren.—De nationale wetgeving in België heeft dus nog geen afzonderlijke bepalingen in het leven geroepen ter bestraffing van placeurs en consorten. Wij hebben evenwel reeds gezien dat zij toch al een open oog heeft gehad voor de belangen van de inlandsche meisjes in het buitenland en van misleide meisjes uit den vreemde in België. Hiervan getuigen de reeds behandelde verklaringen, die België met Nederland en Duitschland respectievelijk den 18 Dec. 1886 en den 4 Sept. 1890 (goedgekeurd door de wet van 27 July 1891) uitgewisseld heeft. [179]

§ 4. Frankrijk.

Wij hebben het artikel dat in den Franschen Code Pénal onze aandacht vraagt reeds meer dan eens ontmoet. Art. 334 C. P. is toch de grondslag geweest voor de bestraffing van de koppelarij in vele andere strafwetgevingen.

Het luidt aldus:

Art. 334. Quiconque aura attenté aux mœurs en excitant favorisant ou facilitant habituellement la débauche ou la corruption de la jeunesse de l’un ou de l’autre sexe au dessous de l’âge de vingt et un ans sera puni d’un emprisonnement de six mois à deux ans, et d’une amende de cinquante francs à cinq cents francs.

Si la prostitution ou corruption a été excitée, favorisée ou facilitée par leurs père, mère, tuteur ou autres personnes chargées de leur surveillance, la peine sera de deux ans à cinq ans d’emprisonnement, et de trois cents francs à mille francs d’amende.

Art. 335 geeft eenige nadere voorschriften voor de straf; ook politietoezicht kan opgelegd worden.

Ad. Chauveau en Hélie Faustin geven in hun Théorie [180]du Code Pénal een historische ontwikkeling van de koppelarij, zooals deze nu in het Fransche Code-artikel aan te treffen is. Het blijkt dat art. 334 C. P. beoogt te treffen hetzelfde feit, dat het Romeinsche Recht als lenocinium strafbaar stelde; d. i. vooral het door (directe) bemiddeling teweegbrengen van iemands ontucht. (Lenocinium facit, qui quaestuaria mancipia habuerit; sed et qui in liberis hunc quaestum exercet, in eadem causa est. L. 4 § 2 D. De his qui not. infam. III 2).

Dat er verder nog sprake is van favoriser en faciliter doet tot de zaak niets af. Het exciter bedoelt de causa movens, het favoriser en faciliter, het in de hand werken van het reeds bestaand voornemen van een derde.

De blanke slavinnenhandelaar, wiens indirecte bemiddeling de vrouw of het meisje tot de ontucht drijft, is dus niet als hoofddader van art. 334 C. P. te straffen. Hij verleent slechts zijne medewerking tot de handelingen van dezen, en is te vervolgen als medeplichtige, indien zijn eigen handelingen op te vatten zijn als deelnemingshandelingen, zooals art. 60, 2^de en 3^de lid C. P. ze omschrijven.

Art. 60. (Seront punis comme complice d’une action qualifiée crime ou délit).

2^o. Ceux qui auront procuré des armes, des instruments ou out autre moyen, qui aura servi à l’action, sachant qu’ils devaient y servir;

3^o. Ceux qui auront, avec connaissance, aidé ou assisté l’auteur ou les auteurs de l’action dans les faits, qui [181]l’auront préparée ou facilitée, ou dans ceux qui l’auront consommée, sans préjudices des peines, qui etc. etc.

Dat met de achterhaling dezer wandaden op deze wijze niet volstaan kan worden, is dan ook geruimen tijd door sommige staatslieden ingezien. Frankrijk heeft aan Bérenger te danken een wetsvoorstel, waarvan art. 5 dezen inhoud heeft:

“L’embauchage par violence ou par fraude pour la prostitution, l’emploi des mêmes moyens pour contraindre une personne, même majeure, à se livrer à la prostitution, seront punis d’un emprisonnement de six mois à deux ans et d’une amende de 100 à 2000 francs.

En cas de récidive dans les conditions prévues par l’article 2, la relégation pourra être prononcée.”

Dit artikel werd in 1895 door den Franschen Senaat aangenomen in een wetsontwerp in zake de prostitutie;3 het wordt nu voor de Fransche Kamer van Afgevaardigden behandeld. (1899 Rapport Bérenger op ’t Engelsche Congres). Bérenger achtte het in zijn rapport in ieder geval noodzakelijkheid, dat aan dit artikel nog werden toegevoegd de woorden (”or by abuse of authority”) “ou par abus d’autorité” waardoor zouden getroffen worden zoowel de man of de ouders die hun vrouw of dochter aan de prostitutie overleveren als ook hij, die het meisje, dat hij verleid heeft, noodzaakt zich te prostitueeren, opdat hij bestaan kan van ’t loon van haar ontucht. [182]

Het artikel, zooals het reeds in eerste lezing aangenomen is treft hem,

1º. qui embauche par violence ou par fraude pour la prostitution,

2º. qui contraint par violence ou par fraude une personne, même majeure, à se livrer à la prostitution.

In het eerste geval mag men aannemen, dat in zoo ruim mogelijk gestelde bewoordingen sprake is van den meisjeshandel.

Wanneer de hier gestelde vereischten aanwezig zijn mag voorzeker het oogmerk om aan de prostitutie over te leveren als bij den placeur bestaand aangenomen worden.

Zoowel de minderjarige als de meerderjarige vrouw wordt hier beschermd. De enkele daad van het verkoopen van eene vrouw wordt reeds getroffen.

Het motief doet niets ter zake: winstbejag en andere motieven staan gelijk.

Ik kan echter niet verhelen, dat de bepaling mij niet voldoet, daar ik, omdat het de bedoeling geweest is den meisjeshandel te treffen, de bestanddeelen van een daad van meisjeshandel niet duidelijk weergegeven vind. Onder de bepaling vallen ook andere gevallen: ’t is toch mogelijk, dat de vrouw niets weet van hetgeen men met haar zal doen, en hieronder valt de ware meisjeshandelsdaad; aan den anderen kant kan het bedrog ten opzichte van andere omstandigheden bij de daad in concreto gepleegd zijn, zoodat daardoor niet verhinderd wordt, dat de vrouw zich bewust is, dat zij zich gaat prostitueeren.

Het 2^de geval straft hem, die eene vrouw door geweld of bedrog dwingt zich te prostitueeren. [183]

Dit gedeelte zal vooral den bordeelhouder treffen, die een gekochte vrouw met geweld of door bedrog (waaronder ook zou kunnen vallen b. v. het bedwelmen door dranken) dwingt zich aan een man over te geven. In sommige gevallen wellicht een medeplichtigheid aan verkrachting. Door dit tweede geval wordt in tweeërlei opzichten eene uitbreiding gegeven aan het koppelarij-artikel van den Code Pénal, dat slechts straft het exciter habituellement la débauche d’une mineure. In dit ontwerp-Bérenger wordt de strafrechterlijke bescherming uitgestrekt tot iedereen hetzij meerderjarig of minderjarig; behoeft het exciter niet habituellement te geschieden maar moet het par violence ou par fraude geschieden.

Het drijven van handel in vrouwen en meisjes, wordt niet aan strafverzwaring onderworpen, wel de recidive van de enkelvoudige daad. Op den buitenlandschen handel wordt echter niet speciaal gelet.

Mijn opinie is, dat dit artikel aan de behoeften der praktijk zal kunnen voldoen, mits de toepassing goed verzekerd worde. ’t Komt hier dus aan op ruime politiebevoegdheden om gelegenheid te hebben op ’t spoor te komen van die misdrijven, en vereischt is eene degelijke plichtsbetrachting van de zijde der politie.

