The Project Gutenberg EBook of Zonnestralen in School en Huis, by 
Henr. Dietz and Kath. Leopold

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org


Title: Zonnestralen in School en Huis

Author: Henr. Dietz and Kath. Leopold

Release Date: May 21, 2006 [EBook #18429]

Language: Dutch

Character set encoding: ISO-8859-1

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK ZONNESTRALEN IN SCHOOL EN HUIS ***




Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/









                              Zonnestralen
                           In school en huis.



                              Vertellingen

                                  Door

                     Henr. Dietz en Kath. Leopold,

 Onderwijzeressen aan de leerschool, verbonden aan de Kweekschool voor
                    Onderwijzeressen, te Groningen.




                      Derde bundel.--met 7 platen.

                  Te Groningen bij J.B. Wolters, 1900.






                    Stoomdrukkerij van J.B. Wolters




INHOUDSOPGAVE


    De Sprookjesfee.
    Van de Pepernoten en den Doedelzak.
    Op de Horens genomen.
    Een Droom.
    Een Dief—en Geen Dief.
    Het Zilveren Lucifersdoosje.
    April!
    Ten Oosten van de Zon en ten Noorden van de Aarde.
    Juist Goed!
    Weer van eene Fee.
    Kalif-Ooievaar.
    Onder den Tooverboom.
    Het betooverde Horloge.
    De Visscher en zijne Vrouw.
    De Geluksklok.







DE SPROOKJESFEE.


Wie wel het allermooist vertellen kan? Dat is de sprookjesfee. Die
moest jullie eens kunnen hooren! Maar hoe krijg je die te hooren? Ja,
dat is maar zoo gemakkelijk niet. Ik weet er maar één, die haar
heeft horen vertellen; maar dat was dan ook eene prinses, en die
prinses.... Neen, ik wil van voren af aan beginnen.



Toen die prinses een prinsesje was, was ze dol op vertellen. En
omdat ze een prinsesje was, kreeg ze heel veel vertellingen
te hooren. Denk eens aan: zooals andere kinderen wel eens eene
juffrouw in huis hebben, om hun te leeren, zoo had het prinsesje
eene aparte juffrouw om haar te vertellen. Of ze dan niet behoefde
te leeren? Nu--juist heel veel. Daarom zei haar vader, de koning:
"Ons kind moet zóóveel leeren, ze moet altijd zoo goed luisteren,
om allerlei moeilijke dingen te begrijpen, ze zal ook eens luisteren
naar iets, dat niet moeilijk te begrijpen is, luisteren puur voor
haar plezier. Ik denk maar zóó: korenbloemen lijken aardig tusschen
het koren, al doen ze geen nut. De menschen vinden een korenveld met
bloemen vriendelijk om te zien. Vertellingen zijn ook de bloemen
tusschen al de moeilijke lessen. En--de korenbloemen doen nog wel
schade, want ze nemen van het voedsel, dat eigenlijk voor het koren
was, maar de vertellingen doen zeker geene schade. Hoort mijn kind
van goede menschen vertellen, dan zal ze denken: zoo wil ik ook
worden. Wordt haar van slechte menschen verteld, dan denkt ze: zóó
wil ik niet zijn. Hoort ze eene grappige geschiedenis, dan zal ze
zich frisch en vroolijk lachen. Lachen is gezond, en die gezond is,
kan ook flink leeren."--Zoo praatte de koning, die de vader was van
het prinsesje. Daarom kreeg het prinsesje eene verteljuffrouw.

Nu ging er geen dag voorbij, of het prinsesje ging met die juffrouw in
een gezellig torenkamertje van het paleis. Daar werd dan verteld. Dat
kamertje hadt jullie moeten zien! De wanden waren gewatteerd en
met lichtblauw fluweel behangen. Vóór de deur een ruim fluweelen
gordijn. Nergens kon geluid door: stil moest het wezen onder 't
vertellen, heel stil. Op de fluweelen wanden hingen de prachtigste
platen van Roodkapje, van Klein-Duimpje en van allerlei andere menschen
en dieren uit vertellingen. Gouden lijsten waren om die platen. Soms
ook bloemenlijsten. Zoo was er om Goudkindje een goudfluweelen lijst,
beschilderd met madeliefjes.

't Liefst mocht het prinsesje hooren vertellen in schemerdonker. Dan
hingen en stonden er in het kamertje brandende lampjes met gekleurde
ballons en gekleurde zijden kapjes. Die maakten een zacht gekleurd
licht. Dat leek zoo tooverachtig, zei het prinsesje. En in dat
tooverachtige licht zaten ze dan met hun tweetjes: de juffrouw in
een grooten leunstoel, het prinsesje op een laag vouwstoeltje aan
haren schoot. Dan begon het: "Er was eens...." Vertellingen, die met
"Er was eens" begonnen, vond het prinsesje het mooist. Nooit was de
verteljuffrouw uitverteld. In het paleis was ook eene kamer met wel
tien boekenkasten, en àl die kasten stonden vol sprookjesboeken. Dat
was de studeerkamer van de verteljuffrouw. De boeken waren allemaal
in prachtband en goud op snêe. Bij elke vertelling was eene plaat,
van dezelfde platen, die in het vertelkamertje achter lijst en glas
hingen. Want ieder keer, als eene vertelling verteld was, werd dezelfde
plaat, die in het boek was, besteld om opgehangen te worden.

Zoo was het, zoo ging het, toen het prinsesje klein was. Nu was ze
eene prinses, nu was ze groot geworden. De verteljuffrouw was er niet
meer. Voor groote menschen vertelt men niet. Wat er nog wel was, dat
was het torenkamertje. Daar was alles ook precies zoo gebleven. Zoo
wou de prinses het. Geene plaat mocht in het kamertje verhangen worden,
bijna mocht er geen stoel worden verzet. De kamer met de boekenkasten
vol sprookjesboeken was er ook nog. Wat deed de prinses nu? Niet elken
dag, maar heel dikwijls ging ze met een sprookjesboek onder den arm
naar het torenkamertje, altijd in het schemeruur. Dan stak ze al de
lampjes aan, schoof het gordijn voor de deur en vlijde zich in een
gemakkelijken vouwstoel, net als toen ze nog een klein meisje was. Dan
las ze, las ze al de sprookjes die haar vroeger verteld waren. Weer
had ze schik, maar toch lang niet zooveel als vroeger. Vertellen vond
ze veel mooier dan lezen. "Hè," zei de prinses dikwijls, "wat was
dat toch een heerlijke tijd, toen ik elken dag hoorde vertellen. Ik
zou wel willen, dat die tijd nog eens weerom kwam. Ik ben toch zoo
dol op sprookjes."--"Weet je wat," zei de koning, "ik zal je nog
eens naar de sprookjesfee brengen."--"Hè, ja, Vader," zei de prinses,
"doe dat maar. Ik wil toch zoo graag eens naar het oosten reizen. Daar
woont immers de sprookjesfee?"--"Ja," zei de vader, "de sprookjesfee
woont in het oosten, in het land van zonneschijn en bloemen. Maar--ik
weet niet precies waar."--"O, dat is niets, dat kunnen we wel vragen,"
riep de prinses. "Toe, Vader, wanneer gaan we op reis?"--"Ho, eens,"
zei de vader, "bedaard, ik heb het nu veel te druk met de zaken. Maar
zoodra ik tijd heb, zal ik je waarschuwen. Dat beloof ik je."

Wat viel de prinses het wachten moeilijk! Eindelijk op een' morgen
zei de koning: "Nu maar den koffer gepakt, morgen reizen we." En
den volgenden morgen waren Vader en dochter op weg. Hoe lang ze wel
reisden, voor ze in 't land van de sprookjesfee kwamen, en hoe lang
ze wel zochten en vroegen, voor ze wisten, waar de fee woonde, weet
ik niet. Eindelijk werd hun een bosch aangewezen: daarin moest het
huis van de tooverfee zijn.

Heel, heel diep in het bosch, ja, daar stond het. 't Was een klein, wit
huisje, rondom met klimop begroeid. Een dwergje deed de deur open. Ze
werden in eene kamer gelaten vol zonneschijn en bloemengeur. De fee
kwam binnen. Och, wat eene lieve oude fee was het: een gezicht, zoo
vriendelijk, een wit kanten mutsje op, daaruit kwamen de aardigste
grijze krulletjes kijken. Zacht grijze oogen en eene stem, zoo zacht,
zoo prettig te hooren, net muziek, dacht de prinses. Nu vertelde
de koning, dat de prinses van klein af altijd zoo dol op sprookjes
geweest was, dat ze den heerlijken sprookjestijd nog nooit vergeten
kon, dat ze zoo'n verlangen had, om eens éénmaal door de sprookjesfee
te hooren vertellen en dat ze nu heel ver gereisd waren in de hoop,
dat de fee wel zoo vriendelijk zou willen zijn..... En terwijl de
vader sprak, zag de prinses de fee smeekend aan.

Toen zei de fee: "Kijk, dat vind ik aardig, dat je zoover gekomen bent,
om mij eens te hooren vertellen. Zeker wil ik het. Ga maar zitten en
zie me goed in de oogen. Kijk ik begin al: 'Er was eens.....'" En de
lieve muziek-stem klonk door de zonnige kamer, en de prinses hoorde
de stem, maar ze zag de kamer niet. Ze zag alleen de oogen van de
lieve oude grijze fee, en in die oogen zag ze paleizen en prinsen en
dieren en bloemen en reuzen en dwergen. Toen de stem zweeg, zuchtte
de prinses. Toen viel ze de fee om den hals, en ze kuste haar en
fluisterde: "Dank! dank! zulk vertellen heb ik nooit eerder gehoord. Ik
zou wel een heelen dag willen luisteren en een' nacht er bij." De fee
glimlachte: "Kom morgen weer," zei ze. "Mag ik, lieve fee, mag ik,
Vader?" vroeg de prinses. De fee knikte, en de vader knikte, en den
volgenden dag zat de prinses weer met kloppend hart te luisteren,
en ze vond de tweede vertelling nog mooier dan de eerste.

Nog eens kwam de prinses bij de fee, en ze vond de derde vertelling
mooier dan de tweede. Toen moest de prinses afscheid nemen; de
koning had het te druk om langer uit te blijven, die moest weer
naar zijn volk, die moest zijn land regeeren. De prinses gaf de fee
de hand. Ze had de tranen in de oogen. "Ik zal U nooit vergeten,
lieve fee," zei ze. "Ik ben heel dankbaar en heel tevrêe; maar o,
ik wou dat U mijne grootmoeder was, dan kon ik nog veel langer bij U
blijven. Dan mocht ik bij U logeeren....." "Weet je wat," zei de fee,
"blijf eene poos bij mij. Voor drie vertellingen zoo ver te reizen
is toch ook wel wat erg."--"O, Vadertje," smeekte de prinses, "als
dat eens mocht!"--"Het mag," zei de vader. "Over zes weken zal ik
je terug komen halen. Is dat goed?"--"Heerlijk!" riep de prinses,
"o, wat heb ik toch een lieven vader!"--

Zóó bleef de prinses bij de sprookjesfee. Zoolang het dag was, deed
de prinses alles, wat ze maar kon, om de fee genoegen te doen. Als
het avond werd, vertelde de fee. Dat was een heerlijk leventje.

Zoo ging de ééne dag na den anderen in heerlijkheid voorbij, zoo ging
er eene week, zoo gingen er weken voorbij. Toen--de zesde week was
juist begonnen,--kwam de fee op een' avond met een grooten brief,
waar wel vijf lakken op zaten, binnen. Ze lei den brief op de tafel,
ging in den grooten leunstoel zitten, wachtte, tot de prinses tegenover
haar zat en begon:

"Er was eens een kleine prins. Zijne moeder was gestorven, toen hij
nog heel klein was. Nu hadden allen in het paleis erg medelijden met
den moederloozen prins. Ieder wilde lief en goed voor hem zijn, ieder
wilde hem alles naar den zin maken. Zijn vader, de koning, was bang,
dat de kleine prins vertroeteld zou worden, en dat wilde hij voor
nog en nog zooveel niet. De prins moest na zijn' dood over een groot
land regeeren, de prins moest flink en knap en manlijk worden. Daarom
verbood hij al die lievigheden, en hij liet een geleerden man komen,
om den prins knap te maken en op te voeden en den heelen dag om en
bij den prins te zijn. De koning en de geleerde maakten eene lange
lijst van alles, wat de prins over den heelen dag moest doen. Dat
ging maar: van 7-8 dit, van 8-9 dat. Ieder uur wat anders. Lezen,
Schrijven, Rekenen, Aardrijkskunde, Geschiedenis, Fransch, Duitsch,
Engelsch, Spaansch, Italiaansch ...."

--"En vertellen," fluisterde de prinses.

"Neen," zei de fee, "vertellen stond niet op de lijst."--"Arme
prins!" zei de prinses. "Luister," zei de fee. "Een sprookje
mocht den prins nooit verteld worden. 'Sprookjes! onzin!' zei de
koning. 'Sprookjes zijn als de bloemen op een korenveld. Ze nemen
het voedsel, dat voor het koren is--weg er mee--'t is onkruid.'"

Nu werd de prins van dag tot dag grooter en wijzer en knapper, maar
toen de prins groot en wijs en knap was--werd de prins ziek. Dat
was nu wel treurig. Natuurlijk liet de koning dadelijk een' dokter
komen. De dokter gaf pillen en poeders en drankjes, maar de prins
bleef ziek. Een ander dokter--pillen, poeders, drankjes--de prins
bleef ziek. Weer een ander dokter en weer een en weer een: de prins
werd bij den dag magerder en lusteloozer. Wat scheelde den prins toch
eigenlijk, wat voor ziekte had hij? Geen een van al de dokters wist
het. De koning was wanhopig. Hij liet telkens en telkens weer een
anderen dokter roepen--alles vergeefsch.

Eindelijk hoorde hij spreken van een' professor, die zieken genas,
waar niemand raad voor wist. Dat was iets voor den koning. Dadelijk
werd er een bode naar den beroemden professor gezonden met vriendelijk
verzoek, zoo spoedig mogelijk bij den zieken prins te komen.

De professor kwam. De koning stond met angstig kloppend hart bij het
ziekbed. De professor onderzocht het heele lichaam van den zieke. Hij
luisterde, hoe het hart klopte, hij voelde den pols, bekeek de
handen, keek in de ooren, in de oogen, in den mond, streek langs de
wangen en langs de voetzolen. Toen zette hij een heel ernstig, een
bedenkelijk gezicht, zat eene poos met den vinger aan den neus en
riep eindelijk: 'Ik weet het, Uwe Majesteit. Die ooren hebben nooit
een sprookje hooren vertellen--dat hart heeft nooit van verwachting
gebonsd--die oogen hebben nooit geschitterd--die wangen hebben nooit
eene kleur gekregen--die mond heeft niet gejubeld--die handen hebben
niet geklapt--die voeten niet getrappeld bij het luisteren naar eene
vertelling. Arme prins, wat hebt ge veel in Uw leven gemist. Hoe kwam
dat toch zoo, Uwe Majesteit?'--'Ja, professor, ik dacht, de prins
moest heel knap worden. Er was geen tijd voor vertellen, en ik dacht:
sprookjes zijn wel mooi misschien, maar niet nuttig....'--'O, Uwe
Majesteit, het zijn de zonnestralen in het kinderleven, en wat is
een leven zonder zon!'--'Maar--wat moet ik doen, beste professor,
wat moet er gebeuren?'--'Ja, er moet dadelijk iemand komen, om
den prins te vertellen, 't is mogelijk, dat hij dan nog te redden
is.'--'Maar'--riep de koning, 'ik zou niet weten, wie--in mijn paleis
is niemand. Een sprookjesboek is er ook niet eens. Ik heb nooit van
vertellen willen hooren, nooit sprookjesboeken willen zien!!'

De professor schudde het hoofd. 'Uwe Majesteit,' zei hij, 'iemand, die
gewoon vertelt, kan hier ook niet meer helpen. De prins is al te mat,
te lusteloos. Ik zou U raden, onmiddellijk een' bode met een uitvoerig
schrijven naar de sprookjesfee te zenden, met vriendelijk verzoek....'

Hier zweeg de sprookjesfee, om den brief van de tafel te nemen. "Hier
is nu dat verzoek," zei ze, "en verder kun je alles wel raden."--"Dus
't is waar gebeurd!" zei de prinses. "Die arme, arme prins! En nu gaat
U toch, lieve fee, nu gaat U toch, om den armen zieke weer beter te
maken?"--"Ik zou het zoo graag doen," zei de fee, "maar het land van
den prins is ver, en ik ben oud, te oud, om zoo ver te reizen. Er moet
een ander, eene jongere in mijne plaats gaan."--"Maar wie zou zoo mooi
kunnen vertellen, als U!" riep de prinses. "Er moet immers juist zoo
heel mooi verteld worden!"--"Ik weet er maar één," zei de fee; "'t is
een meisje, dat dol is op sprookjes, dat zich eene lange reis getroost,
om één sprookje te hooren, dat...."--"O, lieve fee," riep de prinses,
"U kunt mij toch niet meenen!"--"Zeker! ik meen niemand anders," zei
de fee; "zou er wel één ander meisje zijn, die zooveel sprookjes in
haar leven gehoord heeft en die de sprookjes zóó liefheeft? Je hebt
het nooit geprobeerd, kindlief, maar je moet mooi kunnen vertellen,
en nu ik niet kan gaan, moet jij den prins redden."--"Ik wil het graag
probeeren, als 't niet anders kan," zuchtte de prinses, "maar ik ben
bang..." "Niet bang wezen, liefje, met moed op reis gaan; wie weet,
hoe heerlijk de terugkomst is."

Dien nacht sliep de prinses slecht; maar ze zette toch den volgenden
morgen een vroolijk gezichtje en stapte dapper in het rijtuig,
waarmee ze de reis beginnen zou. 't Was bijna avond, toen de prinses
de stad binnen reed, waar de prins woonde. Nieuwsgierig tuurde ze
door de raampjes. Alle menschen, die op de straat liepen, zagen er
triest en treurig uit. Ze kwam voor het paleis, daar stond het zwart
van menschen, en toch was het er doodstil. Alle menschen lieten het
hoofd hangen en zett'en bedrukte gezichten: de prins zou dien nacht
wel sterven.

De prinses stapte uit het rijtuig. Met groote moeite kwam ze door de
menschenmassa heen bij de deur van het paleis. Ze vroeg den koning
te spreken. Antwoord: die was niet te spreken; die zat bij het
sterfbed van den prins en wou daar niet weg. Dan moesten ze maar
den dokter roepen en zeggen, dat ze kwam met eene boodschap van
de sprookjesfee. Pas had ze dat woord gezegd, of de deuren vlogen
voor haar open, en het duurde geen vijf minuten, of ze stond in
de ziekenkamer.

Daar lag de arme prins onder zijne zijden dekens--doodsbleek. Hij
sloeg even flauwtjes de oogleden op, toen de prinses binnen kwam,
maar sloot de oogen ook dadelijk weer; 't was hem onverschillig, wie
er kwam of ging. "Kijk eens, mijn jongen," zei de koning, "daar is
een jong meisje, en de dokter zegt: ze is gekomen om je weer beter te
maken."--"Mij weer beter maken?" zei de prins met eene matte stem, "mij
weer beter maken, dat kan niemand."--"Mag ik het eens probeeren, beste
prins?" vroeg de prinses met eene hartelijke, vriendelijke stem. "Kijk,
eerst wil ik Uw hoofdkussen eens prettig opschudden, en dan ga ik bij
Uw bed zitten en vertel U een sprookje...." "Een sprookje!" zei de
prins, en zijne stem klonk een beetje helderder, "kun je sprookjes
vertellen?"--"Of ik!" zei de prinses, "ik kom regelrecht van de
sprookjesfee, en U moest heel veel groeten van de goede fee hebben,
en ze wenschte U hartelijk beterschap. Als ze niet zoo heel oud was,
zou ze zelve gekomen zijn om U te vertellen, maar nu heeft ze mij de
sprookjes geleerd. Mag ik beginnen?" De prins knikte glimlachend met
het hoofd. "Waar zal het van wezen? van menschen, van dieren of van
dingen?" vroeg de prinses, "'t Is mij alles hetzelfde," zuchtte de
prins, die al weer matter begon te worden. "O, wat ben ik ziek. Je
hadt vroeger moeten komen. Ik sterf van honger naar sprookjes."

Maar de prinses begon. Ze vertelde van de wilde zwanen, van de
trouwe Elise, die om hare broers te redden uit de betoovering
van eene booze fee, nooit een woord mocht praten, voordat ze elf
pantserhemden van brandnetels gevlochten had. Die bleef zwijgen,
toen de menschen allerlei leelijks van haar zeiden, ook toen de
koning, dien ze zoo lief had, haar beschuldigde. De prins deed onder
't vertellen de oogen al wijder en wijder open en richtte zich zelfs
wat op, om beter te luisteren. Toen de vertelling uit was, zei hij:
"Mooi. Jammer, dat het uit is!" Toen draaide hij het hoofd op zij
en sliep rustig in.--De dokters schudd'en het hoofd en zeiden:
"Wonderlijk, wonderlijk!" De prins had immers in zoo langen tijd
niet rustig geslapen. De koning zag er zoo gelukkig uit en dankte
de prinses en liet haar naar eene prachtige logeerkamer in 't paleis
brengen, waar haar allerlei heerlijkheden gepresenteerd werden.

En de prins sliep dien avond en den geheelen nacht rustig door
en at den volgenden morgen met smaak een eitje en 's middags een
bordje soep. Toen het avond werd, gluurde de prins maar al naar de
deur, en eindelijk vroeg hij: "Komt mijne sprookjesfee niet?" Juist
kwam de prinses de deur in en zei: "Daar ben ik al! Wat zal het nu
wezen?"--"Vertel me nu eens wat van dieren, die praten kunnen," zei
de prins. "Kun je dat?"--"Zeker," zei de prinses, en ze vertelde van
den wedloop tusschen den haas en den egel, en de prins ging recht
overeind in 't bed zitten en lachte als een gezond mensch, en toen
het uit was, zei hij: "Heerlijk, heerlijk, ik voel me zoo prettig,
dat ik zeker morgen wel al een paar uurtjes op kan staan. Hartelijk
dank, lieve fee!"--"Ik ben geene fee," zei de prinses, "ik ben maar
een gewoon meisje, dat o, zooveel van sprookjes houdt."--"En ze o,
zoo mooi vertelt!" zei de prins. De prinses kleurde van pret en dacht:
dat moest de sprookjesfee eens hooren. Die zou schik hebben. "Tot
morgen," riep de prins, toen de prinses heen ging.

Toen de prinses den volgenden avond weer kwam--waar was toen de
prins? Het bed was leeg. Een heldere lach klonk door de kamer,
toen de prinses naar het ledige bed keek. Daar zat de prins in een
gemakkelijken stoel bij 't venster en een even gemakkelijke stoel stond
tegenover hem. "Neem plaats!" zei de prins. "Wat zal ik nu prettig
luisteren."--"Waar moet ik nu van vertellen?" vroeg de prinses. "Ik zou
zoo graag eens van dingen hooren, dingen, die net doen als menschen,"
zei de prins. "Kan dat?"--"Dat kan!" zei de prinses. Luister maar:

"Er was eens een net heertje; zijn heele rijkdom bestond in een'
laarzenknecht en een paar pantoffels, maar hij had den fijnsten
linnen kraag van de wereld, en van dien linnen kraag zullen we eene
vertelling hooren." En nu vertelde de prinses van den kraag, die zich
nu oud en wijs genoeg vond, om te trouwen en toen verliefd werd op
eene zijden kous, waarmee hij toevallig in de wasch kwam. Verder,
dat de kous zich eene veel te fijne juffer vond, om iets van den
kraag te willen weten. Dat toen de kraag van liefde gloeide voor
het strijkijzer en later weer mooie praatjes hield tegen de schaar,
waarmee zijne rafels afgeknipt werden. Zoo'n sierlijke danseres had
hij nog nooit gezien enz. enz. Dat de schaar van boosheid een glip in
den kraag maakte. Dat de kraag eindelijk met eene van de pantoffels
wou trouwen en toen met schrik hoorde, dat die al verloofd was met
den laarzenknecht. Dat hij toen niets meer van de liefde wou weten
en toen hij later in den lompenzak kwam, zoo schrikkelijk pochte
en praalde. Ieder had van hem gehouden, ieder had met hem willen
trouwen. Daar was eerst eene zijden kous, zoo slank en fijn.... en
zoo ging dat voort. En zoo grappig vertelde de prinses dat alles,
dat den prins op 't laatst de tranen over de wangen rolden van 't
lachen. Toen de vertelling uitlas, sprong hij op en riep: "Neen, maar,
zoo iets grappigs! Dat heeft me zoo gezond gemaakt als een visch! Ik
dank U, lieve sprookjesfee! Ik dank U!" Daar sprong de deur open en de
koning kwam binnen. "Wat is me dat hier voor eene vroolijkheid," riep
hij. "Ik hoorde in de verte lachen."--"De prins is weer beter!" zei
de prinses. Toen sprong de koning ellen hoog. "Lief meisje," riep hij,
"je hebt mijn' prins gezond gemaakt, daarvoor zal ik je eene kist vol
geld geven en...."--"Niets er van!" riep de prins, "daarvoor wil ik
haar tot mijne vrouw maken!" Toen de koning die woorden hoorde, betrok
zijn gezicht. "Ja," zei hij, ik kan me best indenken, dat je het meisje
lief hebt gekregen, maar een prins kan geen gewoon meisje trouwen, die
moet eene prinses hebben...."--"Dat ben ik juist!" zei nu de prinses
met een zacht stemmetje. "Sakkerloot! als dat zoo is!" riep de koning.

Toen vertelde de prinses haar eigen geschiedenis, en die geschiedenis
vond de prins nog de allermooiste vertelling. Natuurlijk wou de
prins de prinses zelf naar de oude sprookjesfee terugbrengen. De
oude, zei de prins; want hij hield maar vol, dat zijne prinses eene
nieuwe, jonge sprookjesfee was. Wat de oude sprookjesfee schik had,
toen ze den zieken prins zoo gezond en gelukkig voor zich zag! Hoe
hare oogen schitterden, toen ze hoorde, hoe mooi haar logeetje had
weten te vertellen! Van de sprookjesfee ging het nu naar 't ouderlijk
paleis van de prinses. De koning daar was wat blij, dat hij nu ook
een' zoon kreeg. Maar hoe gelukkig de prins was, toen hij 's avonds
in het gezellige torenkamertje met al de brandende lampjes zat,
tegenover de prinses, die al weer eene andere vertelling vertelde,
dat is niet te zeggen.

Toen de prins later koning werd, liet hij aan alle meesters en
juffrouwen van de scholen in zijn land zeggen, dat er tweemaal in de
week verteld moest worden. Wat zeg jullie daarvan?




VAN DE PEPERNOTEN EN DEN DOEDELZAK.


Het begint niet: er waren eens een koning en eene koningin. Alleen
maar: er was eens een koning. Want de koning had geene koningin.

Eens op een' morgen zou de koning opstaan. Slaperig zat hij op den
rand van zijn bed en trommelde met de bloote voeten tegen het hout;
want hij had nog geene kousen aan. Vóór hem stond een deftig heer
met een rijk geborduurden rok aan en witte handschoenen. Zooals de
koning over het land regeerde en over de menschen, die er woonden, zoo
regeerde die voorname mijnheer over het paleis en over al de bedienden,
over de heele huishouding van den koning. Want met de huishouding
kon de koning zich niet bemoeien: hij had wel wat anders aan zijn
hoofd. Nu, die voorname mijnheer met zijn geborduurden rok en zijne
witte handschoenen stond dan voor den koning en bood zijne Majesteit
met eene diepe buiging--de kousen aan. Waarom zette de deftige heer
een verlegen gezicht daarbij? Waarom draaide hij de eene kous zoo om
en om? Omdat--hij op eens tot zijn' schrik een groot gat in den hiel
gezien had en bang was, dat de koning het ook zou zien. Maar 't hielp
hem niet, dat hij het ongelukkige gat naar beneden gekeerd hield: de
koning had het met zijne scherpe oogen toch opgemerkt. En nu was het
wel waar, dat de koning meer om zijne sierlijke, glimmende laarzen gaf,
die ieder zag, dan om zijne kousen, die bijna niemand te zien kreeg,
maar--dit vond hij voor een' koning toch wel wat heel erg.

Verschrikt nam hij den deftigen heer de kous uit de hand en stak twee
van zijne breede vingers door het gat. De vingers gingen er tot aan de
hand in! Toen keek de koning half ernstig, half lachend den deftigen
heer aan, die nog altijd beschaamd, met gebogen hoofd vóór hem stond,
en zuchtend zei hij: "Heer opperste in mijn paleis, bovenste baas over
mijne huishouding, je bent een knap man; maar verstand van kousen
stoppen heb je geen zier. En wat helpt het me, dat ik koning ben,
als ik met gaten als vuisten in de kousen loopen moet! Wat helpt het
me, dat ik koning ben, als ik geene koningin heb!.... Wat zou je er
van denken, als ik me eens eene vrouw nam?".... De deftige heer,
die al doodsbenauwd geweest was voor de groote ontevredenheid van
den koning, was wàt blij, dat het zoo goed voor hem afliep. Hij
fleurde er heelemaal van op en riep vroolijk: "Wat ik er van denken
zou? Dat Uwe Majesteit nooit iets beters en verstandigers zou kunnen
doen."--"Kom, dat doet me plezier," zei de koning; maar toen met
een bedenkelijk gezicht: "Maar zeg eens, geloof je, dat ik wel zoo
gemakkelijk eene vrouw zal vinden, die mij past?"--"Welzeker!" lachte
de opperhofmeester, "wel tien voor ééne. Het land van Uwe Majesteit
is niet het eenige op de wereld. Er zijn nog heel veel andere landen,
en daar wonen heel wat lieve en aardige prinsessen. Wezenlijk, Uwe
Majesteit behoeft geen zorg te hebben."

Maar de koning scheen daar nog niet zoo zeker van te zijn; want
er zaten nog rimpels in zijn voorhoofd. "Ik weet het niet, ik weet
het niet," zei hij. "Ik geloof niet, dat ik zoo gauw tevreden zal
wezen. Mijne prinses moet zijn: heel mooi--en heel lief--en heel
verstandig ...."--"Is het anders niet," lachte de opperhofmeester,
"o, zulke prinsessen zijn er genoeg te vinden."--"Ho, ho, niet
te voorbarig, mijn waarde vriend, ik ben nog niet klaar. Ja, als
het dat alleen was, dan .... maar, maar .... er is nog één heel
voornaam ding, waar ik bijzonder op letten zou."--"De prinses mag
zeker niet ijdel zijn--of slordig--of nieuwsgierig.--Ze moet zeker
mooie handwerken kunnen maken, mooi kunnen teekenen of zingen, of
vlug schaatsenrijden ...."--"Houd maar op," riep de koning, "niets
van dat al. Ze moet--lekkere pepernoten kunnen bakken!--Ik houd
nergens zooveel van als van pepernoten. Maar--juist, omdat er geen
grooter lekkernij voor mij bestaat, ben ik er heel, heel kieschkeurig
op. Pepernoten moeten zacht bruin van kleur zijn, niet te week, niet
te hard; maar zoo eventjes knapperig. Je weet, dat er geen bakker in
mijn heele rijk is, of hij heeft zijne kunst in 't pepernoten bakken
al eens voor mij moeten vertoonen. Maar je weet ook, dat geen een
het me nog naar den zin heeft kunnen doen. De een maakt ze te hard,
de ander te week, een derde te taai, een vierde maakt er bleekneuzen,
een vijfde weer negers van. Daarom, waarde heer; de prinses, die ik
zou willen trouwen, _moet_ pepernoten kunnen bakken, en heel lekkere
ook, anders kan ze nooit mijne vrouw worden."

Toen de opperhofmeester dat hoorde, kreeg hij een' schrik. Maar
hij hield zich goed en zei: "Een koning als Uwe Majesteit kan alles
krijgen, wat hij maar begeert, ook wel eene prinses, die pepernoten
bakken kan."

"Zou je dat wezenlijk denken?" riep de koning, nu erg in zijne nopjes,
"kom aan, dan beginnen we dadelijk samen te zoeken."--

Van dat oogenblik af had de koning geen rust meer. Hij moest en zou
nog dienzelfden dag op reis, om de knappe prinses te zoeken, die
hem pepernoten naar den zin kon bakken. Dat was me een gevlieg en
gedraaf trap op, trap af door het paleis: de bedienden liepen elkaar
haast onderst-boven, zoo druk hadden ze het, om alles voor de reis in
gereedheid te brengen. Twee groote koffers vol prachtige presenten
werden er gepakt: niets was den koning te veel of te kostbaar voor
de prinses, die .... je weet het wel.

Eindelijk was alles klaar, de reiskoets met vier paarden bespannen
voor de deur. De koning stapt in, de opperhofmeester stapt in, en
voort gaat het....

Dat was me eene lange, lange reis, van 't eene land naar 't
andere en dan weer verder, overal heen, waar maar prinsessen
woonden. Maar--hoeveel prinsessen de koning ook zag, toch vond hij
er in al de landen, waar hij geweest was, met elkaar maar drie, die
tegelijk "heel mooi" en "heel lief" en "heel verstandig" waren. En nu
zouden drie heel mooie en heel lieve en heel verstandige prinsessen
nog meer dan genoeg geweest zijn, om er eene keuze uit te doen. Maar
.... geene van de drie kon pepernoten bakken!!

"'t Spijt me erg, dat ik geene pepernoten kan bakken," zei de eerste
prinses. De prinses zou wel graag de vrouw van den koning geworden
zijn, en daarom vroeg ze met een verlegen stemmetje: "Mogen het geene
amandelkoekjes zijn, die maak ik heel lekker, ronde en vierkante en
hartjes, met veel boter."--"'t Spijt mij ook, lieve prinses," zei de
koning; "maar het _moeten_ pepernoten zijn."

De tweede prinses was niet zoo zacht en goedig als de eerste. Toen
de koning haar vroeg, of ze ook pepernoten bakken kon, gooide ze het
hoofdje fier achterover, trok de roode lipjes op en zei verdrietig:
"Wat ik U bidden mag, heer koning, kom mij toch niet met zulke
dwaasheden aan. Wie heeft er toch ooit gehoord van eene prinses,
die--pepernoten kan bakken!"

Maar bij de derde prinses, nog wel de mooiste en de verstandigste van
de drie, ging het den koning nog heel anders. Verbeeld je: die liet
hem niet eens den tijd, om te vragen, of ze wel .... Vóór de koning
nog iets gezegd had, kwam de prinses zelf met eene vraag. Ze zou wel
graag willen weten, zei ze, of de koning ook--op den doedelzak kon
spelen. Op zoo'n vraag had de koning nu al heelemaal niet gerekend, ja,
hij had er niet eens aan gedacht, dat de prinses _hem_ iets zou kunnen
en durven vragen. Hij was er verbluft van en stotterde: "'t Spijt me,
't spijt me, geachte prin-prinses, maar op den doe-doedelzak, daar kan
ik niet op spelen."--"O," zei de prinses, "als dat zoo is, behoeven
we niet verder te praten, dan kan ik toch nooit Uwe vrouw worden. Het
spijt me wezenlijk om U, en zelf had ik het ook graag anders gewild;
want ik vind U heel aardig. Maar--op den doedelzak te hooren spelen, o,
dat is mijn lust en mijn leven. En daarom heb ik me vast voorgenomen,
nooit een' man te nemen, die dat niet kan." Arme koning, daarmee kon
hij weer naar huis gaan. Vergeefs had hij de lange reis gedaan: de
koffers met presenten waren niet open geweest, eene prinses, die zóó en
zóó en zóó was en daarbij pepernoten kon bakken, had hij niet gevonden.

En toch--de koning had er nu eenmaal zijne zinnen op gezet--er _moest_
eene koningin komen. Zoo gebeurde het, dat na eene heele poos de koning
den minister weer bij zich liet roepen. De koning zat met de hand
onder 't hoofd en zuchtte, toen zijn opperhofmeester binnenkwam. "Uwe
Majesteit heeft toch geen verdriet?" vroeg de opperhofmeester
medelijdend. "Ik heb nog altijd geene koningin," zei de koning,
"en dat hindert me. Weet je, waar ik bang voor ben: ik vind nooit
eene prinses, die pepernoten kan bakken. Ik geloof, dat ik maar van
de pepernoten moet afstappen, al spijt het me ook geducht. Me dunkt,
ik moet maar tevreden zijn met--amandelkoekjes. Ja, de prinses, die
zoo lekker amandelkoekjes kan bakken, ronde en vierkante en hartjes,
met veel boter, die moet mijne koningin maar worden. Reis nu maar
dadelijk naar de prinses van de koekjes en vraag, of ze nog lust
heeft mijne vrouw te worden."

De opperhofmeester reisde welgemoed heen, maar teleurgesteld terug;
want hij bracht de boodschap aan den koning, dat--de prinses tot
haar spijt de vrouw van den koning niet meer worden kon, omdat ze in
dien tusschentijd al de vrouw van een anderen koning geworden was. De
prinses, die zulke heerlijke amandelkoekjes kon bakken, was getrouwd
met den koning van het land, waar de amandels groeien.

"Dan moeten we het in vredesnaam bij de tweede prinses probeeren. Ik
vrees anders wel, dat het niets zal geven: ze was toen al zoo boos,
omdat ik naar de pepernoten durfde te vragen. Maar, de prinses kan
zich bedacht hebben." Weer reisde de opperhofmeester heen, maar lang
niet zoo welgemoed als den eersten keer. En weer reisde hij terug
met eene boodschap, die nog veel minder prettig was, om over te
brengen. De prinses liet zeggen: nog liever wou ze haar heele leven
lang prinses blijven en nooit koningin worden, dan dat ze zou regeeren
over een land, waar een dwaas op den troon zat. "Als dat zoo is,"
zei de koning boos, "laat ze dan maar gerust blijven, waar ze is,
ik heb haar niet noodig."

