The Project Gutenberg EBook of Broeder en Zuster, by Cyriel Buysse

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org


Title: Broeder en Zuster

Author: Cyriel Buysse

Release Date: July 8, 2006 [EBook #18793]

Language: Dutch

Character set encoding: ISO-8859-1

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BROEDER EN ZUSTER ***




Produced by Johan Boelaert





Broeder en Zuster

DOOR CYRIEL BUYSSE


Gepubliceerd in:

Nederlandsch Museum.
Tijdschrift
voor Letteren, Wetenschappen en Kunst,
onder redactie van

Mr. J. O. De Vigne, Profr. Paul Fredericq,
Mr. A. Prayon-Van Zuylen, W. Rogghé, Dr. Max Rooses,
Mr. C. Siffer en Profr. J. Vercoullie.


TWEEDE REEKS, DERDE JAARGANG.

I.

GENT,
Algemeene Boekhandel van AD. Hoste, Uitgever,
Veldstraat, 49.

1886.

Blz. 307 - 321.

*     *     *     *     *



Zij keek, half over het portier gebogen, door het open venstertje,
als de trein in het station aankwam. Hij stond haar af te wachten;
doch eerst herkende hij haar schier niet meer. Het was zoolang
geleden dat zij elkaar[1] gezien hadden. Hij nam haar vriendelijk bij
beide handen, terwijl zij blozend en glimlachend van den
spoorbaanwagen stapte, en kuste haar bewogen op beide hare wangen.
Zij zag er zoo goed uit, sprak hij. Hij droeg haar pakje in de hand
en leidde haar tot aan zijn rijtuig, dat naar hen stond te wachten.
Zij namen plaats nevens elkander. Dáár zaten zij nu nog bijeen, de
broeder en de zuster, na zulke lange scheiding. Eenige grijze haren
doorkruisten reeds als zilverdraadjes zijne zwarte lokken; zij kwam
slechts in den bloei des levens. Zij was ook lang en slank van
gestalte zooals hij, doch iets kleiner; zij had ook donkerbruin haar,
bruine oogen, en op haar aangezicht iets zachts en liefelijks, dat
thans onder den indruk van hare gevoelens in een weemoedvollen
glimlach scheen te versmelten. Van het verledene werd niet gesproken;
hij vroeg haar niet, waarom zij sinds tien jaren niet eens bij hem
gekomen was, niet eenmaal had geschreven; hij zei haar enkel, dat hij
zoo gelukkig was haar terug te zien en zij zoo verschoond en zoo
veranderd was, dat hij haar nimmermeer erkend zou hebben. Hij sprak
haar ook van Tante, die gestorven was, en vroeg of deze gedurende
hare ziekte veel had geleden. Een stille traan schoot langzaam in
haar oog.

"O! zooveel!" zuchtte zij. Zij bleven beiden eene wijle stilzwijgend
en lieten hunnen blik langs wederskanten van den weg over het
landschap drijven, terwijl het open rijtuig hen door de zachte
avondschemering naar hunne woning voerde. Zij dacht aan Tante, die
zij zoo bemind had en die voor haar steeds zoo goed was geweest; aan
Tante, die zij wellicht nooit zou verlaten hebben, hadde deze nog
mogen leven. En hij dacht ook aan zijne eenzame en treurige
levenswijze, en of zijne zuster het bij hem wel gewoon zou kunnen
worden. Zij kwamen met de duisternis te M... aan, het dorp waar René
woonde. Sinds den dood van vader was zij tehuis niet meer geweest.
Hij leidde haar op de kamer, die hij voor haar had doen bereiden, en
wees haar de kast en de commodes aan, waarin zij hare kleederen kon
leggen. "Hier was het steeds uw vertrek," sprak hij, "als gij kind
waart." Zij glimlachte bewogen en stak een binnendeurken open, en
terwijl een traan van zachte ontroering haar oog schielijk
verduisterde: "En hier was het de kamer van Moeder," antwoordde zij.
Zij zagen elkander met aandoening aan. Hij leidde haar door al de
plaatsen van het huis en zegde, dat zij alles volgens haren zin zou
mogen schikken. En zij bedankte hem erkentelijk en dacht, dat hij
toch goed was voor haar.