Hierop schijnt vooral in Frankrijk de nadruk gelegd te moeten worden. Yves Guyot beschouwt het in zijn rapport op ’t Congrès Pénitentiaire, in 1895 te Parijs gehouden, als het kardinale punt. Hij slaakte deze verzuchting: “Sa répression et sa suppression sont bien plus une question de police que de législation. A [184]quoi bon avoir des lois sur le papier, si la police les viole? A quoi bon l’article 334 dans le Code Pénal, si la police inscrit elle même des mineures sur ses régistres et profite de leur misère et de leur inexpérience pour les enfermer dans des maisons de tolérance?”

Juist dit is het zwakke punt. Een macht van wetten en dekreten, zoowel van jongeren als van ouderen datum, tot voor een eeuw her, op het prostitutie-vraagstuk betrekking hebbende vigeeren in Frankrijk, doch de uitvoering ontbreekt. Gewapend met de bevoegdheden haar ter dezer zake in die wetten en dekreten toegekend, is de politie in ruime mate in staat mede te werken tot de bestrijding van den meisjeshandel4.

De strenge reglementatie der prostitutie is in dit land dus een indirect middel voor de politie om het euvel tegen te gaan. Verder moet opgemerkt worden, dat de politiebevoegdheden, op dit punt betrekking hebbende, slechts in zeer algemeene bewoordingen gesteld zijn. Gedetailleerde bepalingen ontbreken, doch juist deze omstandigheid werkt er toe mede om de politie in staat te stellen hare taak ruim op te vatten, niet gebonden aan nauwkeurig gestelde voorschriften die in deze kwestie slechts kunnen uitmunten door [185]ondoelmatigheid wegens de ontelbare variaties der gevallen, die zich kunnen voordoen.

De politie, die in deze zaak bevoegd is, is eene afzonderlijke afdeeling van de Administration de police, de zoogenaamde “service des Moeurs” die het toezicht heeft op alles wat de prostitutie raakt en zoowel preventief als repressief kan optreden ten opzichte van de ongerechtigheden, waartoe de prostitutie zoo bij uitstek aanleiding geeft.

De Fransche afgevaardigde op ’t congres te Londen (1899) de Heer Bérenger, vermeldt, dat minderjarige meisjes geen buitenlandsch paspoort kunnen verkrijgen dan op uitdrukkelijk verzoek der ouders. Dat deze bepaling gemakkelijk kan ontdoken worden, wanneer de meisjeshandelaar het noodig vindt, behoeft geen verder betoog. Uit ’t rapport van denzelfden afgevaardigde blijkt, dat de consuls van Frankrijk in ’t buitenland gevestigd ook hun aandacht vestigen op dit kwaad en pogingen in het werk stellen om het te voorkomen. Hij haalt althans het voorbeeld aan van een consul in Rusland gevestigd, die er op opmerkzaam maakte, aan welke gevaren emigreerende vrouwen en meisjes blootgesteld werden, hetgeen blijkt uit de bij dat consulaat ingekomen talrijke aanvragen om onderstand en om terugzending naar Frankrijk. [186]

§ 5. Zwitserland.

Men acht zich gelukkig in den Zwitserschen Bondsstaat, dat de tijd wellicht niet meer verre zal zijn, die een einde maken zal aan den onhoudbaren toestand, dat binnen een betrekkelijk klein territoir een twee en twintigtal verschillende strafwetten heerschen. Deze wijken zeer van elkander af: de Duitsche kantons hebben hun strafwetten naar Duitschen leest geschoeid, de Fransche kantons hebben zich den Code Pénal tot voorbeeld gekozen. Groote verscheidenheid heerscht vooral op ’t gebied der zedenmisdrijven.

Wanneer wij het begrip der koppelarij in het dagelijksch leven aangeven als het teweegbrengen of bevorderen van de ontucht van derden, die evenwel in deze algemeenheid bijna nergens strafbaar is, dan hebben wij een juiste maatstaf om aan te stippen, in hoeverre in de verschillende kantons de koppelarij gestraft wordt. (De cijfers, die ik hierbij aangeef, wijzen de artt. aan uit de verschillende strafwetboeken.)

Thurgovie straft koppelarij, indien ’t uit gewoonte of of uit winstbejag geschiedt. Strafverzwaring indien manoeuvres frauduleuses gebezigd zijn. (art. 121–124).

Schwyz: art. 94 vordert het gewoonlijk handelen. [187]

Schaffhausen: art. 183 conform aan de desbetreffende bepalingen van Thurgovie.

Bern: art. 168 vordert het koppelen uit gewoonte. Strafverzwaring, indien door prétextes frauduleux eerbare vrouwen tot de prostitutie verleid worden, zelfs dan wanneer ’t doel niet bereikt is.

Grisons: Iedere koppelarij wordt gestraft; de strafmate verschilt al naar gelang er eene gewoonte of niet te constateeren valt of al naar gelang er eene persoonlijke betrekking bestaat met de verleide persoon of niet. (art. 146).

Argovie: dit kanton heeft geen repressie van koppelarij.

Valais: art. 199 vordert een gewoonlijk handelen.

Obwalden: proxénétisme voor de tweede maal bedreven wordt gestraft, art. 70. Eveneens de begunstiger, die eene gelegenheid verschaft, waar ontucht bedreven kan worden. (art. 112 Code de Police).

Glarus: art. 83 is identiek met art. 146 van het strafwetboek van Grisons.

Freiburg: art. 396 vordert dat de koppelarij uit gewoonte bedreven zij.

Bazel, (stad en land). Gewoonte of winstbejag moet bewezen worden, (art. 96).

Genève: Gewoonte of winstbejag maakt de koppelarij strafbaar, doch slechts dan wanneer deze in ’t openbaar plaats heeft. (Loi pénale concernant les délits et contraventions contre la morale publique du 26 Nov. 1888).

Zug: art. 99 bevat dezelfde vereischten als art. 146 van Grisons en art. 83 van Glarus.

St. Gall: art. 170 straft koppelarij in de eenvoudigste gedaante, doch strafverzwaring bij gewoonte, [188]winstbejag of verleiding van jeugdige, eerbare personen.

Lucerne: art. 149 treft alle koppelarij en verder het in de gelegenheid stellen of er toe medewerken dat op eenige wijze in het huis van den dader of elders ontucht gepleegd wordt.

Soleure: koppelarij is strafbaar indien het uit winstbejag geschiedt. (art. 105.)

Neuchâtel: iedere koppelarij wordt gestraft; strafverzwaring heeft plaats, indien eerbare vrouwen buiten haar weten in een huis van ontucht gebracht worden door hen, die de verleiding tot ontucht als bedrijf uitoefenen. (art. 292.)

Tessin: ’t eenige kanton, dat de strafbaarheid der koppelarij beperkt tot die der minderjarigen (20 jaar.) mits gewoonte of winstbejag bewezen zij. (art. 263.)

Appenzell: een gewoonlijk handelen wordt in art. 101 gevorderd.

Vaud. De wet van 20 Nov. 1896 heeft een nieuw artikel over de koppelarij in ’t leven geroepen. Iedere koppelarij is nu in art. 198 (nieuw) strafbaar gesteld.

Zürich. De wet van 30 Maart 1897 om verandering te brengen in het strafwetboek van 8 Jan. 1871 heeft nevens de oude artikelen 121 en 122, die handelen over het proxénétisme, eenige nieuwe bepalingen gevoegd. De toestand is nu aldus: koppelarij uit gewoonte of uit winstbejag is strafbaar. Strafverzwaring bij aanwending van manoeuvres frauduleuses of bij verleiding van eerbare personen. Bordeelen zijn op straffe verboden. Verder bevatten de artt. 121, 121^a, 122, 122^a, 122^b nog [189]verschillende bepalingen, die deels het begrip koppelarij nader uitwerken, deels omstandigheden bevatten, die de straf verzwaren.

Dit is in het kort de inhoud der koppelarijartikelen uit de strafwetboeken der Zwitsersche kantons, voorzoover ze ons belang kunnen inboezemen.

Eerlang zal, zooals ik reeds even aanstipte, een strafwetboek ontstaan voor geheel Zwitserland.