Dat kon de koning in zijne boosheid wel gemakkelijk zeggen; maar--hoe
nu? 't Was een heel lastig geval. Ja, de derde prinses was er nog,
en de derde prinses was de mooiste en liefste en verstandigste van de
drie. Maar--de doedelzak, de doedelzak! Als de prinses niet van den
doedelzak kon afstappen, zooals hij van de pepernoten was afgestapt,
dan--zou de eenige kans weer verkeken zijn. De koning dacht lang
na: hij kon er eerst maar niet toe besluiten, de derde prinses te
vragen. Hij was het nog niet vergeten, hoe beschaamd hij voor de
prinses gestaan had, toen ze hem, in plaats van te antwoorden op de
pepernoten, gevraagd had, of hij, de machtige koning, wel op.... Neen,
voor de tweede maal zou dat niet weer gebeuren, daar was hij te
trotsch voor.

De koning wachtte. De koning dacht nog eens na. En toen--liet hij toch
weer den opperhofmeester bij zich roepen. "Mijn waarde heer," zei de
koning, "je trekt al een lang gezicht, en 'k weet wel waarom. Maar dat
zal je niet helpen, je moet nog eens voor me op reis. Dezen keer--naar
de derde prinses. Misschien zegt die ook weer neen; maar wagen wil
ik het toch." De opperhofmeester boog met een zuurzoet lachje en zei:
"Zooals Uwe Majesteit beveelt."--

De opperhofmeester was op zijne reis naar de derde prinses alles
behalve in zijn humeur. Hij zag er, eerlijk gezegd, erg tegen op,
weer weggestuurd te worden als een schooljongen, die kwaad heeft
gedaan. En--als het niet om zijn' heer en meester, den koning geweest
was, zou hij wàt graag weer rechtsomkeert gemaakt hebben, toen hij bij
't paleis van de prinses kwam. Maar--tot zijne groote vreugde liep
alles heel anders af, dan hij gedacht had.

Al dadelijk ontving de prinses hem zoo vriendelijk, dat hij op eens
moed kreeg, om met zijne vraag voor den dag te komen. De prinses
zou zich nog wel herinneren, hoe zijn heer en meester, de koning,
eene poos geleden alle landen was afgereisd, om zich tot vrouw te
zoeken eene prinses, die pepernoten naar zijn' smaak kon bakken. Ook,
hoe hij overal vergeefs gezocht had. Hij liet haar nu zeggen, hoe
erg hem dat speet, vooral omdat er onder de vele prinsessen, die hij
gezien had, ééne was, die hij maar niet vergeten kon. Hoe lief, hoe
mooi, hoe verstandig hij die ééne vond. Hoe _heel_ graag hij daarom
juist haar en geene andere tot zijne vrouw zou gekozen hebben, als
ze maar niet dat ééne gemist had, waarop hij nu eenmaal zijne zinnen
had gezet. Maar hoe de koning na lang denken eindelijk begrepen had,
dat het toch wel wat veel was, bij zooveel schoonheid, goedheid en
verstand, ook nog naar pepernoten te vragen. En hoe hij dus besloten
had, zijn' opperhofmeester te zenden, om de prinses vriendelijk te
vragen, of zij nu nog wel de vrouw van den koning wilde worden.

Toen de opperhofmeester alles gezegd had, begon de prinses met een
verlegen en toch guitig lachje: de koning zou zich nog wel herinneren,
hoe zij hem indertijd niet aan het woord had laten komen over de
pepernoten. Hoe ze hem dadelijk verschrikt had met de vraag, of hij
ook op den doedelzak kon spelen. Zij liet hem nu zeggen, dat er onder
al de koningen en prinsen, die ze ooit gezien had, geen enkele was,
die haar zoo goed beviel als hij. Hoe ze daarom juist graag hem en
geen ander tot man zou gekozen hebben, als hij maar niet dat ééne
gemist had, waar zij al hare zinnen op had gezet. Maar hoe ook zij na
lang denken had begrepen, dat het toch wel wat veel was, bij zooveel
goeds als de koning had, ook nog naar den doedelzak te vragen. En hoe
ze nu dus besloten had, om op de vraag van den koning een vriendelijk
"ja" te antwoorden en toch maar zijne vrouw te worden.

Of die opperhofmeester ook in zijne nopjes was. Dadelijk liet hij de
koffers met de presenten, die hij op zijne reizen naar de prinsessen
trouw meegenomen had, naar 't paleis brengen en zelf pakte hij alles
voor de gelukkige prinses uit. En dat zegt wat voor zoo'n voornaam
heer! Maar in zijne blijdschap zou hij graag nog wel veel meer hebben
willen doen, als hij maar geweten had, wàt!

Op de terugreis naar den koning moesten de paarden voor de reiskoets
draven, jagen, dat ze er den adem haast bij verloren. De koets
stoof in vliegende vaart over den weg, hooren en zien verging den
opperhofmeester; maar dat kon hem niet schelen. Hoe sneller, hoe
liever, dan was hij des te eerder bij den koning, om hem de blijde
boodschap te brengen.

Eindelijk stonden de paarden hijgende en brieschende stil voor 't
paleis. De opperhofmeester was in een' wip het rijtuig uit en twee
treden te gelijk ging het de trap op naar de voordeur. De koning, die
al verlangend had staan uitkijken, toen hij zulk woest getrappel van
paarden in de verte hoorde, kwam zijn' opperhofmeester al tegemoet in
het voorportaal. Maar toen hij het stralende gezicht zag en begreep,
dat alles goed was, wenkte hij hem gauw mee in eene groote zaal,
waar ze ongestoord praten konden. "Ze doet het, ze doet het!" riep de
opperhofmeester dadelijk, toen een bediende de deur had dicht gedaan.

Toen vloog de koning zijn' opperhofmeester om den hals, en hij
schudde hem de hand, zoo lang en zoo hard, dat de opperhofmeester
"au" riep. "En, en" .... vroeg de koning, toen hij wat tot bedaren
gekomen was, "vroeg de prinses ook nog naar den doedelzak?"--Toen
vertelde de opperhofmeester alles, wat hij zelf gezegd, en alles,
wat de prinses daarop geantwoord had. En de koning omarmde zijn'
opperhofmeester nog eens en drukte hem weer de hand en beloofde
hem drie ridderordes, omdat hij bij de prinses zoo flink en goed
voor zijn' koning gesproken had.--Nog dienzelfden dag werden de
ridderordes besteld bij den knapsten goudsmid in 't heele land. En
toen ze klaar waren, stond ieder te kijken; niemand had nog ooit
zulke rijke en prachtige en groote ordes zien dragen. De eene was
een kruis van zuiver goud, bezet met diamanten; de tweede was een
driehoek van zilver, ingelegd met pareltjes en met drie parels aan
de drie hoeken, zoo groot als duiveneieren; de derde was eene ster
met twaalf punten, alle bezaaid met roode, blauwe, gele en groene
edelgesteenten. Het gouden kruis was alleen al zoo groot, dat het de
heele borst bedekte. De zilveren driehoek moest dus wel op den rug
gedragen worden, die er heelemaal door bedekt was. Voor de schitterende
ster wist de opperhofmeester geene plek meer te bedenken; die droeg hij
bij feestelijke en plechtige gelegenheden dus maar in de hand. 't Was
eene pracht, en je kon er duidelijk aan zien, hoe dankbaar de koning
wel was en hoe blij met het lieve, mooie, verstandige vrouwtje, dat
hij trouwen zou. Het duurde nu ook niet lang meer, of de koning werd
bruidegom en de prinses bruid, en samen vierden ze bruiloft en met
hen vierde het heele land feest. De klokken luidden, en de vlaggen
wapperden er lustig op los. Eerepoorten in de straten, slingers
van groen en bloemen aan de huizen--den heelen dag door muziek en
's avonds lichtjes, lichtjes overal en vuurwerk. Gejuich en gejubel,
lachen en zingen en dansen en smullen en pret maken--eene heele week
lang. Feest was het en nog eens feest bij oud en jong, bij arm en rijk,
alles ter eere van de lieve jonge koningin.

't Vroolijkst van allen waren de koning en de jonge koningin
en geen was er, die zoolang feest bleef vieren als zij met hun
beidjes.--Ja--toen er al lang geen feesten meer in het land gevierd
werden ter eere van het koningspaar, bleef het nog altijd feest in de
harten van den koning en de koningin. Dat kwam, omdat de koning zoo
heel, heel gelukkig was met zijn koninginnetje, en het koninginnetje
weer zoo gelukkig met haar koning.

Dat kwam, omdat ze elkaar met den dag liever kregen.

Wat zag het koninginnetje er toch frisch en aardig uit, vond de koning,
wat kon ze verstandig praten, wat was ze zacht en goed! De koning
moest lachen, als hij dacht aan vroeger, toen hij eens de vingers
gestoken had door een gat in zijne kous! Ja, vroeger--toen was er
dikwijls wat verkeerd gegaan in de huishouding van den koning. Maar nu:
wat kon dat koninginnetje flink op alles toekijken, en wat zorgde ze
goed voor den koning. 't Was een lust!--En 's avonds, als de koning
moe van 't regeeren was, wat kon ze hem dan prettig opfleuren met te
vertellen van alles, wat ze op dien dag al voor hem en voor armen
en zieken gedaan had. En wat kon ze stil en verstandig luisteren
als de koning met haar sprak over alles, wat hij dien dag weer voor
zijn land en voor zijn volk gedaan had.--Altijd deed de koningin,
wat de koning graag wou, en nooit dacht ze er aan, iets te doen,
dat de koning niet goed vond. Ja, ze was op 't laatst zoo knap, dat
ze precies op zijn voorhoofd lezen kon, wat hij wenschte en wat niet.--

En de jonge koningin vond op hare beurt weer, dat de koning er zoo
knap en flink uitzag. En wat had hij een verstand van regeeren. Wat
wist hij veel, wat was hij geleerd! En hoe goed was het van hem, dat
hij wel met haar praten wou over allerlei gewichtige dingen. Wat was
hij lief voor haar--nooit boos of verdrietig. Wat deed hij haar graag
plezier: in hare oogen kon hij lezen, wat ze graag en niet graag had.

't Was en bleef feest in de harten van het koningspaar een vol jaar
lang! Ja, ze waren wel heel gelukkig, want in dat heele jaar had de
koning nog geene enkele maal gedacht: "'t Is toch jammer, dat mijne
koningin geene pepernoten bakken kan." En de koningin had nog niet één
keer gezucht: "'t Spijt me toch, dat mijn koning niet op den doedelzak
spelen kan." Een heel jaar lang vergat de koning zijne pepernoten en
de koningin haar doedelzak .... Maar toen gebeurde het op een goeden,
ik meen op een kwaden dag, dat de koning èn de koningin alle twee
's morgens uit het bed stapten--met het verkeerde been. Als het nog
maar de koning alleen geweest was! Als het nog maar de koningin alleen
geweest was! Maar alle twee tegelijk--dat was erg genoeg!

Het koningspaar stapte op dien morgen met het verkeerde been uit
het bed en dus--ging alles dien heelen dag verkeerd. Dat is nog
nooit anders geweest, 's Avonds zou er een groot feest wezen in de
mooie parken en tuinen bij het paleis. Honderden gasten waren er
gevraagd. Duizenden lichtjes en gekleurde ballons zouden er tusschen
het groen hangen. Maar--het regende, het stortregende, het plasregende,
het regende, alsof het met emmers uit de lucht gegoten werd, van
den morgen tot den avond. De tuinen leken wel vijvers, de paden en
lanen in het park stonden blank. Er was geen denken aan feestvieren:
in alle haast moest de boodschap aan alle gasten gestuurd worden,
dat ze wel thuis konden blijven.--En de koningin vooral had zich nog
wel zoo verheugd op het heerlijke feest buiten!--

Dan--toen de koningin, om haar verdriet te verzetten, wat met
haar poesje was gaan spelen--had Poes haar leelijk over de hand
gekrabd. De roode streep paste slecht op de blanke handjes, waar de
jonge koningin zoo trotsch op was.--En--er was eene leelijke vlek
gekomen op het wit zijden kussen, waar de koningin juist bloemen
opschilderde.--En--onder het kappen had de kamenier de koningin bij
ongeluk met eene haarspeld in 't hoofd geprikt. Daar had de koningin
hoofdpijn van gekregen.--En--maar kom, ik wil al de ongelukken,
die er op dien ongeluksdag nog meer gebeurden, maar niet opnoemen,
't Liep alles, alles verkeerd--en ons koninginnetje, anders altijd
even goed en zacht en vroolijk, was nu verdrietig en pruilerig en
heelemaal niet in haar schik.

En hoe ging het met den koning, die ook met het verkeerde been uit het
bed gestapt was? Natuurlijk niet veel beter, 't Speet hem ook erg van
't feest, dat zoo treurig in den regen verdronken was.--En dan--de
kostbare rijksappel, je weet wel, die mooie bal, die de koningen op
een plaatje altijd op de hand dragen--viel bij ongeluk op den grond
en het prachtige kruis van goud en edele steenen brak er af!--En
dan--kwam de nieuwe kaart thuis, die de koning van het land had laten
maken. En toen hij die bekeek, waren de rivieren in plaats van blauw,
vuurrood gekleurd, en de zee oranje!--En de nieuwe laarzen knelden
zóó, dat de koning er kreupel van liep. En--en--nog eene lange rij
van andere tegenspoeden had de koning op dien naren dag. Anders was
onze koning altijd vriendelijk en welgemoed--nu was hij brommig en
boos en heelemaal niet in zijn humeur.

De koningin pruilerig en verdrietig, de koning brommig en boos:
o wee, o wee!--Toen gebeurde er, wat er nog nooit gebeurd was,
zoolang ze met elkaar in hetzelfde paleis woonden: de koning en de
koningin _kibbelden_! Waarover, ja, dat wisten ze den volgenden dag
zelf eigenlijk niet meer. 't Was om eene kleinigheid, 'k geloof om
een boek, dat de koningin op eene andere plaats gelegd had en waar
de koning toen naar moest zoeken. Nu, 't komt er ook niet op aan,
_waarom_ ze kibbelden--ze _kibbelden_, en dat wou ik eigenlijk maar
vertellen. De koning was onvriendelijk en zei booze woorden tegen de
koningin. De koningin gaf kribbige antwoorden. Daar werd de koning
nog weer boozer om, en hoe boozer de koning werd, hoe scheller en
bitser de stem van de koningin klonk. Over het boek was 't, geloof
ik, begonnen; maar het eene woord haalde het andere uit. Dit vond de
koning niet goed, en dat had de koningin toen en toen verkeerd gedaan,
en zoo of zoo wou hij het niet langer hebben. Daar zei de koningin
toen weer op: de koning moest zich vooral niet verbeelden, dat er
nooit iets op hem te zeggen viel.--'t Ging al harder en harder tegen
elkaar. Ieder wou het laatste woord hebben, geen van beiden was zoo
verstandig, om op te houden met kibbelen.

En eindelijk, toen de koningin niets anders meer wist te zeggen,
trok ze de schouders op en zei met een spottend gezicht en een'
lach, die heelemaal niet lief of goed klonk: "Me dunkt, heer koning,
je moest je nu eindelijk eens stil houden en niet langer overal wat
op aan te merken hebben: _je kunt niet eens op den doedelzak spelen!_"

Maar pas waren die leelijke woorden haar uit den mond gevallen, of
de koning riep driftig: "Ja wel, ik zal me stil houden voor eene,
_die niet eens pepernoten kan bakken!_"

Daar was het er uit, waar ze nooit, nooit meer over hadden moeten
praten. De koningin schrikte, toen ze 't gezegd had en de koning
schrikte ook van zijne eigen woorden. En van puren schrik hielden
ze zich op eens allebeî muisjesstil. De koning keerde zich om en
ging dadelijk naar zijne kamer. De koningin sloop de deur uit, ook
regelrecht naar hare kamer. Daar viel ze neer in een hoekje van de
canapé en begon bitter te schreien.

"Och, och," zuchtte ze, "wat ben ik toch dom, dom, dom geweest. Hoe
kreeg ik het in mijn hoofd, over dien akeligen doedelzak te praten! Als
ik maar even nagedacht had, dan wist ik toch wel, dat de koning daar
niet van hooren wou. Ik kon toch begrijpen, dat ik er hem verdriet
mee deed. Wat kan me nu eigenlijk nog die doedelzak schelen: mijn
beste man is er even lief en goed om, en ik heb er hem even lief om,
of hij op dat ding speelt of niet. O, o, hoe kwam ik er toch bij, zoo
iets te zeggen! Nu wordt hij misschien nooit, nooit weer vriendelijk
tegen mij, hij vergeeft het me niet, ik weet het zeker."

Toen barstte ons arm koninginnetje weer in tranen uit, ze voelde
zich zoo ongelukkig! En de koning liep heen en weer, op en neer
in zijne kamer en dacht: "Wat ben ik begonnen! Waarom noemde ik
toch die onnoozele pepernoten! Die heele pepernoten, wat geef ik er
eigenlijk om. Mijn vrouwtje is er niets minder lief en mooi en goed
en verstandig om, of ze die dingen bakken kan of niet, en ik houd er
niets minder om van haar.--Nu heb ik mijn koninginnetje verdrietig
en boos gemaakt--ze zal 't zoo gauw niet weer vergeten, wat ik gezegd
heb. Wat ben ik begonnen!"

De koning ging met het hoofd in de hand op een' stoel zitten en
keek bedrukt voor zich neer. Maar langzamerhand fleurde zijn gezicht
weer op, hij sprong van zijn' stoel, en op eens lachte hij en riep:
"Eigenlijk is 't maar een geluk, dat mijn vrouwtje geene pepernoten
bakken kan. Want wat in de wereld zou ik anders hebben moeten
antwoorden, toen ze mij verweet, dat ik niet op den doedelzak kon
spelen!--Maar met dat al wou ik, dat die kibbelpartij nooit gekomen
was. Ik kan het niet verdragen, dat mijn lief vrouwtje boos op me
is. Zóó houd ik het niet uit. Waar zou ze zijn, ik moet dadelijk naar
haar toe, om alles weer goed te maken."

Zóó in zichzelf denkende en pratende liep de koning de deur uit, de
lange gang in, waar heel veel kamers van het paleis op uitkwamen.--Maar
daar was het pikdonker: alles moest immers verkeerd gaan op dien
ongeluksdag, en zoo had de kamerdienaar natuurlijk vergeten op tijd de
lampen aan te steken. De koning tastte met de handen vooruit, om zich
niet te stooten en schoof zóó voorzichtig langs den muur verder. Daar
tastte hij met zijne handen in eens aan iets heel zachts en warms--'t
was een gezicht, hoor, een gezicht van een, die ook voorzichtig langs
den muur schoof, om zich niet te stooten.

"Wie is daar?" vroeg de koning. "Ik ben het," zei een zacht,
bedroefd stemmetje. "Wien zoek je, vrouwtje?" vroeg de koning, want
de zachte, warme wang en de lieve, bedroefde stem waren allebeî van
het koninginnetje. "Ik zoek jou, beste man, ik heb zoo'n spijt, ik wou
je vergiffenis vragen, omdat ik dat leelijke tegen je gezegd heb van
...."--Maar de koning liet haar niet uitpraten. In het donker op de
gang sloeg hij zijne armen om zijn vrouwtje heen en kuste haar en zei:
"Je behoeft me geene vergeving te vragen," en zijne stem beefde wat,
"ik heb ook schuld, veel meer dan mijn koninginnetje. 't Is nu alles
vergeven en vergeten. En weet je," fluisterde de koning verder, van
nu af aan zullen er twee woorden zijn, die in het heele land nooit
weer mogen worden uitgesproken. Wie het doet, zal zwaar gestraft
worden. Die woorden zijn: _doedelzak_ en--"

"En _pepernoten_," riep de koningin lachend, maar terwijl ze lachte,
vielen er toch nog een paar tranen langs hare wangen. Die kuste de
koning weg, en toen was alles weer blijdschap en geluk. En dat bleef
zoo altijd, altijd, zoo lang de koning en de koningin leefden.




OP DE HORENS GENOMEN.


Dat kinderen in hunne domheid wel eens kwaad doen, weet jullie allemaal
wel. Maar dat er eens eene groote tooverfee geweest is, die kwaad
gedaan had en die door al de andere tooverfeeën gestraft moest worden,
vind je dat niet raar? 't Is toch zoo, hoor! Ik heb het zelf in een
boek van eene tooverfee gelezen. En nu wil jullie zeker ook wel graag
weten, hoe die ondeugende tooverfee gestraft werd? Nu dan: met niets
meer en niets minder dan dat ze veranderd werd in--eene koe. Gelukkig
niet voor altijd, maar 't was toch heel moeilijk, om weer eene fee te
worden; want wat moest de koe eerst doen? Ze moest van een ondeugenden
jongen een goeden jongen maken. Ja, en nog wat! Die ondeugende jongen,
die goed geworden was, moest de koe zóó lief krijgen, dat hij haar
van pure liefde een' kus gaf midden op den snuit. Daar dan, als dat
niet moeilijk was, weet ik het niet. Niet vóór dat de jongen den kus
gaf, kon de koe weer eene fee worden. Of de koe nu knap genoeg was,
om dat gedaan te krijgen, jullie zult het hooren.

Nu, de fee was dan eene koe en eene treurige koe ook nog wel. Ze
was zoo mager als een houtje. En was ze nu nog maar de koe van een
rijken boer geweest, dan had ze tenminste eene malsche weide gehad,
waarin ze zich vet grazen kon, maar niets er van, hoor! De tooverfeeën
hadden haar bij een armen arbeider gebracht, die niet eens eene weide
had. Die arbeider woonde op een klein dorpje, en daar lag vóór de
huizen en tusschen de huizen aan den weg wel eens een stukje grond met
gras begroeid. Daar mocht de koe van eten. Dan melkte de arbeider de
koe wel vier keer op een' dag en andere koeien worden toch maar twee
keer gemolken. Daar werd de koe ook niet vetter van. Dus onze koe had
het alles behalve goed, en je kunt begrijpen, hoe ze haar best wou
doen, om toch maar weer eene fee te worden. Wist ze nu maar eerst een
ondeugenden jongen! Maar die was zoo gemakkelijk nog niet te vinden. Op
het dorp waren wel kwâjongens, die om eene boerin te plagen eens een'
emmer met water omgooiden, of een enkelen keer deurtje belden, maar
dat waren geen echte ondeugende jongens. Dat begreep de koe wel. Dus
had ze nog altijd vergeefs gezocht. Maar--ze behoefde niet lang meer
te zoeken. Pas maar eens op.

Aan het eind van het dorp stond een mooi groot huis, dat alleen des
zomers bewoond werd door een rijken heer, die maar één kind, een'
jongen had. Die jongen was een jongen, zooals er niet veel zijn,
en dat is maar gelukkig ook.

Vooreerst: leeren, dat wou ons heertje niet. Hij vond het leeren
vervelend, en Papa was toch rijk: hij behoefde later geen geld te
verdienen. Verbeeldt je, alsof rijke menschen nooit arm kunnen worden!

Dan, en dat was nog erger, vond hij alle menschen minder dan zich
zelf. Tegen de bedienden van zijn' vader sprak hij, alsof ze weinig
meer dan dieren waren. Voor ieder, die niet mooi gekleed was, trok hij
den neus op. Voor niemand deed hij iets, niemand had hij lief--ja,
't is haast zonde om het te zeggen, maar 't was, of hij zijn eigen
ouders niet eens lief had. Hoeveel plezier zijne ouders hem ook
aandeden, nooit zette hij een dankbaar en tevreden gezicht. 't Was,
of het maar van zelf sprak, dat zijn vader en moeder zoo goed voor
hem waren. Nooit was het eten naar zijn' zin, en dan stond hij altijd
dadelijk met een pruilend gezicht klaar. Ieder snauwde hij af en op
alles, wat hem gezegd werd, had hij een brutaal woord weerom. Zóó was
het heertje, dat Gustaaf heette, een naam, die veel te mooi was voor
zoo'n naren jongen.

Nu, die Gustaaf kwam op een goeien dag tegen den zomer met zijne
ouders in een mooi rijtuig regelrecht op het heerenhuis afrijden, en
denzelfden dag was het huis weer bewoond en vertelden al de menschen
op het dorp elkaar, dat de rijke mijnheer en mevrouw met hun onaardig
zoontje weer overgekomen waren. Een onaardig zoontje! daar had onze
koe wel ooren voor. Nu--ze behoefde niet lang geduld te hebben. Den
eersten den besten dag stapte Gustaaf met een' knecht een eind achter
zich het dorp door. Hij wou dadelijk de arme dorpskinderen eens toonen,
hoeveel mooier en voornamer hij was, dan zij. Onder het loopen bekeek
hij vol trots zijn mooi fluweelen pak, en gedurig schudde hij zijn
hoofd, zoodat de haneveeren, die op zijn kastoren hoed zaten, duchtig
wapperden. Soms zette hij de hand tusschen de gouden ceintuur, die
om zijn fluweelen kiel zat, en dan trok hij zijn gouden horloge uit
of rammelde met den gouden ketting. Aan dien gouden ketting hingen
wel tien aardige dingen, allemaal van goud, en van één zoo'n gouden
dingetje had een arme man wel een' zak aardappelen kunnen koopen. Zóó
rijk was Gustaaf--ik meen Gustaafs vader. De jonge heer had ook nog
een wandelstokje met gouden knop in zijne hand, en daar sloeg hij
gedurig mee tegen zijne mooie laarzen. Dat had hij groote heeren ook
wel zien doen.

Je kunt denken, wat oogen de arme dorpskinderen opzett'en. 't Was juist
Zaterdagmiddag, en zoo wat alle kinderen speelden op den weg. De koe
liep rustig op zij van den weg te grazen en keek met hare groote oogen
naar Gustaaf, alsof ze zeggen wou: "Nu moet ik eens goed oppassen,
of dat heertje niet voor mij geschikt is."

Daar kwam op eens een kleine dikke jongen op Gustaaf toeloopen, greep
met zijne handjes naar al de mooie dingen aan den horlogeketting en
bedelde: "Hè, laat mij eens zien! wat mooi!" Maar pas had het kind een'
vinger uitgestoken, of Gustaaf sloeg hem met zijn mooien wandelstok op
de handjes en riep: "Brutale jongen, dat zal je leeren ...." Verder
kwam hij niet. Op eens vloog de koe midden op den weg, bukte haren
kop en voordat Gustaaf wist, wat er met hem gebeurde, was hij op de
horens genomen. Hij had nog net den tijd om zich aan de breede horens
vast te grijpen, maar zijn hoed met de mooie veeren en de stok met
den gouden knop vlogen op den grond. Voor dat iemand er iets aan kon
doen, was de koe als een dolle weggehold en stonden de knecht en de
kinderen met open mond haar na te kijken. Toen de knecht een beetje
van den schrik bekomen was, rende hij achter de koe aan, maar hij
moest het gauw opgeven: zoo'n hollend dier kon hij toch niet inhalen.

Toen de koe ver buiten het dorp was, dacht ze: nu moet ik mij eens
goed bedenken, wat ik zal doen, om den naren, ondeugenden jongen beter
te maken. En ze begon wat bedaarder te loopen. Het beste zal zijn hem
eerst eens te leeren, hoe heerlijk het is een' vader en eene moeder
te hebben. Als hij zijn vader en moeder mist, zal het eerst al erg
genoeg voor hem zijn. Daarom zal ik hem nog maar in een mooi huis
laten wonen en mooie kleeren laten dragen. Waarom zou ik hem ook
in eens alles afnemen! Ik wil hem immers niet uit moedwil plagen,
ik wil hem beter maken. Kom, ik weet al een huis, waar hij het goed
zal hebben, zoo goed als hij het in een vreemd huis hebben kan.

En weer zette de koe het op een loopen, uren en uren ver. 't Was
al bijna avond, toen ze stil hield voor een mooi kasteel, bijna nog
mooier dan dat van Gustaafs vader. Voorzichtig legde ze Gustaaf neer
op een groot grasveld in den tuin en toen maakte ze één, twee, drie,
dat ze weer weg kwam.

Juist gingen de heer en de vrouw van het kasteel nog eens den tuin door
wandelen met hun jongetje, dat bijna even oud was als Gustaaf. Daar op
eens zagen ze den kleinen jongen op het gras liggen. Wel verbazend! hoe
kwam dat kind daar? De mevrouw van het kasteel viel dadelijk op de
knieën bij Gustaaf neer. "Arm ventje," zei ze, "hij slaapt!"--"'t
Lijkt wel een jongetje van rijke menschen," zei de heer, "maar 't is,
of hij uit een geheel ander land is, zie, hij is anders gekleed dan
de kinderen hier."

"O, kijk, kijk! hij doet de oogen open!" riep de kleine jongen.

En wezenlijk, nu voor 't eerst opende Gustaaf de oogen. Van schrik had
hij al dien tijd lang als in een benauwden droom gelegen. Hij wist
niet, wat er met hem gebeurd was en waar hij was. Hij was heelemaal
in de war en dacht, dat hij nog pas door de koe op de horens was
genomen. "Waar is mijn hoed? waar is mijn stok?" riep hij. "'t Is waar
ook," zei de mevrouw, "de arme jongen heeft niets op zijn hoofd. Kom,
Dolf, haal eens gauw je oude pet voor hem."

Nu moest Gustaaf aan 't vertellen. Waar kwam hij vandaan? Hoe was zijn
naam? Hoe kwam hij daar toch? De eene vraag volgde op de andere. Toen
Gustaaf den naam van zijn' vader noemde, schudd'en de mijnheer en
mevrouw met het hoofd. Dien naam hadden ze nog nooit gehoord. Geen
wonder ook: de koe had hem zoo schrikkelijk ver van huis gebracht. In
welk dorp stond dan het kasteel van zijne ouders? Neen, den naam
van het dorpje kenden Mijnheer en Mevrouw ook niet. Waar lag het
ergens? Ja, dat wist Gustaaf niet. Natuurlijk had Meester op school
het hem wel verteld, maar Gustaaf vond leeren immers vervelend, dus
wist hij er niets van.--Maar hoe kwam hij daar toch? Eene koe had
hem op de horens genomen en daar neergelegd. "Wat zijn dat nu voor
praatjes?" zei Mijnheer; en Gustaaf vond het zoo naar, dat zelfs Dolf
ongeloovig lachte bij zijn verhaal van de koe. "Nu," zei de mevrouw,
"'t kan dan ook niet schelen, waar hij vandaan gekomen is en hoe
hij hier is gekomen, we zullen hem hier vooreerst maar houden. Hij
zal een aardig speelkameraadje voor onzen Dolf zijn. Die is toch zoo
dikwijls alleen."

"Ik weet niet, wat ik van zijn verhaal denken moet," zei Dolfs vader,
"maar als het jullie plezier doet, houd het kind dan hier."--"Och,
ja, Pa!" riep Dolf. "Dan kunnen we heerlijk samen spelen. Kom maar,
Gustaaf!"--"Neen, mijn jongen," zei de moeder, "'t is nu te laat,
en Gustaaf lijkt zoo moe; we zullen maar beginnen met hem eerst eens
in bed te brengen. Neem Gustaaf mee en breng hem naar Sophie. Zeg,
dat hij maar op het zolderkamertje moet slapen."

Nu, Sophie, Dolfs oude kindermeid, keek alles behalve vriendelijk,
toen haar daar zoo'n vreemde jongen gebracht werd. "Mijnheer en Mevrouw
weten ook toch niet, wat ze verzinnen zullen," bromde ze. "'t Is of
ik nog geen werk genoeg heb! Nu nog zoo'n jongen te verzorgen, die
hier niet eens behoort. Wie weet, wat voor een bedelaarsjongen het
is!"--"Een bedelaarsjongen!" en dat te zeggen van ons fijn heertje
Gustaaf! Wat werd Gustaaf boos! "Och! hou' je stil! je weet niet,
van wien je spreekt!" riep hij. "Wel zeker!" riep de kindermeid,
"ik zou mij stil houden voor zoo'n jongen! Kom aan, ga nu maar gauw
onder de dekens, en wees dankbaar, dat je een bed krijgt, om in
te slapen. En nu in 't vervolg beleefd, hoor, of het zal je slecht
bekomen." Met draaide ze het licht uit, stapte naar de deur, en een
oogenblik later hoorde Gustaaf den sleutel buiten in 't slot omdraaien.

Nu was hij alleen. In de duisternis tastte hij naar zijn bed en daar
lag hij nu, het rijke heertje, moederziel alleen, opgesloten op een
zolderkamertje! Hoe verschrikkelijk moe hij ook was, hij kon maar
niet in slaap komen. Zijn geheele lichaam deed hem pijn van dien
langen rit op de hollende koe. Dus had hij tijd om nog eens over
alles te denken. O, wat voelde hij zich toch vernederd, het verwende
jongetje, zóó op een zolderkamertje weggestopt te worden en zoo
behandeld te worden door eene dienstmeid. Hij, die altijd den baas
gespeeld had over de dienstboden van zijn' vader. En die mijnheer en
mevrouw! Waarom lieten ze hem niet bij Dolf in de kamer slapen? Was
hij minder dan Dolf? Zóó dacht Gustaaf, en hij vergat daarbij, dat
hij zonder de goedheid van die mijnheer en mevrouw dien nacht buiten
op een grasveld had moeten slapen.

Den volgenden morgen was Dolf al vroeg op. Hij verlangde zoo zijn nieuw
speelkameraadje te leeren kennen. De kindermeid moest dadelijk Gustaaf
roepen en vragen, of hij met Dolf wou gaan wandelen. Maar--vroeg
opstaan was Gustaaf niet gewend. Toen de kindermeid de boodschap
bracht, bromde hij: "Laat Dolf maar op zijn eentje gaan wandelen,
ik heb nog geen' zin om op te staan."--"Zóó," zei de kindermeid,
"zoo, baasje, dacht jij, dat jij je eten en drinken hier voor niets
kreeg? Je mag blij toe wezen, dat je niets moeilijkers hebt te doen,
dan onzen Dolf gezelschap houden. Kom aan, geene praatjes, je moest
het ook eens wagen, Dolf te laten wachten." Met zette ze Gustaaf met
zijne bloote voeten op den vloer. Zoo leerde Gustaaf vroeg op te staan,
ook als men er geen' lust in heeft.

Hoe boos ons heertje was, dat hij zijn eigen zin niet kon volgen,
kan ik niet zeggen. Met een pruilend gezicht ging hij naar Dolf. Maar
Dolf was zoo vriendelijk en aardig, en het was in den vroegen morgen
zoo frisch en vroolijk buiten, dat Gustaaf zijne boosheid vergat en
dacht: hè, wat is het 's morgens vroeg toch mooi buiten. Dat heb ik
nooit geweten. Neen, dat had hij ook nooit geweten; want thuis stond
hij altijd zoo laat op, als hij maar wilde.

Na 't ontbijt liet Dolf hem al zijn speelgoed zien, en Gustaaf mocht
met alles spelen. Ook gaf de goedhartige Dolf hem een mooien tol, dien
hij houden mocht en de zweep, die hij pas op zijn' verjaardag gekregen
had. 't Leek dus wel, of ze wezenlijk vrienden zouden worden. Maar
.... op eens zei Dolf: "O, Gustaaf wat heb jij een mooien riem met eene
gele gesp! Hè mag ik dien hebben en dan jij mijn leeren riem?"--"Dat
kun je begrijpen!" riep Gustaaf. Nu stond de kindermeid dicht bij
hen. Die riep: "Foei! Gustaaf! Dolf doet je zooveel plezier, hij
geeft je van zijn speelgoed, en je bent zijn logeetje. Geef den riem
toch!"--"Neen!" schreeuwde Gustaaf. Nu werd de kindermeid zoo boos:
"Ondankbare jongen!" riep ze. "Hier, je zult den riem geven." En met
geweld nam ze Gustaaf den riem af en gaf dien aan Dolf.

Dolf liep er vlug mee achter in den tuin en Gustaaf hem na. Vóór
dat de kindermeid er iets aan kon doen, had Gustaaf Dolf den
riem weer afgenomen en hem er een paar flinke slagen mee gegeven
ook. "Ziezoo!" riep hij, "ik zal je leeren den baas te spelen over mijn
goed!" en hij lachte van trots, dat hij de sterkste geweest was. Maar
och, hé, dat lachen duurde niet lang. Op eens zag hij daar de koe op
zich af komen en was hij weer op de horens genomen en holde de koe weer
met hem voort, zoo vlug, dat het hem groen en geel voor de oogen werd.

Neen, dacht de koe, neen, daar mag hij niet wezen. 'k Had hem zoo graag
bij die hartelijke menschen in dat mooie kasteel gelaten, als hij
maar begrepen had, hoe goed ze voor hem waren. Maar, neen, hij doet
maar, of het alles zijn eigen is, nergens is hij dankbaar voor, en
niets heeft hij voor een ander over. Hij moet maar eerst eens leeren,
wat voor anderen te doen en de minste te wezen. Hij moet maar eens
"heertje" af zijn.

Zoo denkende en dravende kwam de koe voorbij het huis van een' koopman,
waar de stoep vol pakken en balen lag. En op zoo'n paar balen legde
ze Gustaaf neer. Daar kwam de koopman buiten. "Wil je wel eens gauw
van mijne balen af, kleine deugniet!" riep hij. Maar Gustaaf, die
door het draven van de koe weer heelemaal van de wijs gekomen was,
verroerde zich niet. Natuurlijk dacht de koopman toen, dat hij met
een brutalen jongen te doen had, en hij greep Gustaaf met een fermen
kneep bij 't oor. Verschrikt vloog de arme jongen op. "Och, Mijnheer,
doe mij geen kwaad!" riep hij met gevouwen handen. "Ik ben niet op Uwe
balen gaan liggen, de koe heeft mij hier neergegooid."--"Die koe?" riep
de koopman. Toen kwam Gustaaf natuurlijk weer met zijn verhaal van
de koe, die hem op de horens genomen had. Maar hij vertelde alles met
eene erg verlegen stem, omdat hij al bang was, dat de koopman hem ook
niet gelooven zou, evenmin als de vader van Adolf. En welke gebreken
Gustaaf ook had, hij sprak altijd de waarheid, en hij vond het dus
verschrikkelijk, dat iemand hem voor een' leugenaar hield. Maar--het
hielp niet; ook dat verdriet moest hij hebben. "Wat praatjes wil je
me nu op de mouw spelden?" riep de koopman. "Eene koe heeft je hier
gebracht? En je hebt hier geen huis--je ouders wonen ver weg, en je
kunt het huis niet weer vinden? Nu, kom aan, je bent er nu eenmaal,
en ik wil je wel houden. 'k Heb net een' loopjongen noodig. Ga maar
mee in huis; we zullen eens zien, wat Moeder de vrouw er van zegt."