*     *     *     *     *

Laurence had zich nimmer tot haren broeder aangetrokken gevoeld.
Dat kwam ook wel gedeeltelijk, omdat zij hem zoo weinig gekend had.
Vroeger, als nog hunne beide ouders leefden, was René bij zijnen oom
in stad gaan wonen, om aldaar de leergangen eener school te volgen.
Zij was dan nog zeer jong en aan hare kinderspelen had hij alleen in
de vacantiën bij tusschenpoozen deel genomen. Hij was teruggekeerd
naar huis omtrent den ouderdom van twintig jaren, en zij had zijne
plaats bij Oom vervangen, om zooals René ook hare opvoeding in stad
te bekomen. De jaren waren verloopen en later hadden zij elkaâr[1]
slechts in de vacantie of op sommige bijzondere dagen gezien. Hij was
ook reeds een man geworden toen zij nog een kind was.

Oom was intusschen gestorven. Eens had Laurence vernomen dat René
ging trouwen. Dit had Mama haar klagend gezegd, want zij en Papa
waren er hevig tegen, omdat het meisje zoo tenger van gezondheid was,
en de tering, zei men, reeds twee harer zusters weggenomen had. Dit
huwelijk echter was nimmer aangegaan. Het meisje was vroegtijdig,
gelijk hare zusters, aan eene vliegende tering gestorven. Over dit
alles had Laurence met haren broeder nooit gesproken, want zij
gevoelde zich te vreemd bij hem. Moeder stierf en Vader volgde kort
op haar. Laurence ging alsdan juist haar laatste jaar naar school. De
gemeenzaamheid hunner smart scheen, ditmaal ten minste, de
betrekkingen van broeder en zuster nauwer te moeten toehalen. Doch
neen; Laurence zocht haren troost bij Tante, die voor haar als eene
tweede moeder werd, en René bevond zich meer en meer afgezonderd en
alleen. Verbitterd over de verlatenheid, waarin hem zijne zuster
liet, had hij eens in eenen aanval van misnoegde droefheid op
bitsigen toon zijne spijt en ontevredenheid aan Tante uitgedrukt, in
tegenwoordigheid van Laurence. Daarop was deze weenend in Tante's
armen gevallen, en Tante had hare partij gekozen en haar verdedigd,
en gezegd dat zij bij haar mocht blijven wonen. Dit had Laurence
gedaan en sedert, alhoewel broeder en zuster niet in opene
vijandschap leefden, hadden zij elkaâr[1] nooit meer bezocht. René bleef
gansch alleen in het vaderlijk huis en zette den aanzienlijken handel
zijner ouders voort. Tante stierf--René verbande alle gramschap uit
zijn hart en, het verleden vergetend, schreef hij aan zijne zuster
eenen brief, haar vragend om bij hem te komen wonen. En Laurence had
de woning verlaten, waar zij in het stille gezelschap van hare goede
Tante zulke reine en vreedzame dagen gesleten had, en was, met een
gevoel van dankbaarheid en zelfverwijt jegens den broeder, dien zij
zoo verwaarloosd had en die haar thans nog zoo toegenegen was, het
oude vaderlijk huis terug komen bewonen.