Het herziene ontwerp van Professor C. Stooss is gepubliceerd in Maart 1896.

Wat de misdrijven tegen de zeden betreft, kan men niet ontkennen dat het ontwerp zeer streng is. Wat moderne moralisten op dit gebied kunnen verlangen geeft het ruimschoots.

Artt. 116 en 117 van het ontwerp handelen over proxénétisme 117 speciaal in bordeelen en art. 118 over den meisjeshandel.

Art. 118 luidt aldus in den Franschen text:

Sera puni de la réclusion celui qui, par la ruse, la menace ou la violence, aura cherché à livrer une femme à autrui dans un but de débauche.

La peine sera la réclusion pour 5 ans au moins: si la femme est mineure; si elle est l’épouse, la fille ou la petite fille de l’auteur ou si elle avait été confiée à ses soins, à sa protection ou à sa surveillance; si l’auteur a cherché à la livrer à une maison de prostitution; si c’est à l’étranger qu’elle devait être livrée à la débauche.

La peine sera la réclusion pour 10 ans au moins où la réclusion à vie: [190]

Si la femme était de réputation intacte et si elle a été effectivement livrée à débauche.

Deze laatste omstandigheden zijn niet strafbepalend, doch strafverzwarend.

Dit artikel is m.i. zeer nauwkeurig, wat betreft de afdaling in détails en voor zoover die omstandigheden als strafverzwarend in aanmerking komen. Daar het ontwerp nog geen wet is, wil ik mij van vele op- en aanmerkingen onthouden. Doch éene, m.i. belangrijke, moet mij uit de pen. Wordt dit artikel aldus aangenomen, dan voorzie ik de mogelijkheid dat vele tusschenpersonen, n.l. degenen, die na hem, die door middel van de opgesomde middelen te werk gaat, zich belasten met de taak de vrouw aan hare bestemming te brengen, eene veroordeeling zullen ontloopen, al is hun schuld of opzet nog zoo duidelijk!

Eene bepaling in den geest van het 2^de lid van art. 48 van het Duitsche Auswanderungsgesetz ware wel aan te bevelen.

Verder is het onjuist, al zou dit artikel uitsluitend den meisjeshandel treffen; daarvoor is het te algemeen gesteld. De essentiëele bestanddeelen van een dergelijke daad treft men daarin niet aan.

Voor den buitenlandschen handel is het melden waard een wet van 24 Dec. 1880 op de emigratiebureaux en agenten geldend in geheel Zwitserland.

In ’t kort is de inhoud van de wet deze:

Om als emigratie-agent op te treden moet men vergunning bekomen.

Met ieder, die het land wil verlaten moet een contract [191]gesloten worden, waarvan de vorm door de wet voorgeschreven is. Overigens bevat de wet nog verschillende verplichtingen van welke ik vermeld het verbod om minderjarigen beneden de 18 jaar behulpzaam te zijn in hun vertrek naar het buitenland, wanneer deze niet vergezeld zijn van betrouwenswaardige personen. De minderjarigen moeten in hun onderhoud kunnen voorzien op de plaats van bestemming en verder is toestemming noodig van hen die gezag over hen uitoefenen. Verboden is personen behulpzaam te zijn, die na betaling van hun reisgeld, op de plaats van bestemming geheel van middelen zouden ontbloot zijn. Verder nog eenige bepalingen voor de zekerheid van hen, die over zee emigreeren.

De Zwitsersche Consuls in de zeehavens van het buitenland zijn belast met ’t onderzoek van alle klachten van Zwitsersche émigré’s, die betrekking hebben op de niet vervulling van de contractsvoorwaarden. (Rapport van den Heer de Meuron op het Congres te Londen 1899.)

Vermeld moet nog worden een interkantonaal tractaat van 1875: “Concordat entre les cantons de Berne, Fribourg, Vaud, Valais, Neuchâtel et Genève pour la protection des jeunes gens placés à l’étranger.” De bureaux de placement worden onder toezicht van de overheid geplaatst. Ze moeten restitueeren de kosten van de terugkeer van jonge meisjes die zij in den vreemde geplaatst hebben, zoodat haar terugkomst noodzakelijk is. De plaatsing in een huis van ontucht wordt hier uitdrukkelijk als voorbeeld genoemd. Verder wordt [192]nog een opdracht gegeven aan den Consul in het land, waarheen het meisje zich begeeft. De overheid verstrekt aan de jeugdige personen, die emigreeren, een boekje met raadgevingen. (Rapport de Meuron.)

De Zwitsersche politie gaat krachtig preventief te werk door aankondigingen in dagbladen, waarschuwingen tegen verdachte personen.

Het Rapport van den Heer de Meuron vermeldt in dien geest eenige waarschuwingen, afkomstig van het “Département de Justice et Police du Canton de Vaud.” [193]

§ 6. Oostenrijk-Hongarije.

In Oostenrijk dateert het vigeerende strafwetboek van 27 Mei 1852. In zulk een oud wetboek behoeven we voorzeker niet veel te verwachten, dat ons kan voldoen. Vorm en sanctie zijn in dit wetboek zelfs nog in afzonderlijke bepalingen neergelegd.

§ 132 IV verklaart “Kuppelei in Beziehung auf eine unschuldige Person” een strafbaar feit. IV Kuppelei, woferne dadurch eine unschuldige Person verführt wurde, (oder wenn sich Eltern, Vormünder, Erzieher oder Lehrer derselben gegen ihre Kinder, Mündel, oder die ihnen zur Erziehung oder zum Unterrichte anvertrauten Personen schuldig machen). Dit is een Verbrechen. Eene Uebertretung is neergelegd in art. 512^c, zooals dit door de wet van 24 Mei 1885 (B. d. L. n^o. 89) veranderd is. Het artikel straft hen als schuldig aan koppelarij, “welche sonst sich zu Unterhändlern in unerlaubten Verständnissen dieser Art gebrauchen lassen.”

Het Verbrechen zou ik willen beschouwen als het teweegbrengen van de ontucht van een onschuldig persoon, de Uebertretung als het bevorderen van de ontucht van een derde, al dan niet onschuldig. Deze beide artikelen zijn nog minder ruim dan de gelijksoortige artikelen uit de huidige strafwetgevingen. Dat een placeur in generali hieronder zou vallen, daarvan is geen sprake.

In 1861 is men in Oostenrijk begonnen met het ontwerpen van een nieuw strafwetboek. In 1889 geëindigd [194]heeft het tot nu toe nog geen resultaat opgeleverd.

§ 198 ontwerp luidt: Wer der Unzucht anderer Vorschub leistet wird wegen Kuppelei bestraft;

5. Wenn eine Person in das Ausland befördert wird um sie daselbst dem umzuchtigen Gewerbe mit ihrem Körper zuzuführen5.

Straf: hoogstens 5 jaar tuchthuis of gevangenis.

Hier wordt dus een zeer ruwe interpretatie gegeven van het begrip koppelarij. De buitenlandsche meisjeshandel wordt hier getroffen doch daarnevens vele andere handelingen, die buiten het bereik der strafwet moesten vallen. De meest eigenaardige elementen van den meisjeshandel zijn hier genegligeerd. Het artikel is bepaald af te keuren. Het is veel te ruim gesteld.

Art. 207 IV. van het strafwetboek van Bosnië en Herzegovina is gelijkluidend met art. 132 IV van het Oostenrijksche strafwetboek.

Oorspronkelijk was het met het Hongaarsche strafwetboek treurig gesteld. Het strafte slechts den zwaarsten vorm van koppelarij.

Art. 247 is van dezen inhoud:

“Derjenige, welcher seine eheliche oder natürliche Tochter zum Beischlafe mit einem Anderen, oder welcher sein eheliches oder natürliches Kind zu geschlechtlicher oder widernatürlicher Unzucht mit einem Anderen verleitet, begeht das Verbrechen der Kuppelei und ist mit Zuchthaus bis zu fünf Jahren zu bestrafen. [195]

Dieselbe Strafe trifft auch denjenigen, welcher eine seiner Vormundschaft, Curatel, Erziehung, seinem Unterrichte oder seiner Aufsicht anvertraute Person zu einer solchen Handlung verführt.”