Nu, Moeder de vrouw zette eerst een zuur gezicht. Ze had niet veel lust
zoo'n vreemden jongen in huis te nemen; maar toen de koopman zei, dat
ze dezen jongen ook geen geld behoefden te geven, zooals een gewonen
loopjongen, stemde ze toe. "Zie je," zei de koopman, "hij lijkt nog
al een heertje. Hij kan mooi onzen Willem naar school brengen ook,
dat staat veel voornamer dan dat er zoo'n arme jongen met hem gaat."

Toen werd Gustaaf nog eens rondom bekeken. "Kijk eens," zei de vrouw,
"wat heeft hij mooie dingen aan zijn' horlogeketting hangen. En een
echt zilveren horloge heeft hij ook! Hoe komt zoo'n kleine aap er
aan! Kom, dat zullen we maar in de linnenkast bergen. Een loopjongen
behoeft niet zoo te pronken. We zullen onzen Willem er des Zondags
mooi mee maken."

Wat gaf het Gustaaf, of hij stampvoette en deed, toen men hem al zijne
fraaiigheden afnam. De groote hand van den dikken koopman pakte hem
bij den arm en: "Kom, kom, niet lastig wezen, hoor!" klonk hem in 't
oor. "Je hebt hier niets te koop, en je mag blij toe wezen, dat wij
je eten en drinken willen geven voor niets. En nu aan 't werk." Toen
werd Gustaaf een bezem in de hand gestopt en moest hij het geheele
huis vegen. O, wat voelde Gustaaf zich vernederd! Hij, het voorname
zoontje van zoo'n rijken heer met een' veger aan 't werk! Wat voor een
leven stond hem nu te wachten! Gelukkig was de koopman niet zoo boos,
als hij leek. Toen Gustaaf het huis geveegd had, pakte hij hem bij
't oor, maar nu was het niet, om hem pijn te doen. "Kom aan, kleine
man," zei hij, "zet maar niet zoo'n zuur gezicht. Ik ben ook als
loopjongen begonnen, en nu ben ik een flink koopman. Werk maar goed,
misschien zul je 't dan ook nog wel eens zoo ver brengen."

Och, het werken was nog het ergste niet. Langzamerhand begon Gustaaf
aan geregelde bezigheid te gewennen. Hij dacht er niet meer aan, lang
in bed te blijven liggen: het werk wachtte hem, hij had geene rust meer
in zijn bed. Maar--dat hij als knecht behandeld werd, dat was erger;
hij, die vroeger over zooveel dienstboden te bevelen had. En was de
vrouw van 't huis maar zoo lief en goed geweest tegen de dienstboden
als zijne eigen moeder. Maar neen, 't was maar: "haal mij dit!" en
"breng mij dat!" en de kleur sloeg Gustaaf uit, als hij er aan dacht,
dat hij zelf vroeger ook op zoo'n toon tegen de dienstboden gesproken
had. Nu kon hij 't ondervinden, hoe naar het was zoo ruw toegesproken
te worden. Nooit, nooit gaf de vrouw hem een vriendelijk woord,
nooit deed ze iets aardigs voor hem.

Eens op een' dag gaf ze Gustaaf een' appel, die begon te rotten. Dat
was de eerste keer, dat Gustaaf eene lekkernij kreeg. En hij was
er dankbaar voor. Ja, dat niemand hem eenige liefde bewees--dat was
het ergste. O, als hij 's avonds alleen op zijn zolderkamertje kwam,
dan schreide hij zich in slaap van verlangen naar de liefde van zijne
ouders. Dan dacht hij aan de kussen van zijne lieve moeder, die hem
vroeger onverschillig waren. Dan dacht hij aan de vriendelijke stem
van zijn' vader, waar hij vroeger niet naar luisterde.

Heel naar vond Gustaaf het ook, dat hij het knechtje moest wezen
van Willem, die maar een jaar ouder was dan hij. Willem, die ook
al geen aardige jongen was, wilde, dat Gustaaf altijd zijne boeken
naar school zou dragen. Was Willem nu nog maar vriendelijk tegen hem
geweest; maar neen, nooit bemoeide hij zich met Gustaaf. Gustaaf mocht
niet eens naast hem loopen, maar moest altijd drie passen achter hem
blijven. "Och," zuchtte Gustaaf, "zoo liet ik vroeger mijn grooten
bediende ook wel loopen. Wat zal die dat verschrikkelijk gevonden
hebben! Willem is al haast net als ik; nu kan ik eens zien, hoe
'n nare jongen ik was."

Heel vervelend was ook, dat Willem altijd vroeg naar school ging om
met de jongens te spelen. Daar mocht Gustaaf dan bij staan kijken. O,
wat viel hem die tijd lang; want Willem wilde altijd, dat hij op
de boeken paste, tot de school begon. Eindelijk kwam Gustaaf op de
gedachte, maar eens in Willems boeken te gaan lezen. Hij kreeg daar
wezenlijk hoe langer hoe meer plezier in en leerde zoo meer, dan hij
vroeger ooit gedaan had. Hij had nooit begrepen, dat leeren plezierig
kon wezen, omdat hij 't nooit recht geprobeerd had.

Zoo gingen er wel drie maanden voorbij. In dien tijd was Gustaaf
werkelijk een veel aardiger jongen geworden, maar--hij moest nog
veel beter worden, dat was zeker. Zijn groote gebrek was, dat hij nog
te veel van zich zelf hield. Nooit dacht hij: "Och, ik heb het toch
wel goed, en er zijn zooveel boodschapsjongens, die het niet beter
hebben!" Neen, hij had altijd erg medelijden met zich zelf en vond
zich zelf veel beter dan zulke boodschapsjongens en veel te goed om
een ander te dienen. Zijn pa was immers een rijke mijnheer, en hij
verbeeldde zich, dat hij daar beter om was, dan wanneer zijn vader
een arme man was geweest, zooals de vaders van die andere loopjongens.

Eens op een' dag was hij weer vreeslijk uit zijn humeur, omdat hij een
bijzonder groot pak boeken voor Willem te dragen had. O, dacht hij,
altijd knecht te wezen! Ik wou, dat ik toch eens iets doen mocht,
waar ik lust in had, ik wou, dat ik mijn eigen baas was. Al brommende
liep hij het speelplein af en een eind den weg op, die buiten de
stad liep. Hè, wat was het daar heerlijk frisch! 't Was ook zoo'n
kostelijke herfstmorgen. En och, wat was het lang geleden, dat hij de
frissche buitenlucht ingeademd had. Toen hij een eind gewandeld had,
wie zag hij daar op eens langs den weg loopen te grazen? De koe, die
hij maar al te goed kende! Zijne eerste gedachte was te vluchten;
maar och, wat kon 't hem ook schelen, of de koe hem weer meenam en
wegvoerde van dien naren Willem en zijne ouders! Hij stapte daarom
regelrecht op de koe af en zei: "Hier ben ik! als je lust hebt, mij
weer weg te brengen, mij goed. Zoo mooi is het leventje, dat ik nu
heb, niet." De koe schudde den kop. "Nooit tevreden!" zei zij. "Als
ik je ergens anders breng, zal je 't eerder minder dan beter hebben,
mijn jongen."--"Dat kan me niet schelen!" riep Gustaaf. "Alles liever
dan de knecht te wezen van dien naren Willem." 't Was of Gustaaf op
eens niet meer bang voor de koe was. Hij greep de horens en wipte op
haren rug. "Nu toe maar," zei hij. En de koe liep met kleine stappen
verder. "Je loopt niet vlug," zei Gustaaf; want gedurig bukte de koe
zich om een paar grassprietjes af te trekken.

"Neen," zei de koe. "Ik heb geen' haast. De plaats, waar ik je brengen
wil, is niet ver van hier."

"Ik heb van morgen nog niets gegeten," zei Gustaaf. "'k Heb
honger." "Daar is mijne melk goed voor," zei de koe. "Hè, ja!" en in
een' wip was Gustaaf weer op den grond en zoo goed en kwaad als het
ging, melkte hij de koe en liet de melk in zijn' mond loopen. Lekkere
versche melk, die had hij in langen tijd niet geproefd.

Toen hij genoeg gedronken had, ging de reis weer verder. Gustaaf vond
het niet naar meer met de koe te reizen. "Och, als ze mij nu eens
weer naar mijne ouders bracht," dacht hij, en een traan rolde hem
over de wangen. Nu voelde Gustaaf toch, hoe lief hij zijne ouders had.

't Was donker, toen de koe eindelijk staan bleef. "Ziezoo, we zijn
er," zei ze. De schrik sloeg Gustaaf om 't hart. Bij 't licht van de
sterren zag hij eene vervallen hut. Aan de eene zijde van de lage deur
was een mesthoop en aan de andere een klein plekje bouwgrond met eene
oude scheeve schutting er om heen. Nergens in de buurt verder een huis:
eenzaam en stil lag het hutje daar. "We zijn er," zei de koe nog eens,
toen Gustaaf stom van schrik bleef zitten. "Hier?" riep Gustaaf,
"dat kun je niet meenen, 't is _te_ leelijk!"

"Stap af, zeg ik je," antwoordde de koe, "en ga binnen. Ik blijf
bij je."--"Ik blijf bij je," dat was wel een troost; maar de
gedachte in zoo'n ellendig huisje te moeten wonen, vond Gustaaf zoo
verschrikkelijk, dat hij bleef zitten en zich krampachtig aan de horens
vasthield. Het hielp niet: onverwacht deed de koe een' zijsprong,
en daar lag Gustaaf lang uit op den grond. Zijn hoofd bonsde tegen
de deur. Op dat lawaai kwam er een hevig geblaf, en een groote hond
vloog de deur uit. Gustaaf maakte wel, dat hij overeind kwam. Eene
leelijke boerenvrouw suste den hond en riep: "Wat is dat hier toch,
wat moet jij hier zoo laat op den avond, jongen? Je doet me schrikken."

"Och," zei Gustaaf, "och, goede vrouw, mag ik bij u binnenkomen?"

"Maak, dat je wegkomt; bedelaar," riep de vrouw. "Wat meen je, dat
mijn huis eene herberg is? Kom eens hier, Jan, en zie eens, wat mooi
heertje daar vraagt, om bij ons te slapen."

Gustaaf had een paar stappen achteruit gedaan en was tegen de koe
aan gaan staan, want de hond blafte nog maar al door, en deed alsof
hij hem wou bijten.

"Je _moet_ hier blijven," fluisterde de koe.

Nu kwam de boer buiten met eene lantaarn, 't Was een groote dikke man,
met booze oogen en een streng gezicht.

"Ik neem geen bedelaars in huis," zei hij. "Maak, dat je wegkomt,
jij met je schrale koe, of je krijgt het met mij te doen."

"Je _moet_ hier blijven," zei de koe zonder zich aan de dreigementen
van den boer te storen.

"Heb medelijden, beste Mijnheer," .... smeekte Gustaaf. Voordat hij
meer kon zeggen, kwam er een kleine jongen van zijn' leeftijd, maar
veel grooter en forscher, naar buiten en pakte hem bij de hand. "Ik
wil hem hier houden," riep hij, "hij is een vriendje voor mij, hij zal
bij ons wonen." Jan en zijne vrouw keken elkaar lachend aan en--"nu,
omdat onze kleine Jakob het wil, toe dan maar, blijf maar hier," zei
de boer. Jakob trok Gustaaf mee naar binnen, en de deur ging achter
hen dicht. De koe zocht uit zich zelve een plaatsje in den kleinen
stal bij het huis, waar een klein mager paard aan het laatste restje
hooi stond te trekken.

Nu begon er weer een nieuw leven voor Gustaaf, en een leven, niet
minder moeilijk dan bij den koopman; maar Gustaaf kon er zich beter
in schikken.

Wel nam de boerin hem den volgenden morgen zijn fluweelen pakje af,
het laatste wat er van zijn vroegeren rijkdom was overgebleven,
maar dat deed ze alleen, omdat ze vond, dat in zoo'n eenvoudig
hutje zulke mooie kleeren niet pasten. Ze borstelde het pakje af,
vouwde het netjes op, en borg het in de kast. "Als je weer weggaat,
kun je het terugkrijgen," zei ze. Ze gaf Gustaaf nu een grof hemd
van ongebleekt katoen, een pilot broek, een blauw boezeroen en een
paar klompen--alles gezocht uit het beste goed van Jakob. Maar dat
ze hem die kleeren lieten dragen, was volstrekt niet, om hem te laten
voelen, dat hij niets meer dan Jakob mocht lijken. Och, neen, ze waren
allen aan die eenvoudige kleeren gewend; ze pasten bij het huisje,
en daarom moest Gustaaf ze ook dragen. De vader en moeder van Jakob
waren brave menschen, streng voor een ander, maar ook streng voor
zich zelf. Zelf waren ze met weinig tevreden, en een ander moest dat
ook zijn, dachten ze.

Och, wat voelde Gustaaf zich eerst verlegen in die ongewone
kleeren. Zijn fijn, zijn teer lichaampje zwom in het wijde pak van
den dikken Jakob. Zijne bloote voeten konden haast niet in de groote
klompen blijven; maar de boerin deed een handvol frisch stroo er in,
en toen pasten ze hem beter en was hij al gauw gewend er in te loopen.

Minder goed ging het den eersten keer met den maaltijd. Altijd
roggebrood met aardappelen! Bij den eersten hap kon Gustaaf haast niet
laten den neus een beetje op te trekken. 't Was maar gelukkig, dat hij
den vorigen dag niets dan wat melk had gehad, en dus nu erg hongerig
was. Na eenige dagen ging het hem met het eten, als met de klompen:
hij raakte er aan gewoon. En hij zag ook, dat de boer en de boerin en
Jakob ook lekker aten in het eenvoudige eten: dat hielp. Ook had hij
het even goed als de menschen zelf. Dat was anders bij den koopman;
daar werd hij van de tafel gestuurd, als het aan de lekkere hapjes
toe was.

Van de slaapplaats, die Gustaaf aangewezen werd, keek hij eerst raar
op. Een hoop stroo op zij van de beesten in den stal! Maar--'t was
er tenminste niet zoo benauwd, als op het kleine zolderkamertje
in de stad. En de boer en boerin konden hem nu eenmaal niets
beters geven. Dat hij zoo dicht bij de beesten was, vond hij wel
gezellig. Soms als hij nog een poosje overeind zat te denken, kwam
de koe en stak hem zijn rose neus toe, alsof ze om eene liefkoozing
bedelde; de hond likte hem, en het paard keek hem zoo goedig en
vriendelijk aan. Hij viel 's avonds dadelijk in slaap en was 's morgens
heel vroeg weer wakker. Het opstaan viel hem nu veel gemakkelijker
dan vroeger, toen het veeren bed hem zoo suf maakte. Soms was hij vóór
dag en dauw al wakker, en dan zat hij op zijne ellebogen geleund naar
de slapende dieren te kijken en dwaalden zijne gedachten ver weg naar
zijne mooie slaapkamer op het kasteel. Maar aan de mooie slaapkamer
dacht hij niet lang; meer en langer aan zijne lieve ouders, die in
het kasteel woonden. Ook had hij, toen hij aan zijne ouders dacht,
niet meer zoo'n verdriet--hij merkte, dat hij een betere jongen werd
en had een gevoel, alsof hij daarvoor nog eenmaal beloond zou worden.

Het duurde ook niet lang, of hij kwam met zijne huisgenooten op
streek. Vader Jan had hem eerst bang gemaakt met zijne harde stem en
zijne strenge oogen. Ook was hij wat ruw in het spreken; maar hij had
niet beter geleerd, en meende het daarom niet kwaad. Gustaaf begreep
dat al gauw, en het duurde niet lang, of hij vond het heerlijk, als
Vader Jan hem de hand eens op het hoofd lei en zei: "beste jongen!" 't
Was of hem dat moed gaf en hem ook sterker en flinker maakte.

Met de boerin ging het al net zoo. Ze was ook wat lomp, sprak met eene
harde, onaangename stem; maar ze was zoo hartelijk voor Gustaaf. 't
Was altijd "mijn jongen" vóór, "mijn jongen" na, zoodat Gustaaf haar
wel lief moest krijgen. En dat was juist zoo heerlijk. Nu voelde hij
voor 't eerst, dat liefhebben gelukkig maakt.

De eenige, die hem 't leven vaak zuur maakte, was de kleine Jakob,
aan wien Gustaaf nog wel zijn nieuw te huis te danken had. Hij lachte
Gustaaf om alles uit. Dan bauwde hij hem na, omdat hij als een
stadsheertje praatte, en dan weer was het: "of hij niet liever in
verlakte schoentjes in plaats van op klompen wou loopen."--De boer
en boerin hadden Gustaaf niet gevraagd, waar hij vandaan kwam. Ze
begrepen wel, dat er iets bijzonders met hem gebeurd moest zijn, maar
wilden hem niet verlegen maken met er naar te vragen. Maar Jakob begon
al dadelijk den volgenden morgen Gustaaf het "mijnheertje van de koe"
te noemen. En nu ging het maar elken dag: "Zeg, moet je nog niet eens
weer een ritje maken?" In 't eerst verdroeg Gustaaf de plagerijen
geduldig; maar toen Jakob elken dag weer van voren af aan begon en
zich er niets aan stoorde, dat Gustaaf het vervelend vond, was het
met het geduld van Gustaaf uit. Het liep op eene vechtpartij uit,
waarbij Gustaaf de overwinnaar werd. Nu was het uit met de plagerijen;
want Jakob moest in zijn hart Gustaaf gelijk geven. De twee jongens
werden nu echte vrienden.

In de avonduren, als ze allen gezellig in de kleine kamer zaten,
haalde Gustaaf de boeken te voorschijn, die hij nog van Willem had,
en dan zat hij met zooveel plezier te leeren, dat Jakob ook lust in
leeren kreeg. Nu was Gustaaf de meester van Jakob; en, terwijl hij
Jakob leerde, werd hem zelf alles nog veel duidelijker. Omgekeerd werd
Gustaaf weer de leerling van Jakob bij het boerenwerk. Jakob leerde
hem graven en spitten en planten en de dieren verzorgen. Eens, toen
Gustaaf met een rood hoofd druk bezig was, het hooi op het land te
keeren, kwam de boer en klopte hem vriendelijk op den schouder. "Kom
aan," zei hij, "je wordt al een heele man! Zóó mag ik het zien!"

Gustaafs hart klopte van tevredenheid. Toen de boer verder stapte,
moest hij even de hooivork neerleggen en zich het gezicht afwisschen,
dat van plezier nog heeter was geworden. Daar viel zijn oog op de
koe, die daar vlak bij stond te grazen. Hij vloog op haar af en riep:
"Ondeugend beest, dat me weggehaald hebt van mijne ouders, ik kan niet
meer boos op je wezen, nu je mij zooveel goeds hebt gedaan! Ik heb je
lief! daar dan!" Met pakte hij de koe bij de horens en gaf haar een'
kus op den neus!....

Een schitterend licht verblindde hem eensklaps. Hij moest de
oogen wel dichtknijpen en--toen hij ze weer open deed--stond
er eene beeldig mooie dame voor hem, en de koe was nergens te
zien. Gustaaf sloeg verlegen de oogen neer en toen--toen zag hij,
dat zijn blauwe boezeroen en zijn pilot broek veranderd waren in
een keurig net jongeheeren-pakje; maar niet in zoo'n wijsneuzig,
zoo'n oudmannetjes-pakje, als hij vroeger graag droeg.

"Gelukkig!" riep de dame en ze stak hem vriendelijk de hand toe,
"je hebt ons beiden gered! Kom nu maar gauw mee, om afscheid te nemen
van je beste pleegouders en Jakob. Nu is je moeilijke tijd voorbij,
nu ga je weer naar je ouders! Kom, die stumpers zijn al zoo lang in
ongerustheid over je."

't Was net een jaar geleden, dat Gustaaf plotseling verdwenen was,
en zijne ouders zaten treurig bij elkaar daarover te praten.

"Ik wou, dat ik toch wist, waar ons kind gebleven was," zei de moeder,
en de tranen rolden haar over de wangen, "'t Is nu juist een jaar
geleden! Wist ik toch maar, of mijn jongen leefde of dat hij dood
was." Daar sprong de deur open en de fee kwam binnen. "Hier, Moeder,"
riep ze, "hier is je jongen, hij leeft! Heb hem nu maar lief; hij
verdient het."

Te vertellen, hoe 'n gezicht de vader en de moeder zett'en en hoe
gelukkig ze waren, 'k zou het niet kunnen. De moeder was dol van
blijdschap, en ze kon niet ophouden te zeggen, hoe groot en hoe
knap Gustaaf geworden was. De vader keek met trots naar de gebruinde
handen van zijn' jongen en naar zijn gul open gezicht en zijne nette
eenvoudige manieren. De bedienden en de buren, allen stormden bij
het groote nieuws maar zonder bellen of kloppen de deur binnen, en de
knecht, die er bij geweest was, toen Gustaaf door de koe op de horens
genomen werd, zat op een' stoel bij de deur van blijdschap te schreien.

Het kleine Zusje, dat Gustaaf niet goed meer kende, vroeg: "Maar wat
heb je nu met de koe gedaan? waar is de koe gebleven?"

"Die hebben wij opgegeten, hé Gustaaf," zei de fee lachend.

Dat geloofde Zus dadelijk; want Gustaaf was zoo groot en dik geworden
en van koeien eten daar kun je immers wel groot en dik van worden,
meende Zus.



Van dien tijd af was Gustaaf geen Jan verdriet meer voor iedereen,
en dat maakte hem zelf nog het meest gelukkig. Nu alles voorbij
was--was hij o zoo dankbaar, dat de koe hem mee had genomen, om een
flinken, aardigen jongen van hem te maken.--Eén ding alleen bleef hem
altijd te wenschen over: hij wou zoo verschrikkelijk graag weten,
hoe er van de koe eene fee had kunnen worden. Dat wilde de fee hem
maar niet vertellen. Wel deed ze hem het plezier aan, elk jaar op
den verjaardag van zijne terugkomst over te komen om feest te vieren.

Wie ook mee feestvierden?

Raadt dat maar! Ik zeg alleen, dat Gustaaf ieder jaar een' brief
schreef, om--neen, meer zeg ik niet.




EEN DROOM.


Er was eens een kleine jongen, die dan toch wel zoo dolveel van
mooie vertelsels hield! Al was hij ook nog zoo prettig aan 't spelen
en er zou verteld worden, dan keek hij niet meer uit of om naar zijn
speelgoed, en in een oogenblik zat hij in zijn laag stoeltje zoo dicht
mogelijk bij Vader of Moeder, bij Oom of Tante, die vertellen ging. En
dan had je hem moeten zien luisteren: met open ooren en open mond,
met oogen, wel tweemaal zoo groot als anders. Als de vertelling uit
was, dan vleide hij om meer en nog meer, tot Moeder eindelijk zeggen
moest: "Ziezoo, nu is 't voor vandaag genoeg. Je zult er vannacht nog
van droomen."--Nu, dat wou onze Frits eigenlijk wel heel graag. Hè,
eens droomen van al de wonderlijke dingen, die hij gehoord had,
wezenlijk al die feeën en toovenaars, die dwergjes en die reuzen eens
zien! En die donkere bosschen en prachtige kasteelen! Elken avond,
als hij in zijn bed lag, hoopte hij, dat hij eens zoo'n mooien droom
zou hebben. Maar nooit, nooit gebeurde het. Eindelijk...--

Maar wacht, nu moet ik je eerst vertellen, dat er op een goeden dag een
oom van Frits overkwam. Frits had hem nog nooit gezien; want Oom Rob
deed haast altijd verre reizen in vreemde landen. Maar toch was Frits
al gauw de beste vrienden met hem. Nu, zoo'n gezellige oom, als dat
ook was, daar moest je wel dadelijk van houden. Wat wist die veel te
vertellen! En wat een leuke spelletjes kende hij en grappige kunstjes!

"Oompje," zei Frits op een' keer, "je bent zoo knap, en
overal weet je raad voor. Zeg, kun je me ook niet eens leeren
droomen?"--"Leeren droomen!" lachte Oom, "wat meen je daar toch
mee, malle jongen! Droomen, dat gaat van zelf, dat behoef je niet
te leeren. Heb je dan wezenlijk nog nooit gedroomd?"--"Ja wel,"
zei Frits, "maar Oom, ik droom nooit, wat ik graag wil."--"O, is 't
anders niet, dat kunstje kan ik je gauw leeren," riep Oom. "Weet je,
wat je doet: je kruipt net als gewoonlijk onder de dekens met je hoofd
op 't kussen."--"Hè Oom, je plaagt me ook altijd!"--"Ho, mannetje,
ik was er nog niet.... Dan leg je je rechtervoet over je linker en
de beide handen onder 't hoofd en dan--ga je maar denken aan alles,
waar je van droomen wilt. Je zult zien, dat helpt. Maar pas op,
dat je niet bij vergissing den linkervoet over den rechter legt,
dan is het mis en je droomt--niets!"

Wat was die Frits in zijn' schik met het kunstje! Hij kon dien dag
haast niet afwachten, dat het avond werd en tijd, om naar bed te
gaan. Anders mocht Frits nog al eens het liedje van verlangen zingen
en nu--Moeder begreep er niets van: nu vroeg hij al, of hij maar naar
bed zou gaan, toen de klok nog lang geen acht geslagen had.

"Je bent toch niet ziek, jongen," vroeg Moeder. "Och ja," plaagde Oom,
"hij zal zeker ziek zijn, de arme jongen, kijk hij eens bijten in zijne
dikke boterham, en wat ziet hij wit!"--Oom begreep wel, waarom Frits
zoo'n haast had, om naar bed te komen. Maar hij zei niets; want Frits
wou Moeder den volgenden morgen eens verrassen met een mooien droom--en
als Moeder nu van het kunstje wist, dan was alle aardigheid er af.

Toen Frits Oom goedennacht zei, fluisterde hij hem in 't oor: "Kom
je nog even kijken, Oompje, of ik goed lig?" Oom knikte lachende
van "ja." Eene poos later stond hij voor Frits zijn bedje. Daar lag
onze jongen, heelemaal klaar om te droomen: recht als eene kaars,
de handen onder 't hoofd, den rechtervoet over den linker geslagen,
doodstil, zonder zich te verroeren. "Zoo is 't goed," zei Oom,
"nu maar denken aan--weet je al, wat je droomen wilt?"

Nu, òf Frits het wist! Eene heele poos lag hij te denken aan feeën en
dwergen en toovenaars, aan alles, waar hij in de mooie vertelsels van
gehoord en gelezen had. Maar toen hij eindelijk genoeg gedacht had
en wou gaan slapen, om te droomen, toen--wou de slaap niet komen. 't
Was ook erg moeilijk zoo lang stil te blijven liggen, altijd op
dezelfde plek en op dezelfde manier. Telkens had Frits lust eene
hand onder zijn hoofd weg te trekken of zijn' linkervoet eens boven
zijn' rechter te leggen. Maar hij hield vol en eindelijk, daar kwam
de slaap en--daar kwam ook de droom, de mooie, de heerlijke droom,
dien ik je nu eens wil gaan vertellen.

Frits droomde, dat hij midden in den nacht getrippel van voeten hoorde
in de gang. Hij ging recht overeind in zijn bed zitten en luisterde. De
voetstappen kwamen dichter en dichterbij. Nu waren ze bij de deur. Daar
ging de deur langzaam open en binnen kwamen.... Ja, dat kon Frits in
't eerste oogenblik niet eens zien; want zijne slaperige oogen waren
verblind door het heldere, roode licht, dat op eens door de heele
kamer scheen. Maar al gauw had hij de oogen wijd open en den mond
er bij, net of hij naar eene mooie vertelling luisterde. Nu, wat
hij zag, dat leek dan ook wezenlijk wel op eene vertelling--neen,
't was nog wel tienmaal mooier... Door de open deur kwamen twee aan
twee aanstappen--twaalf dwergjes, ieder met eene brandende fakkel
in de hand. O, zulke grappige mannetjes! Korte, dunne beentjes met
groote voeten in puntschoenen, een klein, rond lichaampje en daarboven
een groot hoofd met een puntig kapje er op. 't Leken wel kleine
jongetjes met oude gezichten en grijze baarden, met rimpelige wangen
en guitige oogen. Frits kon zijn lachen haast niet laten, toen ze
daar zoo deftig kwamen aanstappen, recht op zijn bed af. Vlak vóór hem
bleven ze staan, en nu begon één van de voorste mannetjes: "Jongeheer,
'k weet niet, of je me kent, maar ik ben Appelsteeltje!"--"Zoo," riep
Frits vroolijk, "ben jij nu Appelsteeltje! Blij, dat ik je eens zie,
Appelsteeltje!" en hij schudde het dwergje de hand. "En hoe gaat
het je petekind?"--"Dank je, jongeheer, best," zei Appelsteeltje,
"maar we zijn eigenlijk gekomen, om je op een bal in 't bosch te
vragen. Ik weet, je houdt zooveel van dwergjes en al het andere
toovervolkje, daarom dacht ik, je zou het wel prettig vinden, eens
een kijkje bij ons te nemen."--"Op een bal?" riep Frits, "maar ik kan
niet dansen!"--"O, dat komt er niet op aan," meende Appelsteeltje,
"op het bal is wel eene fee, die het je in één tooverslag leeren
kan."--"Maar, met wie zal ik dansen?" vroeg Frits weer. "Dat is eene
verrassing," lachte het dwergje, en al de mannetjes lachten met hunne
breede, vriendelijke monden mee. "Maar ik heb geen mooi pakje, om in
te dansen," zei Frits. "Daar is voor gezorgd," zei Appelsteeltje.

Hij wenkte even, en daar stapten zes van de dwergjes vooruit. Eén
droeg eene fluweelen broek, één een satijnen buisje, één eene muts
met pluimen, één een paar zijden kousen, één een paar verlakte
dansschoenen, één een fijnen zijden zakdoek. Voordat Frits nog iets
zeggen kon, pakten twaalf kleine handen hem aan, tilden hem uit zijn
bed, zett'en hem op den vloer, plooiden en schikten en knoopten en
strikten aan hem, totdat hij daar kant en klaar stond als een prins
uit een sprookje. "Maar," begon hij nu weer, "hoe komen we op 't bal,
dat is zeker heel ver." "'t Komt alles in orde, jongeheer Maar!" riep
Appelsteeltje. "Voorwaarts, marsch!"

Daar stapten de dwergjes weer deftig twee aan de twee de kamer uit,
precies zooals ze gekomen waren. Frits achter hen aan, de gang door,
de voordeur uit en zoo naar buiten. Maar wat was dat? Gehinnik en
getrappel van paarden! Ja, hoor, daar stonden de zeven veulens uit de
vertelling klaar, om Frits en de dwergjes naar 't bal te brengen. Hoe
hij er op kwam, wist hij niet; maar in een oogenblik zat Frits al op
den rug van het mooiste veulen en de twaalf mannetjes op de andere
zes, natuurlijk op ieder veulen twee. 't Was een heele optocht:
voorop drie veulens met zes dwergjes, in 't midden Frits, achter hem
weer drie veulens met zes dwergjes.

"Nu naar 't bosch," kommandeerde Appelsteeltje heel vóór in de rij. De
veulens brieschten, de kaboutertjes zwaaiden met hunne fakkels en
Frits riep uit alle macht "hoezee! leve Appelsteeltje!" Voort ging
het nu in galop door straten en langs wegen, langs akkers en velden,
over slooten en heggen en struiken. Hop, hop! Frits moest zich stijf
vasthouden aan de manen van zijn veulen; maar hij hield zich recht als
een echt ruiter. Toen door een bosch, een dicht donker bosch. "Zijn
we er al?" vroeg Frits. "Ha, ha!" lachten de dwergjes, "hij vraagt,
of we er al zijn!"

Daar schemerde licht door de boomen. 't Kwam uit de ramen van een
statig kasteel met hooge torens. Appelsteeltje zwaaide zijne fakkel
naar dien kant en riep Frits over zijn' schouder toe: "Het betooverde
kasteel!" Wat zou Frits graag even afgestapt zijn, om het kasteel te
bekijken; maar daar kon nu niets van inkomen. Appelsteeltje had veel
te veel haast. Toen Frits nog even omkeek, waren ze al weer een heel
eind verder en was het kasteel al weer in de duisternis verdwenen.

Maar het bosch werd al dichter en dichter, en nu moesten de veulens
wel wat langzamer loopen. Op het dichtste plekje van 't bosch stond
een grappig, donker, klein huisje, en uit dat huisje kwam een zwaar,
dof gebrom. De grond dreunde er van. Weer bewoog Appelsteeltje zijne
fakkel: "Het huisje van de drie beertjes!" riep hij Frits toe. Ja,
wezenlijk, daar kwamen ook al drie nieuwsgierige berekoppen uit een
venstertje kijken. "Dag Bruno, dag Bruna, dag Brunette!" groette
Frits, "hoe smaakt de honigsoep?" Maar voordat er antwoord kwam,
lag het huisje al weer in de verte.

Daar was eindelijk de rand van 't bosch. Ja, en daar stond ook weer
een huisje, maar nu een heel vriendelijk, een met witte muren en een
tuintje er voor. "Daar woont de grootmoeder van Roodkapje," vertelde
Appelsteeltje. "Och, och," begon Frits, "woont daar nu...." Maar daar
vlogen de veulens, nu ze 't bosch uit waren, in eens weer met een' ruk
vooruit: 't scheelde niet veel, of onze Frits was in 't zand gewipt.

Hop, hop, hop! Frits durfde haast niet rechts of links meer te kijken,
zoo gauw ging het. Alleen als Appelsteeltje met zijne fakkel wenkte,
keek hij even naar dien kant.

Daar zwaaide de fakkel weer, nu niet op zij; maar hoog boven
Appelsteeltjes hoofd. Nieuwsgierig keek Frits naar boven. Wat was dat
nu? Een groot kasteel, dat in de lucht hing? O neen, nu zag hij 't
beter: het kasteel stond heel boven op een donkeren, hoogen berg. "'t
Kasteel met den dikken boom en den diepen put!" riep het dwergje. Frits
hield zijn hoofd heelemaal achterover, om goed te kunnen zien. Maar
juist schoot zijn veulen weer met eene vaart vooruit; 't scheelde niet
veel, of hij was van den schok over den kop van 't veulen gevlogen.

"Let op!" waarschuwde de fakkel een eind verder. Nog een kasteel. "Van
den markies van Carabas!" riep Appelsteeltje.--Voort, altijd
verder. Weer een hooge berg, maar geen donkere: een, die glinsterde
in den maneschijn, een berg, die heelemaal wit was! "Daarachter
ligt Luilekkerland," vertelde Appelsteeltje. "Hè, Luilekkerland,"
zei Frits, "Luilekkerland achter den rijstebrijberg!" Want hij had
grooten lust, dat heerlijke land eens te zien. "Maar kom," dacht hij,
"dit ritje is toch ook al heerlijk, en wie weet, wat ik straks op
't bal allemaal nog te zien krijg!"

Wat begon Frits naar dat feest te verlangen, wat was hij nieuwsgierig,
wie en wat hij er zien zou, en met wie hij zou dansen! Gelukkig, nu
kon 't niet lang meer duren. Want kijk, daar zag hij in de verte eene
breede, donkere streep, dat was zeker 't bosch! En ja, toen ze nader
kwamen, zwaaide voor 't laatst Appelsteeltje zijne fakkel en riep
hij vroolijk: "We zijn er!" Toen hinnikten de veulens, de dwergjes
gooiden hunne mutsjes in de lucht van pret, en Frits klapte in de
handen en riep maar niets dan "hoezee," tot hij er schor van was.

Vooraan in 't bosch was het donker; maar door de boomen heen
schemerde licht, en hoe verder je in 't bosch kwam, hoe lichter
het werd. "Nu de oogen dicht!" riep Appelsteeltje op eens, "en niet
weer open, voor ik je waarschuw, hoor!" Frits dadelijk de oogen stijf
dichtgeknepen en toen .... Toen voelde hij, dat zijn veulen stilstond
en hij hoorde de dwergjes fluisteren met elkaar. Hoe, wist hij niet,
maar hij werd vlug van 't veulen getild en voorzichtig op den grond
neergezet. Een klein handje pakte zijne rechterhand, een ander handje
zijne linkerhand en beide handjes trokken hem zachtjes mee, mee,
mee--totdat ze hem eindelijk loslieten en eene bekende stem riep:
"Open! en welkom in de balzaal!"

Toen Frits de oogen opendeed--ja, 't ging hem weer net als straks: hij
wist eerst niet recht, wat hij zag. Hij wist alleen: 't was iets heel
heerlijks en heel moois. Hij was nog in 't bosch, op eene groote, open
plek in 't bosch; maar waren dat wel boomen, die er omheen stonden? Ja,
hij zag de stammen, de takken, de bladeren. Maar alles, wat er aan
was, schitterde en glinsterde als goud en zilver en kristal en edele
steenen. Lampen waren er niet; maar dat was ook niet noodig. Elk blad
van de boomen leek zelf wel een lampje en 't was, of er honderden
lichtjes straalden uit stammen en takken.--De grond of neen--ik moest
liever zeggen: de vloer van de balzaal was bestrooid met goudbruine,
gladde dennenaalden en daar schenen weer zandkorreltjes doorheen,
die schitterden als kleine diamantjes.--Tusschen de boomen lag een
dik tapijt van heerlijk zacht mos, en op dat kleed lagen overal
verspreid fluweelige mossen kussens, waar je op kon uitrusten,
als je moe was van 't dansen. En dan die mooie dansmuziek! Waar
kwam die toch vandaan? Frits keerde zich om en ja, daar zaten ze, de
muzikantjes, ieder op een grooten, bontgekleurden paddestoel. Allemaal
kaboutermannetjes, hoor! en die bliezen en fiedelden er zoo lustig
op los, die speelden dan toch wel zulke prettige, vroolijke wijsjes,
dat de voeten er vanzelf op begonnen te dansen, of ze wilden of
niet. Frits kon ook haast niet stil blijven staan, zoo'n lust kreeg
hij, om mee door de balzaal te zwieren met al de paartjes, die al aan
't dansen waren.

Nu, lang behoefde hij gelukkig niet rond te zien naar een danseresje;
want daar kwam Appelsteeltje al aan met eene heele rij, waar hij
uit kiezen mocht. En verbeeld je nu, hoe grappig: Frits _kende_
al die lieve danseresjes, en toch--had hij ze nog nooit gezien! Hij
kon ze allen op de rij af wel noemen, en toch--had niemand hem de
namen gezegd! Dat aardige meisje met haar verlegen gezichtje en den
zilveren appel in de hand moest Tweeoogje zijn. Die met de mooie lange
krullen was zeker Liesje, je weet wel, die naar de dwergen over de
zeven bergen ging, om haar kipje te zoeken. En daar had je wezenlijk
ook Lena--Frits kende haar dadelijk aan den tooverketting, dien ze
om den hals droeg.--Naast Lena stond--nu, dat was al heel gemakkelijk
te raden. Een rood kapje had ze op 't hoofd, een mandje aan den arm!