*     *     *     *     *

Het waren dagen vol aandoening en zoete herinneringen, die eerste,
welke Laurence nu weder op de plaats, waar zij geboren was, kwam
overbrengen. Dáár sprak haar alles nog van hare kinderjaren. In de
diepte der kasten, welker inhoud zij in orde bracht, vond zij hare
oude boeken terug, van in den tijd nog dat zij bij de nonnekens
school ging. Dáár hing nog aan den muur achter de deur een oud met
verslenste bloemen versierd hoedje, welks vorm haar thans deed lachen, maar
dat naar de laatste mode was, toen zij het gedragen had. Dáár zag
zij met ontroering, toegevouwen in eene lade alleen, haar door de
jaren geel geworden wit eerste communiekleed nog liggen, door Moeder
zorgvuldig bewaard. Ook in den tuin prijkten nog, schitterend
tusschen de erwten- of saladebedden, enkele struikjes capucienen of
juffertjes in 't haar, steeds overblijfsels van deze welke zij
daar een[2] in parkjes gezaaid had; en de bijeen staande magnolias,
door hun halfronde bank omringd, aan welker voet zij zich herinnerde
een scheutje geitenblad geplant te hebben, stonden nu van de geurige
ranken dezer plant tot in hunne takken omstrengeld.

René wees haar in de fabriek de nieuwe stelsels aan en de
vergrootingen die hij sinds Vaders dood had aangebracht. Dáár en in
de magazijnen arbeidden nog eenige der oude werklieden, welke zij er
steeds gekend had: "O Mejuffrouw Laurence! Wat geluk u terug te
zien! en wat zijt gij groot geworden en veranderd!" riepen zij
verwonderd uit. "En zeggen,", voegde eene oude meid er bij,
terwijl zij met verbazing hare handen samensloeg, "dat ik ze nog, och
Heere! zoo klein in mijne armen heb gedragen!"

Laurence stelde belang in alles wat zij zag, en René vond er behagen
in haar in alle plaatsen rond te leiden, om hare vreugde en
nieuwsgierigheid te zien.

"En Mietje hebt gij ook nog," sprak zij, naar de zwarte merrie
wijzend, toen zij den paardenstal binnen traden. René knikte
bevestigend en zegde, dat hij nu drie paarden hield, omdat er
zooveel te vervoeren was. Een jong katje kwam streelend tusschen
hunne beenen gedrongen. "Och, Taine!" riep het meisje vreugdig uit
en boog zich neder om het diertje te vatten. René glimlachte:
"Taine is zoolang dood," sprak hij, het katje opnemend, dat haar
ontvlucht was en het haar in de handen gevend, "maar dit is er nog
een jongsken van."

*     *     *     *     *

Laurence werd het aldra gewoon in hare nieuwe levenswijze. Dat breede
buitenleven deed haar goed, zij die zoolang in eene donkere stad
opgesloten was geweest. Die vroege wandelingen rond den tuin, in de
frissche morgenlucht, deden hare wangen roosachtiger blozen, hare
oogen levendiger blinken. Zij was niet zonder een gevoel van vrees
bij den broeder gaan wonen, dien zij bijna als eenen vreemdeling
aanzag, doch hij bewees haar zooveel goedheid en scheen zoo gansch
zijn genoegen in hare tegenwoordigheid te vinden, dat zij zich reeds
van in de eerste dagen voelde gerustgesteld.

Het waren aangename stonden, deze welke zij met hem alleen in zijne
uitspanningsuren mocht overbrengen. Dat was gewoonlijk 's avonds, na
het werk in de fabriek. Dan gingen zij, hun maal gedaan, en de
werklieden vertrokken, zich nederzetten in den tuin op eene bank,
onder het lommer van eenen boom. Dáár spraken zij vertrouwelijk van
vroegere jaren, van oude vrienden, bij het aanhooren van 't eentonige
lied des krekels in het gras, bij 't genieten van het rustig
avonduur. Somwijlen ook bleven zij sprakeloos, het oog gevestigd op
de gouden zon, die onderging tusschen de verre boomen, de gedachten
meêgesleept in't zingend geschater der heen en weêr vliegende
zwaluwen in het schemerlicht. Somwijlen nog, doch zelden, bleven zij
in huis. Dan zette Laurence zich aan het klavier, en hare hand, als
instinctmatig, opende weldra het muziekboek op de bladzijde van het
een of ander oud vergeten liedje hunner kindsheid. O zoete
herinneringen van 't verledene! Dan zong hij met ontroerde stem
't naïeve deuntje, terwijl hare vingeren, traagzaam zwevend over de
toetsen, hem zachtjes begeleidden, en dan zagen ze nog beiden, in
lang verloopen en gelukvolle dagen, hunne jeugdige makkers, hunne
vroolijke neven en nichten terug, die in vacantietijden bij hen
kwamen, en lachend en zingend, met tien dansten op 't groen pleintje
vóór de deur bij zonnenondergang, terwijl het avondklokje klepte op
den toren, terwijl de zachte stem van Moeder hen kwam roepen voor het
avondmaal. En dan zwegen zij opnieuw en zaten eenige stonden te
peinzen, elk in zijne herinneringen verdiept. Een broederlijke zoen
kwam elken avond hunne wederzijdsche genegenheid bezegelen,
vooraleer zij zich ter rust begaven.