Aan dien ondragelijken toestand werd in 1892 een einde gemaakt door den Minister van Justitie Desiderius von Szilágyi, wiens ontworpen novelle art. 247^a van het wetboek werd.

Art. 247^a. “Das Vergehen der Kuppelei verübt derjenige und wird mit Gefängnis bis zu einem Jahre und mit Geldstrafe bis zu tausend Gulden bestraft, wer eine unbescholtene Frauensperson dazu überredet, mit einem andern einen ausserehelichen Beischlaf zu vollziehen oder Unzucht zu verüben oder wer eine solche Frauensperson einem Bordelle oder einem ähnlichen unmoralischen Geschäft zuführt—insofern derartige Kuppelei gewohnheitsmässig betrieben wird.”

“Die Kuppelei wird mit Kerker bis zu fünf Jahren und mit Geldstrafe bis zu 2000 Gulden bestraft, wenn dieselbe mit Anwendung von hinterlistigen Kunstgriffen verübt wurde, oder wenn ein unbescholtenes Mädchen behufs Zuführung in ein Bordell oder in ein ähnliches unmoraliches Geschäft in das Ausland beförderd wird. Der Versuch des Vergehens der Kuppelei ist strafbar.”

In ’t kort wil ik mijne opmerkingen over dit artikel laten hooren. Uitvoerige bespreking van de strafwetgeving van ieder land, voor zoover het dit punt aangaat, zou mij veel te ver voeren. Slechts eerbare vrouwen worden beschermd. Dit is te beperkt. Alinea 2 is blijkbaar bestemd de koppelarij het karakter te geven van [196]den meisjeshandel; het zijn verzwarende omstandigheden voor het delikt van al. 1. Doch het omvat veel meer dan den blanke slavinnenhandel; ook hier zijn de essentiëele elementen van dit strafbare feit niet aangegeven.

Het artikel is evenwel te beperkt en omvat in zooverre niet iedere daad van meisjeshandel, als het hier slechts—zooals ik reeds opmerkte—de bescherming van eerbare vrouwen aangaat en voor de strafbaarheid het gewoonte-element gevorderd wordt.

In Hongarije heeft de meisjeshandel zulk een grooten omvang bereikt, dat het wel verbazing moet wekken, dat op zulk een onvolledige wijze in deze materie voorzien is.

De rapporteur van het 4^de onderwerp “Die internationale Bekämpfung des Mädchenhandels”, op ’t congres te Budapest in 1899 behandeld, Dr. Ludwig Gruber, vermeldt eene ministeriëele circulaire, die de strekking heeft eenige voorschriften te geven met ’t oog op deze kwestie. Jonge vrouwen, die zich naar het Oosten willen begeven, onder welk voorwendsel het ook zij, kunnen slechts een pas bekomen, indien zij blijk geven na haar aankomst in haar onderhoud goed te kunnen voorzien. De plaatselijke overheid wordt gewezen op haar plicht alle moeite te doen tot opsporing der handelaars. Ouders moeten op ’t gevaar gewezen worden. Hij, die deze koppelaars aan de overheid aanwijst, geniet eene belooning. De koppelaars kunnen gestraft worden volgens de strafwet of volgens politieverordening. Vreemdelingen kunnen na ’t ondergaan van hun straf uit ’t [197]land gezet worden. De wet betreffende “die Auswanderungs-Agenturen” van 1881 vordert eene vergunning om als emigratieagent op te treden.

Zoowel de overheid aan de grensplaatsen, als de ondernemers van stoomschepen voor het Oosten en de consuls aldaar worden steeds op hun plicht gewezen en voortdurende waakzaamheid wordt haar aanbevolen.

§ 7. Het Skandinavische Noorden.

Het strafwetboek van Denemarken dagteekent van 10 Febr. 1866. Zoowel deze omstandigheid, dat het wetboek reeds van zoo’n ouden datum is, als het feit, dat in de Noordelijke landen, zoowel Denemarken als Zweden en Noorwegen niet in die mate de blanke slavinnenhandel gedreven wordt, als in het overige Europa, is wel reden dat wij geen hooge verwachtingen omtrent de wettelijke maatregelen ter bestrijding van dit euvel behoeven te koesteren.

Van Swinderen geeft in zijn Esquisse du Droit Pénal Actuel dans les Pays-Bas et à l’étranger, als geldende strafbepaling tegen de koppelarij in het Deensche wetboek aan § 182, waarvan de inhoud is:

“Ceux, qui auront fait le métier de proxénète de même que ceux qui, moyennant paiement auront donné accès dans leurs demeures à des personnes de sexe différent pour s’y livrer à la débauche, ou qui malgré la défense de la police, auront logé chez eux des femmes vivant de la prostitution seront punis des travaux forcés dans une maison de correction, ou de l’emprisonnement de pain et à l’eau.”

Art. 182 treft dus het teweegbrengen van de ontucht [198]van anderen als causa movens, doch slechts bij een gewoonlijk handelen, verder het bevorderen daarvan, uit winstbejag in zoover als de anderen reeds het plan gevormd hebben, doch slechts als eene woning of kamer daarvoor beschikbaar gesteld wordt. Ten slotte blijkt uit het artikel, dat zij, die kamers verhuren aan prostituées, daarvoor vergunning moeten bekomen van de politie. Het artikel treft dus den blanke slavinnenhandelaar niet.

Het strafwetboek van Zweden geldt sedert 1 Jan. 1865. Art. 11 van Hoofdstuk 18 “Des attentats aux moeurs” is van dezen inhoud (van Swinderen, Esquisse etc.; Rapport Tamm, Congres Londen 1899)

“Quiconque aura favorisé la débauche par maquerellage ou aura tenu une maison de prostitution, sera puni de 6 mois à quatre ans de travaux forcés. La femme qui se sera livrée à la débauche dans une telle maison sera condamnée à un emprisonnement....”

“Maquerellage” zal in de gewone taalkundige beteekenis moeten opgevat worden en niet uitgebreid mogen worden tot het geval, dat de dader slechts het bestaand voornemen van anderen begunstigt.

De bordeelen zijn verboden; inzooverre is de binnenlandsche handel juridisch onbestaanbaar, en kunnen juridisch geen vreemde meisjes in Zweden ingevoerd worden. Van 2 zijden wordt het bestaan van bordeelen onmogelijk gemaakt, daar behalve de bordeelhouder ook de zich aldaar prostitueerende vrouw getroffen wordt.6 [199]

Groote contrôle oefent sedert eene wet van 1884 de overheid uit op de bureaux de placement. Deze kunnen slechts door een Zweed gehouden worden.

Met ’t oog op het feit dat westelijk Finland als ’t ware overstroomd werd door prostituées, die daarheen gingen uit Stockholm, is den 16 April 1861 een tractaat tot stand gekomen tusschen Zweden en Rusland om hulpbehoevenden en zwervelingen te repatrieëeren.7

Het strafwetboek voor Noorwegen bestaat reeds sedert 20 Aug. 1842, alhoewel het na dien tijd verschillende veranderingen ondergaan heeft.

Hoofdstuk 18 draagt als titel “De l’impudicité” (v. Swinderen “Esquisse”). Het artikel, dat onze aandacht vraagt is art. 27. Het straft hem, die teweegbrengt dat een vrouw of meisje vleeschelijke gemeenschap heeft met een derde. Eveneens hem, die een bordeel houdt of zijn huis, geheel of gedeeltelijk voor ontuchtige doeleinden beschikbaar stelt. Art. 27 straft dus weer alleen koppelarij door directe bemiddeling. Juridisch is de binnenlandsche- en de import-handel onbestaanbaar, wegens het verbod van bordeelen. Bij Koninklijk Besluit van 14 Nov. 1885 werd eene commissie benoemd voor het ontwerpen van een nieuw strafwetboek voor Noorwegen. Artt. 191–214 uit ’t ontwerp bevatten de “Verbrechen wider die Sittlichkeit.” Ik zal [200]enkele artikelen in de Duitsche vertaling citeeren, voorzoover ze bij mijn onderwerp te pas komen.