Dan was er ook nog een meisje met een snoeperig kindje aan de hand,
een klein, vlug dingetje met goudblonde krulletjes. "Ja, ja," zei het
grootere meisje, "Goudkindje wil ook meedansen in haar nachtponnetje
en met één bloot beentje!" Maar wat was dat? .... Bij elk woord,
dat het meisje sprak, viel er eene bloem of eene parel uit haren
mond! "Die ken ik ook, die ken ik ook!" riep Frits vroolijk. "Mooi,
mooi," zei Appelsteeltje, "maar nu moet je ook kiezen."

Frits keek de rij nog eens langs: kiezen was moeilijk, hoor! De
danseresjes leken Frits allemaal zoo aardig toe, van Tweeoogje af
tot Goudkindje toe. "Nu?" vroeg Appelsteeltje. "Of, wacht eens!" Weg
was Appelsteeltje; maar een oogenblik later kwam hij er ook al
weer aan. Een meisje hield hij bij de hand. "Wil je misschien deze
liever?" lachte het dwergje. Frits behoefde niet lang te raden, wie
daar vóór hem stond. Verwarde haren, vuile handen, de jurk scheef aan,
de kousen afgezakt.... "Neen, neen, neen!" riep Frits, "die niet,
dat is Pietje Smeerpoes!" Het slordige vuile kind kroop van schaamte
dadelijk weer achter een' boom, en Frits pakte nu maar gauw Roodkapje
bij de hand en trok haar mee tusschen al de dansende paren.--Toen aan
het dansen--neen, dat had je moeten zien! Er was wezenlijk geene fee
noodig, om het Frits te leeren: zijne voeten gingen als vanzelf op de
maat van de dwergenmuziek. Hij gleed en draaide en zwierde met zijn
danseresje in 't rond, dat de dennenaalden opvlogen en Roodkapjes lange
vlechten door de lucht fladderden. O, hij zou wel altijd door hebben
willen dansen, 't ging zoo heerlijk! Maar Roodkapje werd moe. Kom,
dan zouden ze maar wat uitrusten tusschen de boomen. Hè ja, dat
vond Frits niet minder prettig: uitrusten op zachte mossen kussens,
babbelen met aardig Roodkapje, luisteren naar de vroolijke muziek en
vooral ook--kijken naar al de prettige drukte om hem heen.

Nu kon hij ook beter zien, wie er al zoo op 't bal waren. Wel, wel,
wat een gasten! En wat een oude bekenden uit de vertellingen! Dwergjes
waren er zooveel, je kon ze haast niet tellen. Die huppelden en
sprongen tusschen de dansers door, dat het eene klucht was om te
zien. Ze buitelden over hun hoofd, gooiden hunne mutsjes in de lucht
en maakten allen aan 't lachen met hunne dwaze grappen.--Daar dansten
er twaalf in een' kring om Appelsteeltje heen. "Hoe leuk!" riep Frits,
"daar heb je wezenlijk de Twaalf Maanden!"--Een eind verder draafde
een kaboutermannetje achter Liesje met de lange krullen aan. "Pas op
je krullen, Liesje!" riep hij plagend. 't Meisje schaterde van lachen,
omdat het dwergje van over de zeven bergen haar op zijne korte beentjes
toch niet inhalen kon.

Wat was 't eene pret overal! Alles liep en sprong en danste en
stoeide er door elkaar heen. Verbeeld je: de domme reus wou er
dansen met een dwergje. Hij moest zichzelf haast in tweeën vouwen,
om bij het kaboutertje te komen, en eens gooide hij het mannetje als
een kaatsbal in de hoogte en ving het in zijne groote handen weer
op.--Peter huppelde er alleen in 't rond met zijne gouden gans in den
arm.--Slimme Hans was er ook; die danste natuurlijk met zijn Grietje;
maar hoeveel keer hij haar wel bij ongeluk op de teenen trapte,
weet ik niet.

En wat was dat toch wel voor een rolronden jongen: die kon
zich maar even omdraaien van dikte! Wacht eens, nu was hij vlak
bij. "Smulhans!" riep Frits, en hij klapte van plezier in handen. Maar
met wie danste het levende tonnetje toch? Met niemand anders dan de
toovervrouw! Onder het dansen stopte ze 't gulzige ventje aanhoudend
lekkernijen in den mond, en dan grinnikte ze van pret.

Op eens hoorde Frits door de dansmuziek heen het wijsje van:


    "Ach, mijn lieve Augustijn, Augustijn, Augustijn,
    Ach, mijn lieve Augustijn, alles is weg!"


En ja, daar kwamen ze aanzwieren: de varkenshoeder in zijn oud,
vuil pak met zijn klingelenden pot aan den arm en--de mooie, domme
prinses in een prachtig balkleed. De prinses trok wel een beetje een
vies gezicht en hield den varkenshoeder zoover mogelijk van zich af;
maar ze danste toch met hem, om vooral dicht bij den klingelenden
pot te blijven.

Neen maar, nu werd het nog mooier: daar had je zoo waar ook de
Gelaarsde Kat, de achterpooten in hooge kaplaarzen, den linkervoorpoot
netjes om een snoeperig spierwit poesje geslagen. Dat was het Witte
Katje.--Met sierlijke, kleine pasjes draaiden de twee in 't rond. En
bij elken zwaai kriebelden hunne opgeheven staarten een paar dwergjes
in den neus, die vlak achter hen dansten. Ze konden wel aan 't proesten
blijven, de kaboutertjes.

Wie kwam daar nu weer aanstappen, heel langzaam en deftig, een
grooten bril op den grooten neus en den grooten neus in een groot
boek met allerlei wonderlijke krullen en figuren er in. "De booze
Toovenaar," fluisterde Roodkapje. Wat studeerde hij druk in zijn
tooverboek! Nergens keek hij naar uit of om. Daar kwam het dan ook
van, dat hij telkens tegen iemand aan liep. O hé, nu al weer tegen
een dwergje. Het kaboutertje rolt over den grond; maar vlug als
de wind springt het weer op en trekt den toovenaar bij zijn langen,
spitsen neus. De toovenaar wou den kleinen ondeugd nog grijpen, maar ja
wel--die stond hem al lang weer aan 't andere eind van de zaal uit te
lachen.--Nu vond de toovenaar het toch maar beter, een rustiger plekje
te zoeken, om te studeeren. Daarom ging hij ook op een van de mossen
kussens tusschen de boomen zitten met het tooverboek op de knieën en
de handen onder 't hoofd. Een poosje zat hij--daar kwam Goudkindje
aandribbelen en lei haar mollig handje op het tooverboek. "Toovenaar,"
zei ze met een vleiend stemmetje, "waarom zit je hier zoo alleen? Heb
je geen plezier? Toe, dans eens met me!" De toovenaar keek eerst met
een heel boos gezicht op; maar toen hij het lieve Goudkindje zag,
moest hij toch lachen. En wezenlijk: hij stond op, legde zijn boek
zoolang onder het kussen en--begon met Goudkindje in 't rond te dansen.

Frits had den heelen tijd, bij 't kijken naar al die kluchtige
paren, eene pret gehad van belang; maar nu hij daar den ouden, boozen
toovenaar met zijn spitsen neus en zijn grooten bril zag rondspringen
met Goudkindje in haar nachthemdje en één bloot beentje, nu lachte hij,
dat de tranen hem over de wangen rolden.--

En pas was hij weer tot bedaren gekomen, of daar barstte hij op eens
weer in lachen uit. En Frits lachte niet alleen: allen lachten mee, dat
ze schaterden. Verbeeld je, wat er gebeurd was. Sapperdemallemosterd
was ook nog op het bal gekomen met zijne kameraden Hazenoor, Blaaskaak,
Pijluitdenboog, van Sterkenrug en Mikgoed. Eerst liepen ze gearmd in
eene lange rij. Maar dat bleef niet zoo; want ieder wou graag voor
de gasten op het bal zijne kunsten vertoonen. Pijluitdenboog schoot
in eens vooruit en begon tusschen de boomen door om de balzaal heen
te rennen--neen, zulk loopen had Frits in zijn leven niet gezien. 't
Ging zoo gauw, dat het je groen en geel voor de oogen werd: in drie
tellen heelemaal om de groote balzaal heen.--Hazenoor ging met zijn
oor tegen den grond liggen en luisterde een poosje. Toen riep hij:
"Ik hoor wat, dat jullie niet hoort. Ik hoor de gebraden duiven in
Luilekkerland door de lucht vliegen."--Mikgoed schoot de toovervrouw
een suikererwtje tusschen de vingers weg, dat ze Smulhans juist in
den mond wou stoppen.--Blaaskaak maakte zijne wangen heel dik en
blies op eens alle dansers omver.--Maar wat van Sterkenrug deed,
dat was nog 't aardigst van al. Eerst riep hij al de dwergjes,
die op 't bal waren, bij zich. Toen ging hij een beetje voorover
gebogen staan. En toen--moesten al de kaboutertjes op zijn breeden
rug klimmen. Langs en over elkaar heen klauterden ze naar boven. 't
Werd een hooge toren van kleine mannetjes, allergrappigst om te
zien.--Maar er was niet alleen wat aardigs te zien op 't bal, ook
wat moois: er waren niet alleen dwergen en reuzen en toovenaars,
er waren ook--feeën. Daar had je de rupsenfee met haar prachtig fijn
vlinderkleed en de korenfee met het lange, golvende goudgele haar en
de fee van den onwilligen Willem en de fee van den houthakker en nog
veel meer. En lief, dat ze allemaal leken, die feeën in haar sierlijk,
luchtig kleedje, bezaaid met bloemen en gouden en zilveren sterretjes,
dat kun je heel niet gelooven! En mooi, dat ze dansten! De fijne,
teere voetjes raakten haast den grond niet, zoo licht en vlug gingen
ze er overheen. Frits keek er met open mond naar.--Maar midden onder
't kijken kwam Appelsteeltje weer op hem af. "Kom aan, jongeheer,
nu weer een dansje," riep hij, "je wordt niet alle dag op een bal in
't bosch gevraagd!"

Ja, 't was ook zoo: hij moest nu maar eens weer aan 't dansen. Wacht,
daar stond de lieve Tweeoogje. Frits er heen, en een oogenblik
later zwierde het paartje al lustig de zaal rond.--Toen gedanst met
Lena. Maar Lena had niet veel plezier: ze keek telkens angstig rond,
of de toovenaar, die haar den ketting gegeven had, ook in de buurt
was.--Liesje kreeg natuurlijk ook eene beurt. Die was zoo vroolijk,
die danste zoo vlug, dat Frits haast niet mee kon komen. Op eens kwamen
ze bijna te vallen over--ja, dat zul je nooit raden. Bijna kwamen ze te
vallen over twee heel kleine dansende paartjes. Het eene paartje was
Heer Halm tot Halm, de Weidekoning, met het snoeperige Grasprinsesje
in een kleedje geweven van fijne grasjes en veldbloempjes. Het tweede
paartje was--Pinkje met Madelieva, de vrouw van den Weidekoning, in
een kleedje van bloemblaadjes. Wat waren die vier kleintjes aardig
om te zien, en wat speet het Frits, dat hij ze bijna omvergedanst
had! Maar Lena gunde hem geen' tijd lang stil te staan: ze trok hem
al gauw weer mee, om verder te dansen.

Daar op eens klom er een dwergje in een' boom, en dat begon me
te blazen op een gouden hoorn, dat het boven alles uit klonk. En
zie--dadelijk hield de dansmuziek op; allen, die liepen of dansten,
die sprongen of stoeiden stonden plotseling stil, allen die lachten en
praatten zwegen in eens. Eéne alleen bewoog zich en dat was eene lieve
fee in een lang, slepend kleed van zilveren draden geweven en met een
zilveren tooverstokje in de hand. Zacht en vlug ging ze langs de kanten
van de zaal. Telkens bukte ze zich en raakte even met haar tooverstokje
den grond aan. En overal, waar het stokje de aarde raakte, rees er uit
den grond een tafeltje op, bedekt met een sneeuwwit kleed en beladen
met bloemen en vruchten en wijn en taarten en alles, wat maar lekker
was. In een oogenblik stonden er in 't rond, 'k weet niet hoeveel,
van die tafeltjes-dek-je klaar.--Nu ging de fee weer rond en bij elk
tafeltje tikte ze even tegen een' poot. En ja wel, daar waren ook in
eens om de tafels stoelen getooverd, met bloemen en groen versierd.

Toen alles klaar was, blies de dwerg weer op zijn gouden hoorn, en nu
mochten allen zich weer bewegen. Ieder zocht zich een mooi plaatsje
aan een van de tafeltjes uit, en toen begon het smullen. Frits deed
er ook dapper mee: nog nooit in zijn leven had hij zulk lekkers
geproefd. Nog nooit ook had hij zooveel pret gehad! Allen waren even
vroolijk, en vooral de dwergjes maakten weer ieder aan 't lachen
met hunne dwaze grappen.--Er was er maar één, die geen tijd had, om
pret te maken, die het veel te druk had met eten. Dat was natuurlijk
de dikke Smulhans. Die grabbelde maar alles naar zich toe, wat hij
krijgen kon. Hap, hap, hap ging zijn breede mond, en de bolle wangen
werden nog eens zoo bol en rood als gewoonlijk.--

Toen al de lekkernijen zoowat opgesmuld waren, stond Appelsteeltje op,
klauterde boven op eene tafel en begon met zijne armpjes in de lucht
te zwaaien. Die dichtbij waren, riepen: "Sst, sst! Appelsteeltje wil
wat zeggen!" Toen werd het heel stil, en ieder luisterde naar wat
het kaboutertje te zeggen had. Nu nam Appelsteeltje een glas vol wijn
van de tafel, hield het omhoog en zei: "Ik drink op de gezondheid van
_mijn_, ik meen van _ons_ vriendje Frits! Hij leev', hij leev', ons
Fritsje leve lang!"--Allen dronken en klonken mee. En toen--hoe het
kwam, wist hij niet--maar op eens stond Frits midden in de balzaal,
en om hem heen dansten in een grooten kring alle feeën en toovenaars,
alle reuzen en dwergjes, alle prinsen en prinsessen, alle jongens en
meisjes--_alle_ gasten van 't bal. En allemaal zongen ze: "Hij leev',
hij leev', ons Fritsje leve lang!" O, wat was 't mooi!

Daar: tetteretet, tetteretet! klonk de gouden hoorn. En--als door een'
tooverslag was alles verdwenen: de prachtige balzaal, het schitterende
licht, de gasten, alles! Frits zat weer op zijn veulen, en vóór en
achter hem draafden de zes andere veulens. Elk veulen droeg weer twee
dwergjes op zijn' rug en elk dwergje droeg weer eene fakkel. En voort
ging het weer, hop, hop--in vliegende vaart door bosschen, over velden
en wegen, langs kasteelen en bergen.--Appelsteeltje zwaaide weer met
zijne fakkel; maar Frits was nu te moe en te slaperig, om veel rond
te kijken. Sjok, sjok! schudde hij heen en weer, voor- en achterover
op zijn veulen. Op 't laatst kon hij de oogen haast niet meer open
houden. Nog een poosje en--ze vielen toe. Frits sliep.



Toen hij wakker werd, waren dwergjes en veulens verdwenen en--onze
Frits lag goed en wel in zijn eigen bed! Maar lang bleef hij niet meer
liggen, hoor! In een' wip was hij er uit, in een' wip aangekleed,
in een' wip bij Ooms kamer, aan Ooms bed, om gauw te vertellen,
hoe heerlijk het middeltje geholpen, hoe'n kostelijken droom hij
gedroomd had.--

Één ding alleen heeft Frits zijn leven lang gespeten: dat hij
Appelsteeltje nooit heeft kunnen bedanken voor al het plezier in dien
heerlijken nacht.




EEN DIEF--EN GEEN DIEF.


Er was eens een man, die net als de man in de vertelling van de zeven
veulens drie zonen had. Maar deze man was niet arm: hij was juist heel
rijk. Ja, hij _was_ rijk, maar hij _werd_ arm. Op een' nacht kwamen
er dieven in zijn huis, en die stalen hem al zijn geld af.--De man
klaagde en jammerde, en hij deed alles, wat hij kon, om de dieven te
vinden en zijn geld terug te krijgen. Maar de dieven waren gevlogen,
en het geld was gevlogen, en de man begon eindelijk te begrijpen,
dat hij zich maar schikken moest in zijn lot.

Zooals je weet: de man had drie zonen. Op de twee oudste was de vader
heel trotsch: dat waren jongens naar zijn hart. Bijna nooit waren ze
ondeugend of ongehoorzaam, en leeren was hun lust en hun leven. 't
Waren heele bolleboozen van knapheid. Met den jongsten zoon, met
Tom, zooals hij heette, was het anders. "Wat er van dien jongen nog
worden moet," zuchtte de vader menigmaal, "ik weet het niet! Leeren,
daar moet je bij hem niet mee aankomen. Bij de boeken is hij nooit te
vinden, wel in den stal of buiten in 't bosch of op 't veld. Jagen
en visschen, rijden en zwemmen, dat kan hij als de beste. Grappen,
die weet hij wel te bedenken; ieder kan hij aan 't lachen maken,
en allerlei kattekwaad uitvoeren, daar is hij een baas in. Maar met
al die dingen kom je niet ver in de wereld. Wie weet, wat verdriet
we nog aan dat heertje beleven!"

Nu, diezelfde Tom, waar de vader niets goeds van verwachtte, ging op
een' dag vlak voor zijn' vader staan en zei: "Vader, ik ga er op uit,
om de dieven te zoeken en het geld, dat ze ons afgenomen hebben. Vinden
zal ik ze, al zaten ze ook 'k weet niet waar verborgen. En 't geld
breng ik mee terug, zoo waar ik Tom heet."--De vader barstte in
lachen uit. "Ja, jij zult wat en jij kunt wat! Als een van je knappe
broers me nu zoo iets vertellen kwam, dan zou ik nog denken: daar kan
iets van terecht komen. Maar jij!"--"--Vader," zei Tom, "ik vind ze,
laat mij maar begaan."--"Nu," zei de vader, "ga je gang. Thuis voer
je toch niet veel goeds uit."

En Tom ging zijn' gang.

Tom reisde vele dagen lang. Vinden deed hij wel niets; maar den moed
opgeven, daar dacht hij toch niet aan.--Eens dat hij weer een heelen
dag vergeefs had rondgezworven, kwam hij aan een leelijk, oud huis,
dat heel alleen stond, een eindje van een eenzamen weg, dichtbij een
bosch. 't Was al avond. Tom was doodmoe en koud en nat; want er woei
een gure wind, en 't regende zonder ophouden. "Ik moet maar zien, dat
ik hier vannacht onder dak kom," dacht Tom. Eene bel was er nergens
te zien: hij bonsde dus tegen de deur net zoo lang, totdat ze openging.

Een oud, leelijk vrouwtje met een boos gezicht stond vóór hem. "Wat
moet je?" vroeg ze heel onvriendelijk.--"Wat anders dan mijn avondeten
en een bed om in te slapen!" zei Tom. "Dat kun je hier niet krijgen,"
bromde het vrouwtje, "'k Zou wel eens willen weten, waarom niet,"
hield Tom vol. "Nu, als je 't dan volstrekt weten wilt," was 't
antwoord, "'t is, omdat hier zes mannen wonen, die meest pas tegen
drie, vier uur in den nacht thuis komen. En als die je vinden, dan
kom je hier niet levend vandaan."--"Dat is een leelijk ding," zei Tom,
"maar den heelen nacht onder den blooten hemel te slapen bij dit weer,
is ook geen pretje. Kom, vrouwtje, laat me maar binnen, ik ben niet
bang."--Met was hij ook al in de gang en sloot de voordeur achter
zich. Het vrouwtje bromde nog wel zoo iets van "zelf maar weten",
maar Tom kreeg zijn avondeten en zijn bed, en dat was 't voornaamste.

Een poosje later lag hij onder de warme dekens: de regen kletterde
tegen de glazen, en de wind huilde in den schoorsteen; maar dat kon
Tom nu niet meer schelen. Hij sliep al gauw in en droomde, dat hij
met leege handen thuis kwam en braaf door zijn' vader en zijne broers
uitgelachen werd.

Op eens werd hij midden in den nacht wakker van allerlei geluiden in de
kamer naast hem. "Aha!" dacht hij, "daar zijn de zes mannen, die mij
niet levend hier vandaan zouden laten. Raar volkje, dat altijd midden
in den nacht pas thuiskomt--als dat geen dieven zijn, dan weet ik
het niet! Eerlijke menschen hebben 's nachts op straat niets te maken."

Tom ging overeind in bed zitten en begon te luisteren naar wat
de mannen praatten. Eerst verstond hij geen woord: hunne stemmen
klonken zoo verward door elkaar, 't leek wel, of ze allemaal tegelijk
spraken.--Dat duurde zoo eene poos, toen werd het wat stiller en begon
Tom langzamerhand te begrijpen, waar de mannen het eigenlijk over
hadden. Ze praatten druk over wat ze dien nacht hadden uitgevoerd. 't
Waren wel degelijk dieven, dat merkte Tom al gauw: hij hoorde van
inbreken en van gauw wegloopen en van zilveren lepels en vorken en
van geld.

"Dat was eene mooie vangst vannacht," zei er een. "Ja," zei een ander,
"maar toch nog op geen stukken na zoo mooi als die van laatst. Jongens,
als ik daar nog aan denk, hoe netjes we dien rijken mijnheer al
zijn geld hebben afgestolen, zonder dat hij er iets van gemerkt
heeft!"--"Honderdduizend gulden!" lachte een derde. "Wat zullen ze
op hun' neus gekeken hebben, hij en zijne drie zoons. De jongste,
dat moet zoo'n doeniet zijn. Maar 't luie leventje van dat heertje
zal nu ook wel uit zijn, nu zijn vader niet rijk meer is!"

Tot op dat oogenblik had Tom zich doodstil gehouden: den adem hield
hij in, om toch geen woord te verliezen van alles wat er gezegd
werd. Maar nu sprong hij uit het bed, en 't had niet veel gescheeld,
of hij was de kamer binnen geloopen, waar de dieven zich vroolijk
maakten over hem en zijn' vader. Want hij wist het nu zeker: dit waren
de mannen, die zijn' vader arm gemaakt hadden. Honderdduizend gulden,
drie zoons, de jongste een doeniet--het kon niet anders wezen. Wacht,
hij zou .... Ja, wat zou hij eigenlijk, dacht hij op eens, en midden
in de kamer stond hij stil, maakte toen weer rechtsomkeert en kroop
weer in 't bed. "Tom, jongen, wees niet dom," zei hij tegen zichzelf,
"je weet nog niet eens, waar ze 't geld gelaten hebben, en al wist je
't: wat kun je dan nog beginnen tegen zes mannen!--Beter eerst nog
eens verder luisteren, misschien kom je nog wel meer te weten."

Tom legde weer 't oor tegen den muur en luisterde. "Zeg eens, is dat
geld wel goed geborgen?" vroeg er een. "Dat 's ook eene vraag," riep
een ander, "'t Is immers in dezelfde kist gebleven, waar we 't in
gevonden hebben, en ben je dan blind, dat je die niet in den kelder
hebt zien staan, recht voor je uit, als je de trap af komt?"--"Nu,
't is goed, ik vroeg 't maar zoo," zei de eerste weer. "Ziezoo,"
dacht Tom, "nu weet ik vooreerst genoeg. Nu moet ik slim wezen. Mijn'
zin wil ik hebben; maar hoe krijg ik dien?"--Nog eene heele poos lag
hij te denken, te denken, tot hij eindelijk in slaap viel.

Toen hij den volgenden morgen laat wakker werd, zag hij zes mannen voor
zijn bed staan, die hem allen even verbaasd aankeken. 't Leken ruwe,
woeste mannen, en was Tom, Tom niet geweest, dan zou hij zeker van
schrik dadelijk weer onder de dekens gekropen zijn. Maar bang zijn,
daar wist Tom niet van. Hij ging half overeind in zijn bed zitten,
leunende op zijn' elleboog, en keek de mannen driest in de oogen.

"Wie ben je," vroeg de oudste van de dieven, die zoowat de baas over
de andere vijf leek, "en wat kom je hier doen?"--"Wie ik ben?" zei
Tom. "Ik ben de opperste van alle dieven. Wat ik hier kom doen? Ik kom
leerjongens zoeken, die me meteen een handje kunnen helpen bij mijn
werk. Als jullie me bevalt," en hij keek de mannen één voor één aan,
"dan wil ik je misschien wel in mijn' dienst nemen en je een paar
lesjes in 't stelen geven."

De mannen wisten niet, hoe ze 't hadden: ze keken elkaar eerst zoo
beteuterd aan, dat Tom er wel om lachen moest. Het duurde eene poos,
eer de oudste dief antwoordde: "Praats heb je genoeg, dat hooren
we; maar sta nu maar óp, dan zullen we na 't ontbijt wel eens zien,
wie meester en wie knecht wezen zal."

Tom stond op, kleedde zich en ging met de dieven ontbijten. Net zitten
ze aan tafel, of daar zien ze door 't bosch dicht bij het huis een'
boer aankomen, die eene mooie, groote geit voor zich uit drijft.--"Wie
van jullie," vraagt Tom, "durft er op aan, dien boer zijne geit af te
stelen, nog voordat hij 't bosch uit is, en dat wel zonder ook maar
't minste geweld te gebruiken?"--"Ik niet," zegt de oudste dief. "En
ik niet!" roepen de anderen. "Kom aan," zegt Tom, "ik ben de meester,
ik zal jullie je eerste lesje geven!"

Tom gaat de deur uit en sluipt tusschen de boomen door naar eene
plek, waar de weg door 't bosch eene bocht maakte. Daar trekt hij
zijn' rechterschoen uit en zet dien midden op den weg neer. Toen
gauw verder naar eene tweede bocht in den weg. Daar trekt hij zijn'
linkerschoen uit, zet dien weer midden in 't pad, loopt vlug weg en
verbergt zich achter de struiken.

De boer komt, en hij ziet een' schoen staan. "Jammer, dat die geen
kameraad heeft," denkt hij, "aan één alleen heb je niets."--En de
boer laat den schoen staan en loopt verder. Daar ziet hij den anderen
schoen. "Domoor, die ik ben," zegt de boer, "dat ik dien van straks
niet meegenomen heb! Weet je wat, ik loop terug en haal hem nog. Een
paar kan ik best gebruiken."

De boer bindt zijne geit zoolang vast aan een' boom, om gauwer
vooruit te kunnen komen en gaat terug, om den schoen te halen. Maar
de schoen--die zat al lang weer aan Toms voet. Toen de boer de bocht
van den weg om was, was de slimmerd gauw achter de struiken vandaan
gekomen en had den schoen weer weggepakt.--De boer komt en ziet den
schoen nergens meer. Verdrietig gaat hij denzelfden weg terug. Hij
komt bij de plek, waar hij den tweeden schoen gelaten en zijne geit
vastgebonden heeft: geen schoen meer te zien en--wat nog erger,
is--ook geene geit meer!--De tweede schoen zat al lang weer aan
Toms voet. En de geit? Die had hij, toen de boer terugliep naar den
eersten schoen, heel bedaard van den boom losgemaakt en in 't huis
van de dieven gebracht.

"Dat is me ook wat!" jammerde de boer, "ik beloof voor mijne vrouw
eene mooie japon te koopen van 't geld, dat ik op de markt voor
mijne geit zal krijgen, en nu--is de geit weg! Ik moet maar zien,
dat ik een ander dier naar de markt breng, zonder dat mijne vrouw
er iets van merkt. Als ze te weten komt, hoe ik me heb laten foppen,
dan zal ik daar, wie weet hoelang, nog wat over moeten hooren."

De dieven waren in ééne bewondering voor Tom, dat kun je denken,
en ze wilden volstrekt van hem weten, hoe hij dat kunststukje toch
wel gedaan had- gekregen. Maar Tom wou er hun niets van vertellen.

Een half uurtje later--daar komt de boer weer aan met een mooi,
vet schaap bij zich. "Wie van jullie ziet er kans," vraagt Tom,
"dat schaap te stelen, vóór de man nog uit het bosch is, altijd-
zonder geweld te gebruiken?"--"Ik niet!" zegt een van de dieven. "En ik
niet!" roepen de anderen. "Dan zal ik 't probeeren, ik ben de meester,"
zegt Tom. "Geef me een stevig touw."

Terwijl de boer met zijn schaap over den weg sukkelt en nog den heelen
tijd aan het ongeluk denkt, dat hem overkomen is, ziet hij op eens
een' man aan een' tak van een' boom hangen met het hoofd slap op de
borst. "Wat is dat nu!" roept hij, "een uur geleden hing die man daar
toch nog niet. Zou er in dien tusschentijd een moord gebeurd zijn? Op
klaarlichten dag, 't is om van te beven!" Angstig kijkt hij om zich
heen en begint wat harder te stappen, om gauw uit het bosch te zijn.

Hij is nog niet veel verder, of daar ziet hij tot zijn' schrik al
weer een' man aan een' boomtak hangen, met zijn hoofd slap voorover
op de borst. "Heb ik van mijn leven!" roept de man, "daar hangt er
al weer een. Maar dat is hier een vreeselijk bosch!"--En hij stapt
haastig verder, zonder ook maar even weer om te zien.

Hij mag zoowat een honderd stappen gedaan hebben, of hij staat stil en
grijpt zich met de hand aan 't voorhoofd. "Maar zie ik dan verkeerd,
of ben ik mijn verstand kwijt: hangt daar de derde niet aan een'
boom te zwaaien? Drie zoo vlak bij elkaar! Nu wordt het toch al te
gek, daar steekt zeker wat achter. Kom, ik loop terug--ik wil weten,
of de twee anderen er nog hangen." De man bindt zijn schaap zoolang
aan een' boom en toen terug. Maar pas is hij de bocht om, die de
weg daar juist maakte, of de arme vermoorde man laat zich van den
tak glijden, maakt het schaap los en wandelt er doodbedaard mee naar
't huis van de dieven.--Dat die man niemand anders dan de slimme Tom
was, heb je zeker al begrepen.

Toen de boer kwam bij de plek, waar hij den tweeden man had zien
hangen, was er geen man meer te zien. En toen hij verder doorliep,
was de eerste man er ook niet meer. Tom had zijn spelletje driemaal
gespeeld. Tweemaal was hij met zijne jonge beenen den boer vóór
geweest, de derde maal was hij eenvoudig naar huis gekuierd, terwijl
de boer weerom liep.

Of de dieven ook verbaasd waren, toen Tom hun het schaap bracht! "Als
je nog één zoo'n stukje uitvoert als dit," zei de oudste dief,
"dan zeg ik: je bent ons allen de baas!"--

En de boer? Hij komt bij de plek, waar hij den tweeden man heeft zien
hangen: nergens iemand meer te zien. Hij loopt door naar de bocht van
den weg, waar hij den eersten man zag: geen spoor van een' man. Al
pruttelende in zichzelf gaat hij eindelijk terug naar de plaats,
waar de derde man hing en waar het schaap vastgebonden was: geen man,
geen schaap, alles weg!

Van spijt trekt hij zich de haren uit het hoofd en jammert: "Ach, ach,
wat een ongeluksdag! Wat zal mijne vrouw zeggen! Mijn tijd verbeuzeld,
mijne geit weg, mijn schaap weg! En ik moet eene japon koopen voor
mijne vrouw. Er zit niets anders op dan dat ik den vetten os uit het
land haal en dien verkoop."

Goed, de boer gaat naar 't land, en eene poos later zien de dieven
hem weer aankomen met zijn vetten os. "Wie is zoo knap, dat hij dien
os steelt, zonder geweld te gebruiken?" vraagt Tom. "Ik niet," zegt er
een. "En ik niet," roepen de anderen. "Dan probeer ik het," zegt Tom,
"ik ben de meester," en het duurt niet lang, of hij is het bosch al in.

De boer drijft zijn' os voort, tot hij bij de plek komt, waar hij
den eersten schoen gezien heeft. Daar op eens hoort hij aan zijn'
rechterkant het geblaat van eene geit. Hij spitst de ooren, en
nu hoort hij ook nog het blaten van een schaap. "Ik ben een boon,
als dat niet mijn eigen verloren dieren zijn!" roept de boer.--Weer
geblaat. "Zoo zeker, als ik hier sta," zegt de boer, "ze zijn het!" En
hij bindt zijn' os aan een' boom en loopt het bosch in naar den kant,
waar 't geluid vandaan komt. Hij loopt al verder en verder, maar 't
is, of hij nooit dichter bij de geit en het schaap komt: het geluid
blijft altijd even ver af.

Toen na eene poos het blaten heelemaal ophield, was de man een geducht
eind van de plek, waar hij den os had vastgebonden, en gevonden had
hij niets. Gevonden niets; maar verloren des te meer. Want--toen
hij boos op zichzelf en boos op alles weer terugkwam op de plaats,
waar hij 't geluid het eerst gehoord had, vond hij dáár zijn' os niet
meer en nergens vond hij hem meer! Geen wonder: de os--die stond al
lang op stal bij de dieven.

Tom had gedacht: "Ik neem de geit en het schaap mee in 't bosch,
daar lok ik ons onnoozel boertje mee van den weg af. Ik laat hem een
poosje achter de dieren aanloopan en dan--maak ik, dat ik langs den
kortsten weg bij den os kom. Eer de boer teruggesukkeld is, heb ik
den os al lang losgemaakt en weggebracht."--En zoo was 't gebeurd ook.

Terwijl nu de arme boer doodelijk verlegen stond te kijken en eindelijk
niets beter wist dan maar weer naar huis te gaan en zijne vrouw alles
te vertellen, was er groot gejuich in 't dievenhuis. De dieven riepen
maar in éénen door van "hoera!" en "leve de koning van de dieven,
leve Tom!"--Zulk stelen, neen, daar hadden ze geen verstand van,
bij zoo'n baas waren zij maar kleine kinderen, dat moesten ze toegeven.

Den heelen dag werd er feest gevierd ter eere van Tom. En de dieven
vertelden Tom honderduit van allerlei diefstallen, die ze gedaan
hadden. En ze wezen hem de valsche sleutels, die zo gebruikten, om in
de huizen te komen en de werktuigen, om sloten van deuren en kasten
en koffers open te breken, En eindelijk--namen ze hem zelfs mee naar
den kelder, waar ze al hunne gestolen schatten geborgen hadden. Daar
kreeg Tom wat te zien--wel verbazend, wat een geld en goed lag
daar opgestapeld! "Wat een menschen hebben die ondeugende dieven al
ongelukkig gemaakt!" dacht Tom. "Maar die kist daar, die ik zoo goed
ken, die zul jullie niet houden. Dat is de kist van mijn' vader."

Ja, wezenlijk, daar stond de kist. "Kon ik haar maar dadelijk
meenemen," dacht Tom, "dan bleef ik geen uur langer in dit nare
huis. Maar dat gaat nu eenmaal niet. Ik mag al blij zijn, dat ik mijn'
zin heb, dat ik zulke goede vrienden met de dieven geworden ben. Ik
moet nu maar geduld hebben en mijn' tijd afwachten."

Zoo bleef Tom dus vooreerst in 't dievenhuis.--Hij zorgde wel de
dieven te vriend te houden; maar één ding konden ze niet van hem
gedaan krijgen. Ze vroegen hem elken avond, als ze uitgingen, om te
stelen, of hij met hen meeging: ze zouden zooveel van hun' meester
kunnen leeren. Maar Tom wist altijd wel wat te verzinnen, waarom hij
thuis bleef. "Jullie krijgt me niet mee," dacht Tom telkens, als hij
de dieven zag heengaan, "bij dien armen boer heb ik mijne kunststukjes
vertoond, omdat ik hier graag blijven wou, tot ik Vaders geld terughad;
maar nu is 't ook genoeg."

Eindelijk op een' dag zeiden de dieven tegen Tom: "Meester, als je
't goed vindt, dan gaan we morgen met ons zessen naar eene kermis
hier dicht in de buurt. Altijd werken gaat niet; we willen ook
eens plezier maken."--"Wel zeker," zei Tom, "ga jullie gerust. Ik
zal mij niet vervelen."--Maar bij zichzelf dacht hij: "Heerlijk,
heerlijk! Eindelijk zal ik eens een' dag alleen zijn. Misschien zal
ik dan mijn kansje kunnen wagen en de kist uit den kelder halen."

Den volgenden morgen vroeg gingen de dieven al naar de kermis. Ze
hadden hun mooiste pak aangetrokken: gelukkig voor Tom. Ja, heel
gelukkig, hoort maar eens, waarom.

Zooals ik je verteld heb: de dieven konden het best met Tom vinden. Ze
waren trotsch op hem, omdat hij zoo'n slimme dief was, zooals ze
meenden. Ze noemden hem "Meester," en dikwijls vroegen ze hem om
raad. Maar--den sleutel van den schatkelder, dien hielden ze toch
liever zelf. Dat speet Tom genoeg, want zonder dien sleutel kon hij
niets beginnen. Dag en nacht peinsde hij er over, hoe den sleutel
machtig te worden, of op eene andere manier in den kelder te komen;
maar tot nu toe was hij nog geen zier verder.

Maar nu waren de dieven den heelen dag uit, mooier kon het al
niet. "Vandaag _moet_ het gebeuren," zei Tom tegen zichzelf, "ik
_moet_ er iets op vinden."--En weer ging hij als zoo menigen keer
met het hoofd in de hand zitten denken.

Terwijl hij daar nu zoo zit te peinzen en voor zich uit te staren,
ziet hij hoe het oude vrouwtje, dat het huishouden voor de dieven deed,
bezig is, de daagsche kleeren van hare meesters uit te borstelen. Ze
borstelt er zoo vlijtig op los, dat ze er niets van ziet of hoort,
hoe er uit een van de zakken een sleutel valt. Maar Tom ziet het
en--in een oogenblik is hij tot vlak bij het vrouwtje geslopen,
dat met den rug naar hem toe staat. Vóórdat ze er iets van merkt,
heeft hij den sleutel ook al te pakken, en in een' wip is hij er de
deur mee uit. Nu bekijkt hij den sleutel eens goed en ja wezenlijk:
hij is het!--Wat die Tom zich in de handen wreef!