René had aan Laurence gevraagd, of zij zich met zijn huisbestuur
wilde bemoeien en zij had het aanvaard. Dit was een blijk van
vertrouwen, waarover zij hem dankbaar was. In korten tijd wist zij
door hare zorgen de woning dit levendig voorkomen te geven en haren
broeder die duizende kleine genoegens te verschaffen, welke alleen
eene minzame vrouwenhand bijbrengen kan. "Laurence," vroeg hij
haar soms als zij vertrouwelijk te zamen spraken, [3]spijt het u niet
dat gij naar hier zijt gekomen?" En zij antwoordde: "O neen," en
zegde dat hij voor haar zoo goed, en zij bij hem zoo gelukkig was.
Hij glimlachte alsdan tevreden, doch herhaalde dat het leven hier
zoo eenzaam was en vroeg haar nog of zij niet zou begeeren eenige
kennissen of vriendinnen te ontvangen: "Ik zou ze uitnoodigen,"
sprak hij, "om van tijd tot tijd eenige dagen bij u te verblijven."
Maar Laurence antwoordde hem telkens dat zij weinige vrienden telde,
daar zij bij Tante ook zeer afgezonderd geleefd had. Het
eenige vermaak, welk zij buiten huis somtijds genoot, was van met
haren broeder in zijn open rijtuig in het omliggende een uitstapje
te doen, om nog eens al de oorden te bezoeken, waar zij in hare
kinderjaren geweest was.

*     *     *     *     *

René had aan Laurence gezegd dat hij eenen vriend bezat, Léon Duval
genaamd, dien hij gewoonlijk ieder jaar voor eenigen tijd bij zich
uitnoodigde, doch dat hij ditmaal van gedacht was hem voor niet
langer dan éénen dag te vragen, daar hij vreesde dat zijne
aanwezigheid haar misschien zou onaangenaam zijn. Laurence
antwoordde daar vooreerst niets op, doch meende in de woorden van
René eene verborgene spijt te ontdekken. Zij dacht ook dat het haar
niet toekwam den broeder, die voor haar zooveel deed, van een
gezelschap te berooven, waaraan hij scheen te houden, en welke ook
hare inwendige gevoelens over een dergelijk bezoek zijn mochten, bad
zij hem met oprechtheid juist te handelen voor zijnen vriend alsof
zij daar niet ware, en voegde erbij dat hij die zijn vriend was, haar
ook geenszins mishagen zou. René kon zijne vreugde niet verbergen bij
zulke goede woorden en bedankte haar erkentelijk, en zij voelde zich
ook gelukkig zijn inwendig verlangen zoowel begrepen te hebben.