Art. 200. Wer jemanden zu unzüchtigem Verkehr mit einem andern verführt oder dazu mitwirkt, dass jemand zu unzüchtigem Verkehr mit einem andern verführt wird ist mit Gefängnis bis zu einem Jahre zu bestrafen. Die öffentliche Verfolging tritt nur auf Antrag des Verletzten ein.

Art. 201. Strafverzwaring indien de verleide beneden de 16 jaar oud is.

Art. 202. Wer eine Person dazu verleitet aus der Feilhaltung ihres Körpers zur Unzucht ein Gewerbe zu machen oder wer zu einer solchen Verleitung mitwirkt, wird mit Gefängnis bis zu vier Jahren und wenn die verleitete Person unter 18 Jahren ist oder zu solchem unzüchtigem Zwecke in das Ausland verbracht wird, mit Gefängnis von einem bis zu sechs Jahren bestraft.

Art. 204. In de voorgaande gevallen heeft strafverzwaring plaats wanneer gehandeld wordt uit winstbejag, uit gewoonte, met dwang, bedreiging of misleiding.

Art. 206. Wer aus Gewinnsucht den unzüchtigen Verkehr andrer befördert oder wer diesen Verkehr zu gewinnsüchtigem Zwecke ausnutzt, wird mit Gefängnis bis zu zwei Jahren bestraft ...... Strafverzwaring: Wenn die Person, deren Unzucht befördert wird unter 18 Jahren ist oder zu unzüchtigen Zwecken in das Ausland verbracht wird.

Wird das Verbrechen in Ausübung eines Berufes oder Gewerbes begangen, so kann dem Thäter das Recht aberkannt werden, den Beruf oder das Gewerbe fortzusetzen. [201]

Laat ik beginnen de artt. 200 en 202 in oogenschouw te nemen. Ons frappeert allereerst het groote verschil in strafmate; deze is daaraan toe te schrijven, dat in art. 200 de verleiding geschiedt tot een enkele daad van ontucht, in art. 202 tot een ontuchtig leven. Art. 200 straft den meisjeshandelaar niet. Het vordert in ieder geval toestemming van de persoon tot de handeling, al is ze door misleiding of beloften verkregen. De meisjeshandel vordert, dat het meisje integendeel niet weet, dat er ontucht met haar gepleegd zal worden.

De uitdrukking “verleitet” in art. 202 verhindert mijns inziens eveneens, dat in het algemeen de meisjeshandel in dit artikel eene gerechte straf vindt. Hoe bovendien in art. 204 sprake kan zijn dat de voorgaande strafbare feiten gepleegd worden door dwang of bedreiging is mij niet duidelijk. ’t Ware wel mogelijk, indien in plaats van verführen en verleiten stond: “er toe gebracht werd” of althans een werkwoord, dat niet a priori het begrip dwang of bedreiging uitsluit.

Art. 206 straft den bordeelhouder. In zooverre is dus volgens het ius constituendum van Noorwegen juridisch de meisjeshandel, zoowel binnenlandsche- als importhandel, onmogelijk, althans in zijn heden ten dage meest voorkomende gedaante als levering van vrouwen en meisjes aan bordeelen.

Eene wet van 1896 heeft een toezicht op de zgn. “bureaux de placement” in het leven geroepen.

In het kort zijn de bepalingen van deze wet de volgende: Vergunning wordt vereischt; deze kan ingetrokken [202]worden. Borgstelling is voorgeschreven, evenwel facultatief. Slechts burgers van Noorwegen kunnen de vergunning bekomen. De overheid kan tarieven vaststellen en andere nadere voorschriften en reglementen uitvaardigen. De bureaux of agenten zijn verantwoordelijk voor valsche inlichtingen. Bij bezorging van een dienst in den vreemde moet een schriftelijk contract in duplo worden opgemaakt. (Rapport van den Heer Faerden, Congres Londen 1899). Verder oefent volgens eene wet de overheid eene speciale contrôle uit op de emigratie naar landen buiten Europa gelegen. (Rapport Faerden).

§ 8. Rusland.

Het positieve strafrecht van het Russische Rijk biedt weinig stof ter bespreking aan.

De artt. 998, 999 en 1000 van het strafwetboek van 1866 treffen iedere koppelarij, onafhankelijk van den leeftijd van de beschermde persoon, alhoewel voor personen beneden den leeftijd van 14 jaar speciale beschermingsvoorschriften bestaan. Er is evenwel éen restrictie: de genoemde artikelen treffen alleen het lenocinium, de directe koppelarij. (Zie rapport Sabouroff, Congres Londen 1899.)

Evenwel valt het feit op te merken, dat de Russische rechter de daad van den meisjeshandelaar toch tracht te straffen door haar in de bepaling van art. 1410 te wringen, welk artikel straf stelt op het verkoopen van Russische onderdanen in slavernij, (c. f. cass. arr. Senaat, [203]dos. Nordkovitch 1874 n^o. 395.) (Zie Rapport Jelatchitch Pénit. Congres Parijs 1895)

Er bestaat evenwel een ontwerp voor een nieuw strafwetboek. De eerste hoofdstukken van het bijzondere deel, ontworpen door Prof. N. Tagánzeff te St. Petersburg, zagen omstreeks 1885 het licht. Aan de Duitsche vertaling van Dr. X. Gretener te Bern ontleen ik art. 70, dat over de koppelarij handelt. Het luidt aldus:

Art. 70. “Die Verkuppelung

1.) eines Mädchens von zwölf bis zu sechszehn Jahren ohne Missbrauch seiner Unschuld;

2.) eines Mädchens von 16 bis zu 18 Jahren mit Kenntniss seiner Jungfräulichkeit;

(3.) der Ehefrau Tochter oder einer in der Erziehung oder unter der Fürsorge des Schuldigen stehenden Frauensperson unter einundzwanzig Jahren;

4.) von Personen deren Beischlaf das in den art. 67 u. 68 vorgesehene Vergehen der Blutschande bildet, zum Beischlafe wird mit Gefängniss bestraft.”)

Binnen zeer enge perken is de koppelarij in dit ontwerp gehouden. Er is geen sprake van dat de meisjeshandel hieronder zou kunnen vallen want we hebben te doen met directe koppelarij. Zelfs als medeplichtige kan de placeur niet getroffen worden, als de vrouw, tusschen de 16 en 18 jaar oud zijnde, reeds haar maagdelijkheid verloren heeft. Indien de vrouw boven de 18 jaar oud is, dan is er geen sprake meer van strafbaarheid buiten de zeer buitengewone gevallen van art. 70 3^o en 4^o. Ik acht de oude bepalingen zonder twijfel beter. [204]

Noch de tegenwoordige, noch de toekomstige Russische wetgeving,—indien het ontwerp althans niet aanmerkelijk gewijzigd wordt—voorziet dus in het geval, dat vrouwen en meisjes met een ontuchtig doel in een bordeel (het meest voorkomende geval) hetzij in ’t binnenland hetzij in het buitenland gelokt worden.

Administratieve maatregelen zijn evenwel reeds getroffen om het kwaad zooveel doenlijk te keeren. Ten bewijze hiervan b. v. de aanstelling van een opzettelijk daarvoor bestemd dienaar van politie te Odessa om een wakend oog te houden op de aan boord gaande vrouwelijke passagiers en hare begeleiders. De resultaten van dezen maatregel zijn volgens den heer Sabouroff (Rapporteur Londen 1899) zeer gunstig; menige arrestatie heeft er reeds plaats gehad en verschillende vrouwen zijn van een wissen ondergang gered.