Zeg, was het nu ook gelukkig voor Tom, dat de dieven met hunne
Zondagsche kleeren op de kennis waren gaan pronken?

Tom maakte nu zoo gauw mogelijk, dat hij in den kelder kwam. De kist
van zijn' vader was gesloten; maar werktuigen, om een slot mee open
te breken, waren er in het dievenhuis overal bij de hand. En hoe hij
daarmee moest omgaan, dat had hij wel van de dieven afgezien. Het
duurde niet lang, of de kist was open, en daar lag al het geld! _Al_
het geld? Eigenlijk wist Tom dat zoo precies niet; want je begrijpt:
tijd om bedaard te tellen gunde hij zich niet. Hij grabbelde maar gauw
alles bij elkaar, wat in de kist lag en vulde daar de zakken mee,
die hij in de haast uit een' hoek van den kelder gehaald had. Toen
de zakken één voor één naar boven gedragen. Toen weer één voor één
naar de plaats, waar altijd eene kar stond. Vlug de zakken op de kar,
het paard uit den stal gehaald, dat vóór de kar gespannen, zelf er
op gewipt en dat de plaats over, de poort uit en den weg op.

Jongen, dat was een zwaar werkje geweest voor Tom, en benauwd had hij
het er ook bij gehad, dat verzeker ik je. Ieder oogenblik meende hij
het oude vrouwtje te hooren aankomen, en menigmaal had hij angstig
om zich heen gezien. Maar gelukkig: alles was goed afgeloopen. Toen
het vrouwtje merkte, wat er gebeurd was, reed Tom al lang rustig
over den weg. Ja, Tom kon van geluk spreken! Nu, hij was dan ook
blij en dankbaar genoeg, en hij deed niets dan lachen in zichzelf,
als hij aan de gezichten dacht, die de dieven zouden zetten.

En waar reed Tom nu wel 't eerst heen, denk je? Niet naar zijn'
vader, naar....--Maar wacht, 'k heb nog iets vergeten te vertellen! Op
de kar lagen niet alleen de zakken met geld: er was ook wat op, dat
leefde. Iets dat leefde en dat maar aanhoudend van bè! en mè! riep. 't
Waren.... de geit en het schaap, die Tom den boer op zoo'n slimme
manier had afgenomen. Met het paard had hij ze uit den stal gehaald
en op de kar geladen.--En achteraan de kar was--de os vastgebonden,
de os van den boer.--En nu weet je ook, waar de reis 't eerst naar
toe ging: de boer zou zijne dieren terug hebben. Tom had ze maar voor
de grap gestolen, om de dieven wat wijs te maken.

Toen Tom bij 't huis van den boer kwam, stonden de boer en zijne
vrouw juist buiten de deur. Eerst vroeg Tom heel leuk: "Weet je
ook van wie deze dieren zijn?"--"Nu," riepen de boer en zijne vrouw
vroolijk, "dat zouden we ook niet weten: ze zijn van ons zoo zeker
als twee maal twee vier is! Maar hoe kom jij daaraan! We hebben al
overal en overal gezocht en ze nergens gevonden."--"O," lachte Tom,
"ze liepen in 't bosch te dwalen, en toen nam ik ze maar mee. Kijk,
dat doet me nu plezier, dat ze hier thuis behooren."

Dat was me eene vreugde in 't huis van den boer: die pakte zijne
vrouw om 't middel en danste met haar in 't rond. "Vrouw, nu krijg je
de nieuwe japon toch nog," riep hij maar al. Toen werden de geit en
het schaap van de kar gehaald, en de os werd losgemaakt. En terwijl
ze daarmee bezig waren, vroeg Tom: "Zeg eens, boer, is dat zakje ook
van jullie, dat daar aan den hals van den os hangt?" Een zakje? daar
hadden ze in hunne vreugde nog niets van gezien. Maar 't hing er, dat
was zeker. En wat zat er in? Niets minder dan--honderd gulden! "Dat
is zeker voor den schrik en den angst, die je gehad hebt," zei Tom, en
vóórdat de boer en de boerin nog tijd hadden gehad van hunne verbazing
te bekomen, had Tom de zweep over 't paard gelegd, en weg was hij!

"Nu naar Vader," dacht Tom, "die zal nog grooter oogen opzetten dan
de boer en zijne vrouw."

't Was al laat in den avond, toen de kar voor 't huis van Toms vader
stilhield.--Tom sprong van de kar, bond het paard aan een' paal vast
en belde aan, heel hard. Iemand met een verschrikt gezicht maakte de
deur open: 't was Toms vader zelf. "Wie maakt er zoo'n geweld aan mijne
deur," vroeg de vader verdrietig, "en dat zoo laat in den avond! Ik
beef er nog van."--Tom merkte wel, dat zijn vader hem in de duisternis
niet kende. Hij moest moeite doen, om niet hardop te lachen. Maar
hij hield zich goed en zei met eene veranderde stem: "Och, Mijnheer,
neem me kwalijk, dat ik U aan 't schrikken heb gebracht. Ik ben een
arme reiziger, die hier nergens den weg weet. Zou ik hier vannacht
niet kunnen slapen?"--"Slapen? Wel ja, ik zal zoo iedereen maar in
mijn huis nemen. Ga maar verder, hoor!"

Maar toen Tom zei, dat hij zoo lang al gereisd had en zoo moe was,
toon hij begon te smeeken toch binnengelaten te worden, toen kreeg
de vader medelijden en zei: "Nu, kom dan maar eens in de kamer, ik
neem geene vreemden in mijn huis, of ik moet ze ten minste eerst bij
licht gezien hebben."

Tom dus mee in de kamer, waar 't licht was. En toen .... die verbazing
van zijn' vader en zijne moeder en zijne broers en dat hartelijke
lachen van Tom weer om hunne verbaasde gezichten! 'k Wou, dat je
't gezien en gehoord hadt!

De vader was 't eerst van zijne verbazing bekomen en vroeg al gauw:
"En waar is 't geld, dat je me terugbrengen zoudt? Handen en zakken
leeg zeker!"--"Ja, Vader," zei Tom lachend, "handen en zakken leeg;
maar" en op eens nam hij de lamp in de ééne hand, trok zijn' vader
met de andere hand bij de mouw mee en bracht hem door de gang naar
buiten bij de kar, "maar--eene kar vol!"

De vader wist niet, hoe hij het had: hij kon, hij durfde haast niet
te gelooven, dat in die zakken _zijn_ geld was, zijn heele verloren
rijkdom! Hij betastte de zakken en probeerde ze op te tillen, ja, ze
waren vol harde rijksdaalders en guldens!--Toen greep hij Tom bij de
hand en schudde die, dat Tom de lamp haast liet vallen en roepen moest:
"Nu, Vadertje, bedaard wat!"

Dat was me nog eene andere vreugde dan in 't huis van den boer! De
vader en de moeder en de broers van Tom, ze praatten en riepen en
vroegen allen tegelijk. Eerst toen ze wat bedaard waren, kon Tom aan 't
vertellen komen, hoe hij alles wel aangelegd had. Bij de geschiedenis
van den boer schudd'en ze allen van 't lachen om de slimheid van
Tom, en de vader stak hem op 't laatst de hand toe en zei: "Jongen,
'k moet eerlijk zeggen: zoo iets had ik nooit achter je gezocht. Ik
meende altijd, dat er nooit iets goeds van je groeien zou. Maar
nu ben ik niet bang meer, of je zult wel door de wereld komen.--
Dat Tom dubbel in zijne nopjes was, nu zijn vader hem zoo prees,
kun je begrijpen: dat was hem nog niet vaak overkomen.

Van dien tijd af heette Tom overal: Slimme Tom. Overal, want de vader
en de moeder en de broers vonden de geschiedenis te mooi, om ze niet
overal te vertellen aan ieder, die ze maar hooren wou.

Heb jullie er ook met plezier naar geluisterd? Ja? Nu, dan beloof ik
je, dat ik je later nog eens meer van Toms slimheid vertellen zal. Dan
zul je eens hooren, hoe hij, enkel door zijne slimheid, het mooiste
en rijkste meisje in den omtrek tot vrouw kreeg. Is dat goed?




HET ZILVEREN LUCIFERSDOOSJE.


Eén, twee! één, twee! Natuurlijk was 't een soldaat, die zoo prompt
in de maat aan kwam stappen. Hij had zijn' ransel op den rug, het
geweer op schouder en de sabel op zij; want hij kwam zoo regelrecht
uit den oorlog en was nu op weg naar huis. Eén, twee! één, twee! de
voetstappen klonken door het bosch, en een oud vrouwtje, dat tegen een'
boom geleund zat en van het warme weer ingedommeld was, schrikte er
van wakker.

"Dag, soldaat!" zei ze. "Wat stap je dapper langs den weg. Zeker ook
dapper gevochten?"--"Nu, of ik!" lachte de soldaat.--"En ben je nu
ook te trotsch, om zoo'n oud vrouwtje, als ik ben, een' dienst te
bewijzen?"-- "Zeker niet," zei de soldaat.--"Nu," zei het vrouwtje,
"je zult er ook geen spijt van hebben, want ik zal je er zooveel
geld voor geven, als je dragen kunt."--"Sapperloot," zei de soldaat,
"dat kan ik gebruiken; want mijne zakken zijn leeg. Zeg mij, maar gauw,
wat ik doen moet." "Deze boom," zei het vrouwtje, en ze klopte op den
stam van den boom, waar ze tegen geleund zat, "is van binnen heelemaal
hol. Je klimt maar naar boven en laat je door den hollen stam naar
benoden zakken. Ik zal je een touw om het middel binden, en als je weer
naar boven moet, roep je maar: o, hoi ho! dan trek ik je op."--"Maar,
wat moet ik daar onder in den boom?" vroeg de soldaat. "Geld halen,"
zei het vrouwtje. "Luister maar eens. Als je onder in den boom komt,
ben je in eene groote gang. Heel licht is het daar; want er branden
wel honderd lampen. In die gang zie je drie deuren; die kun je open
doen, de sleutel zit er in. Ga je de eerste deur binnen, dan kom je
in eene kamer. Midden op den vloer van die kamer staat eene groote
kist, en op die kist zit een hond met een paar heel groote oogen,
met oogen, zoo groot als een theeschoteltje. Maar je behoeft niet
bang te wezen: ik geef je mijn blauw geruit schort mee. Als de hond
dat ziet, weet hij wel, dat ik je gestuurd heb, en daarom zal hij je
geen kwaad doen. Spreid het schort maar op den vloer uit en zet den
hond er op. Dan kun je bij de kist gaan en zooveel centen nemen,
als je wilt. Wil je liever guldens hebben, ook goed. Dan moet je
eene deur verder gaan. In die kamer staat eene kist met guldens;
maar daar zit een hond op met oogen, zoo groot als het bord, waar je
's middags van eet. Je behoeft daarom niet bang te wezen: laat mijn
schort maar weer zien, dan is er niets te doen. Maar misschien wil
je nog liever gouden tientjes hebben, nu, die kun je ook krijgen:
ze zijn in de derde kamer. Maar op die kist zit een hond met oogen
zoo groot, als een wagenrad. En boos, dat het dier is! Maar dat komt
er voor jou niet op aan. Je zet hem maar op mijn schort, en dan kun
je rustig zooveel goudgeld nemen, als je wilt."

"Dat lijkt mij niet verkeerd," zei de soldaat, "maar wat moet ik
nu voor jou daar doen, Moedertje? Om geld voor mij zelf te halen,
stuur je me toch zeker niet alleen."

"Neen," zei het vrouwtje, "voor mij moet je een zilveren lucifersdoosje
halen, dat mijn zoon vergeten heeft, toen hij den laatsten keer daar
geweest is. Mijn zoon is dood, moet je weten, en dat doosje is mij
lief, als eene herinnering aan hem."

"Zoo," zei de soldaat, "is je zoon dood en wou je dat lucifersdoosje
zoo graag hebben? Maar waarom heb je 't dan nog nooit door een ander
laten halen?"

"Ik heb het dikwijls genoeg gevraagd," zei het vrouwtje, "maar nooit
heeft er iemand gedurfd. Allen waren bang, als ik van de honden daar
beneden sprak. Maar jij bent een soldaat, en soldaten zijn dapper. Toe,
ga maar, je doet er mij zoo'n genoegen mee. Hier is mijn schort--ze
doen je heusch geen kwaad, de honden. Doe je 't?"

"Kom aan dan maar," zei de soldaat, "bind me het touw maar om
het middel en het schort er bij, anders kan ik mijne handen niet
gebruiken. En nu tot ziens, Moedertje!"

Daar klauterde de soldaat in den boom, daar zat hij er boven in;
daar liet hij zich in den hollen stam neer, nog eene wuivende hand
voor 't oude vrouwtje, en een oogenblik later stond de dappere baas
in de groote gang, waarin wel honderd lampen brandden.

Daar was ook al de eerste deur. Flink draaide hij de kruk om--ja
hoor, daar zat de hond met de oogen zoo groot als theeschoteltjes,
en die keek hem aan, om er eene rilling van te krijgen--als je geen
soldaat was.

"Een aardige jongen ben je," zei de soldaat, "maar brom nu maar niet
zoo, hier is het schort van je vrouw, je moet de complimenten van
haar hebben. Geef mij nu maar eens je een' poot, nu den anderen,
zie zoo, daar zit je op het schort van je lieve vrouw. Nu zal ik
mijne zakken eens eventjes vullen met de centen uit je kist." Gezegd,
gedaan. Sapperloot, wat een centen, genoeg om een geheelen snoepwinkel
leeg te koopen! De kist weer gesloten, den hond er weer op gezet en
nu naar de tweede kamer. Ja, hoor, daar zat de hond met de oogen zoo
groot als een bord.

"Kom, kijk me maar niet aan, alsof je mij opeten wilt," zei de
soldaat. "Je oogen zullen gaan tranen, als je zoo strak kijkt. Zie hier
liever eens naar. Zie je wel, dat is het schort van je vrouw. Kom,
kwispelstaart maar eens. Kijk, nu zet ik je netjes op den vloer,
brave hond! Zoo, moet je over den kop gestreken worden ook? Toe dan
maar. Zit nu maar mooi stil, dan kan ik eens in je kist kijken. Neen,
maar, wat een guldens! Hoe veel spaarpotten zou je daar wel niet mee
kunnen vullen! Maar ik zal zo maar eerst in mijne zakken stoppen. O,
hé, die zitten vol centen! Weet je wat, 'k heb liever guldens dan
centen. Wil jij de centen niet hebben, zeg je? dat moet jij weten, maar
ik leg ze hier neer. Ziezoo; nu guldens in de leege zakken. En wacht
eens: in mijn' ransel kan ook nog een mooi portietje. Klaar. Ziezoo,
oude jongen, één, twee, drie! daar zit je weer. Pas jij nu maar weer
op je kist, hoor, ik groet je."

Nu naar de derde deur. Pas had de soldaat de hand aan de kruk, of
hij hoorde een verschrikkelijk gebrom, 't Klonk wel als het brullen
van een' leeuw. Hij wou toch eerst eens om 't hoekje zien. Neen maar,
wat oogen keken hem daar aan! Wezenlijk zoo groot als een rad van een'
wagen. En de oogappels draaiden--daar zou zelfs een soldaat raar van
worden. Maar de soldaat was niet alleen dapper, hij was ook slim. Hij
deed het schort door de kier van de deur en dadelijk hield het gebrom
op en slingerde de reuzenstaart vriendelijk heen en weer. "Goeden
avond!" zei de soldaat, en hij sloeg aan, zoo deftig, alsof hij een'
generaal groette; want voor zoo'n hond had hij eerbied, "goeien
avond! Zou ik U wel eens mogen verzoeken hier op dezen boezelaar
plaats te nemen?" Gehoorzaam sprong de hond van de kist en ging op den
boezelaar zitten. "Zie zoo," zei de soldaat, "nu laat mij eens zien,
waar jij zoo knap op gepast hebt," en hij deed de kist open.

Lieve deugd! wat een goudgeld! Je zou er alle suikeren popjes en
chocolâ sigaren in de stad en alle poppen en hobbelpaarden en tinnen
soldaten van de wereld voor kunnen koopen. Allemaal mooie ronde gouden
tientjes! Die heb ik nog liever dan guldens, dacht de soldaat, en ik
kan er ook meer van bergen, want zo zijn kleiner. In een oogenblik
had hij de guldens uit de zakken en den ransel en de gouden tientjes
er weer in. Maar, wacht eens, kon hij nog niet meer bergen? Zeker:
bij de kleeren in, en in de laarzen en in de schako--in alle hoekjes en
gaatjes. Op 't laatst was hij stijf van 't geld. Toen riep hij den hond
weer op de kist en maakte één, twee, drie, dat hij bij den boom kwam.

"O, hoi, ho! trek op, Moedertje!" riep hij door den hollen boom. "Heb
je het lucifersdoosje?" riep het oude vrouwtje terug. Sapperloot,
neen, dat had hij juist vergeten. Hoe leelijk van mij, alleen voor
mij zelf te zorgen, dacht de soldaat. Dat ik ook aan niets dan aan
geld gedacht heb! Vlug ging hij terug. Dat was me wat! nu nog eens
weer naar die groote honden. En zooals het altijd gaat, als je iets
zoekt, en je hebt drie kasten, vind je pas in de laatste kast, wat
je hebben moet. Zoo zou de arme soldaat ook pas in de derde kamer
het lucifersdoosje vinden. Eindelijk kon het vrouwtje hem optrekken
en stond hij weer in het bosch. Nu stond hij er anders dan straks,
hoor. Toen arm--nu rijk. Het oude vrouwtje schreide van blijdschap,
toen ze het doosje kreeg, en toen had de soldaat nog meer schik.

"Beste jongen," zei het vrouwtje, "weet je, wat je nu doet? Je
gaat met mij naar mijn huisje, hier in 't bosch. 't Is al zoo laat
geworden en donker ook, te donker om verder te reizen. Dan kun je
bij mij logeeren, en 'k zal je een kistje of een' zak geven voor je
geld; want zóó kun je er toch niet mee blijven loopen." Dat leek den
soldaat goed, en hij stapte gezellig met het vrouwtje mee. Toen ze
thuis gekomen waren, maakte het vrouwje een lekker kopje koffie en
gingen ze prettig zitten praten en eten en drinken. De soldaat moest
van den oorlog vertellen, en het vrouwtje was zoo vroolijk, zei ze,
als ze in langen tijd niet geweest was. Eindelijk werd het tijd om
te slapen, en de soldaat kreeg een lekker bed.

't Duurde geen kwartier, of hij sliep; want hij was moe van de lange
wandeling, en van alles, wat hij beleefd had dien dag. Hij droomde
van de honden met de groote oogen. Maar wat was dat, werd de grootste
hond boos, bromde die zoo? Hè, wat een akelig geluid; de soldaat werd
er wakker van. En toen hij goed wakker was, ja toen begreep hij,
welk geluid hij gehoord had. Het oude vrouwtje kreunde en jammerde
zoo. Dadelijk sprong de soldaat het bed uit en toen zoo gauw mogelijk
naar het vrouwtje. Wat zou er toch aan schelen? Pijn had de arme
stumper, erge pijn, en benauwd was ze ook. De soldaat zag dadelijk,
dat het vrouwtje erg ziek was. Zoo gauw hij kon, liep hij naar een'
dokter; maar, och hé, die kon het vrouwtje niet weer beter maken;
ze stierf, nog denzelfden nacht. Even vóór haren dood drukte ze den
soldaat nog de hand en gaf ze hem het zilveren lucifersdoosje als
een aandenken. De soldaat bleef nu nog zoolang, tot het arme vrouwtje
begraven was, en toen stapte hij met eene tasch vol goudgeld het bosch
weer door. Waar nu naar toe? Kom, denkt de soldaat, ik ga eens naar
eene groote stad, ik ben nu rijk, ik wil ook eens wat plezier van
mijn geld hebben. Gezegd, gedaan.

Neen, maar, wat eene prachtige stad was dat! Wat hooge, groote
huizen. De soldaat stapte een heel mooi hotel, misschien het
allermooiste uit de stad binnen en bestelde de mooiste kamers om er
in te wonen, en eten, waar hij het allermeest van hield; want hij
was nu immers rijk en kon alles krijgen, wat zijn hart begeerde.

De mijnheer, waar het hotel van was, dacht wel: hoe raar, dat een
gewoon soldaat zoo rijk is, en de knecht, die de schoenen poetste,
zei wel: "wat oude laarzen heeft die mijnheer," maar den volgenden dag
konden ze dat niet meer zeggen. Toen kocht de soldaat een prachtig
pak kleeren en een paar fatsoenlijke laarzen, en hij hing zijn oud
soldatenpak in de kleerkast en leek nu een groot mijnheer.

En nu begon er een leventje van plezier. Dan naar het paardenspel en
dan naar een bal en dan weer uit rijden om de mooie stad te zien. Eens
toen de soldaat weer een' rijtoer maakte, zag hij achter hooge muren
een groot gebouw staan. "Wat is dat voor een gebouw, koetsier?" vroeg
hij. "Dat is het paleis van de prinses," antwoordde de koetsier. "Maar
waarom staan daar zulke leelijke hooge muren omheen?" vroeg weer de
soldaat. "O, weet U dat niet, mijnheer?" zei de koetsier, "hebt U
nooit van de mooie prinses hooren spreken, die in het paleis gevangen
gehouden wordt? Eene toovergodin heeft den koning voorspeld, dat de
prinses nog eens met een gewoon soldaat zou trouwen. Nu, U begrijpt,
eene prinses met een' soldaat, dat zou de koning nooit willen. En nu
is de koning zóó verschrikkelijk bang, dat de prinses een' soldaat
ziet! Ze mag daarom nooit de deur uit en niet eens op straat zien. Er
kon immers eens een soldaat voorbij loopen!"--"Hoe jammer," zei de
soldaat, "ik zou die mooie prinses wel eens willen zien," en hij was
er trotsch op, de soldaat, dat hij een soldaat was; maar dat zei hij
niet tegen den koetsier. Van dien tijd af, dacht de soldaat veel aan
de prinses en verlangde hij altijd weer haar te zien.

Och, och, wat had onze soldaat nu een mooi leventje; er kwam maar geen
einde aan de pret. Dat ging nu maar zoo den eenen dag na den anderen;
maar kwam er geen einde aan de pret--er kwam wel een eind aan iets
anders. De vroolijke soldaat was een beetje dom geweest. Hij had
niet begrepen, dat als je van een' zak vol geld altijd wat afneemt
en er nooit wat bij doet, de zak eindelijk leeg wordt. En dat was
toch zoo. De zak werd leeger en leeger, en toen kon de soldaat niet
meer naar 't paardenspel gaan, en niet meer naar 't bal, en niet
meer in zoo'n mooie kamer wonen. Op 't laatst kwam hij in een klein
zolderkamertje, en nu had hij niets meer dan zijne kleeren, die niet
mooi meer waren en zijne schoenen, die hij nu zelf moest poetsen,
en poetsen niet alleen, maar ook naaien; want ze waren gescheurd,
en hij had niet eens meer geld om ze te laten verstellen. En armer
en armer werd onze soldaat.

Eens op een' avond zat hij in den donker op zijn zolderkamertje--want
licht branden kostte ook geld--te denken en te denken. Wat was het
toch treurig met hem afgeloopen--al zijn geld op! Ja, en 't was zijne
eigen schuld geweest! Kom, hij wou er niet meer aan denken! Hij werd
zoo triest. Dat kwam er van, dat hij zoo in den donker zat en niets te
doen had. Wacht, hij zou de scheur in zijne broek gaan naaien. Had hij
nog niet een eindje kaars? Zeker. Waar waren de lucifers? O, wee! het
doosje was leeg, en 't was het laatste doosje. Wat nu? Wacht eens--dat
was waar ook! Hij had immers nog het zilveren lucifersdoosje van het
goede vrouwtje. Waar was dat? Hij had het nooit weer gezien! O, ja, het
zou nog wel in zijne soldatenbroek zijn, die in de kast hing. Daar had
hij het al. Heerlijk, het doosje was vol lucifers! Rrrt! daar brandde
er al eentje--maar o, o, wat was dat? Open vloog de deur, en wie kwam
er binnen? Niemand anders dan de hond, dien hij op de kist met centen
gezien had, de hond met de oogen zoo groot als theeschoteltjes. En
die begon me daar maar eventjes te praten met eene blaf-brom-stem:
"Wat belieft, Mijnheer?"--"Wat mij belieft," riep de soldaat, ook
niet dom, "wat mij belieft, beste vent? Een zak met centen belieft
mij. Wees zoo goed, dien eventjes uit je kist te halen." Weg was de
hond, en het duurde geen half uur, of hij stiet de deur weer open en
ja wel, hoor, een' zak met centen in den bek! Dien netjes voor den
soldaat neergelegd en toen rechtsomkeert--weg was de hond.

De soldaat was stom van verbazing. Prachtig ging dat! En hoe vlug! Hij
had den hond niet eens goed gezien. Die grap moest hij nog eens
hebben. Weer eene lucifer afgestreken. Rrrt! Hé, daar had hij er twee
te gelijk. Dat was nog jammer. Neen--het was geen jammer, want--wie
bonsde daar tegen de deur, en wie kwam daar binnen, en wie riep daar
met eene nog zwaarder stem: "Wat belieft, Mijnheer?" Niemand anders
dan de hond met de oogen, zoo groot als een tafelbord!! Nu begreep de
soldaat alles! Streek hij één lucifer af, dan kwam de hond, die op de
kist met centen paste; streek hij er twee af, dan kwam de baas van de
guldens; en streek hij drie lucifers op eens af, dan kwam de heel,
heel groote hond met de oogen zoo groot als een wagenrad, de hond,
die op de kist met gouden tientjes paste. Dat goede oude vrouwtje, dat
hem nog op haar sterfbed het lucifersdoosje in de hand gedrukt had! Hoe
dankbaar was ze toch geweest voor de hulp en de liefde van den armen
soldaat. En hoe dankbaar was de soldaat het goede vrouwtje! Nu was hij
weer uit den nood en kon hij weer op eene mooie kamer gaan wonen en
krijgen wat zijn hart begeerde, en--doen! wat zijn hart begeerde. Ja,
_doen_ ook; dadelijk gaf hij van zijn' overvloed aan arme menschen;
want goedhartig was hij.

En toen? En toen, denk jullie, raakten de lucifers weer op en werd
de soldaat op 't laatst weer doodarm? Mis! dat was juist het mooist
van al. De lucifers raakten nooit op! Als er eene uit de doos gebruikt
was, kwam er ook van zelf weer eene in. Hoe? dat wist de soldaat niet,
en daar brak hij ook zijn hoofd niet over: 't was eene tooverdoos en
daarmee uit. Alles was immers tooverachtig--de honden met de groote
oogen, die praten konden en--alles. Onze soldaat was nu voor goed
rijk. De honden brachten zooveel geld, als hij maar hebben wou--'t
leek wel, of de kisten ook nooit leeg werden: het geld groeide zeker
weer aan, net als de lucifers.

Dus--kwam er nooit weer een einde aan het geld en aan het geluk
van den soldaat, en toen kwam er "een varkentje met een' snuit, en
't vertelseltje is uit"--denk jullie. Mis! Het vertelseltje is nog
lang niet uit. Luistert maar verder. Er kwam geen einde aan 't geld,
maar wel aan 't geluk van den soldaat. Het luie leventje begon hem
te vervelen. Voor een poosje niets dan pret maken is wel aardig, maar
altijd? neen, hoor! De soldaat verveelde zich, en die zich verveelt,
is niet gelukkig. Hij had niets te doen. Geld verdienen behoefde hij
niet; en dus werkte hij niet. Vechten behoefde hij ook niet; want er
was geen oorlog. Pret maken--daar had hij ook niet altijd zin in. Nu
zat hij zooveel alleen op zijne kamer, en dat was niet gezellig. Hé,
dacht onze soldaat, ik moest eene zuster hebben, wat zou die gezellig
bij mij kunnen wonen. Wat zou ik die een plezier met mijn geld kunnen
doen. Wat zou het aardig zijn, eens met haar te gaan rijden; de stad
door en buiten de stad langs het paleis van den koning. Hé ja, daar
achter de hooge muren woonde ook de mooie prinses. Hoe jammer toch,
dat niemand haar ooit mocht zien.

Zoo zat de soldaat te denken en te denken alleen op zijne kamer. Hij
vergat alles, ook, dat het later werd. Daar sloeg de klok twaalf--'t
was nacht! Nog dacht de soldaat aan de prinses. Op eens riep hij: ik
moet en ik wil haar zien! Hij greep naar zijn zilveren lucifersdoosje
en streek drie lucifers te gelijk af! Boem! daar vloog de deur open,
en de allergrootste hond sprong binnen. Neen maar, de kamer dreunde,
toen hij met zijne bromstem vroeg: "Wat belieft, Mijnheer?"--"Ik zou
zoo _heel_ graag de prinses eens zien," zei de soldaat. "Zou je daar
ook raad op weten?"--"'t Zal wel gaan, Mijnheer," bromde de hond,
en weg was hij.--Het hart van den soldaat bonsde en klopte. Wat zou
er nu gebeuren?.....

Daar sprong de deur weer open, en de soldaat kon zijne oogen haast
niet gelooven .... 't was de hond en--niet alleen! Op zijn' rug lag
de prinses, de armen om den hals van den hond, het hoofd op zijn
grooten kop. En--ze sliep!!--Had de hond haar slapende uit het bed
getild? Was hij met haar over den hoogen muur gesprongen? De soldaat
wist er niets van. Hij vroeg ook niet--hij keek maar naar de mooie
prinses. Hoe lief lag ze daar! Wat zag ze er snoeprig uit. Onze
soldaat moest haar even over de blonde krullen strijken!

Nu was hij tevreê--hij had de mooie prinses gezien. "Dank je wel,
brave hond," fluisterde hij, "breng het lieve kind nu weer terug."--

Weg was de hond--weg de prinses. De soldaat, ging naar bed en droomde
van beiden.



En de prinses? Had ze niets gemerkt van dat alles?

Toen ze den volgenden morgen aan 't ontbijt zat met den koning en de
koningin, zei ze: "Wat heb ik vannacht grappig gedroomd! Ik droomde,
dat ik op een grooten hond reed en toen kwam ik bij een' soldaat,
en die streelde mij over 't haar!"

"Foei! wat een nare droom!" zei de koningin.

"Een soldaat! ba!" riep de koning. "Droom toch niet van een'
soldaat!" En de koning zei, dat er den volgenden nacht eene hofdame
op moest blijven, om te zien, of de prinses wezenlijk droomde, of
dat--neen, waar kon het toch niet wezen!

En den volgenden avond laat zat de soldaat weer op zijne kamer te
denken en te denken. Nu dacht hij alleen aan de prinses--wat zou het
gezellig zijn haar nog eens even te zien. Vóór hij 't zelf recht goed
wist, had hij weer drie lucifers afgestreken en den hond gevraagd
nog even de prinses te halen. Waarom mocht het ook niet--hij deed
haar immers geen kwaad!

Bij het bed van de prinses zat de hofdame. Maar daar gaf de hond
niets om, en de hofdame was stom van schrik, toen ze den hond zag
met de oogen zoo groot als een wagenrad. Ze begreep maar even,
dat ze het dier volgen moest--loop je niet, zoo heb je niet, om
te zien, waar het met de prinses heen ging. Gelukkig, ze kwam nog
net op tijd--in dàt huis ging hij. Ze zou het den koning vertellen
morgen. Maar--'t was zoo donker,--zou ze morgen 't zelfde huis nog weer
kunnen vinden? Wacht,--ze had juist een stukje krijt in den zak--ze
zou een groot kruis op de deur maken. Zoo, nu kon ze rustig naar
huis gaan en wachten, tot de hond de prinses weer thuis bracht. Dat
gebeurde gelukkig gauw. Maar wat had de hond met zijne groote oogen
al dadelijk gezien? Het kruis op de deur! En die, ook niet dom, maakte
op al de deuren in de stad net zoo'n kruis. Nu kon de hofdame de deur
van den soldaat niet vinden--op alle deuren was immers een kruis.

Toen het nu morgen werd, had de prinses weer denzelfden grappigen
droom te vertellen. Maar de hofdame wist beter--het was geen droom. Ze
vertelde alles aan den koning en de koningin en ook, dat ze met krijt
een kruis op de deur van het huis gemaakt had, waar de hond met de
prinses was binnen gegaan. De koning en de koningin prezen de hofdame,
dat ze zoo slim geweest was, en de koning liet dadelijk vier paarden
voor den wagen spannen, om het huis te zoeken. "Daar is het!" riep
de koning, toen hij de eerste deur met een kruis zag. "Neen, daar is
het!" riep de koningin, toen ze de tweede deur met een kruis zag. "Maar
daar is nog een kruis! en nog een!" riepen beiden, en nu begrepen ze,
dat ze de rechte deur nooit zouden kunnen vinden--alle deuren hadden
immers een kruis! Dat was me ook wat! Maar de koningin was slim. Die
kon ook nog wel wat anders doen, dan in een' wagen met vier paarden
rijden! Ze nam haar groote gouden schaar, en knipte en naaide van een
zijden lap een mooien zijden zak. Toen het nu weer avond werd en de
prinses te bed lag, deed ze haar den zak aan een zijden koord om den
hals, vulde hem met grutjes en knipte er toen een gaatje in.

En 's nachts kwam de hond weer om de prinses te halen, want de
soldaat mocht de prinses nog al liever en liever lijden.--Ja, als hij
gedurfd had, zou hij haar wakker gemaakt en gevraagd hebben: toe blijf
altijd bij mij--ga met mij trouwen. Maar dat kon immers niet, omdat
de prinses eene prinses en hij een gewoon soldaat was, en de menschen
zeiden immers, dat die twee niet bij elkaar pasten. En--de koning dan!

Die goeie trouwe hond! had hij maar gezien, dat de grutjes, terwijl hij
de prinses droeg, uit het gaatje in den zak vielen--dat er een klein
paadje van grutjes liep van 't paleis van den koning naar 't huis van
den soldaat! Hij zag het niet, maar de koning, zooveel te beter en
die liet den soldaat uit zijn huis halen en--in de gevangenis brengen!

Daar zat de soldaat nu .... Hu! wat donker en vervelend was het
daar! En geen vriendelijk woord kreeg de arme soldaat te hooren. Maar
wel was het: "O, o, jongetje, wat is de koning boos op je! En
weet je, wat er morgen gebeuren zal? Midden op de markt wordt eene
hoogte gebouwd, en daar kom jij boven op te staan, en dan komen al de
menschen uit de heele stad om je uit te lachen,--dat heeft de koning
zoo besteld. De scholen krijgen vacantie, en al de schoolkinderen
zullen roepen: 'Sliep hem uit! hij doet of hij een prins is, en
't is maar een gewoon soldaat!'"

Dat was alles behalve vroolijk, om te hooren.

Maar wat zou hij doen? Hij dacht wel aan zijne trouwe vrienden,
de honden; maar zijn tooverdoosje was thuis.

Den volgenden morgen zag hij door de ijzeren tralies eene drukte op de
straat van wonder en geweld, 't Was, of de heele stad leegstroomde;
alle menschen liepen den kant op naar de markt, ieder moest meedoen,
om hem uit te lachen. Welzeker, die schoenmakersjongen ook al. Hij
liep zich het vuur uit de schoenen--neen, uit de oude sloffen, die hem
veel te groot waren. Bats! daar vloog de eene slof tegen den muur aan,
vlak onder het tralievenstertje, waarvoor de soldaat zat.

"Zeg, jongen," riep de soldaat, "je behoeft zoo'n haast niet te
maken, zoolang ik er niet bij ben, gebeurt er toch niets. Maar
wil je eene boodschap voor mij doen, dan kun je een kwartje
verdienen." Nu, kwartjes verdienen was geen dagelijksch werk voor
den schoenmakersjongen, en daarom zei hij dadelijk "ja."

Een poosje later stak de schoenmakersjongen een lucifersdoosje door
de tralies, en de soldaat een kwartje en toen--geduld een beetje,
dat komt later.

Och, och, wat een menschen op de markt: duizenden! Je kon wel over de
hoofden loopen. En midden op de markt was eene hoogte, een stellage,
gebouwd voor den soldaat, dat ieder hem goed kon zien. Een heele troep
soldaten stond vooraan om op te passen, dat de ondeugende soldaat niet
weg kon loopen. En een prachtige troon was er gemaakt voor den koning
en de koningin--die moesten toch goed kunnen zien, welk gezicht de
soldaat wel zou zetten, als al die menschen hem uitlachten.

Daar kwamen ze met hem aan. Op een karretje zat hij: aan handen en
voeten gebonden. Ieder ging op de teenen staan en rekte den hals uit,
om hem te zien. Daar klom hij naar boven. Nog een oogenblik, en de
soldaten zouden een' roffel slaan, en dan zou de pret beginnen. Toen
opeens begon de soldaat te niezen, te niezen, zonder ophouden. "Mijn
zakdoek! mijn zakdoek!" riep de soldaat. "Zijn zakdoek! geef hem zijn'
zakdoek!" riep het volk. En toen--waren op eens zijne handen los,
om den zakdoek te kunnen krijgen en toen--rrrt! rrrt! rrrt! daar
brandden één, twee, drie lucifers tegelijk en daar stormden de drie
groote honden de trap op en brulden met eene stem, om van te beven:
"Wat belieft Mijnheer?"--"Helpt mij!" riep de soldaat, "grijpt den
koning, grijpt de koningin, ze willen mij de prinses niet geven,
en ik heb haar zoo lief!"

Toen sprongen de reuzen-honden naar den troon, en de koning en de
koningin werden bleek van schrik; ze dachten, dat hun laatste uurtje
geslagen was, en ze riepen: "Wij willen wel! hij mag de prinses zien,
hij mag haar hebben, hij mag haar trouwen!"--"Ja! ja!" riep het heele
volk, "hij mag haar hebben, hij mag haar trouwen, hij moet later onze
koning worden. Als de dieren zooveel van hem houden en zooveel voor
hem willen doen, moet hij wel goed zijn!"