Laurence was na het middagmaal op de bank onder de magnolias gaan
zitten, terwijl René aan zijne bezigheden bleef. Milan, haars
broeders jachthond, lag slaperig en lui vóór hare voeten uitgestrekt.
Zij was daar sinds eenigen tijd aan 't lezen, toen hare aandacht
verstrooid werd door een geluid van stemmen en voetstappen, welke tot
haar schenen te naderen. Zij richtte het hoofd en ontwaarde met
eenige verbazing een in het zwart gekleede jonge heer, welke, door
haren broeder vergezeld, zich wendde tot de plaats waar zij zich
bevond. Zij dacht dadelijk dat dit de vriend zou zijn, waarvan René
haar gesproken had. Laurence had haar boek gesloten en was opgestaan,
terwijl de jonge heer, zijnen hoed in beide handen houdend, met eene
hoffelijke groetenis tot haar genaderd kwam. "Mijnheer Léon Duval,
mijn beste vriend,--Laurence, mijne zuster," sprak René, de beide
jongelieden aan elkaâr[1] voorstellend. De vreemdeling boog zich
eerbiedig en het meisje groette hem met een vriendelijk welkom. Zij
zetteden zich neder onder de bloeiende boomen.

Het kwam Laurence zonderling voor, maar reeds bij den eersten
oogopslag scheen het aangezicht van den jongen heer haar niet
onbekend te zijn, al zocht zij vruchteloos in haar geheugen waar of
in welke omstandigheden zij hem wel eens gezien mocht hebben. Zijne
zeer aangename gelaatstrekken schenen een jaar of acht en twintig
aan te wijzen, terwijl de uitdrukking zijner groote blauwe oogen
tevens zacht en edelmoedig was. Alleen verrieden zijne bleeke kleur
en zijne eenigszins vooruitspringende kaakbeenderen, misschien ook
te meer zichtbaar door hun contrast met zijn zwart haar en zijne
zwarte kleeding, die tengerheid van lichaamsgestel welke men bij
dezen aantreft, die nog maar onlangs uit eene zware ziekte zijn
opgestaan.

René scheen zijnen vriend eene bijzondere genegenheid toe te dragen
en vroeg hem herhaaldelijk en met belangstelling of hij nu gansch
genezen was. De jonge heer antwoordde ja; doch Laurence bemerkte hoe
vaak hij hoestte en werktuiglijk ging haren blik van zijne zwarte
kleederen tot zijn met een rouwfloers overdekten hoed en zij gevoelde
zich als onvrijwillig tot sympathie en medelijden aangedreven.

René herleefde in het gezelschap van zijnen besten vriend en zijne
geliefde zuster. Hij die steeds zoo weinig van zeggen was, kon thans
uren lang met hen gemeenzaam zitten spreken, en de uitdrukking van
leed en droefheid, die sinds jaren zijn gelaat versomberde, scheen nu
ook dagelijks meer en meer te verzwinden onder den heilzamen invloed
van opbeurender gedachten: "Ik ben zoo gelukkig tusschen u beiden,"
sprak hij somtijds met aandoening. Hij was ook moediger aan het werk,
en Laurence bemerkte vaak met tranen in de oogen, hoe vaderlijk hij
zijne dienstboden behandelde en welken eerbied en genegenheid dezen
hem toedroegen. En dit zicht kwam haar nogmaals voor als een stil
verwijt over de onverschilligheid, die zij hem vroeger betoond had.
Laurence had ook den jongen heer niet ongaarne te harent, weldra
zelfs vond zij zijn gezelschap zeer aangenaam, en hij, nadat een
eerste gevoel van drukking, wellicht door de tegenwoordigheid der
jonge juffrouw veroorzaakt, bij hem over was, scheen ook met volle
geluk van de kalmte en de rust des landelijken levens te genieten.

*     *     *     *     *

Aangename stonden, vreedzame dagen waren aldus verloopen.