Eveneens draagt de strenge reglementeering in Rusland er toe bij, dat de politie in de gelegenheid is zich op de hoogte te stellen of onder de ingeschreven vrouwen ook eenige aanwezig zijn die op de bedoelde wijze tot het leven van prostituée geraakt zijn.

§ 9. Finland.

Kapitel 20 van het strafwetboek voor het grootvorstendom Finland van 19 Dec. 1889 handelt over Beischlaf und andre Unzucht. Art. 10 van dit hoofdstuk luidt naar de Duitsche vertaling van Joh. Ochgvist te Helsingsfors in Z. f. d. Ges. Strfr. W. 11e deel (Beilagen): [205]

Art. 10. Wer ein Haus unterhält um daselbst Unzucht zu treiben, oder wer eine Frau zur gewerbsmässigen Unzucht verleitet, wird wegen Kuppelei mit Zuchthaus bis zu drei Jahren und Verlust der bürgerlichen Ehrenrechte bestraft.

Der Versuch einer solchen Verleitung ist strafbar.

Eine Frau, die sich in einem solchen Hause oder sonst öffentlich zur gewerbsmässigen Unzucht brauchen lässt, wird mit Gefängnis bis zu zwei Jahren bestraft.

Blijkbaar heeft dit artikel ten doel het houden van bordeelen strafbaar te stellen.

Juridisch is hier de meisjeshandel onbestaanbaar, daar behalve het verbod van bordeelen ook het zijn van prostituée een strafbaar feit is.

C. q. zou mogelijk (dit hangt af van de feitelijke omstandigheden en van de speciale wettelijke bepalingen omtrent de leer der uitlokking en medeplichtigheid) een placeur gestraft kunnen worden wegens provocatie tot of hulpverleening aan ’t misdrijf van art. 10 derde lid.

§ 10. Italië.

Sedert 1 Januari 1890 vigeert in Italië het strafwetboek van 30 Juni 1889.

De artt. 345 en 346 die de koppelarij straffen zijn van dezen inhoud:

Art. 345. “Chiunque, per servire all’altrui libidine, induce alla prostituzione una persona di età minore, o ne eccita la corruzione, è punito con la reclusione da tre a trenta mesi, e con la multra da lire cento a tremila.” [206]

Strafverzwaring heeft plaats: Si il delitto sia commesso:

1º. Sopra persona che non abbia compiuto gli anni dodici.

2º. on inganno.

3º. da ascendenti da affini in linea retta ascendentale etc.

4º. abitualmente o a fine di lucro etc.

Art. 346. Chiunque, per servire all’altrui libidine favorisce o agevola la prostituzione o la corruzione di una persona minorenne, nei modi o nei casi indicati nel primo capoverso dell’articolo precedente, è punito etc; e nel caso preveduto nel secondo capoverso, la reclusione etc.

Art. 345 straft het teweegbrengen van de prostitutie of de ontucht van een minderjarige. Art. 346 het begunstigen en gemakkelijk maken daarvan. In beide gevallen met strafverzwaring, indien de feiten geschieden door bedrog (2º) of uit gewoonte of winstbejag. (4º) Mij komt ’t voor, dat deze artikelen ook slechts de directe koppelarij willen treffen en wel van minderjarigen hetzij als causa movens hetzij als begunstiger.

Ten opzichte van minderjarigen kan dus de placeur als medeplichtige van den hoofddader gestraft worden met de gewone beperking en wel dat er minstens strafbare poging aanwezig zij. M. i. vordert het artikel, dat voor de voltooiing hetzij de prostitutie hetzij het bederf der minderjarigen moet plaats gehad hebben. [207]

§ 11. Spanje en Portugal.

Het Spaansche strafwetboek, nog van 1848 dateerende, alhoewel sedert Januari 1871 gewijzigd, bevat als strafbepaling tegen koppelaars art. 367, dat volgens van Swinderen in zijn Esquisse van den volgenden inhoud is: “Celui qui, habituellement ou par abus d’autorité ou de confiance, excitera ou facilitera la prostitution par la corruption de mineurs pour satisfaire les désirs d’autrui sera puni de la peine de la prison correctionnelle.”

Het lijkt mij vrij wel overbodig tot de bespreking van dit art. 367 over te gaan. Ik zoude slechts in herhalingen vervallen, van hetgeen ik reeds vroeger bij andere strafwetten opmerkte. De blanke slavinnenhandelaar kan niet als dader op grond van dit artikel gestraft worden.

Art. 406 van het Portugeesche strafwetboek (10 Dec. 1852, omgewerkt 14 Juni 1884 en 16 Sept. 1886.) straft het uit gewoonte teweegbrengen of bevorderen van den onzedelijken levenswandel of van de verleiding van minderjarigen beneden de 21 jaren.

Hetgeen ik zooeven in verband met art. 367 van het Spaansche strafwetboek zeide, zij ook hier gezegd. [208]

§ 12. Turkije en Bulgarije.

Art. 201 van het Turksche strafwetboek van 25 Juli 1858 bevat eene strafbepaling tegen de koppelarij; hoe deze luidt is mij niet bekend. We behoeven er evenwel niet te veel verwachtingen van te koesteren—althans ten opzichte van den handel in blanke slavinnen—als wij in het oog houden—zooals in het feitelijk gedeelte van dit proefschrift werd aangetoond—hoe de Turksche overheid de placeurs en consorten duldt en hun praktijken tolereert.

In Bulgarije gold tot 1895 Turksch recht. Sedert 4 Maart 1896 werkt er evenwel een nationaal wetboek. Art. 228 van dit wetboek bestraft de koppelarij. Het luidt aldus:

Art. 228. Quiconque se rend coupable de proxénétisme en vue d’impudicité et de coït:

1. envers une personne au-dessous de 16 ans;

2. envers une fille honnête de 16 à 20 ans, dont le proxénète connaît l’honnêteté.

Verder komen er nog 3 nummers voor om aan te geven de koppelarij gepleegd tegenover personen, tot wie de dader in zekere betrekking staat.

De strafbaarstelling van het proxénétisme in art. 228 is binnen zeer enge perken gehouden. De uiterlijke grens is 20 jaar, doch bij koppelarij van meisjes tusschen 16 en 20 jaar is men slechts strafbaar, indien men haar maagdelijken staat kende.

Art. 228 van het Bulgaarsche strafwetboek treft den meisjeshandelaar als dader niet. [209]

§ 13. Amerika.

Van de Amerikaansche strafwetgevingen is het mijn plan slechts die aan te stippen, welke m. i. de aandacht vorderen in verband met het feit, dat onder het werkingsgebied van die wetgevingen de handel in blanke slavinnen op uitgebreide schaal gedreven wordt.

Ik heb ’t oog op de Vereenigde Staten van Noord-Amerika, en van Mexico en uit Zuid-Amerika op Brazilië (Rio de Janeiro), Uruguay (Monte Video) en Argentinië (Buenos Ayres).

Mr. van Swinderen vermeldt in zijn Esquisse bij de bespreking van de misdrijven tegen de goede zeden, dat de wetgevingen der verschillende Vereenigde Staten van Noord-Amerika wat de koppelarij, speciaal het houden van huizen van ontucht, betreft in zulke bijzonderheden afdalen en vooral de wetgeving van New-York, dat het voor iemand een groot waagstuk is zich aan een dergelijk feit schuldig te maken zonder onder ’t bereik der strafwet te vallen. Daarom wil ik hier citeeren de strafbepalingen uit het op den 1^sten Dec. 1882 in werking getreden strafwetboek voor New-York (voltooid 26 Juli 1881), en wel de Duitsche vertaling zooals die te vinden is in de bijlage van het 4^de deel van het Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft.

Art. 282. Wer

1º. ....