Toen kwam de soldaat bij den koning en de koningin in de mooie koets
te zitten, en ze reden naar het paleis, naar de prinses. En de drie
honden liepen vooraan en blaften: hoera! En al het volk liep mee: de
jongens floten op de vingers, en de meisjes zongen, en allen riepen:
"Leve de soldaat! leve de nieuwe koning!" En de prinses kwam achter
de hooge muren vandaan en mocht ook mee door de stad rijden, en dat
stond haar wel aan.

Toen kwam de bruiloft, en de honden zaten mee aan tafel en maakten
nog grooter oogen dan ze al hadden en hadden pret voor drie. Maar
de grootste pret had het bruidspaar, dat zat maar te lachen en te
lachen! En raad eens waarom? Om den knappen neus van den soldaat,
die zoo flink niezen kon zonder verkouden te zijn.




APRIL!


Dat kleine kindertjes zich dikwijls laten foppen, nu ja, dat is te
begrijpen: ze zijn ook nog zoo onnoozel, ze weten nog niet beter. Dat
groote kinderen, ja, dat zelfs groote menschen zich voor een enkelen
keer beet laten nemen, dat kan gebeuren, en niemand vindt het zoo
heel erg, ieder is op zijne beurt wel eens een beetje dom. Maar dat
een jongen van twaalf jaar maar dadelijk alles gelooft, wat men hem
vertelt, dat zoo'n groote jongen zich nu letterlijk van alles op de
mouw laat spelden, dat is toch al te dwaas. Nu, en zoo'n jongen heb
ik gekend. Hij is nu van een onnoozelen grooten jongen al lang een
knappe groote mijnheer geworden, en als hij dit leest, zal hij er
zeker even hartelijk om lachen, als jullie zult doen.

O, als ik wou, dan zou ik je heel wat mooie geschiedenissen van hem
kunnen vertellen, wel een boek zou ik er vol van kunnen schrijven. Als
ik wou--ja, maar ik wil niet. Ik kies uit al de grappen, die er met
hem gebeurd zijn, alleen de allermooiste, en daarmee moet je dan maar
tevreden zijn, hoor!

Nu dan, ons vriendje--Hans heette hij--stond op een goeien morgen
in de slaapkamer voor een grooten spiegel te draaien als een nuffig
juffertje. Eerst moest hij zich van voren bekijken, toen aan de
beide zijden, toen zoo goed als het ging van achteren en eindelijk
nog eens van voren. Nu, mooi was hij, dat moet gezegd worden. Het
pak, dat hij aan had, was nieuw, zijne schoenen waren splinternieuw,
en zijn hoed was spiksplinternieuw. O, die spiksplinternieuwe hoed:
van fijn stroo; niet met zoo'n kinderachtig laag bolletje, maar flink
hoog; niet met zoo'n onnoozel smal lintje er om, maar met een breeden
band--daar was onze Hans nog het meest trotsch op van al.

Wat leek hij nu groot en deftig, een fijn heertje, hoor! "Hm, hm,
ik mag me laten zien," zei hij hardop, en toen--nam hij voor zijn
eigen beeld in den spiegel den mooien hoed af.

"Hm, hm," klonk daar op eens Moeders stem achter hem, "dat ventje
heeft zichzelf nu ten minste genoeg bekeken, zou ik zeggen. 't
Duurt nog wel anderhalf uur, eer 't rijtuig voorkomt. En als je
nog anderhalf uur voor den spiegel wilt staan, dan is straks al
't mooi van je nieuwe kleeren afgekeken. Kom, Hansje, mijn zoon,
'k zou nu maar eene poos naar buiten gaan."

Hansje, mijn zoon ging dralende de kamer uit, naar beneden, den tuin
in. "Hoor eens, Hans;" riep zijne moeder hem nog uit het venster na,
"ga nu maar niet den weg meer op, blijf liever in den tuin. Anders weet
ik wel, hoe 't gaat: dan verpraat je je tijd weer bij Baas Martens. En
als 't rijtuig voorkomt, en je bent er niet, dan--flip, flap, gaat
de zweep over de paarden, en we rijden zonder je weg, Vader en ik!"

Verbeeld je, Vader en Moeder uit rijden naar de heerlijke bosschen
zonder Hans! Dat zou me eene mooie grap zijn. Weken, weken lang had hij
zich al op dat kostelijk ritje verheugd. Neen maar, òf hij ook op zijn'
tijd zou passen! Natuurlijk bleef hij dicht bij huis. Baas Martens--hij
dacht er niet aan, nu naar hem toe te gaan. 't Was anders zoo aardig
een praatje met den baas te houden: altijd wist hij wat nieuws en
wat grappigs te vertellen. En dan onderwijl naar het timmeren kijken,
naar 't schaven en boren en zagen en spijkeren, de lekkere lucht van
't versche hout te ruiken, jongens, dat mocht Hans zoo graag. Jammer,
dat er een "maar" bij was, een leelijk "maar." Je moet weten: Baas
Martens kon nooit laten een grapje met de menschen te hebben. O, hij
mocht ze zoo graag eens met het ernstigste gezicht van de wereld wat
wijsmaken. Je moest hem dan haast wel gelooven, vooral--als je Hans
heette.--Hoe dikwijls onze Hans wel door den baas beetgenomen was,
weet ik niet. 'k Weet ook niet, hoe vaak de moeder van Hans hem al
gewaarschuwd had voor den baas en hoe vaak Hans zich voorgenomen had,
nooit, nooit weer naar de praatjes van den baas te luisteren. Maar wèl
weet ik, dat Hans altijd weer een praatje bij Baas Martens ging maken
en--dat hij zich geregeld weer wat door hem op de mouw liet spelden.

Maar nu, neen _nu_ ging hij eens _niet_. Moeder had gelijk; hij
moest liever bij huis blijven. 't Was in den tuin ook mooi. Hans
keek naar de blauwe lucht, naar den vriendelijken zonneschijn, naar
de bloeiende vruchtboomen en heesters. Hij keek naar de vogels, die
in de boomen zongen, naar de bijen, die tusschen de bloemen gonsden,
naar de kikkers, die door 't gras hipten. Ja, Hans keek naar dat alles;
maar de boomen en de bloemen, de vogels, de bijen en de kikkers keken
niet naar hem. Niemand was er, die naar hem keek. En--zoo mooi als
hij was, wou hij juist niets liever dan bekeken worden. Wat gaf eene
bij nu om mooie schoenen, of een kikker om een nieuw pak, of een vogel
om een prachtigen hoed! Neen, de jongens van 't dorp, die gaven daar
meer om, die moesten hem eigenlijk zien en bewonderen. Hè, als hij
het dorp eens opliep, wat zouden ze zich daar de oogen uitkijken! En
baas Martens, wat zou die wel .... daar was hij wezenlijk al weer
met zijne gedachten bij den baas .... Neen, neen, niet naar Baas
Martens. Hij bleef, waar hij was, dat had hij beloofd .... Anderhalf
uur, 't was anders wel een heele tijd. Waarom had hij zich ook zoo
vroeg gekleed. Wat zou hij toch doen zoolang met zijne mooie kleeren
aan! .... Kom, een boek halen en dan wat op eene bank zitten lezen,
tot de tijd om was. Maar--'t wou vandaag toch niet recht vlotten met
lezen: Hans had te veel andere dingen in 't hoofd. Zijne gedachten en
zijne oogen dwaalden telkens af .... Wat liep daar eene prachtige tor
op 't kiezelpad! 't Boek gauw op de bank gelegd en toen neergehurkt
bij de tor. "Wat loop je vlug," dacht Hans. "Wacht eens even, dat
ik je beter bekijken kan!"--Maar het diertje was hem te gauw af,
't verdween op eens in een gaatje. Hans richtte zich weer op. Daar
viel zijn oog op een paar voeten, die onder en een paar handen met
een bovenstuk van een hoofd, die boven het tuinhek uitkeken. Voeten,
handen en hoofd waren van een kleinen boerenjongen.

Wat moest die daar? Waar zou hij zoo nieuwsgierig naar kijken? Naar
de bloemen in den tuin? Och, wat geeft nu zoo'n boerenjongen
om bloemen. Naar de tor keek hij toch zeker ook niet. "Maar waar
zou--wacht, 'k weet het: natuurlijk kijkt hij naar mij!" dacht Hans
trotsch.

Dat was een buitenkansje voor den ijdelen Hans; nu had hij ten minste
één, die hem bewonderde.--Kom, hij zou maar eens naar den jongen
toegaan, dan kon die hem ook eens van nabij bekijken. En dan zou hij
misschien ook eens _hooren_, dat hij mooi gevonden werd. De jongen
behoefde het immers niet te weten, dat het hem daarom te doen was.

Hans slenterde dus het tuinpad op, keek eens links, deed, alsof de
heele boerenjongen hem niets kon schelen en kwam onderwijl toch al
dichter en dichter in de buurt van 't hek. Maar--toen hij er eindelijk
vlak bij stond, waren er geen voeten, handen of hoofd meer te zien:
de heele jongen was op eens verdwenen!

Hans keek eerst op zijn' neus. Toen--deed hij het tuinhek open en
ging een eindje den weg op. Hij moest toch eens zien, waar de jongen
gebleven was. O, daar zag hij hem al. Wat liep hij hard. "Zeker bang
voor me geworden," dacht Hans, "wie weet, of hij me niet voor een'
heer aanzag met mijn mooien hoed. Och ja, zoo'n boerenjongen ook! Kom,
ik moet toch eens verder zien, waar hij heengaat. Een jongen van
't dorp is het, geloof ik niet."

Hans liep den weg verder op. "Tot aan de eerste bocht," zei hij,
"en dan keer ik om."--Nu was hij bij de eerste bocht. De jongen was
heinde en ver niet meer te zien; maar daar bij die bocht zag Hans
wel iets anders. En dat was--de werkplaats van Baas Martens!

Daar stond de baas voor zijne deur druk te werken. Hij floot een
vroolijk deuntje en onderwijl hakte hij vlijtig op een dikken boomstam
los. Vroolijk blonk de bijl in den helderen zonneschijn, lustig stoven
de spaanders in 't rond, lekker geurde het versche hout. Hans kon het
niet laten, hij moest even voorbij de werkplaats loopen. Ophouden
behoefde hij zich immers niet, alleen maar even goeden morgen
zeggen--even kijken, hoever de baas al met den boomstam gevorderd was
en ook--zich even vertoonen met zijne mooie kleeren. Vooral den nieuwen
hoed moest de baas zien. Vroeger had hij hem zoo dikwijls geplaagd
met zijne leelijke petten en mutsen, nu zou hij eens wat anders zien!

Hans kuierde dus langzaam, heel langzaam voorbij de werkplaats en nam
voor Baas Martens in 't voorbijgaan deftig den hoed af. De baas liet de
bijl in 't hout rusten, stak de handen in de zakken, hield zijn hoofd
een beetje op zij en bekeek Hans van top tot teen. Toen met een guitig
knipoogje: "Ben je 't of ben je 't niet, jongeheer? Lang niet kwaad,
dat hoedje. Waar moet dat zoo mooi naar toe al in den vroegen morgen?"

Hans bleef staan. Hij kreeg eene kleur van plezier en trots; maar toch
zei hij zoo onverschillig mogelijk: "Och ja, 't is omdat we straks
uit rijden gaan, weet je."--"Zoo, zoo, ga je uit rijden, met dien
nieuwen hoed, met dat nieuwe pak, met die nieuwe schoenen?" vroeg de
baas. "Hoe zoo?" zei Hans. Geen antwoord. Alleen keek de baas met
een bedenkelijk gezicht naar de lucht, toen naar Hans, toen weer
naar de lucht. "Hoe zoo?" vroeg Hans weer. "Nu, ieder moet weten,
wat hij doet," zei de baas eindelijk, "maar ik weet wel: _ik_ ging
niet uit rijden met zulk weer." "Met zulk weer!" lachte Hans, "neen
maar, er is geen wolkje aan de lucht. 't Is het prachtigste weer
van de wereld."--"O zoo," zei de baas, "weet jij 't beter dan ik,
die zooveel ouder ben! Heb je die wijsheid misschien uit je nieuwen
hoed gehaald? Dan zal ik me maar verder stilhouden."

Hans begon nu toch een beetje ongerust te worden. Met eene stem,
die wel wat benauwd klonk, vroeg hij: "Maar Baas, hoe weet je toch,
dat het weer veranderen zal?" De baas wees naar 't haantje van den
dorpstoren, dat tusschen de boomen doorschemerde. "Kijk maar, de wind
is gedraaid, hij komt nu uit den regenhoek. Let op mijne woorden,
over een paar uur regent het er frischjes op los!"

Toen hij dat gezegd had, greep de baas weer naar zijne bijl en begon
te hakken, alsof er niets gebeurd was.

De arme Hans wist niet recht, wat hij er van denken moest. Keek hij
naar de helderblauwe lucht, dan troostte hij zichzelf: "Praatjes
van dien regen!" Keek hij naar 't ernstige gezicht van den baas,
dan dacht hij: "'t Zou toch verschrikkelijk zijn, als de regen alle
pret ging bederven!"

De baas stoorde zich niet meer aan Hans, maar werkte rustig
door. En toch bleef Hans staan, alsof hij meende, dat de baas
nog wat zeggen zou. Het schreien stond onzen held op 't laatst
nader dan 't lachen. Toen dat een poosje zoo geduurd had en Hans
nog maar niet wegging, keek de baas even op van zijn werk en zei
zoo bij zijn neus langs: "Er is wel een middeltje om te maken,
dat er geen regen komt."--Het heele gezicht van Hans klaarde
op. "Wat dan?" riep hij vroolijk. "Wel," zei de baas heel leuk,
"we moeten gedaan zien te krijgen, dat de wind uit een anderen hoek
gaat waaien, dan is alles in orde."--"Ja, ja," riep Hans, "als dat
kon!"--"O, dat kan wel," zei de baas, "er is een touw, waarmee je
den wind kunt laten draaien. Maar"--en hij lei bedenkelijk zijn'
wijsvinger tegen den neus--"waar zit dat ding op 't oogenblik! Als we
dat nu maar wisten. Wacht eens, misschien weet mijn buurman Jansen,
de klompenmaker, het wel. Als ik me niet vergis, heeft die het touw
eene poos in huis gehad. Kom maar mee, ik zal 't hem vragen."

Baas Martens legde zijne bijl neer en ging met Hans naar 't huis van
den buurman. "Hei, Jansen," riep de baas, "waar zit je?" Dadelijk
kwam Jansen voor 't open raam en vroeg, wat er te doen was. Zonder
dat Hans het merkte, wees Baas Martens op hem en gaf Jansen daarbij
gauw een knipoogje. Toen zei hij: "Treft het niet ongelukkig, Jansen,
hier is een jongeheer, die straks uit rijden moet, en nu waait de
wind juist uit den verkeerden hoek. Zeg, weet jij ook, waar het touw,
om den wind te laten draaien, wezen kan?"--"Het touw, om den wind
te doen draaien?" vroeg Jansen met een gezicht, alsof hij er zich
ernstig op bedacht en met een stil knipoogje tegen Baas Martens,
"ik geloof.... Wacht even, ik ben er dadelijk weer."

Jansen verdween. Een oogenblik later kwam hij weer te voorschijn op den
drempel van de deur met een dik boek onder den arm. Nu nam hij zijn'
bril, zette dien bedaard op en begon te bladeren en te zoeken in het
boek. Eindelijk sloeg hij met de hand op een blad en riep: "Ha, nu ben
ik er. Hier staat het: het touw is bij Teunissen, den kruidenier. 'k
Herinner 't me nu heel goed: Teunissen had doperwtjes in zijn' tuin
gepoot, maar ze wilden niet opkomen met dat droge weer. Toen heeft
hij het touw gehaald en den wind naar den regenhoek gedraaid."

"Zoo, is het bij Teunissen, dat ziet er gek uit," zei Baas Marlens,
"de jongeheer heeft haast, hij zal geen' tijd hebben, om er nog even
heen te loopen." Maar Hans bedacht zich niet lang. Zonder iets te
zeggen schoot hij als eene pijl uit den boog vooruit en liep wat
hij loopen kon den kant uit, waar Teunissen woonde. Twee--driemaal
vloog hem onderweg de nieuwe hoed van 't hoofd. Zijn mooie pak, zijne
glimmende schoenen, alles kwam dik onder 't stof. Maar dat kon hem nu
weinig schelen. Hij dacht maar aan één ding: het _mocht_ en het _zou_
niet regenen. De wind _moest_ draaien.

Eindelijk stoof hij hijgende en blazende, heelemaal buiten adem den
winkel van Teunissen binnen.

"Teunissen ...." hijgde Hans, "is hier ook ...."--"Drop
te koop?" maakte Teunissen er met een guitig lachje bij. "O ja,
jongeheer, zwart en wit, wat je verkiest. Of moet het zoethout
zijn?"--Het duurde een poosje, voordat Hans hem kon uitleggen, waar
hij eigenlijk om kwam. Teunissen zette groote oogen op. "Wàt moet
je hebben?!" riep hij. "Wel, het touw, om den wind te doen draaien,"
zei Hans nog eens, met een onnoozel gezicht. "Ze zeiden toch, dat het
hier moest zijn."--Toen op eens scheelde het niet veel, of Teunissen
was in lachen uitgebarsten; maar gelukkig hield hij zich nog in en
deed, alsof hij zijn gezicht met zijn voorschoot afveegde, dat Hans
niets merken zou. Nu, Hans merkte er dan ook niet veel van--als je
zulke gewichtige dingen in je hoofd hebt, let je niet op kleinigheden.

"Nu?" vroeg Hans, een beetje ongeduldig, omdat Teunissen nog geen
antwoord gegeven had, "kan ik het touw krijgen?"--"Wacht eens,
jongeheer," zei Teunissen nu zoo ernstig, als hij kon, "ik zal mijne
vrouw even gaan vragen."

Teunissen verdween door eene deur achter in den winkel. Hans bleef
alleen. Met een angstig kloppend hart stond hij dichtbij de deur te
luisteren naar wat de kruidenier en zijne vrouw met elkaar spraken. Wat
praatten ze druk! Ze waren het zeker niet met elkaar eens, of ze het
touw zouden geven of niet. O, verbeeld je eens, als ze het houden
wilden, wat dan! Hans zette bij die gedachte zoo'n treurig benauwd
gezicht, dat zelfs de suikerbrooden in den winkel medelijden met
hem kregen.

Nu verstond hij enkele woorden. De vrouw zei "neen". Daarop zei de man
"ja". Toen zei de vrouw weer: "Zijn vader zal boos worden;" waarop
de man iets antwoordde, dat Hans niet verstond. "O, die nare vrouw
Teunissen," dacht Hans. Anders hield hij wel van haar; ze stopte hem
nog wel eens eene of andere lekkernij in de hand. Maar nu--_zij_ zou
nog de schuld worden, dat de heele pret van het rijden bedorven werd!

Eindelijk, eindelijk, daar ging de deur open, en Teunissen kwam weer
te voorschijn. Dadelijk achter hem aan kwam ook zijne vrouw den winkel
binnen. Haar gezicht stond half boos. Zonder dat haar man het merkte,
maakte ze allerlei teekens tegen Hans; maar Hans begreep niets van
hare knipoogjes en van al die bewegingen met de hand. Wat had dat toch
te beteekenen, en waarom werd Teunissen verdrietig, toen hij op eens
merkte, wat zijne vrouw achter zijn' rug deed! Waarom zeiden ze niet
gewoon weg "neen" of "ja"! Waarom kwam vrouw Teunissen nu weer naar
hem toe en zei ze heel vriendelijk, dat hij zoo'n mooien hoed op had
en dat hij maar niet weer zoo hard moest loopen. Waarom stopte ze
hem met een medelijdend gezicht een paar dikke stukken zoethout in
de hand? Wat moest dat alles toch! Ze zou hem maar liever het touw
geven.--Maar Teunissen zei: "'t Spijt me erg, jongeheer, maar mijne
vrouw zegt, we hebben het touw niet. Baas Jansen heeft zich stellig
vergist: het touw is op 't oogenblik bij Pietersen, _die_ wou graag
regen hebben op zijne erwtjes."

Arme Hans, wat eene teleurstelling! Maar kom, tijd om er lang over te
treuren had hij niet. Als de wind moest hij nu maar naar Pietersen;
want het werd al later en later, en Pietersen woonde een heel eind
van Teunissen af.

Pietersen zat buiten op eene bank in 't zonnetje en bekeek op zijn
gemak zijne bloemen. Nero, de groote dog, lag naast hem in 't gras te
slapen. Daar kwam Hans zoo hard aanhollen, dat het wel leek, alsof hij
de heele bank met Pietersen en al omver wou loopen. Pietersen liet van
schrik zijn pijpje uit den mond vallen en Nero begon te blaffen, dat
hooren en zien je verging. Pas toen de hond een beetje bedaard was,
kon Pietersen vragen, wat Hans eigenlijk wou en waarom hij zoo als
een dolleman den tuin in kwam vliegen. "Och, Pietersen," zei Hans,
nog buiten adem, "ik wou zoo graag het touw hebben, waar je den wind
mee draaien kunt. Zooals de wind nu is, krijgen we stellig regen,
zegt Baas Martens, en--ik ga straks uit rijden. Ze hebben me hierheen
gestuurd om het touw."

Al den tijd, dat Hans praatte, keek Pietersen hem met groote verbazing
aan: hij begreep er niets van. "Hans, mijn jongen, zeg het nog eens
weer. Je wilt van me hebben ...." En toen nu Hans heel onschuldig
nog eens 't zelfde gezegd had, begon Pietersen zoo te schateren
van 't lachen, dat Nero weer opvloog en blafte, om er doof van te
worden. Pietersen lachte, lachte, dat hem de tranen over de wangen
liepen, en hij riep maar aanhoudend: "Neen maar, Hansje, wat heb je
daar eene prachtige grap bedacht, zoo'n mooie heb ik van mijn leven nog
niet gehoord. Het touw, om ...." En dan barstte hij opnieuw in lachen
uit. Hans werd er verlegen onder. "'t Is geene grap," bromde hij half
boos en toch met tranen in de oogen, "heelemaal niet. Toe, Pietersen,
geef me als 't je blieft het touw, morgen kun je het wel weerkrijgen."

Nu keek Pietersen Hans nog eens goed in 't gezicht. Wezenlijk--de
jongen meende 't! "Wou je 't dan heusch zoo heel graag hebben?"--"Nu
òf ik," zei Hans, "'k heb er al een uur om geloopen."--"Och, zeg dat
nog eens," vroeg Pietersen, en zijne oogen blonken van plezier. "Ik
heb er al een uur om geloopen," herhaalde Hans heel geduldig.

"Een uur lang, jongen, dat is een slim ding," zei Pietersen leuk, "want
nu moet je weer aan den loop. In een dorp hier vlak bij zal morgen een
feest zijn, en nu heeft de burgemeester straks een paar veldwachters
gestuurd, om het touw te halen. Je begrijpt, op zoo'n feest moet het
mooi weer zijn, ik kon het dus niet best weigeren. Wacht eens, daar
rijden de veldwachters juist te paard voorbij. Loop, wat je loopen
kunt, dan haal je ze misschien nog in."

In drie sprongen was Hans bij het hek. Toen den weg opgedraafd, de
paarden achterna. Hans werd vuurrood in 't gezicht van 't harde loopen
en van 't roepen: "Hei daar, ho, veldwachters!" Maar je begrijpt,
al dat gevlieg en geroep hielp ook wat! Hans kwam niets dichter bij
de paarden, en de veldwachters hoorden hem niet. En toch gaf hij het
nog niet op. Och, och, dat touw, hij moest het hebben!

Juist stoof hij weer eene bocht van den weg om, toen iemand hem bij
den arm vatte en tegenhield, 't Was vrouw Teunissen, de vrouw van den
kruidenier, je weet wel. "Laat me los, het touw, het touw," riep Hans,
en hij deed al zijn best, om vrij te komen. Maar vrouw Teunissen hield
hem stevig vast. "Luister eens even naar me, mijn jongen," zei ze
goedig. "Je hebt er stellig niet aan gedacht, dat het de eerste April
is. Op dien dag mogen de menschen elkaar immers graag eens beetnemen,
dat weet je. Nu, mijn jongen, met jou hebben ze ook eene grap gehad,
Martens en de anderen. Zoo'n touw is er heelemaal niet. Straks in
den winkel heb ik nog alle moeite gedaan je te waarschuwen; maar je
begreep me niet."

Daar stond Hans met een heel lang gezicht, beschaamd en verlegen. Voor
niets had hij zich dus zoo bang gemaakt, voor niets zich doodmoe
geloopen. Voor niets zou hij nu misschien te laat thuiskomen
en--op den koop toe nog door iedereen worden uitgelachen. 't Was
verschrikkelijk! O, die leelijke Martens, die .... En van boosheid
gooide hij zijn mooien hoed op den grond en barstte in tranen
uit. Vrouw Teunissen raapte den hoed weer op, streek het lint glad
en zei troostend (want ze meende, dat Hans zoo boos op zichzelf was):
"Nu, nu, Hans, zóó erg is het niet. 't Kan den beste overkomen, dat hij
eens gefopt wordt. Je moet maar denken: dat is eens, maar nooit weer!"

Met gebogen hoofd liep Hans den weg op naar huis.--Wat zouden ze
thuis wel zeggen. O, o, wat schaamde hij zich!

Maar de ongelukken van Hans waren nog niet aan een einde. Dichtbij
huis kwam er een troep dorpsjongens op hem af. Hans zag dadelijk,
dat ze niet veel goeds in den zin hadden--hij wou nog moeite doen, om
te ontsnappen. Maar dat was mis--de jongens hadden door Baas Martens
van 't geval gehoord, en nu vonden ze 't natuurlijk veel te mooi,
om Hans niet eens duchtig te plagen. In een oogenblik stonden ze
dicht om hem heen. Eerst was het roepen van: "Heb je het touwtje
al in je zak?" of "Ben je ook moe van het trekken?" of "Waren de
erwtjes al opgekomen?" en al zulke plagerijen meer. En telkens,
als er weer een wat grappigs gezegd had, schaterde de heele troep
het uit van lachen, 't Was niet om uit te houden voor den armen
Hans. Hij probeerde een paar van de jongens op zij te duwen, om zoo
door den troep heen te komen. Maar nu werd het er nog niet beter op:
van roepen en plagen kwam het tot slaan en stooten en stompen, dat
gaat zoo onder jongens. Hans weerde zich dapper; maar zoovelen tegen
één, dat houdt niemand vol. Het duurde niet lang, of zijn jasje was
gescheurd en zijn hoed .... Och heden, de nieuwe mooie hoed, waar
Hans zoo trotsch op was, werd hem op 't hoofd platgedeukt! En wie
weet, wat er nog meer zou gebeurd zijn, als er niet een paar mannen
aangekomen waren, die de ondeugende jongens uit elkaar joegen ....

Hans kwam thuis, de mooie kleeren gescheurd en vol stof, den hoed
bedorven en--met een' neus, wel tweemaal zoo dik als anders en
vuurrood. "Maar jongen," riep zijne moeder verschrikt, "wat is er
in vredesnaam met je gebeurd, wat zie je er uit!"--"Verdiende loon,"
zei de vader streng, "waarom loopt hij weg en zorgt niet op tijd te
zijn. Betje moet hem maar een lap met koud water op den neus leggen,
terwijl wij weg zijn. Met een' jongen, die er zoo uitziet, kunnen we
ons toch niet voor de menschen vertoonen."

"Terwijl wij weg zijn," had Vader gezegd. Dus: Vader en Moeder zouden
uit rijden zonder hem! O, dat was vreeselijk, dat was nog het ergst
van al. Hans schreide, dat de tranen hem over zijn dikken, rooden
neus stroomden. Moeder kreeg medelijden en wou nog een goed woordje
voor hem doen; maar Vader hield vol. Het rijtuig stond al eene heele
poos voor de deur, en de paarden konden niet langer wachten. Flip,
flap! ging de zweep, zooals Moeder straks voor de grap gezegd had,
voort vlogen de paarden en--Hans was alleen met zijn verdriet.

Wat een treurige dag was dat voor Hans! Hij wist later nog niet, hoe
hij al die lange uren wel doorgekomen was, eer de tijd kwam, om naar
bed te gaan. In den tuin durfde hij niet te komen, niet eens voor
't venster: als de jongens hem zagen, zouden ze opnieuw beginnen te
plagen.--In lezen had hij geen' lust, in spelen nog minder: hij was
veel te verdrietig, veel te boos, en zijn neus deed hem te veel pijn.

Heel vroeg al kroop hij in de veeren, en pas sliep hij, of hij droomde
ook al van alles, wat hem dien dag overkomen was. Weer draafde hij over
den weg, achter het touw aan, dat nergens te vinden was. Daar op eens
voelde hij ook weer juist als dien morgen eene hand op zijn' arm, om
hem tegen te houden. Maar 't was niet de hand van vrouw Teunissen--het
was--het was de hand van zijne eigen lieve moeder! En--hij liep ook
niet hijgende op den stoffigen weg; maar hij lag rustig in zijn bed en
zijne moeder zat op een' stoel bij hem en hield zijne hand in de hare.

"O, Moeder, ik heb zoo'n verdriet," zuchtte Hans en hij liet zijn
hoofd op Moeders schouder vallen. "Dat geloof ik graag, mijn jongen,"
zei Moeder, "maar vertel me nu toch eens, hoe alles gekomen is."

Toen begon Hans te vertellen, en hoe langer hij praatte, hoe boozer hij
zich maakte op Pietersen en op Teunissen en op Jansen; maar vooral op
Baas Martens. Ja, die, die was eigenlijk de schuld van alles, die was
't eerst begonnen, hem wijs te maken, dat er zoo'n touw bestond. En
toen hadden die anderen het Baas Martens nagepraat. O, hij zou wel
eens wat verzinnen, om ze terug te plagen, hij zou ....

Toen Hans zoover gekomen was, lei zijne moeder zachtjes hare hand
op zijn' mond en zei: "Stil, stil, mijn jongen, zeker ben je nog
heelemaal van streek, anders zou je zoo niet praten. Moet Baas Martens
nu alleen de schuld hebben? Kan die het helpen, dat zekere Hans tegen
het verbod van zijne moeder in naar hem toeliep? Kan die het helpen,
dat dezelfde Hans onnoozel genoeg was, alles dadelijk te gelooven,
wat men hem op de mouw speldde? Hans, mijn jongen, begrijp je niet,
dat jij zelf de grootste schuld hebt? Een heelen boel verdriet heb je
vandaag gehad; maar ik hoop, neen, ik weet wel zeker, dat je er ook een
beetje wijzer door geworden bent.--Als iemand nu in 't vervolg iets
vertelt, dat wat vreemd lijkt, dan zal mijn Hans stellig niet maar
dadelijk alles gelooven. Dan zal hij eerst eens denken bij zichzelf:
'Is het wel zoo, kàn het wel waar zijn? Is het ook eene grap?' Mij
dunkt, hij zal zich nu niet zoo gemakkelijk meer laten foppen, is
't wel?"

"O, neen, neen, Moeder! Ik wil nooit iets meer gelooven," riep
Hans. "Ho, ho, jongenlief, zoo is 't ook weer niet gemeend," zei
Moeder lachend. "Alles gelooven is veel te veel, niets gelooven is
veel te weinig. Gebruik jij je hoofdje maar wat beter, denk wat beter
na, als de menschen je wat zeggen. Dan weet je gauw genoeg, wat je
gelooven kunt en wat niet.--Maar kom, jongen, 't is nu geen tijd,
om langer te praten. Nog een frisch doekje op dien leelijken neus en
dan--slapen. Morgen zullen we eens zien, of we den nieuwen hoed ook
weer in 't fatsoen kunnen brengen. En later--gaan we samen, met ons
drietjes, ook nog eens--rijden!"--"O, Moeder, wat ben je toch lief,"
riep Hans en hij kuste haar en pakte haar, "wat ben je toch lief!"

Dat was de geschiedenis. En 'k wil er nog bijvertellen, dat Hans van
dien tijd af heel wat voorzichtiger werd, dat hij heel wat minder
geloofde en heel wat meer nadacht. Het lesje, dat hij gekregen had,
hielp o zoo goed. Ja, ik hoorde voel later Baas Martens eens zeggen:
"'k Heb aan' jongeheer Hans lang niet zooveel plezier meer als vroeger:
toen kon ik hem alles wijs maken en nu--is 't heelemaal uit met de
grapjes." Nu, Baas Martens mocht gerust zoo praten, vind ik--Hans
was daar niet minder om.




TEN OOSTEN VAN DE ZON EN TEN NOORDEN VAN DE AARDE.


Er was eens een boer, die rijk was aan prachtige weilanden. Fijner
gras, dichter gras, langer gras en groener gras had men in de geheele
wereld niet kunnen vinden. De boer besteedde dan ook veel zorg
aan zijne weilanden en was er niet weinig trotsch op. Eens op een'
zomermorgen ontdekte hij tot zijn' schrik, dat eene prachtige weide
heelemaal platgetreden was. Dat was een verdriet! Den geheelen dag
moest de boer er aan denken, wie toch zijne mooi weiland zoo bedorven
kon hebben. 't Was duidelijk, dat er menschen op de lange halmen
getrapt hadden. Wie toch konden dat geweest zijn! Iedereen wist,
hoe lief de boer zijne weide had. Dat was een raadsel.

Den volgenden morgen was het raadsel nog moeilijker op te lossen. Het
gras was nog veel platter. "Weet je wat, Hans," zei de boer tot zijn
oudsten zoon, "jij blijft van nacht eens op, en houdt de wacht bij de
weide. Ik heb geen rust of duur: ik moet weten, wie me mijn gras zoo
bederft." Nu--den geheelen nacht op te blijven en dan nog wel buiten,
leek Hans geen pretje; maar--Vader had gelijk: ze moesten er meer
van weten en dus zei Hans: "Dat is goed, Vader."

Toen het nu avond werd ging Hans naar de weide. En wat zag hij? Niets,
want vóór middernacht zat Hans al met zijn rug tegen de wring en
vielen zijne oogen toe, en eerst toen de zon hoog aan den hemel stond,
werd onze Hans weer wakker en zag hij tot zijn schrik, dat er weer
een ander deel van de weide plat getreden was.

Dralende ging Hans naar huis, om de boodschap aan Vader te
brengen. "Jongen, jongen," zei Vader, "wat spijt mij dat! Kon je voor
mijn plezier nu niet één nacht wakker blijven?"

"Och, Vader," riep de tweede zoon, "laat mij vannacht maar eens gaan,
Hans is zoo'n slaapmuts, ik ben heel anders, ik zal wel beter uit
mijne oogen kijken."--"Dat hoop ik," zei de Vader. Maar Bob had goed
praten en pochen. Vóór elf sliep hij al als een roos en--weer was er
den volgenden morgen een mooi stuk weiland bedorven.

"'t Is toch verschrikkelijk!" zuchtte de Vader; "ik zal zelf dezen
nacht maar eens op wacht gaan."--"Neen," riep Paul, de jongste zoon,
"daar gebeurt niets van! Vader op zijn ouden dag 's nachts in de
weide in plaats van in het warme bed! Dan zal ik gaan."--"Och,
jongen," zei de vader; "wat zou jij! Jij bent zoo klein en nietig,
je gaat altijd met de kippen op stok, hoe zou jij een' nacht wakker
kunnen blijven!"--"Ik kan 't immers gemakkelijk probeeren, Vader,"
zei Paul. "Nu, ga je gang, jongen," zei de Vader.

En Paul ging zijn' gang. Van slaperigheid geen sprake. Hij stond op
wacht, en hij liep op wacht, en hij zat op wacht altijd met de oogen
wijd open. Maar--niets of niemand bespeurde hij op de weide. Onze
Paul begon den moed al op te geven, toen hij even vóór zonsopgang
op eens een geruisch in de lucht hoorde, alsof er een heele zwerm
vogels neer kwam strijken in de weide; en toch waren het maar drie
duiven. Neen, maar zulke prachtige duiven! Zoo groot, zoo wit! Paul
stond er verwonderd van te kijken. Maar hoe verwonderd was hij
niet, toen de duiven op eens haar blank veeren pakje afstreken en
er drie mooie juffertjes in fijne witte baljaponnetjes op de weide
stonden. Stonden! neen, dat was maar een oogenblik. Voordat Paul
zijne oogen gelooven kon, draaiden en zwaaiden de dametjes voor
zijne oogen--zulk dansen had hij nog nooit gezien. 't Was of ze
met de fijne voetjes op de punten van de grashalmen zweefden; maar
toch--de grashalmen bogen om--en nu wist Paul, hoe het gras in de
weide plat werd.

Een heele poos zat Paul naar de danseressen te kijken. Toen dacht hij:
"Wacht, ik moet die veeren pakjes eens van nabij zien," en zonder
dat de meisjes in de drukte van het dansen er iets van merkten, was
Paul naar de veeren pakjes geslopen. "Wacht," dacht hij, "daar moet
ik eens eene grap van zien," en stil nam hij de veeren pakjes mee en
ging in de diepte aan den kant van de sloot liggen.

Even voordat de zon opging, kwamen de voetjes van de danseressen tot
rust en Paul zag, dat ze naar de plaats gingen, waar ze hare veeren
pakjes hadden neergelegd. Dat gaf een' schrik en een zoeken en een
onrustig heen en weer loopen over de weide. Paul kreeg er medelijden
mee en kroop uit zijn schuilhoek te voorschijn. "O, jonge man," riepen
de meisjes, "heb jij misschien onze duivepakjes weggenomen, geef ze
dan, als je blieft terug!"--"Ja," zei Paul, "die heb ik genomen, maar
ik geef ze niet terug, of jullie moet mij drie dingen beloven. Ten
eerste: op geen van de weiden van mijn' vader mag ooit weer gedanst
worden. Ten tweede wil ik weten, wie jullie bent en waar je vandaan
komt." Toen nu de meisjes zagen, dat ze wel spreken moesten, zei de
eene: "Ik ben eene koningsdochter en de andere zijn mijne hofdames. Wij
wonen op een kasteel, dat ten oosten van de zon en ten noorden van
de aarde ligt. Geen mensch kan den weg daarheen vinden."

"Zoo," sprak Paul. "Het derde, wat mij beloofd moet worden is, dat ik
later met U, lieve koningsdochter, mag trouwen, en dat je me nu trouw
belooft. Want ik heb nog nooit een meisje gezien, dat er zoo goed
en lief uitzag. Met U wil ik trouwen en met niemand anders en U moet
dadelijk den dag van de bruiloft bepalen ook." Bij die woorden werd
de koningsdochter bleek van schrik, maar wat zou ze doen? Daar kwam
de zon al kijken en vóór de zon op was, moest ze weer duif wezen,
anders .... Ze beloofde alles. Paul gaf de veeren pakjes terug,
en daar was de zon op en vlogen de drie duiven de lucht in.