René zat gansch alleen in zijne kamer. Er komen uren, waarop men naar
eenzaamheid verlangt. Het was een dier kalme en heerlijke
Septemberavonden, in welke ons de zomer nog eens zijnen luister laat
bewonderen, waarvan wij het verlies weldra zullen betreuren. Het
avonduur heeft ook in zich iets poëtisch en treurigs, dat spreekt tot
het gevoel van hem die er de schoonheid van verstaat. René keek door
zijn open venster. Alles was zoo stil dat geen bladertje verroerde;
een eenzaam krekeltje zong in het gras; eene grauwe vledermuis alleen
vloog weifelend vóór hem in 't schemerlicht. Zijn oog dwaalde in de
verte. Hij zag, door de reeds uitgedunde kruinen der naaste boomen,
den geel-grijzen hemel aan de westerkim, waarop een scherpe toren en
hier en daar de hoogste populieren zich als donkere gezichtspunten
afteekenden. Hij scheen een oogenblik te luisteren; het doffe
gerucht van eenen spoortrein in de verte bromde traagzaam over het
landschap. Zijn oog vestigde zich op nadere voorwerpen. Hij zag de
laatste havergarven in stapels op een stoppelveld gelijk stille,
elkaâr[1] omhelzende gestalten tegen elkander staan. Hij zag er die
gevallen waren als smeekende geesten met gevouwen armen vóór de
voeten van andere liggen, welke, achterovergeheld gelijk
onverbiddelijke strijders, alle vergiffenis schenen te weigeren. Dit
beschouwde hij in zijne gedachten verzonken. Hij keek in zijnen
spiegel. Hij zag de vroege rimpels op zijn gelaat door het contrast
van de schaduw en het licht der laatste zonnestralen duidelijk
afgeteekend, en de witte haartjes glanzen die zijne zwarte lokken
doormengden. Hij keek opnieuw naar buiten. Zijn oog viel op Leon[4]
Duval en zijne zuster, die op de houten bank onder de schaduw der
magnolias nevens elkander zaten. Het meisje bloosde glimlachend als
bij het aanhooren van iets dat haar zeer aangenaam zijn moest; de
jonge man hield angstig zijn oog op haar gevestigd, als iemand die
een antwoord afwacht dat over zijne toekomst gaat beslissen. O! was
het eene begoocheling? In dit oogenblik werd René als door eene
tooverroede gansch het verledene vóór de oogen gebracht. In een
vluchtend visioen zag hij zich zelven daar ook nog zitten en een
welbemind wezen aan zijne zijde. Zij luisterde ontroerd naar zijne
woorden; hij spiegelde zijn hart in hare oogen; en dan zag hij in
eens iets akeligs gelijk den dood en voelde iets wreeds als eene
onmenschelijke hand welke zijn hart verscheurde. Zijn blik had zich
werktuigelijk tot den muur aan zijne bedstede gewend. Dáár hing het
portret van eene lieve, jonge vrouw, met glimlachend gelaat en
glanzende oogen. Een zucht van smart en wanhoop steeg uit zijnen
boezem, zijne kniëen knakten en zijne handen vielen krampachtig
ineengesloten op den boord van het witte ledikant neder. En door de
stille tranen, die zijn oog verduisterden, zag hij het schoone
afbeeldsel, waarop de laatste zonnegloed der roode westerkim als eene
vurige stralenkroon deed glanzen, hem voortdurend met zijnen lieven
en onveranderlijken glimlach aanstaren.

*     *     *     *     *

De laatste bloempjes zijn ontloken. Het zijn de lilakleurige asters
met hunne gele hartjes, die dicht bijeen op hunne slokachtige takjes
staan, gelijk de laatste zwaluwtjes die ook te zamen zitten,
vooraleer zij ons verlaten. De dagen zijn verkort en worden koel en
mistig bij ochtend en avond. De nachtrijm hangt des morgends eenen
pereldauw aan de draadjes van de spinneweb. De lucht bij dage is
rein en stil, zoo stil, dat de windmolens, die niet kunnen draaien,
hunne ontbloote zeilen als naakte geraamten onbeweegbaar over het
landschap uitsteken. De gele bladeren der boomen vallen traagzaam
neder, met een licht geruisch gelijk een weemoedigen zucht, en
kraken onder den voetstap. Het groene rapenloof vervangt de plaats
der golvende korens; de jonge haas springt er verwilderd uit en
vlucht voor de komst des jagers. De weiden zijn opnieuw bedekt met
kort en frisch groen, waarop het vee komt grazen. De jonge knapen
zamelen de droge bladeren der boomen of de dorre groes der
aardappelvelden bijeen, en maken er hun vuurken mede, waaruit men
hier en daar de blauwe rook in dunne streepjes ten hemel op ziet
stijgen. Alles schijnt te rusten; alles schijnt in stille
overpeinzing tot eene heimvolle gedaanteverwisseling over te gaan.
Het is de zomer niet meer, het is de winter nog niet, het zijn de
eerste dagen van den slapenden en weemoedigen herfst.