2º. eine bisher unbescholtene unverheiratete Frauensperson unter fünfundzwanzig Jahren in ein Haus von [210]schlechtem Rufe oder in ein Hurenhaus oder an einen andern Ort zum Zwecke der Prostitution oder des fleischlichen Verkehrs verlockt oder verführt;

3º. ...

ist der Entführung schuldig und mit Einsperrung bis zu fünf Jahren oder mit Geldstrafe bis zu 1000 Dollars allein oder in Verbindung mit einander zu bestrafen.

Art. 322. Wer ein übelberüchtigtes Haus oder ein Bordell irgend welcher Art oder ein Haus oder einen Ort für Personen hält, welche zum Zweck unerlaubten fleischlichen Verkehrs oder zu irgend einem andern liederlichen, unzüchtigen oder unabständigen Zweck besucht werden, oder wer ein unordentliches Haus oder einen allgemeinen besuchten Ort hält, wodurch der Friede, die Behaglichkeit oder der Anstand der Nachbarschaft regelmässig gestört wird, oder wer als Agent oder Eigentümer ein Gebäude oder ein Teil eines Gebäudes, wissend dass dasselbe zu einem der in diesem Paragraphen bezeichneten Zwecke gebraucht werden soll, vermietet, oder einen solchen Gebrauch eines Gebäudes oder eines Teils eines Gebäudes zulässt, ist eines Vergehens schuldig.

(Art. 385. Gemeinschaden ist ein Verbrechen gegen die Ordnung und Wirtschaft des Staates und besteht in einer ungesetzlichen Handlung oder Unterlassung, welche 2º. den öffentlichen Anstand verletzt.)

Art. 322 maakt het bestaan van bordeelen juridisch onmogelijk. Juridisch is dan ook onmogelijk de binnenlandsche- en de importhandel.

Art. 382 2° stelt het strafbare feit der “Verführung” [211]daar; ik zou het met de koppelarij willen gelijkstellen.

Het artikel geeft evenwel aanleiding tot de meening, dat het teweegbrengen (of bevorderen) van de ontucht zonder dat het opzet bestaat, dat dit geschiedt op een bepaalde plaats, buiten het bereik der strafwet valt. Anders waren toch de woorden “in ein Haus von schlechtem Rufe oder in ein Hurenhaus oder an einem andern Ort” geheel overbodig. Valt nu de meisjeshandelaar onder het bereik van dit artikel? In mijn oog is dit wel mogelijk, voorzoover de vrouw eerbaar, ongehuwd en beneden de 25 jaar oud is. De interpretatie van het woord “verlockt” belet deze meening mijns inziens niet; doch tevens vallen de gevallen er onder, dat de vrouw wel degelijk weet, dat zij in een huis van ontucht belandt. De buitenlandsche handel wordt natuurlijk op gelijke wijze getroffen; processueele moeilijkheden zullen hier natuurlijk dikwijls vrijspraak ten gevolge hebben.

Het Mexicaansche wetboek van 7 Dec. 1871 (Z. f. d. g. Srtr. W. 14^e deel) geldend voor het Bondsdistrict en het Territoir Neder-Californië wat de gemeene delikten betreft en voor de geheele Republiek wat de vergrijpen tegen den Bond aangaat, bevat de volgende strafbepalingen, in verband met mijn onderwerp te vermelden:

Art. 803. Das vergehen der Verführung Minderjähriger wird nur bestraft wenn es vollendet worden ist.

Art. 804. Wer gewohnheitsmässig die Verführung Minderjähriger unter 18 Jahren bewirkt oder unterstützt, [212]oder die letzteren dazu anregt, um die schändlichen Eigenschaften eines andern zu befriedigen, wird u. s. w.

Strafverzwaring, indien de minderjarige beneden de 11 jaar is.

Als gewohnheitsmässig gilt dies Vergehen, wenn der Angeklagte es drei oder mehrere Male ausgeübt hat, auch wenn es sich jedesmal um ein und denselben Minderjährigen gehandelt hat.

Art. 805 stelt afzonderlijke straffen, indien het delict uit winstbejag begaan wordt, terwijl ’t dan geen delictum collectivum behoeft te wezen; Art. 806, strafverzwaring in de gevallen van artt. 804 en 805 bij ’t bestaan van zekere betrekkingen.

Het komt mij overbodig voor deze artikelen te bespreken, daar ze zóo veel overeenkomst toonen met de koppelarij-artikelen van vele andere strafwetten, dat het duidelijk is dat de blanke slavinnenhandelaar evenmin door gene getroffen wordt als hij onder het bereik van deze laatst bedoelden zoude vallen, zooals de bespreking van deze te rechter plaatse ons aantoonde.

Het Braziliaansche Wetboek van 11 Oct. 1890 straft de koppelarij in art. 278, dat in de Fransche vertaling van dezen inhoud is:

“Induire des femmes en abusant de leur faiblesse ou de leur misère, ou en les contraignant par des intimidations ou des menaces à s’employer dans le trafic de la prostitution; leur prêter pour compte propre ou d’autrui, sous sa propre responsabilité ou sous celle d’un tiers, assistance habitation et secours [213]dans le but d’obtenir, directement ou indirectement, un profit de cette spéculation.

(Peine—prison cellulaire d’un à deux ans et une amende de 500 $ 000 à 1000 $ 000).”

Dit art. 278 betreft niet den meisjeshandel, want volgens den duidelijken tekst is de vrouw op de hoogte van het feit dat zij zich aan de prostitutie overlevert, alhoewel zij zich slechts ten gevolge van de praktijken die het artikel aangeeft aan de ontucht overlevert. In de Strafgesetzgebung der Gegenwart, etc. (II) vind ik als inhoud van de artt. 277 en 376 het volgende aangegeven: “Kuppelei (lenocinio, art. 277, 278) is die Herbeiführung, Begünstigung oder Erleichterung der Prostituierung einer Person, um die unsittlichen Absichten oder unkeuschen Gelüste eines Anderen zu befriedigen; gewohnheitsmässige oder gewerbsmässige Begehung ist zur Strafbarkeit nicht erforderlich.”

De Nederlandsche Consul-Generaal van Brazilië, die mij ook den bovengenoemden tekst van art. 278 verschafte, zegt in zijn schrijven, dat de politie een vreemdeling, zoodra zij weet, dat hij placeur is, maar daarvoor de wettige bewijzen niet te bekomen zijn, aan boord van eene naar het buitenland vertrekkende boot brengt en aldus dwingt het land te verlaten.

Op welke wijze de koppelarij in het wetboek van Uruguay van 1889 precies strafbaar gesteld is, is mij onbekend. In de Strafgesetzgebung der Gegenwart II vind ik onder de “Delikte gegen die guten Sitten” o. a. vermeld “die Verführung Minderjähriger.” Ook dit wetboek voldoet dus blijkbaar niet aan het [214]verlangen, dat het ook den meisjeshandel kunne treffen.

Tot mijn leedwezen moet ik hetzelfde opmerken aangaande de voorziening van bepalingen tegen deze handelingen in het wetboek van Argentinië uit ’t jaar 1886. In de Strafgesetzgebung der Gegenwart wordt slechts aangegeven dat het bijzondere deel van deze strafwet ook strafbare feiten “gegen die Geschlechtsehre” bevat. Algemeener kan het werkelijk niet aangeduid worden. Ik moet mij natuurlijk onthouden uit deze algemeene aanduiding conclusies te trekken.

§ 14. Azië.

Wat de strafrechterlijke bepalingen in Azië geldende betreft wensch ik mij op hetzelfde standpunt te stellen als bij Amerika en mij te occupeeren met die landen, waar zooals de feiten aantoonen de meisjeshandel een zekeren omvang bereikt heeft. Het zijn Nederlandsch Oost-Indië, Japan, Hongkong en de Straits Settlements en Britsch Oost-Indië.