Toen Paul een beetje van den schrik bekomen was, stapte hij naar
huis. Vader en de broers begonnen natuurlijk dadelijk met vragen; maar
Paul dacht: ik vertel nog dadelijk niets en zei: "Ik heb natuurlijk
geslapen, net als jullie. Maar ik heb gedroomd, dat de weide in 't
vervolg nooit weer plat getreden zal worden." Toen lachten de broers
hem uit en deden net, of zij niet geslapen hadden. En de een voor
den ander riep: "En het jongetje heeft zoo mooi gedroomd! Nu--we
zullen eens zien, of de droom ook uitkomt."--De vader lachte niet;
de vader zuchtte: "We zullen zien, of de droom uitkomt. Droomen zijn
bedrog." Maar--de droom kwam uit, en de broers lachten en de vader
zuchtte niet meer, en alle drie waren ze gauw de geschiedenis met de
weide vergeten.

Wie de geschiedenis niet vergat, dat was Paul. De tijd ging hem veel
te langzaam voorbij, maar eindelijk naderde toch de dag, waarop de
bruiloft bepaald was. Nu ging Paul naar zijn' vader en verzocht hem een
bruiloftsmaal klaar te laten maken en de gasten te verzoeken: "want
ik ga trouwen," zei Paul. "Trouwen, jongen, maar met wie dan?" riep
de vader. "Ik heb je nog nooit met een meisje gezien!"--"Ik ga toch
trouwen, Vader," zei Paul, "reken daar vast op. Maak maar alles klaar
voor de bruiloft en vraag de gasten; want morgen komt mijne bruid." De
vader trok de schouders op, maar deed wat zijn zoon hem gevraagd had.

Den volgenden dag stond er eene prachtige bruiloftstafel klaar en ooms
en tantes, neefjes en nichtjes, allen zaten met vroolijke gezichten
aan tafel. Maar wie er niet zat, dat was--de bruid. "Geen nood,"
zei Paul, "ze komt wel," en hij keek zoo vroolijk uit zijne oogen,
alsof de bruid goed en wel naast hem zat.

't Werd avond, 't werd laat in den avond--geene bruid. De gasten
keken elkaar verlegen aan en werden stiller en stiller; Paul werd
vroolijker en vroolijker. Daar op eens, 't was twaalf uur in den
nacht, 't was middernacht, kwam er in vliegende vaart een wagen
aanrollen. Een getrappel van paarden en een ho! van een' voerman
vlak voor de deur. Alle gasten vlogen naar de ramen--Paul de voordeur
uit. Daar stond een prachtige wagen, door acht wilde veulens getrokken,
en uit dien wagen stapte de mooie koningsdochter in bruiloftskleed,
en aan den arm van Paul kwam ze de bruiloftszaal binnen, gevolgd
door de twee hofdames. De vader en de broers en de gasten stonden
met open mond te kijken; maar Paul vertelde nu wat er gebeurd was
in den nacht, toen hij de wacht hield op de weide, en toen kwam
er aan het gejubel geen einde. De een voor den ander nu riep:
"Neen, maar wie zou dat nu ooit van dien Paul gedacht hebben!" En
den geheelen nacht werd er feest gevierd, maar hoe later het werd,
hoe stiller de mooie bruid werd. Eindelijk tegen den morgen zei ze:
"Beste Paul, nu moet ik je iets treurigs vertellen. Ik ben nu wel je
vrouw, maar ik kan niet bij je blijven, zooals andere vrouwen doen,
als ze gaan trouwen. Ik had je dat vroeger op de weide willen zeggen,
maar ik had er den tijd niet toe: de zon ging op, en ik moest toen weer
duif worden. Mijn vader was vroeger koning over een land, hier heel ver
vandaan, ten oosten van de zon en ten noorden van de aarde. Een reus
kwam en doodde hem in zijn eigen paleis, en nu word ik in het paleis
van mijn' vader door den reus gevangen gehouden. Alleen van een uur
vóór middernacht tot aan het opgaan van de zon ben ik vrij. Ik moet
nu vertrekken." Toen werd Paul diep bedroefd en hij riep: "O, neen,
je bent pas bij mij, ik laat je niet gaan!" Maar de prinses zei:
"Je laat mij wel gaan; want als ik niet terug kom, moet ik sterven."

Toen was Paul zoo treurig, zoo treurig, en al de bruiloftsgasten
stonden met tranen in de oogen. En Paul geleidde zijne bruid in het
prachtige rijtuig, en de bruid stak hem een gouden ring aan den vinger,
en de hofdames gaven Paul ieder een gouden appel, en voort rolde de
wagen. Toen stond Paul alleen, want al de bruiloftsgasten waren stil
weggegaan. Die hadden ook al geen lust meer in feestvieren.

Van dat oogenblik af was Paul niet gelukkig meer. In niets had
hij plezier--altijd moest hij aan de lieve prinses denken, die hem
toebehoorde en die toch zoo ver van hem was. Eindelijk kon hij 't
niet langer uithouden van verlangen. "Vader," zei hij, "ik moet haar
zoeken, ik ga op reis, en ik kom niet terug, vóór ik het paleis ten
oosten van de zon en ten noorden van de aarde gevonden heb."

"Beste jongen," zei de vader, "ga je gang; maar ik vrees, dat je
teleurgesteld terug zult komen."--"We willen het beste hopen," zei
Paul. Hij nam afscheid van allen, die hem lief waren, en vertrok.

Dat was reizen. 't Ging maar als in het liedje:


    "'k Moet dwalen, 'k moet dwalen
    Langs bergen en langs dalen ..."


En overal en overal vroeg Paul naar het paleis, dat ten oosten van
de zon en ten noorden van de aarde lag; maar niemand wist hem er iets
van te zeggen.

Nu trok hij op een goeien dag door een groot bosch, en daar hoorde
hij in de verte een geschreeuw en eene drukte, alsof er wel tien
menschen ruzie hadden. Toen Paul naderbij kwam, zag hij, dat het er
maar twee waren, die tegen elkaar schreeuwden en elkaar te pakken
hadden, maar dat waren er dan ook twee! Reuzen waren het.

Paul had nog nooit een reus gezien; maar toch was hij geen zier
bang. "Wat nu, jongens" riep hij, "wat is er te doen, waar krib
jullie om?"--"Och," riep de eene reus, "onze vader is gestorven,
en die heeft gezegd, dat wij zijn goed mochten verdeelen. Nu zijn
hier zijne laarzen, en daar moeten we dus ieder een van hebben, maar
dat wil Kwak niet."--"Neen," riep de andere reus, "wat heb je aan één
laars? Daarom zeg ik, laat mij ze liever beide hebben, en dat wil Kwik
niet!"--"Neen," zei weer de eerste reus, "want het zijn tooverlaarzen;
je kunt er uren mee loopen zonder moe te worden."--"Nu," zei de andere,
"als _hij_ er dan mee loopt, dan word _ik_ wèl moe en dan kan ik hem
niet bijhouden."--"'k Wou liever, dat we die laarzen nooit gekregen
hadden," riepen beide reuzen, "want vroeger hebben we nooit ruzie
gehad, en nu kribben we om die laarzen."--"Ik weet goeien raad,"
zei Paul, "geef mij de laarzen, dan krijg je ze geen van beiden en
behoef je er ook niet meer om te twisten." "Dat is waar ook," zeiden
de reuzen, en zoo kreeg Paul de laarzen.

Of Paul in zijn' schik was! Hij lachte de domme reuzen in zijn hart
uit en stapte in zijne tooverlaarzen. Wel, wel, wat kwam hij nu
vooruit! Dat ging maar van dorp tot dorp en van stad tot stad. Daar
kwam hij ook weer door een groot bosch. En daar hoorde hij weer
zoo'n leven, en ja wel: weer twee reuzen. Deze twee kribden om een'
mantel. En toen Paul er bij kwam, was het: "Och, jonge man, raad
ons eens, wat we moeten doen. Onze vader is gestorven, en nu mogen
we al zijn goed deelen. Dus moeten we toch ieder een halven mantel
hebben.--"Gekheid," riep de andere reus, "wat heb je aan een halven
mantel. Ik zeg: geef mij den heelen mantel."--"Dat doe ik niet," riep
de andere, want met dien mantel kun je je onzichtbaar maken. En als
jij je onzichtbaar maakt, dan kan ik je niet meer zien, en, ik wil
je zien, Flikje, want ik hou' zooveel van je, en ik kan niet alleen
wezen."--"En als jij hem krijgt, kan ik jou niet zien, en ik moet je
altijd zien, Flokje, anders kan ik het op de wereld niet uithouden,"
riep de andere reus. "Weet je wat, jongens," riep Paul, "geef mij den
mantel, dan kun je elkaar altijd zien, en je behoeft dan ook geene
ruzie meer te maken."--Hé, ja, dat kon mooi, meenden de domme reuzen,
en met een verlicht hart gaven ze Paul den mantel. Paul lachte in
zijn vuistje over de domheid van de reuzen, sloeg den mantel om,
die hem onzichtbaar maakte en wandelde weer verder.

En weer kwam hij door een bosch, en daar waren wezenlijk weer twee
reuzen aan 't vechten. Nu was het over een zwaard, waarvan ze ieder de
helft moesten hebben. "We weten niet, hoe het moet," riepen de reuzen,
"want het is een tooverzwaard; als je met de punt iemand aanraakt,
sterft hij, en met het handvat kun je hem weer levend maken."--"O,"
riep de eene reus, "krijgt Snip de helft met de punt, dan maakt hij
menschen dood, en dan komt hij in de gevangenis."--"En," klaagde de
andere, "krijgt Snap het handvat, dan heeft hij geene doode menschen,
om weer levend te maken."--"Weet je wat, jongens," zei Paul, "geef
mij het zwaard, dan behoef jullie er niet meer om te twisten, wie het
hebben zal."--"Hé ja," zeiden de reuzen, "dat is een goeie raad." En
Paul gordde het zwaard aan, stapte weer in de laarzen en hing den
mantel over de schouders. "Ziezoo," dacht hij, "als ik nu niet voor
eene verre reis uitgerust ben, dan weet ik het niet."--"Goeiendag!" En
toen was het: "zoo zie je me, en zoo zie je me niet," want Paul was op
eens voor de oogen van de reuzen verdwenen. Na een oogenblik konden
die de voetstappen al heel in de verte hooren, want Paul ging immers
met echte reuzenschreden voorwaarts in zijne reuzenlaarzen.

Vond hij nu eindelijk het paleis? Neen hoor, wat hij vond, toen
hij laat op den avond niet verder kon, dat leek allerminst op een
paleis. 't Was een heel armoedig hutje op een groot, eenzaam heideveld,
en in dat hutje woonde een oud, och zoo'n oud vrouwtje. Ze leek wel
zooveel jaren oud, als een gewone grootmoeder maanden oud is. Paul nam
zijne pet af en zei zoo vriendelijk mogelijk: "Dag, Grootmoedertje,
hoe is het met U?"

"Wie ben je, die zoo vriendelijk goedendag zegt?" vroeg het oude
vrouwtje. "Twaalf eikenbosschen heb ik zien groeien, en ik heb ze ook
weer zien sterven; maar nog nooit is hier iemand geweest, die mij
zoo vriendelijk goedendag zei."--"Ik ben een vermoeide wandelaar,"
zei Paul. "Ik kom U vriendelijk vragen, of ik één' nacht in Uw hutje
mag uitrusten. Morgen moet ik weer verder, om het paleis te zoeken,
dat ten oosten van de zon en ten noorden van de aarde ligt. Weet U
den weg daarheen ook, lief Moedertje?"--"Neen," zei het oude vrouwtje,
"ik niet. Maar ik ben koningin over al de dieren, die de aarde bewonen,
misschien kan een van mijne onderdanen je den weg wijzen. Heb geduld
tot morgen en leg je eerst te rusten." Paul dankte het goede vrouwtje
en ging slapen op een bed van eikeblaren.

Vroeg in den morgen, toen de zon pas in het oosten was, luidde
de oude vrouw eene groote klok. Toen kwamen van alle kanten de
onderdanen van de dierenkoningin aanloopen: leeuwen, wolven, beren,
vossen, en die maakten eene diepe buiging en vroegen: "Wat bevoelt
Uwe Majesteit?"--"Is er onder jullie" vroeg de koningin, "die langs
zoovele wegen komt, is er onder jullie een, die den weg weet naar het
paleis ten oosten van de zon en ten noorden van de aarde?" Toen kwam
er een hevig gebrom, 't was of al de dieren elkaar om raad vroegen;
maar eindelijk kwam de leeuw vooruit, om te zeggen, dat niemand van
hen ooit een paleis ten oosten van de zon en ten noorden van de aarde
gezien had. Toen zei het vrouwtje: "Jonge man, dan kan ik je ook niet
helpen, maar honderd uren van hier woont mijne zuster, die koningin is
over al de dieren in de zee. Misschien kan die je terecht wijzen." Paul
dankte hartelijk voor den goeden raad en reisde welgemoed verder.

Nadat hij dagen gereisd had, kwam hij op een' avond door een
reusachtig bosch, en aan 't eind van dat bosch was eene zee, en aan
het strand van die zee stond eene oude vervallen hut. Paul klopte
aan en stapte binnen. Daar zat een vrouwtje, zoo oud, zoo oud! "Die
is wel zooveel jaren oud, dacht Paul, "als eene gewone grootmoeder
weken oud is."--"Dag, oud Moedertje," zei Paul, "hoe is het met U? Ik
moet U de hartelijke groeten brengen van Uwe zuster, koningin over
al de dieren, die op de aarde wonen, en U vriendelijk verzoeken mij
voor één' nacht te herbergen."

"Wie ben je, die mij zoo vriendelijk goedendag zegt? Vierentwintig
eikenbosschen heb ik zien opgroeien en ook weer zien sterven;
maar in al dien tijd is er nog nooit iemand hier geweest, die mij
zoo vriendelijk goedendag zei."--"Ik ben een vermoeide wandelaar,"
zei Paul, "en ik ben op weg om het paleis te zoeken, dat ten oosten
van de zon en ten noorden van de aarde ligt. Kunt U mij den weg
daarheen misschien ook zeggen, lief Moedertje, ik zoek nog altijd
te vergeefs."--"Neen, ik zelf niet," zei het oude vrouwtje, "maar
misschien kan ik je toch helpen. Ik ben koningin over al de dieren,
die de zee bewonen. Misschien is er onder hen een, die je terecht kan
wijzen." Paul dankte voor die vriendelijke woorden en legde zich op
een bed van eikeblaren te rusten.

Vroeg in den morgen luidde de oude vrouw eene groote klok. Toen
kwamen van alle kanten allerlei dieren aanzwemmen; het water bruiste
en golfde van wonder en geweld. Haaien en walvisschen en kabeljauwen:
alle vroegen, wat de koningin beliefde. "Is er iemand onder jullie,"
vroeg de koningin, "die den weg weet naar het paleis, dat ten oosten
van de zon en ten noorden van de aarde ligt?"--Toen volgde er een
overleggen onder al de zeedieren; maar het eind was, dat niemand ooit
van dat paleis had gehoord. Nu zei het oude vrouwtje: "Je ziet, dat
ik je niet helpen kan; maar ik heb nog eene zuster, die koningin is
over al de dieren in de lucht. Ik zou wel denken, dat zij iets voor
je doen kon. Maar je moet ver, wel duizend uren ver reizen. Is je
dat niet te ver?"--"O, neen," riep Paul, "niets is me te ver, als ik
maar eindelijk het paleis kan vinden. Ik dank U zeer voor den goeden
raad en stap nu maar dadelijk verder."--"Goede reis!" riep het oude,
oude vrouwtje, "en hou' maar moed!"

Als Paul niet zoo heel moedig geweest was, zou hij zeker den moed
verloren hebben, maar nu stapte hij vroolijk verder en dacht: "wie
volhoudt, moet winnen!" En de duizend uren gingen voorbij, en Paul kwam
weer op een' avond in een reusachtig bosch, in een bosch zonder einde.

"Nu zal ik er zijn," dacht hij, "maar waar moet ik nu wezen?" Daar zag
hij licht door de boomen schemeren. Hij stapte er op af en ja--daar
stond een onnoozel klein, oud hutje, een vervallen hutje, en in dat
hutje zat een vervallen vrouwtje. Neen--de andere oude vrouwtjes
zouden er jong bij geleken hebben; want dit vrouwtje, ze was zeker
wel zooveel jaren oud, als eene grootmoeder dagen oud is.

"Dag, oud, oud, oud, Moedertje," zei Paul. "Hoe is het toch wel
met U? Ik moet U de hartelijke groeten brengen van Uwe zusters,
de koninginnen, over de dieren, die de aarde en de zee bewonen."

"Wie ben je, die mij zoo vriendelijk goedendag zegt?" vroeg het
oude vrouwtje. "Acht en veertig eikenbosschen heb ik zien opgroeien,
en ik heb ze ook weer zien sterven; maar in al dien tijd is er nog
nooit iemand hier geweest, die mij zoo vriendelijk toesprak."

"Ik ben een vermoeide wandelaar," zei Paul. "Ik zoek het paleis,
dat ten oosten van de zon en ten noorden van de aarde ligt,
het paleis, dat niemand vinden kan. Kunt U mij den weg wijzen,
lief Moedertje?"--"Ik? neen!" schudde het oude vrouwtje, "maar
ik ben koningin over de vogels in de lucht. Die vliegen zoo ver
en die zien zooveel, misschien kan een van mijne onderdanen je
helpen."--"Dat hoop ik van harte," zei Paul. "Maar mag ik hier één'
nacht uitrusten?"--"Zeker," zei het oude vrouwtje. Weer legde Paul
zich te rusten op een bed van eikeblaren, en weer werd hij wakker
door het luiden van eene groote klok.

In een oogenblik stond Paul op de beenen. Maar, wat was dat voor een
gesuis in de lucht? Het dwarrelde Paul voor de oogen. Daar waren de
onderdanen van de koningin: arenden, haviken, zwanen, ooievaars--te
veel om te noemen en alle vroegen: "Wat beveelt Uwe Majesteit?"--"Ik
heb jullie hier geroepen," zei de koningin, "om te vragen, of een
van jullie ook weet, waar het paleis is, dat ten oosten van de zon
en ten noorden van de aarde ligt?" De vogels bedachten zich eene
heele poos, maar voor niets. Geen van alle had ooit iets van het
paleis gehoord en nog minder er iets van gezien. Toen werd het oude
vrouwtje boos. "Wat!" riep ze; "jullie, die zoo hoog en zoo ver vliegt,
weet dat niet? Gebruik je dan je oogen niet? Maar--ben jullie er
wel allemaal? Ik zie den vogel Phoenix niet!" Neen, de vogel Phoenix
was den vorigen avond niet thuis gekomen en nog niet terug. "Maar,
dat is ongehoorzaam," riep de koningin boos. "Daar komt hij! daar is
hij!" riepen op eens alle vogels. En ja--daar kwam de vogel Phoenix
aanvliegen; maar hij was zoo moe, dat hij de vleugels nauwlijks meer
bewegen kon en plotseling als op de aarde neerviel. Alle vogels waren
blij hun trotschen kameraad terug te zien; maar de koningin riep boos:
"Waarom heb je iets tegen mijn verbod gedaan?" De arme vogel had eerst
eenigen tijd noodig, vóór hij zeggen kon: "O, Koningin, wees niet
boos op mij. Ik heb zooveel gezien, ik kan zooveel vertellen. Ver,
heel ver weg ben ik geweest bij het heerlijke paleis, dat ten oosten
van de zon en ten noorden van de aarde ligt."--"Zoo," zei de koningin,
"nu dan moog je tot straf voor je ongehoorzaamheid nog éénmaal de reis
daarheen maken en dezen jongen man op je rug meenemen. Drie uren geef
ik je den tijd om uit te rusten en dan voorwaarts."

Op vlogen alle vogels, en na drie uren kwam de vogel Phoenix, en Paul
zette zich op zijn' rug. Hij dankte en groette het oude vrouwtje, en
daar ging het heen hoog, hoog in de lucht over bergen en dalen over de
blauwe zee en de groene bosschen, verder en altijd verder. Eindelijk
vroeg de vogel: "Zie je nog niets?"--"Ja," antwoordde Paul, "ik zie,
dunkt mij, eene blauwe wolk heel onder aan den hemel."--"Dat is het
land, waar we naar toe moeten," zei de vogel. En weer ging het verder,
altijd verder.

't Werd avond. Weer vroeg de vogel: "Zie je nog niets?"--"Ja,"
zei Paul, "ik zie eene vlek in de blauwe wolk, en die schittert als
de zon zelve." De vogel zei: "Dat is het paleis, waar we naar toe
moeten." Weer verder, altijd verder.

Het werd nacht. Toen vroeg de vogel voor de derde maal: "Zie je
niets?"--"Ja," antwoordde Paul, "ik zie een groot paleis, dat glanst
van goud en zilver."--"Nu zijn we er!" riep de vogel, en hij zweefde
naar beneden en liet Paul van zijn' rug stappen. Paul wist niet,
hoe hij den vogel wel bedanken zou; maar de vogel bleef niet lang op
dank wachten. In een oogenblik was hij weer opgestegen en uit Pauls
oogen verdwenen.

't Was nu middernacht, en op dien tijd zijn alle booze toovenaars
in diepe rust. Zoo ook de booze toovenaar, die in het paleis woonde,
waar de lieve prinses, de vrouw van Paul, gevangen gehouden werd. De
toovenaar hoorde er dan ook niets van, toen Paul aan de groote voordeur
klopte. De prinses hoorde het zooveel te beter. "Ga toch eens kijken,"
zei ze tegen eene van de hofdames, "wie daar zoo laat nog klopt." Toen
nu de hofdame, half bang, de deur maar op eene kier deed, rolde Paul
vlug een' van de gouden appels naar binnen, die hij vroeger van haar
gekregen had. Van schrik liet de hofdame de deur weer in het slot
vallen en vloog naar de prinses. "O," riep ze, "die allerbeste vriend
is er, ik weet het, hij heeft den gouden appel naar binnen gerold,
dien ik hem vroeger heb gegeven." De prinses kon niet gelooven,
dat het waar was. Ze stuurde de andere hofdame naar de deur om te
kijken. Weer rolde Paul een' gouden appel door de kier van de deur;
't was de appel voor de tweede hofdame. De hofdame herkende haar
eigen appel en vloog er mee naar de prinses. "O," riep ze "daar is
die allerbeste vriend, zie, daar is de appel, dien ik hem vroeger heb
gegeven." Nog kon de prinses het niet gelooven. "Hoe zou die ooit hier
kunnen komen!" riep ze. "Wacht, ik ga zelve kijken." Voorzichtig deed
ze de deur op eene kier en vroeg: "Wie is daar?" Toen reikte Paul
haar den gouden ring toe, dien ze hem zelf gegeven had. Nu moest
de prinses het wel gelooven; ja, haar bruidegom was gekomen! Vlug
deed ze de deur open, en ze omarmde hem en prees hem duizendmaal,
dat hij zoo'n verre reis gedaan had, om bij haar te komen.

"Maar hoe nu verder," zuchtte de prinses. "Als de reus, die zoo'n booze
toovenaar is, je ziet, ben je verloren. Tegen den morgen wordt hij
wakker en wat dan te beginnen? Hij heeft een heel leger van toovenaars,
die hem helpen; daar kun je niet tegen vechten."--"Laat mij maar
begaan," riep Paul, "ik sla ze allen het hoofd af, die deugnieten!" De
prinses schreide; ze was bang, dat het slecht met Paul zou afloopen.

Tegen den morgen ging Paul buiten bij de poort van het kasteel staan
met het zwaard in de hand en den mantel, die hem onzichtbaar maakte,
om. Hij riep met krachtige stem: "Waar is de reus, die de lieve prinses
gevangen houdt? Laat hem komen, om te vechten, als hij durft!" De
reus hoorde de stem en stormde woedend naar buiten. Hij zag niets;
maar Paul zag hem wel en sloeg met zijn zwaard hem één, twee, drie
het hoofd af. En Paul riep maar weer: "Waar is het leger, dat de reus
wil helpen in den nood? Laat het komen! Den reus heb ik verslagen,
zou ik bang wezen voor een onnoozel legertje van toovenaars!"

Die woorden maakten de toovenaars zoo boos: met opgeheven zwaarden
kwamen ze de deur uit rennen. Maar ze sloegen in den wind. Paul sloeg
niet in den wind, de eene toovenaar voor, de andere na rolde hem
voor de voeten. Eindelijk had hij ze allen verslagen. Toen naar de
prinses. "Neen maar, wat eene vreugde. Ben ik vrij, ben ik wezenlijk
vrij?" riep de prinses! "O, Paul, wat heb ik je nu lief! O, wat ben
ik gelukkig. Nooit kon ik gelukkiger zijn of--of het moest wezen,
dat ik mijne lieve ouders en mijne geheele lieve familie terug kon
krijgen, die allemaal door den leelijken reus gedood zijn."--"Waar
zijn ze begraven?" riep Paul. "Kom, ik wil zien, wat ik met mijn
tooverzwaard kan doen."

Toen ging de prinses met Paul naar het kerkhof, en Paul roerde al
de graven met het handvat of de greep van zijn zwaard aan en--de
eene doode na den anderen leefde weer op. Neen maar, de vreugde,
die toen in het paleis was! De oude koning zei, dat Paul nu koning
moest worden. "Ja," riepen al de anderen. Paul moest nu de kroon op
hebben. Toen werd de mooie prinses koningin, dat spreekt, en ze kreeg
ook eene kroon op, de kroon van de moeder. En samen zaten ze nu op den
troon en allen riepen: "hoera!" En de drie oude vrouwtjes werden op den
rug van den vogel Phoenix naar het paleis ten oosten van de zon en ten
noorden van de aarde gedragen, om een schitterend feest mee te vieren.

En nu mag jullie zeggen: "Die Paul!" En dan zeg ik: ja, van "die Paul"
kun je leeren, dat men met een goeien wil en vriendelijke woorden
wel zoo ver komt in de wereld--wel zoo ver als het paleis ligt ten
oosten van de zon en ten noorden van de aarde, maar zonder goeien
wil en vriendelijke woorden zul je er nooit, nooit komen. Daar kun
je vast op rekenen.




JUIST GOED!


Er waren eens twee broers. De eene was heel rijk, de andere was
heel arm. De arme was niet altijd arm geweest. Eens was hij rijk als
de rijke. Eens had hij ook eene groote boerderij met ruime schuren
vol graan en stallen vol vee, met heerlijke weiden en akkers, met
hooibergen als huizen zoo hoog. Maar de rijke was altijd gelukkig
geweest, en de arme altijd ongelukkig. Met het huis, de schuren en
stallen van den rijke was nooit iets bijzonders gebeurd. Maar eens was
de bliksem geslagen in het huis van den arme: het huis was toen tot
den grond afgebrand met nog eene groote schuur en een' stal er bij. Het
had den arme veel geld gekost, alles weer te laten opbouwen. Veel vee
had hij moeten verkoopen, om geld te krijgen. Het vee van den rijke
was altijd gezond: de paarden waren sterk, de koeien gaven veel melk,
de schapen zaten dik in de wol, de varkens dik in het vet. Maar bij
den arme kwam er telkens ziekte onder het vee. Dan stierven de beste
paarden, de mooiste koeien en schapen, de vetste varkens. En de arme
had hoe langer hoe minder geld, om nieuwe te koopen: de ruime stallen
werden leeger en leeger.

Alles, wat de rijke op zijne akkers zaaide of plantte of pootte,
dat groeide en bloeide er lustig op los. En als de tijd van oogsten
kwam, konden de schuren haast niet bergen, wat de volle wagens
thuisbrachten. Maar het graan van den arme sloeg plat door hagel of
zware regens, of het verschroeide door groote droogte en hitte. En
de ruime schuren leken elk jaar weer ruimer, omdat ze elk jaar weer
minder te bergen hadden.

Het hooi van den rijke was droog en frisch en geurig: het vee smulde
er van.--Maar als de arme zijn hooi zou inhalen, kwam er juist even te
voren nog eene erge regenbui. Het hooi kwam vochtig op de hooibergen,
het ging broeien en zuur smaken. Het vee lustte zulk hooi niet,
het werd er ziek van. Dan moest de arme voor veel geld hooi koopen.

Zoo ging het met alles. De eene broer werd rijker en rijker:
alles ging hem voor den wind. De andere broer werd armer en armer:
alles liep hem tegen. De rijke maakte zijn huis mooier en mooier,
hij bouwde er nieuwe schuren en stallen bij, hij kocht nieuwe weiden
en meer vee en meer akkers, hij nam meer knechten en meiden in zijn'
dienst. Maar de arme moest zijn huis, zijne meubels, zijne schuren
en stallen oud en leelijk laten worden, hij moest zijn vee stuk
voor stuk, zijne akkers en zijne weiden één voor één verkoopen, hij
moest zijne dienstboden den een na den ander wegsturen. En hoe hij
ook zijn best deed, hoe hij ook werkte en zwoegde en zorgde van den
morgen tot den avond--het hielp hem alles niets. Hij ging achteruit
en nog meer achteruit. En eindelijk moest hij alles, wat hij nog had,
verkoopen. 't Was al niet veel meer en niet mooi meer ook: hij kreeg
voor alles maar weinig geld, heel weinig. En voor dat weinigje kocht
hij een heel klein huisje met een onnoozel lapje grond er bij, en ééne
koe met één schaap. Hij hoopte, dat hij wel heel zuinig zou kunnen
leven van wat die ééne koe en dat ééne schaap hem gaven. Maar de arme
zou nog armer worden .... De koe en het schaap werden ziek en--ze
stierven. Toen had de arme niets meer dan een lapje schralen grond,
waar bijna niets op groeien wilde. Daar kon hij niet van leven. Toen
moest de arme, de ongelukkige arme, die eens zoo rijk geweest was,
uit werken gaan, om zijn brood te verdienen.

De rijke wist dat alles; maar nog nooit had hij eene hand uitgestoken,
om den arme te helpen. Want de rijke was wel rijk aan geld en goed;
maar hij was arm aan liefde en goedheid. Hij zag en hoorde, hoe
ongelukkig zijn broer was; hij zag zijne droefheid en hoorde zijne
klachten; maar medelijden had hij niet. Het hart van den rijke was even
ongevoelig en hard als de harde rijksdaalders, waar zijne geldkist
vol van was. De rijke had veel te geven; maar hij gaf niets. Maar de
arme had weinig te geven, en toch gaf hij nog van zijne armoede aan
anderen, die armer waren dan hij. Want de arme was wel arm aan geld
en goed; maar rijk aan liefde en medelijden.

Toen de arme nog rijk was, gunde de rijke hem zijn' rijkdom niet. De
rijke wou alles wel voor zich hebben, hij kon niet verdragen, dat
het zijn' broer goed ging. Toen de broer armer en armer werd, lachte
de rijke.--Maar de arme, hoe treurig het hem ook ging, was nooit
afgunstig geweest op den rijke. Toen zijn broer rijker en rijker werd,
verheugde de arme zich in 't geluk van den rijke.

Nu hoor, wat er gebeurde.--Het stukje grond, dat de arme bij zijn
huisje had, was schraal. Het zaad, dat de arme zaaide, kwam niet of
heel slecht op, de plantjes waren mager en kwijnden. De arme zaaide
altijd maar weer, nu eens dit, dan weer dat; hij groef en spitte,
om den grond los te maken; maar 't hielp alles niets. 't Was, om er
heelemaal den moed bij te verliezen.

"Eéns wil ik het nog probeeren," zuchtte de arme, "en als het nu niet
lukt, dan moet de grond in vredesnaam maar zóó blijven liggen." Wat
zou het zijn voor 't laatst? De arme dacht na. Eindelijk vond hij,
't moest maar koolrapen zijn. Als die eens opkwamen, daar was nog
eerst wat aan te eten. En wie weet, als het eens heel goed ging,
of hij er ook nog niet van verkoopen kon!

Het zaad werd gezaaid, en de arme wachtte, wachtte met groot verlangen,
of het opkomen zou.

En het _kwam_ op. Maar hoe! Och, 't was dezelfde treurige geschiedenis
van altijd: hier en daar kwamen een paar spichtige, armoedige plantjes
uit de aarde kijken, alsof ze zeggen wilden: "kon je ons in geen
beteren grond gezaaid hebben, moeten we hierin nu groeien?" Treurig
schudde de arme het hoofd. "Er komt niets van terecht," zuchtte hij.

Voordat het zaad opkwam, was hij elken dag naar den kleinen akker
gegaan en had gekeken, getuurd, of het haast nog niet zoover was,
dat er groene puntjes uit de aarde kwamen. Maar nu, nu ging hij er
niet meer heen; want telkens als hij de weinige schrale plantjes zag,
werd hij bedroefd. Zoo kwam het, dat de arme niets wist van het wonder,
dat er gebeurde op zijn' akker.

Eens op een' morgen zocht hij eene spade, die hij in eene poos niet had
behoeven te gebruiken. Misschien was ze blijven liggen op den akker. De
spade was er; maar er was nog iets anders, waar de arme zich niet
moe aan kijken kon. Want wat zagen zijne verwonderde oogen? Ze zagen
midden op het stukje grond eene mooie groote plant. Frisch en krachtig
spreidde ze hare dikke, sappige stelen en forsche bladeren uit. De arme
stond en keek en kon het nog maar altijd niet gelooven, dat er zóó iets
kon groeien op _zijn'_ grond. Hij liep om de plant heen en bekeek haar
van boven, hij bukte zich en bekeek haar van onderen. Hij betastte de
bladeren en nam de dikke stengels tusschen duim en vinger. Was het
wel eene koolraap, die hij zelf gezaaid had? Ja, 't moest toch zoo
zijn: de plant leek precies op de onnoozele plantjes, die er omheen
groeiden; alleen leek ze wel een reuzin onder dwergjes. "En," dacht
de arme met vreugde, "als de bladeren en stengels zoo forsch zijn,
wat zal er dan eerst voor een' wortel aan zitten!" Ja, hoe groot zou
toch wel de knol zijn, de koolraap, die in de aarde verborgen was? 't
Liefst zou de arme met zijne spade den grond om de plant heen hebben,
uitgegraven, om ook dat te kunnen zien. Maar neen, dat deed hij niet:
de plant zou er van lijden, en ze moest nòg grooter, haar wortel
moest nòg dikker worden. Rustig zou hij haar laten groeien, tot ze
niet meer groeien kon en het tijd werd, om de koolraap uit de aarde
te nemen. Maar kijken naar zijn' schat, dat mocht, en dat deed de
arme dan ook trouw, 's Morgens heel in de vroegte, als de dauw nog
op de bladeren van zijne plant lag, was hij al op den akker en zag
er de zon glinsteren in de dauwdroppels. Midden op den dag, als de
zon hoog aan den hemel stond, strekte hij zich uit in de schaduw,
onder de groote bladeren van de plant en keek in het groen op, tot
de oogen hem dichtvielen. 's Avonds, als hij moe van 't werk kwam,
zette hij een' stoel op den akker en rookte er zijn pijpje.

En hij meende wezenlijk, dat hij de plant met den dag _zag_
groeien. Haar stengels werden dikker, hooger en hooger schoten ze
op. De bladeren werden langer en langer, breeder en breeder. De
plant leek een struik, een boom haast. Telkens als de arme merkte,
hoe de plant alweer en alweer gegroeid was, straalde zijn gezicht
van vreugde; maar als hij dacht aan den knol, die in stilte onder den
grond ook doorgroeide en dien hij nooit zag, dan klopte hem het hart
van hoop en verlangen.

Soms zat hij uren lang er over te peinzen, waar zijne reuzenplant toch
wel het voedsel vandaan kreeg, om zóó te worden, als ze was. Wel zag
hij de andere plantjes op den akker langzaam wegkwijnen. Wel begreep
hij, dat ze niet leven konden, omdat die ééne krachtige, hongerige
alles nam, wat er nog aan voedsel in den schralen grond zat. Maar
dat kon lang niet genoeg zijn. Neen, hoe grooter de plant werd,
hoe meer ze hem een wonder leek. En die wonderplant, ze _moest_ hem
geluk brengen, meende hij. Alle menschen, die hem kenden, zagen het:
het gezicht van den arme fleurde met den dag op. Zoo mismoedig als
hij vroeger het hoofd had laten hangen, zoo moedig droeg hij het nu
omhoog. "Wat zou er toch gebeurd zijn?" dachten de menschen. Niemand
wist het, en niemand mocht het weten ook. Om den akker stonden hooge
struiken; niemand zag den schat van den arme. En spreken deed hij
er ook met niemand over: de menschen mochten eens afgunstig op hem
worden om zijne wonderplant, ze mochten haar eens beschadigen, en
dan zou het groote geluk, dat hem wachtte, misschien nooit komen.

Eindelijk kwam de dag, de groote dag, dat de koolraap uitgegraven zou
worden. Den vorigen avond al had de arme zijne spade bekeken. En hij
had het blad met zorg geschuurd, tot het glom, en den steel er vast
aangedraaid. Toen was hij gaan slapen en had gedroomd, dat er maar
een heel onnoozel knolletje aan de plant zat, niet grooter dan eene
vuist. Verschrikt was hij wakker geworden. Gelukkig--'t was maar
een nare droom geweest. En nu stond hij op den akker, en hij groef
en groef, tot hem het zweet van 't gezicht druppelde. Niet dat het
werk hem zoo zwaar viel; maar omdat zijn hart van verlangen sneller
en sneller ging kloppen. Soms begonnen de handen hem zoo te beven,
dat hij rusten moest. Dan groef hij weer voorzichtig verder, bang,
dat hij de raap beschadigen zou. Hij groef en groef en kwam nog maar
altijd niet aan 't einde. Op 't laatst was de kuil zoo wijd, dat hij
er niet meer overeen kon springen en zoo diep, dat een man, die er
rechtop in stond, nog maar even met zijne handen den rand raken kon.

Eindelijk, daar lag de heele knol bloot. Eene pracht om te zien: mooi
langwerpig rond en heelemaal gaaf. De oogen van den arme glinsterden
van blijdschap, en wie weet hoe lang leunde hij op zijn spade en,
keek naar de raap, alsof hij nog nooit in zijn leven zoo iets moois
gezien had of zien zou.