Léon Duval is vertrokken. René en zijne zuster hebben hem in hun
rijtuig tot aan het station vergezeld en keeren nu alleen naar hunne
woning terug. Beiden zitten stilzwijgend. Zij ondergaan dien indruk
van afzondering en spijt, welken ons de afreis van eenen goeden
vriend achterlaat.

De herfstzon is onder in het westen; de duisternis daalt rasser
over de aarde neder. De lantaarnen van het open rijtuig werpen hunne
dansende en gele stralen langs beide kanten van den steenweg en
Milan loopt hijgend achter de voeten van het paard, juist voor het
vorenwiel des rijtuigs. Hij verkeert in gestadig gevaar door het
gespan overreden te worden, maar hij heeft het aldus van jongs af
opgenomen en anders loopen wil hij niet. René laat hem begaan.

Laurence leunt zich achterover in het rijtuig en doet hare oogen toe
als om te rusten. De vlugge ren van het paard veroorzaakt een koelen
wind, die haar doet huiveren. Zij vouwt haar wollen halsdoek dubbel
toe op hare borst en verzinkt in gedachten. Zij droomt van de
toekomst. Zij reist op den spoortrein; de loop van het rijtuig geeft
haar zulken indruk. Hij die nevens haar zit is René niet, het is Léon
Duval. Léon is tenger van gezondheid, hij hoest, de avondkilte doet
hem kwaad, zij sluit het venstertje zorgvuldig en strikt een zijden
doek om zijnen hals. Zij vraagt hem of het beter is. Hij bedankt haar
met eenen glimlach. Weldra komen zij aan in eene groote stad door
duizenden lantaarnen verlicht. Zij stappen van den trein en trekken
door eenige straten, zij aan zijnen arm. Dáár staat een huis, niet
groot, niet hoog, niet schoon, voor iedereen gelijk aan andere die er
nevens staan, maar voor haar glanzend en schitterend van pracht, want
daar heerscht geluk, voorspoed en liefde. Dat is haar huis en daar
woont zij met Léon, want hij is haar man, zij is zijne vrouw. Hij
doet de voordeur open en zij loopt ongeduldig binnen en in een
oogenblik hangen haar twee, drie kleine knapen om den hals, die haar
"Mama, Mama!" toeroepen en haar beurtelings moeten omhelzen; en de
jonge kindermeid komt haar met een glimlachend welkom het kleinste op
de armen brengen, dat nog niet alleen kan loopen. Zij legt de
koekskens en het speelgoed, die zij heeft medegebracht, in de gretige
handjes en geeft een teederen kus aan elk geliefd gezichtje. En dan
neemt zij haar kleintje in de armen, dat een meisje is, en streelt en
kust het ook, en spreekt er kweelend tegen om het te doen lachen,
terwijl hare hand zijn hoofdje zachtjes schudt en hare vingeren twee
malsche kuiltjes in zijne blozende wangskens duwen; en dan kust zij
het en herkust het nog, en geeft het eindelijk aan de jonge meid
terug, terwijl zij haren man bekijkt met een gelaat, dat glanst van
trotschheid en geluk.