Art. 250 van het Ned. Ind. Wetb. voor Europeanen gearresteerd bij Koninklijk Besluit van 10 Febr. 1866 N^o. 54 (Staatsblad 55) luidt: “Ieder, die zich tegen de zeden vergrijpt door er zijn werk van te maken de ontucht of de onzedelijkheid van jonge lieden van de een of andere kunne beneden de 21 jaren op te wekken, te begunstigen of gemakkelijk te maken, wordt gestraft etc.” [215]

Art. 252 van het Wetboek van Strafrecht voor Inlanders (en Inlandsche Christenen—Ord. van 6 Mei 1872, ingevoerd 1 Mei 1873) is gelijkluidend met het juist geciteerde artikel 250 met uitzondering dat voor Europeesche minderjarigen de leeftijd van 21 jaar, voor Inlandsche die van 18 jaar gevorderd wordt. Buitendien bestaat er verschil in strafmate.

Het behoeft voorzeker niet nader aangetoond te worden, dat bovengenoemde artikelen niet aan onze wenschen kunnen voldoen.

Het Japansche strafwetboek bestaat sedert Juli 1880; in werking getreden 1 Jan. 1881.

Art. 233 van dit wetboek luidt:

“Wer gewerbsmässig unbescholtene Frauenspersonen zum geschlechtlichen Verkehre veranlasst, wird mit Zuchthaus bis zu einem Jahre oder mit Geldstrafe Bakkin bis zu einhundert Yen bestraft.”

(Duitsche vertaling uit das Z. f. d. Ges. Strafr. W. 1899.) Het is werkelijk niet veel, dat het Japansche wetboek ons biedt. Dit artikel is dan ook volkomen ontoereikend om een placeur te kunnen treffen, al ware het alleen omdat de vrouw ten opzichte van hetgeen er met haar gaat geschieden niet onwetend is.

In Hongkong geldt “The Women and Girls Protection Ordinance 11” sedert 1890, die krachtige maatregelen treft tegen den handel met Chineesche vrouwen en meisjes met ’t oogmerk ze aan de prostitutie over te leveren. (Die Strafges.geb. der Gegenwart II). [216]

Het is mij niet mogen gelukken een exemplaar van deze verordening machtig te worden: in Engeland was ze niet verkrijgbaar, in Hongkong zelf was ze uitverkocht.

Eene wet van 1891 (Ord. 7) verbiedt het houden van bordeelen, indien zij tot last strekken der omwonenden.

Van de Straits Settlements heb ik vooral het oog gevestigd op Singapore. “Hier geldt volgens die Strafg. geb. der Gegenwart II een strafwet (Ord. IV van 1870) die op een enkele uitzondering na volkomen gelijkluidend is met het strafwetboek van Britsch Oost-Indië.

De strafwet, die in deze koloniën geldt, dateert van 1860. Hier stelt de leeftijdgrens van 16 jaar een scheidspaal vast. Beneden de 16 jaar kan slechts sprake zijn van “kidnapping” om zoo te zeggen “schaking”. Boven de 16 jaar kan er slechts van verleiding sprake zijn (abduction); dwang of bedriegelijke middelen moeten aangewend zijn.

Art. 372 en 373 straffen volgens de Strafges.geb. der Gegenw. II de koop en verkoop van minderjarige meisjes met ’t oogmerk ze aan de ontucht over te leveren. Hoe de tekst dezer artikelen luidt is mij onbekend.

Ik wil nog vermelden, dat in Britsch Oost-Indië sedert 1883 (Wet N^o. XXI) een wet vigeert, die de emigratie regelt. [217]

§ 15. Afrika.

In Afrika vragen de Zuid-Afrikaansche Republiek en de Kaapkolonie een oogenblik onze aandacht.

In de Transvaal werkte sedert 1897 eene wet “tot het tegengaan van ontucht in de Zuid-Afrikaansche Republiek”. Deze wet is vervangen door eene wet van betrekkelijk zeer recenten datum, te vinden in de Staatscourant der Zuid-Afrikaansche Republiek van den 11 Oct. 1899. Deze wet van 11 Sept. 1899 zijnde “de Wet op Ontucht” bevat de volgende in verband met dit onderwerp te vermelden artikelen:

Art. 2, 4, 5, 9.

Art. 2 al. 1 verbiedt het houden van bordeelen. Een zevental nummers van art. 2 al. 2 werkt het begrip bordeelhouder zeer uit en stelt met dezen de meest verschillende personen gelijk b.v. ook den souteneur. Ik veronderstel, dat de minder juiste redactie op ’t oog had de in die nummers genoemde personen onder dezelfde strafbepaling als den bordeelhouder te willen laten vallen, zonder hem nu juist met dezen gelijk te stellen.

Art. 4 straft de vrouw die zich prostitueert. Art. 5 treft dezelfde feiten, die de Engelsche Crim. Law Amendment act van 1885 in art. 8 straft. Art. 9 bevat eene strafbepaling tegen de gewone koppelarij uit winstbejag ten opzichte van minderjarigen. In art. 2 al. 2 sub. c wordt als de houder van een bordeel beschouwd:

Art 2.^c “Eenig persoon, die eene vrouw of vrouwen van elders invoert of van de eene plaats naar de andere [218]in deze Republiek vervoert of laat vervoeren voor onzedelijke doeleinden.”

Onder deze strafbepaling valt de placeur; doch het artikel is veel ruimer gesteld, zoodat het ook treft feiten, die in veel mindere mate ingrijpen in de samenleving en in de rechtssfeer van den individu. Voor de bepaling der straf wordt evenwel geen onderscheid gemaakt. Zij is evenwel ruim genoeg gesteld om den placeur naar behooren te straffen: gevangenisstraf met of zonder harden arbeid van ten hoogste 5 jaren met of zonder verbanning uit de Republiek. Welk een verschil toch tusschen de daad van hem, die een eerbare vrouw met ’t oogmerk haar aan de prostitutie over te leveren in een bordeel lokt, haar evenwel dat oogmerk bedriegelijk verzwijgende, en de daad van hem, door wiens tusschenkomst eene beroepsprostituée uit ’t eene bordeel naar het andere overgebracht wordt!

Voor de voltooiing behoeft de ontucht niet gepleegd te zijn. De exporthandel wordt niet in ’t bijzonder zwaarder getroffen; ze zal er ook niet dikwijls voorkomen; dit zal wel de reden zijn van de niet bijzondere vermelding in het artikel.

Wat de Kaapkolonie aangaat, zoo vermeldt de Strafges.geb. der Gegenwart II, dat de grondslag van het aldaar geldende strafrecht is het Hollandsch-Roomsche Recht. We hoeven hier dus geen strafrechtelijke bepalingen te zoeken tegen moderne maatschappelijke euvels. Trouwens vind ik in Hugo de Groot “Inleydinge tot de Hollandsche Regtsgeleerdheid” [219]door van Groenewegen bewerkt in het 35^ste deel van het 3^e boek, dat het opschrift “Van Hoon” draagt (§ 1 Misdaed jegens de Vrijheyt werd genoemt Hoon) zeer weinig variatie in de misdrijven tegen de zeden. Koppelarij is hier in ’t geheel niet te vinden.

§ 16. Australië.

Bij ’t nagaan, wat de strafwetten van Australië ons bieden in zake koppelarij en meisjeshandel, ben ik aan zeer beperkte bronnen gebonden. Die “Strafgesetzgebung der Gegenwart II” biedt toch niet veel, en wat ze ons geeft, is zeer beknopt.

Het strafwetboek van Victoria geldt sedert 1 Aug. 1890 (The crimes act 1890). Het bijzondere deel straft in §§ 42–52: Notzucht, Kuppelei, Entführung und Verführung. (Gegenwart II). Ik zou mij overigens wel kunnen onthouden om na te gaan in hoeverre N. Z. Wales, Queensland, Nieuw-Zeeland, Tasmania in dit onderwerp voorzien; behalve Melbourne treedt geen andere plaats ter zake van den handel in blanke slavinnen op den voorgrond. Evenwel wil ik niet nalaten te vermelden dat volgens Gegenwart II de strafwet van Nieuw-Zeeland uit ’t jaar 1893 in Titel IV Deel XIV het houden van huizen van ontucht verbiedt. [220]