Laurence heeft hare oogen geopend. De stem van
René heeft haar eensklaps tot de wezenlijkheid teruggeroepen; het
meisje, gansch in hare zoete begoocheling verzonken, heeft zijne
woorden niet verstaan.--Hij herhaalt: "Hij schijnt mij zoo ziek,
Laurence."--"Ziek!" zegt zij nog gansch bedwelmd, als kon zij
niet begrijpen van wien hij spreken wil. "O neen," herneemt hij
nog eens, "Léon is niet goed."

Eene koude huivering doorrilde hare ledematen. Helaas! zij wist het
ook: zij had gedroomd!

*     *     *     *     *

Tien jaren
zijn verloopen. Het huis, de tuin, de fabriek, geheel de levenswijze
van René en zijne zuster zijn niet veranderd. Alleen is zijn haar nu
gansch wit geworden; alleen is hare slanke gestalte vermagerd, haar
liefelijk gelaat verbleekt. Eene uitdrukking van stille onderwerping
ligt op hunne wezenstrekken. Zij zijn beiden niet getrouwd, maar zoo
gelukkig in hun vreedzaam lot, zeggen de buitenlieden, en ze
verdienen het ook, ze zijn zoo braaf. René draagt aan zijne zuster
het teederste gevoel van broederliefde toe; zij beantwoordt zijne
genegenheid door hare minzame zorgen. Hij nochtans ziet haar soms
aan met een gevoel van spijt. Waarom, denkt hij, heeft zij den tijd
van trouwen voorbij laten gaan! Hij heeft er haar zoo dikwijls van
gesproken, maar zij heeft het stelselmatig immer van de hand
gewezen. Zij blijft liever bij hem, zegt zij. O! waarom ook zou
ze zijn treurig leven nog versomberen door hem hare eigene smart te
laten ontwaren? Zij zwijgt, maar soms in moedelooze dagen, wanneer
haar broeder weg en zij alleen tehuis is, soms dan gaat zij op
zijne kamer en sluit er zich met hare gedachten op. Daar hangen nu
twee portretten aan den wand; zelfde haar, zelfde oogen, bijna
hetzelfde gelaat, dat haar minzaam tegenlacht. Ze zijn broeder en
zuster.--Zij stierven beiden in den bloei des levens en beiden aan
dezelfde kwaal. Zij stierven op het oogenblik, dat hun het lot eene
wereld van geluk en liefde liet ontwaren. Zij hebben slechts een
korten tijd hier op aarde vertoefd en weinige smarten gekend; maar
in het leven van den broeder en de zuster, die hen beurtelings
bemind hebben en verloren, hebben zij die stille treurigheid
achtergelaten, die, evenals de grauwe wolk tusschen den helderen
hemel en de jeugdige aarde, als een melancholieken sluier tusschen
den mensch en het geluk blijft hangen.

*     *     *     *     *

Nota's:
[1] in het document komt eenmaal "elkaar" en viermaal "elkaâr" voor
[2] "een" moet waarschijnlijk "eens" zijn
[3] " ontbreekt
[4] in de rest van het document is de voornaam "Léon"






End of the Project Gutenberg EBook of Broeder en Zuster, by Cyriel Buysse

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BROEDER EN ZUSTER ***

***** This file should be named 18793-8.txt or 18793-8.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
        http://www.gutenberg.org/1/8/7/9/18793/

Produced by Johan Boelaert

Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research.  They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.



*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://gutenberg.org/license).


Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works

1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement.  See
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works.  See paragraph 1.E below.

1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States.  If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
a constant state of change.  If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
     must be paid within 60 days following each date on which you
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
     address specified in Section 4, "Information about donations to
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
     License.  You must require such a user to return or
     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
     and discontinue all use of and all access to other copies of
     Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
     of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
     distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from.  If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation.  The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund.  If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.


Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.


Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations.  Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at http://pglaf.org

For additional contact information:
     Dr. Gregory B. Newby
     Chief Executive and Director
     gbnewby@pglaf.org


Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements.  We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance.  To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate


Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.


Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.


Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

     http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.