Maar toen hij de raap lang genoeg bekeken en bewonderd had, begon
hij er aan te denken, wat hij nu toch wel met den reuzenknol doen
zou. Voordat hij hem uitgegraven had, dacht hij daar niet over: toen
was het hem genoeg, dat de plant zijne plant was en dat ze groeide,
zooals geene ooit deed. Maar nu was het anders: plezier aan het
groeien kon hij nu niet meer hebben. De aarde was eenmaal losgewoeld,
daar lag de koolraap. Hij haalde een touw en mat er de dikte en de
hoogte van den knol mee. Nu wist hij alles, wat hij verlangd had te
weten. Maar wat te doen met zijn' schat!

Zou hij de raap opeten? Zeker zou hij er heel lang genoeg aan hebben:
hij was maar alleen, 't zou een heele voorraad voor hem zijn. Maar
neen, daar kon hij niet toe komen. Daartoe was zijne koolraap hem
te lief.

Zou hij haar verkoopen, verkoopen voor een beetje geld, alsof het
iets heel gewoons was? Misschien ook zouden de menschen zeggen:
"Koolrapen, die kunnen we zelf ook zaaien. Wat zullen we doen met
zoo'n heele groote, waar we haast geen' weg mee weten!" Neen, zóó
zou hij over zijne lieve koolraap niet kunnen hooren spreken.

Zou hij den reuzenknol voor geld laten zien? Maar wie zou dat
willen? Als de menschen op' het dorp hoorden, wat er te doen was, wel,
dan liepen ze vanzelf naar zijn' akker, om ongevraagd te kijken, en hij
kon ze toch niet wegjagen.--Neen, neen, dat was alles het geluk niet.

De arme zuchtte in zijne verlegenheid weer als vroeger. Treurig ging
hij op den rand van den kuil zitten, en daar viel hij van moeheid na de
groote inspanning in slaap. En weer had hij een' droom. Hij droomde,
dat zijne raap een gezicht en armen en beenen gekregen had en, dat ze
nu zat op een' troon met eene gouden kroon op het hoofd en een gouden
staf in de hand. Om den troon stonden in een grooten kring eene heele
menigte gewone koolrapen, en die bogen als knipmessen voor de dikke
raap. De dikke koolraap op den troon zwaaide met haar gouden staf,
en de kleine koolrapen riepen alle tegelijk: "Leve onze koningin,
hoera voor de koningin van de koolrapen!"

Toen werd de arme wakker, en hij sprong vroolijk op. "Ik weet het,
ik ik weet het," riep hij, "eene koningin past bij een' koning. Ik
breng de koolraap naar den koning!" Dat was nu heel mooi bedacht;
maar hoe zou de arme dat aanleggen! In eene mand pakken en dragen,
daar was geen denken aan. Hij kon den knol niet eens alleen optillen,
daar zouden wel twee, drie, mannen voor noodig zijn. En met optillen
was het ook niet alleen te doen. De koning woonde ver weg--hoe zou
de koolraap daar komen! .... Hulp vragen, dat was het eenige. 't Zou
toch al te jammer zijn, als er van het mooie plan niets terecht kwam.

Maar waar zou de arme aankloppen? 't Beste was misschien nog alles
te vertellen aan den boer, waar hij werkte. Daar zou hij wel hulp
kunnen krijgen: hij was altijd een trouwe knecht geweest, en de boer
had een goed hart. Ja, gelukkig, de boer had een goed hart. Toen de
arme hem verteld had, hoe moedeloos hij eerst geweest was en later,
toen de mooie plant opkwam, hoe vol blijdschap en hoop--toen beloofde
de boer dadelijk te raden en te helpen.

Samen gingen ze nu naar den akker, waar de koolraap gegroeid was; en
de boer, die bij 't verhaal van den arme zijne ooren bijna niet had
kunnen gelooven, wreef zich nu de oogen, omdat hij wezenlijk niet wist
wat hij zag. "Wel verbazend," riep hij, "dat mag in de krant! Zoo'n
dikke dame kan wel een heelen wagen voor zich alleen gebruiken met
twee paarder er voor."

En zoo gebeurde het. Deftig stond het rijtuig met de twee paarden voor
koningin Raap stil bij den akker, waar ze opgegroeid was. Drie mannen
tilden hare majesteit voorzichtig op en brachten haar op den wagen,
waar een zacht bed van stroo voor haar gespreid was. En toen ze weg
reed, stond het halve dorp om den wagen, en was het een hoera voor de
koningin van belang. De jongens liepen nog een heel eind mee den weg
op en zwaaiden met hunne mutsen, de meisjes wuifden nog uit de verte
met hunne zakdoeken. Ieder lachte en had pret om de dikke koolraap, en
ieder was even nieuwsgierig, wat toch de koning wel zeggen zou. En de
arme zat met een vergenoegd gezicht op den bok, knikte ieder vroolijk
toe en klapte lustig met de zweep. Zoo ging het voorwaarts van het eene
dorp naar het andere, en overal werd de arme met zijne koolraap uit de
verte begroet met groot gejubel; want het nieuwtje van de reuzenraap
reisde nog veel gauwer dan de raap zelf. Ja, lang voordat de arme aan
't eind van zijne reis was, wist de koning al, wat er komen zou.

Toen nu de wagen met de reuzenraap de stad binnenreed, waar de koning
woonde, begonnen alle klokken te luiden. De vlaggen wapperden van alle
huizen, in alle straten stonden de menschen met lachende gezichten
in lange dichte rijen, en vóór het paleis op een groot plein stonden
wel vijfhonderd soldaten.

Toen de arme het plein opreed, speelde de muziek en roffelden de
trommels, en alle soldaten presenteerden met een ernstig gezicht het
geweer voor koningin Koolraap, die den koning kwam bezoeken. Dat was
alles een grapje van den koning, die veel schik had in 't geval. De
arme wist eerst niet, wat hij van de heele vertooning denken moest,
hij was er wat verlegen mee. Maar al gauw begreep hij, dat het alles
eene grap was, en toen lachte hij mee met de vroolijke menschen, en
lachend reed hij door de rijen soldaten, die groote moeite hadden,
om ernstig te blijven kijken.

De koning had gelukkig nog meer van den arme gehoord, dan alleen,
dat hij de koolraap kwam brengen. De koning kende nu ook de heele
treurige geschiedenis van den arme, hij wist van zijne tegenspoeden,
van zijn hard werken, van zijne vroegere teleurstellingen en van de
hoop, dat de koolraap hem eindelijk geluk zou aanbrengen. En het hart
van den koning was vol medelijden met den arme.

"Uwe Majesteit," begon de arme, toen hij voor den koning stond, "Uwe
Majesteit, ik kom...." Verder kwam de arme niet. Onderweg had hij
heel goed geweten, wat hij zeggen zou. Nu het zoover was, kon hij uit
pure verlegenheid van al de mooie woorden er geen twee meer bij elkaar
krijgen. Maar de koning hielp hem: 'Ik kom Uwe Majesteit de koningin
van de koolrapen aanbieden, en ik hoop, dat Uwe Majesteit wel zoo
vriendelijk zal willen zijn, mijn geschenk aan te nemen.'--"Was het
zóó niet?" lachte de koning. "Ja, zóó was het, Uwe Majesteit, juist
zóó!" riep de arme vroolijk, heel blij, dat de koning hem zoo uit de
verlegenheid geholpen had. "En zou Uwe Majesteit wezenlijk....?"--"Wel
zeker wil ik!" zei de koning. "Veel wonderlijks en vreemds heb ik in
mijn leven gezien, maar zoo iets als die reuzenraap nog nooit. Veel
moois en kostbaars heb ik in mijn leven al present gekregen, maar nog
nooit zoo iets aardigs!"--De arme kreeg eene kleur van plezier.--"En
zeg me eens," vroeg de koning, "uit wat voor een zaadkorrel is toch
die wonderplant wel gegroeid? Dat moet ook wel een wonderkorrel
geweest zijn. Of komt al je zaad zoo prachtig op? Dan ben je wel
een echt gelukskind, hoor!"--Nu keek de arme niet vroolijk meer. Hij
zuchtte--_hij_ zou een gelukskind zijn! "Och neen, Uwe Majesteit,"
zei hij treurig, "noem mij liever een' ongeluksvogel." En toen vertelde
de arme eenvoudig en met weinig woorden alles, wat de koning al wist,
maar wat hij uit den mond van den ongelukkigen man zelf nog graag
eens hooren wou.

De koning luisterde met een vriendelijk, medelijdend gezicht en bleef
nog eene poos zitten denken, toen de arme alles gezegd had. Eindelijk
begon hij: "Nu begrijp ik eerst goed, hoeveel die koolraap je waard
was. 't Is een heele schat, dien je mij gegeven hebt. Maar nu wil _ik_
ook graag wat voor _jou_ doen--je zult niet voor niets zoo'n schat
aan mij hebben afgestaan."

De arme begon over al zijne leden te beven. Zou het geluk eindelijk
komen, komen door de raap?

"Je zult niet arm meer zijn. Ik zal je van mijn' overvloed geven,
wat je noodig hebt, om weer een rijk man te worden."

Daar _was_ het, het geluk, het heerlijke geluk. En de arme viel voor
den koning op de knieën. Maar de koning richtte hem vriendelijk
op en zei lachend: "Doe dat maar voor koningin Raap, die heeft je
gelukkig gemaakt."

En de koning maakte den arme rijk, rijker nog dan hij vroeger geweest
was. Hij gaf hem vruchtbare akkers en vette weiden en prachtig vee
en veel geld, om boerderijen en schuren en stallen te bouwen.

Met een dankbaar hart ging de arme. Het geluk was gekomen, en--het
_bleef_. De arme was niet arm meer; maar hij _werd_ het ook nooit
weer. 't Was uit met de teleurstellingen en tegenspoeden: de raap had
voor goed den voorspoed gebracht. Zelf was de raap bij den koning
gebleven. Dagen lang lag ze te pronk in de grootste zaal van het
paleis op een' reuzenschotel van kristal, dien de koning alleen voor
haar had laten maken. Alle dames en heeren van het hof kwamen de raap
bewonderen, en iederen dag stroomde het van menschen, die uit alle
streken van het land gereisd waren, om te zien, wat de arme aan den
koning had gegeven. Ieder wist van de raap, ieder sprak van de raap,
ieder hoorde van de raap.

Ieder--dus ook de rijke, die de broer van den arme was. De rijke,
die hooit medelijden had met de ongelukken van den arme, die nooit
hielp, als de arme hulp noodig had. De rijke, die niet verdragen kon,
dat een ander even rijk of rijker was dan hij. De rijke dus hoorde
ook van het geluk van den arme. En in plaats van zich te verheugen,
werd hij boos en afgunstig in zijn hart.

"Zoo'n gewone, grove koolraap, een mooi present voor een' koning, dat
moet ik zeggen," spotte hij. "'t Lijkt wel, of de koning niet recht
bij zijn verstand is, dat hij mijn' broer daarvoor zooveel gegeven
heeft! Wat moet hij dan wel niet geven voor iets moois en kostbaars,
voor iets van groote waarde!"

Juist, voor iets, dat veel waard was .... Als hij, de rijke man, den
koning nu eens een rijk present gaf, wie weet, wat schatten de koning
_hem_ dan niet geven zou uit dankbaarheid. Wat zijn broer gekregen
had, dat zou daarbij eene kleinigheid zijn. En de afgunstige rijke
wreef zich in de handen, als hij daaraan dacht. Wat zou zijn broer
op den neus kijken--juist goed! Wat meende die onnoozele bloed wel,
dat hij met een' knol meer zou kunnen worden dan hij, de rijke,
die zooveel meer geven kon!

Toen kocht de rijke voor den koning twee prachtige paarden, edele,
kostbare dieren, fijn en slank en spiegelglad, vlug en vurig.

Trotsch reisde hij daarmee naar den koning. Hij, de rijke, dacht
er niet aan, de menschen op zijn' weg vriendelijk te groeten. Wel
keek ieder hem na met zijne prachtige paarden, wel was het druk van
nieuwsgierigen, overal waar hij kwam, maar gejubel en vroolijkheid
was er niet. Ieder wist, _wie_ hij was en _hoe_ hij was.

De koning wist het ook, lang voordat de rijke aan 't eind van
zijne reis was. Toen de rijke in de stad aankwam, waar de koning
woonde, luidden de klokken er niet. Geene vlaggen wapperden er van
de huizen. Geene soldaten stonden als eerewacht voor 't paleis,
geene muziek speelde er. 't Was doodstil in alle straten, waar de
rijke met zijne prachtige paarden doortrok, niemand keek er naar hem
uit of om. Dat had de koning zoo gewild. Want de koning kon het den
rijke niet vergeven, dat hij geen medelijden gehad had met den arme,
die toch zijn eigen broer was. Zijne hardheid en zijne afgunst kon
de koning hem niet vergeven.

De rijke kwam vóór den koning. _Hij_ was niet verlegen, _hij_ wist
zijne woorden wel te vinden. Ze vloeiden hem uit den mond, alsof
hij zijn leven lang niet anders dan met keizers en koningen had
omgegaan. "Ik hoorde," zoo begon hij, "dat mijn broer zoo vrij, of
ik moest liever zeggen zoo onnoozel geweest is, onzen geëerbiedigden
koning eene gewone, grove koolraap aan te bieden. Uwe Majesteit was
wel zoo vriendelijk, dat dwaze geschenk aan te nemen. Uwe Majesteit
gaf mijn' broer zelfs een rijk geschenk terug, dat hij eigenlijk
niet verdiende. Ik kom nu, om Uwe Majesteit te zeggen, dat ik
me schaam over de onnoozelheid, ja, laat ik liever zeggen over de
brutaalheid van mijn' broer. Ik kom, om weer goed te maken, wat mijn
broer bedierf. Ik breng Uwe Majesteit twee prachtige paarden. Onze
geëerbiedigde koning, ik weet het, houdt van niets zooveel dan van
edele, mooie paarden. Ik deed mijn best, om de kostbaarste te vinden,
die er zijn. Zoo'n geschenk zal Uwe Majesteit zeker meer genoegen doen
dan...."--De koning, die alles met een strak, onvriendelijk gezicht had
aangehoord, wenkte nu ongeduldig met de hand, dat het genoeg was. "Je
kunt heengaan," zei hij, "ik neem de paarden aan." Toen schelde de
koning. Een bediende kwam binnen. De koning liet hem dichtbij zich
komen en fluisterde een paar woorden. De bediende glimlachte even, zei:
"Ik zal er voor zorgen, Uwe Majesteit," boog en ging weer heen.

Het viel den rijke heel erg tegen, dat de koning zoo kortaf en
onvriendelijk was. Hij had hem niet eens bedankt, hij had hem niet eens
laten uitpraten--de rijke had het zoo heel anders verwacht. Maar--toen
de bediende met hem meeging en hem bracht bij een grooten overdekten
wagen met twee paarden, die op het plein vóór het paleis stond, toen de
bediende zei: "Dit geeft Zijne Majesteit U in dank voor de paarden,"
toen bonsde hem het hart van blijdschap. Nu kon het hem niet meer
schelen, hoe de koning tegen hem geweest was. Die wagen met wie weet
wat voor kostbaars er in, zou alles goedmaken. Wat zou zijn broer
oogen opzetten, als hij te weten kwam, wat de koning _hem_ vereerd had!

De paarden trokken zwaar aan den wagen. Wat zou er in zijn? Waren
het zakken vol goud, kisten vol schitterende edelsteenen? In zijne
gedachten zag hij het goud al rollen, de edele steenen al pronken op
satijnen en fluweelen kussentjes in glazen kasten, die hij er voor zou
laten maken. Wat zou ieder hem benijden, als hij diamanten dasspelden
droeg, als hij een juweelen knop aan zijne zweep en aan zijn' stok
liet maken, als zijne vrouw en zijne dochters pronkten met kostbare
oorbellen en broches, ringen en armbanden. Wat zouden de menschen hem
benijden, als hij de goudstukken kon laten rammelen in zijn' zak, als
hij kocht wat anders alleen een koning koopen kon. En--hoe armoedig
vooral zou bij al dien rijkdom lijken, wat zijn broer gekregen had!

Zoo dacht, zoo jubelde de rijke in zichzelf den heelen langen weg naar
huis. De oogen had hij niet van den wagen af, die zooveel schatten
borg. Maar, hoe verlangend hij ook was, om die schatten te zien--toch
raakte hij niet aan het zware kleed, dat alles bedekte. Thuis, in zijn
eigen dorp, daar zou hij onder de oogen van zijne vrouw en dochters,
van zijne meiden en knechten, van al zijne buren, de zakken en de
kisten afladen en opendoen. Allen moesten zien, en bewonderen en--hem
benijden, dat was zijn lust en zijn leven.

Hoe dichter hij bij zijn huis kwam, hoe trotscher de rijke zich
oprichtte, hoe fierder hij neerzag op al de menschen, die uit
nieuwsgierigheid met hem meeliepen.

Eindelijk stond de wagen stil. Haastig klom de rijke van den bok, en
deftig begroette hij vrouw en dochters en de dienstboden, die allen
naar buiten geloopen waren. Toen keerde hij zich naar de menschen,
die om den wagen stonden. "Vrienden," begon hij, "een groote eer is
mij gebeurd. Zijne Majesteit, onze geëerbiedigde koning, nam niet
alleen mijn geschenk in genade aan, maar gaf mij tot dank veel
kostbaars. Hieronder," en de rijke legde de hand op het dekkleed
van den wagen, "ligt geborgen, wat mijne eigen oogen nog niet gezien
hebben, het heerlijke geschenk van den koning. Leve de koning!"

De rijke deed een paar stappen vooruit tot vlak bij den wagen. Alsof
hij zelf een koning was, keek hij voor 't laatst nog eens trotsch in
't rond. Het volk drong dichter en dichter bij met uitgerekte halzen,
om vooral goed te kunnen zien.

En nu--daar licht de rijke langzaam het kleed op. Hij durft niet
kijken.... Toch kijkt hij.... Een oogenblik staat hij verstijfd van
schrik, met starende oogen en open mond. Dan slaat hij de beide handen
voor 't gezicht, vliegt in huis en gooit de deur achter zich toe....

Onder het kleed lag niets dan.... de raap van zijn' broer!



En het volk juichte en jubelde en lachte en danste om den wagen en het
huis van den trotschen begeerigen rijke, die zoo prachtig gefopt was.




WEER VAN EENE FEE.


Opstaan, wasschen, kappen en aankleeden, boterham eten, naar school
gaan--allemaal heel gewone dingen, zul je zeggen, die alle dag
terugkomen. Wat zou daarvan nu voor bijzonders te vertellen zijn:
't is niet eens de moeite waard er over te praten. Ja, zoo denk
jullie er over; maar er was eens een meisje, Ida heette ze, dat er
heel anders over dacht.

Dat ongelukkige kind kon 's morgens, als ze op zou staan, nooit hare
kousen vinden. Gezocht op den stoel vóór 't bed, in 't bed, rechts,
links, aan 't hoofdeneind, aan 't voeteneind, onder de dekens--alles
onderst boven gehaald. Eindelijk--één gevonden onder 't kussen,
een poosje later nummer twee onder 't ledikant.

Dan verder. Maar waar was nu weer die vervelende bovenrok! Op dezen
stoel niet en op dien niet.... Onder de tafel misschien, je kunt nooit
weten. Ook al niet.... Ze had hem toch.... O, daar lag hij--in een'
hoek van de vensterbank!

Wel zeker, de spons ook al te zoek! Toe, waar zit je toch? De
waschtafel van den muur getrokken. Hoe kwam het ding daar nu achter!

Dan aan 't plassen. Een druipnat gezicht--geen handdoek, om het af te
drogen. Een pretje, hoor! Waar--kon--dan--toch--die--handdoek--zijn? Al
pruttelende de kamer doorgezocht. Daar hing hij, voor oud vuil over
een' post van 't ledikant.

Haar opmaken. Ja wel, gemakkelijk gezegd, als kam en borstel voor 't
grijpen zijn! Gerommeld in de laatjes van de waschtafel. Niets! Op
tafel? Neen! In de vensterbank ook?.... Gisterenavond had ze
toch.... Ha! op den schoorsteenmantel, eindelijk!

De jurk. Die moest op den kapstok hangen. Rits, een schort er
afgetrokken, op den grond. Wacht eens: over die stoelleuning,
hulpeloos naar beneden hangende met de mouwen tot op den vloer,
't Goed uit den zak gerold en verspreid over den grond. Haastig weer
wat bij elkaar gegrabbeld en dan de jurk aan.

Eindelijk was Ida, met een diepen zucht, klaar; maar hoe?--'k Hoop voor
jullie niet, dat je ooit zulke rare banden, knoopen en knoopsgaten,
haken en oogen aan je kleeren zult hebben. Die van Ida, arm kind,
schenen wel allemaal op verkeerde plaatsen te zitten, zoo scheef
en dwars kreeg ze haar goed aan. De banden, die bij elkaar pasten,
konden mekaar gewoonlijk niet vinden. Sommige knoopen waren met geweld
door knoopsgaten getrokken, die er wie weet hoe ver van af zaten. De
stumpers kregen het dikwijls zoo te kwaad, dat ze uit benauwdheid
van hunne plaats vlogen. Ook waren er wel knoopen en haken, die er
heelemaal "voor spek en boonen" bij zaten.

Vraag ook niet naar Ida's vlecht: je hebt nooit zulk onwillig haar
gezien, als dat van Ida. Denk je, dat het zich wou laten verdeelen
in drie gelijke, gladde strengen? Geen sprake van! Het verkoos nu
eenmaal ruig te zijn, en altijd was er in de vlecht een dun, schraal
strengetje, dat er als een wormpje doorheen kroop.

Maar--hoe dan ook, Ida was klaar. Ze kon nu naar beneden gaan, om te
ontbijten, dat wil zeggen--om staande haastig een paar happen brood
te eten en een paar slokjes melk te drinken, waar ze zich bijna in
verslikte. Hoe kun je ook tijd overhouden als je bij 't aankleeden
zóó geplaagd en opgehouden wordt!

Dan roef, roef, mantel aan, hoed op, handschoenen.... natuurlijk weg,
als je ze hebben moet. Nergens in de zakken te vinden. Nu, ze had
ook geen tijd meer om te zoeken--dan maar zonder de straat op. Flap,
de voordeur dicht.--Een oogenblik er na: tingelingeling! Ida terug
hijgende, buiten adem. Wat nu? De schooltasch vergeten. Overal
gezocht. Had me dat vervelende ding zich nu niet verstopt achter de
kelderdeur, die open stond?--Waren de boeken en schriften, was alles,
wat ze noodig had er wel in? In de vlucht even in de tasch gerommeld,
een schrift er bij één vleugel uitgetrokken, in de haast het kaft om
een boek half afgescheurd. Ze miste wat, maar ze had geen oogenblik
tijd meer: 't was toch al zoo laat.

Ja, Ida was _te_ laat. Ze werd beknord door de juffrouw, ze moest
schoolblijven, om 't verzuimde weer in te halen.

Wil je weten, hoe het ging onder de lessen?--"Ida," vraagt de juffrouw,
"waarom begin je niet te schrijven?"--Juffrouw, mijn pennenhouder
is weg! En gisteren lag hij er nog, toen lag hij hier in mijn
vak."--"Gekheid, als hij er gisteren gelegen heeft, moet hij er nu nog
zijn. Zoek nog eens goed."--Ida aan 't scharrelen in de beide vakken,
in de tasch, alles overhoop gehaald. Dan met veel drukte op en onder
de voetplank gezocht. Daar ligt hij; maar de bank moet verzet. Alle
meisjes kijken om. Die het dichtst bij zitten, kunnen heelemaal niet
werken. Ida's werk komt niet af, en de juffrouw is heel verdrietig.

"Leesboeken op de tafel!"--"Juffrouw, 't mijne is er niet." Weer moet
het vak worden uitgehaald, de tasch binnenst buiten gekeerd. Nooit
heeft het arme kind ook eens rust. En nu mag ze tot straf nog niet
meelezen ook, wat ze anders graag doet. Ja, 't is wel om te zuchten.

Eens kreeg Ida op haar verjaardag een mooie naaidoos present met
alles, wat er zoo in behoort. De doos zag er keurig uit van binnen:
schaar, vingerhoed, naaldenkoker, speldenkussentje, centimetermaat,
klosjes garen en zij--alles had er zijne eigen plaats, en toch
bleef er nog ruimte genoeg over voor een handwerkje. Alles was er
in voor 't grijpen. 't Was, of de schaar riep: "Zoeken behoef je
niet, hier lig ik en blijf ik."--De naaldenkoker, hoe rond hij was,
dacht aan geen wegrollen, en de naalden bleven rustig in haar donker
kamertje.--De klosjes stonden als soldaten in 't gelid, klaar om hun'
draad te presenteeren.--De spelden op het kussentje keken met hunne
schitterende oogjes rond, alsof zij zeggen wilden: "Zitten we hier
niet mooi, hier kun je ons altijd vinden."

Ja, zóó was het, toen Ida de naaidoos kreeg. En--zóó zou het stellig
ook wel gebleven zijn, als een ander meisje er baas over geweest
was. Maar Ida trof het nu eenmaal ongelukkig met alles, wat ze had
of kreeg. Nooit kon ze het vinden met haar goed: alle dingen maakten
het haar lastig. Ze had haar naaidoos nog geene week, of alles was
veranderd. "Waar is mijn vingerhoed?"--Maar de vingerhoed had zijn'
post al lang verlaten. Den volgenden dag vond de meid hem terug,
platgetrapt, onder 't karpet!--"Waar is mijne schaar?" Maar de schaar
liet naar zich zoeken. 's Avonds bij 't naar bed gaan zag Ida het
ongehoorzame ding pas terug--op de tafel in de slaapkamer.--"Wat
nu, maar ééne naald meer in mijn' naaldenkoker en dan nog wel
zoo'n dikke, die ik niet gebruiken kan!" Overal onder en tusschen
gekeken. Het deksel van den koker weg, en natuurlijk de naalden aan
de wandeling. Later wou Ida iets van den grond oprapen: daar----"au,
au! prikte ze zich aan eene naald, die in 't vloerkleed stak.--De
spelden, die vervelende dingen, waren er ook nooit, als Ida ze
gebruiken moest.--En de klosjes, die hun' draad zoo prettig klaar
hielden? "Nooit kan ik een' draad loskrijgen, alles zit altijd in
de war," zuchtte Ida. Ja, de klosjes lagen al lang holderdebolder
door en op elkaar. Lange einden draad hingen er af en waren zoo
verward door elkaar heen geslingerd, dat er geen weg in te vinden
was.--Het lint van de centimetermaat was losgewikkeld en zat vast
tusschen de draden.--Of er nog plaats was voor een handwerkje? Och,
vraag er niet naar: de zakdoek, dien Ida naaien zou, zat tusschen
deksel en doos geklemd en hing half over den rand. De stumper had
zijne plaats moeten ruimen voor allerlei vreemde indringers, die
heelemaal niet in de doos thuis behoorden: een gebruikten zakdoek,
die in Ida's zak, en een haarlintje, dat om Ida's vlecht behoorde
te zitten; een' inktlap, die uit de schooltasch en een boekelegger,
die uit het leesboek verdwaald was.

Ida had ook een eigen kastje, waar ze haar linnengoed en allerlei
snuisterijen in bergen mocht.--Heerlijk, zoo'n eigen kastje! Alle
planken belegd met mooi wit papier met keurige randen er aan. Op de
onderste het linnengoed in nette, gelijke stapeltjes neergevlijd; de
kousen in leuke, stijve rolletjes parmantig naast elkaar. Alles in de
plooi, alles glad en zonder kreuk.--En dan de bovenste planken! Daar
berg je alles, wat je moois en aardigs hebt: je poesiealbum, Eau de
Cologne- en odeurfleschjes, aardige doosjes en mandjes--ik kan het
niet allemaal zoo noemen: kijk maar eens in je eigen kastje, dan
weet je nog wel meer.--En dan plooi en schik je, je zet en verzet
al die fraaiigheden net zoo lang, tot je tevreden bent en het haast
niet mooier kan. Je houdt je hoofd op zij, om alles beter te kunnen
bewonderen. En telkens moet je eens even de kastdeuren opendoen en
binnengluren, zoo'n schik heb je er aan.--Met je oogen dicht weet
je te zeggen: dit ligt op de zooveelste plank rechts, links of in
't midden, en dat staat in dien of dien hoek.

Arme Ida! Zij deed nooit met plezier haar kastje open. Ze zuchtte
altijd, als ze er iets uit krijgen moest. Want och: met beî haar
open oogen en beî haar zoekende en grijpende handen kon ze nog niet
eens vinden, wat ze noodig had.--'t Leek wel, of 't linnengoed op
zijn eigen houtje wandelingen door de kast deed en dan weer liggen
ging op plaatsen, waar het in 't geheel niet behoorde. Rokken hadden
zich tusschen broeken geschoven, hemden waren tusschen nachtponnen
verdwaald, zakdoeken speelden verstoppertje zoowat overal tusschen
't goed. Alles lag scheef en dwars door elkaar heen, uit de vouw soms,
gedeukt in een' hoek. 't Scheen wel, of de opgerolde kousen haasje-over
gespeeld hadden met de stapels goed--dat ze daarbij soms losgegaan
waren, behoef ik zeker niet te zeggen. Geen wonder, dat Ida rukken en
trekken, op zij duwen en wegschuiven moest, zoo dikwijls ze iets uit
haar kastje noodig had. Wie zou daar ook zijn geduld bij kunnen houden!

Hoe het er uitzag op de bovenste planken? Knap, die uit zoo'n rommel
wat wijs kon worden. Fleschjes, die op hun' kop stonden of omgebuiteld
waren. Portretlijstjes, die op den neus lagen, alsof niemand zien
mocht, wie er achter zat. Mandjes, die voor de grap alles, wat er
in zat, om zich heen hadden uitgestrooid. Niets op zijne plaats--o,
't was om er kriebelig van te worden.

Zal ik nog meer vertellen? Me dunkt, je weet nu genoeg, om te
begrijpen, dat Ida een arm, geplaagd meisje was, wel om medelijden
mee te hebben. Nooit had ze recht rust, nooit kon ze met iets
vooruitkomen. Altijd was er iets te zoek, altijd moest ze rommelen,
scharrelen, alles onderstboven halen, in alle hoeken kijken. Wat
een tijd met al dat gezoek en heen-en-weer-geloop verloren ging,
hoe dikwijls Ida er te laat door was of haar werk niet afkreeg, hoe
dikwijls ze daarvoor weer beknord en gestraft werd, dat is heel niet
te zeggen. Wat was ze dikwijls zelf ook ongeduldig en verdrietig door
al die onrust en al die tegenspoeden. Och, wat had ze weinig plezier in
haar leven.--En dat was hu alles de schuld van dat nare, ongehoorzame,
eigenzinnige, onwillige goed! Ja, 't was wel om te zuchten.

Op een goeden dag zei Ida tegen zichzelf: "t Kan zoo niet langer,
't is niet om vol te houden. Ieder heeft plezier van zijn goed,
ik alleen heb altijd verdriet. Dat moet anders worden."

Toen ging ze met de hand onder 't hoofd zitten peinzen eene heele
poos. Wat had ze al dikwijls bij 't haastige zoeken boeken, schriften,
kleeren of wat het ook was, verdrietig door elkaar gegooid of er ruw
aan getrokken. "Naar ding!--Vervelend ding!--Plaag je me weer?"--Wat
had ze 't dikwijls geroepen met booze stem en er ook wel bij op den
grond gestampt van ongeduld. Maar dat had nog nooit iets geholpen, 't
werd er niets beter van. Neen, met boosheid kreeg ze niets gedaan. Weet
je wat: ze zou eens ernstig, maar heel streng met haar goed praten,
dat zou beter zijn.

Toen--niet lachen, hoor--toen zocht Ida al haar goed bij elkaar:
kastje, kapstokken, boekenplank, schooltasch, naaidoos, alles werd
uitgehaald en leeggemaakt. Uit alle hoeken van het huis werden nog
losse, verdwaalde stukken goed bij elkaar gescharreld. En dat heele
rommeltje spreidde Ida in een grooten kring op den vloer uit. Toen
ging ze met een strak gezicht deftig midden in dien kring staan en
zei: "Jullie daar om me heen, ik moet eens een ernstig woordje met je
praten. Het moet uit zijn met die ongehoorzaamheid. Jullie doet maar
je eigen zin, je stoort je niet aan mij. Ieder blijft in 't vervolg
stil op zijne plaats, tot hij geroepen wordt. Jij, borstel, dringt
niet zoo brutaal naar voren, als ik de schaar zoek. Pas op, dat me
geen schrift meer in handen komt, als ik een boek noodig heb. Niemand
probeert er ook meer verstoppertje te spelen. We zullen eens zien, wie
de baas is: jullie allemaal met elkaar of ik alleen. Je bent in mijn'
dienst, onthoudt dat, en ieder doet nu maar zijn' plicht, begrepen? In
't vervolg, als ik vraag: waar is mijn' pennenhouder? dan vertoont
die zich dadelijk, alsof hij zeggen wou: hier ben ik! Heb ik een
klosje garen noodig, dan moet het me haast in de hand rollen, alsof
het roepen wou: tot uw' dienst, Jongejuffrouw! Moet ik mijn haarlintje
hebben, dan zal het zijn: present, jonge dame! Zoo wil ik het en niet
anders. Wie onwillig of voorbarig is, krijgt het met mij te doen."

Ida was tevreden over zichzelf: dat had ze nu eens flink gezegd,
dat zou helpen. Maar pas had ze den rug gekeerd, of 't was, alsof 't
goed op den grond begon te gniffelen en te fluisteren met elkaar. De
borstel schudde van pret. Zijne haartjes kriebelden een stijf gestreken
kraagje, dat bovenop hem lag. 't Kraagje wipte van den borstel af en
rolde in vroolijke sprongen over den vloer. Een fleschje, dat juist
in den weg stond en dat zich ook niet scheen te kunnen houden van 't
lachen, had maar een klein duwtje noodig: daar lag het al languit op
den grond. Stop er af, en de Eau de Cologne klok, klok, lustig over den
vloer.--Boeken en schriften, die holderdebolder op een hoogen stapel
lagen, kregen het ook te kwaad. Ze konden al evenmin stil blijven
liggen, zoo'n plezier hadden ze. Rrrrt--daar gleden ze uit elkaar,
tegen een' maasbal aan. De maasbal vroolijk aan 't rollen--boems,
tegen een open doosje aan met stalen pennen. Hopsa, hopsa! dansten
de pennen op hun twee voetjes de doos uit.--Eene pret van belang,
hoor! 't Was, of ieder op zijne beurt zeggen wou: "Praat maar toe,
we lachen je uit, we doen toch onzen eigen zin. Denk je den baas over
ons te spelen? Ha, ha, hi, hi! We geven niets om je!"

Daar stond Ida, uitgelachen, bespot! Wat was ze verdrietig,
teleurgesteld. En ze kon niets doen, ze wist niets. De tranen van
spijt kwamen haar in de oogen. Boos en pruttelende pakte ze al haar
boeltje weer bij elkaar, duwde en stopte het weg, dat ze het toch
maar niet weer zien zou!

Van dien dag af had Ida nog meer ergenis en verdriet dan vroeger. Meer
dan ooit werd het arme kind geplaagd door haar goed. Ze kon er nu
heelemaal geen baas meer over worden.

Eens op een' morgen in de vacantie was Ida al vroeg naar 't bosch
gegaan. Alleen, want eigenlijke vriendinnetjes, waar ze zoo eens mee
wandelen kon, had Ida niet. De meisjes op school hielden wel van
haar, omdat ze goedig en vriendelijk was; maar--Ida zag er altijd
zoo raar uit in de kleeren, Ida kreeg zoo dikwijls straf--neen,
de moeders van de meisjes vonden het maar beter, dat ze buiten de
school niet met Ida omgingen. Ida zelf had nooit recht begrepen, hoe
het zoo kwam, dat de meeste meisjes altijd bedankten, als zij ze op
visite vroeg. En waarom werd zij later nooit weer gevraagd, als ze
ééns bij een meisje geweest was? Waarom moest ze toch altijd alleen
zijn, alleen spelen, alleen wandelen? Dat was ook altijd een groot
verdriet voor Ida.--En terwijl ze daar nu op dien morgen alleen door
't bosch wandelde, moest ze aanhoudend denken aan dit verdriet en aan
dat andere verdriet--aan al 't verdriet, dat ze zoo al had in haar jong
leventje. 't Was prachtig weer: de lucht blauw, de boomen en bloemen
frisch en geurig, de vogels en de vlinders vroolijk. Maar Ida lette
niet op al dat moois,--en vroolijk kon ze ook niet zijn. Ze keek heel
bedrukt, ze liep heel langzaam. Eindelijk ging ze op eene bank zitten
en--begon bitter te schreien. Daar voelde ze opeens eene hand, die
zacht haar hoofdje opbeurde, en ze hoorde eene stem, die vriendelijk
zei: "O, o, wat een dikke tranen! Is 't verdriet zoo groot?"

Vóór Ida stond een aardig oud vrouwtje met een paar heldere,
verstandige oogen en o zoo'n lief, goedig gezicht. Maar niet alleen 't
gezicht, neen, 't heele vrouwtje was prettig om naar te kijken. Alles
aan haar was even proper en net: van 't hagelwitte mutsje met de fijne
plooitjes tot de gladde kousen in de glimmende schoenen. Geene vouw of
plooi, geen band of knoop, die niet op zijne plaats zat. Geen kreuk,
geene vlek of scheur te zien. 't Heele vrouwtje met alles, wat ze aan
had om- door een ringetje te halen, zooals de menschen wel eens zeggen.

"Nu, meisje," vroeg het vrouwtje nog eens, toen Ida geen antwoord
gaf, "wat scheelt er aan? Kom, zeg het me maar, misschien kan ik je
helpen."--Toen keek Ida door hare tranen heen het vrouwtje eens goed
in de vriendelijke, medelijdende oogen, en vóór ze het wist, was ze
al aan 't vertellen. Ze begreep het zelf niet, hoe 't kwam, maar het
vrouwtje leek haar heelemaal geene vreemde: 't was net, of ze praatte
met eene moeder of eene lieve tante of eene goede oude vriendin. Ze
dacht niet: wat is dat vrouwtje nieuwsgierig, ze voelde dadelijk,
dat ze het o zoo goed met haar meende. En daarom vertelde Ida maar van
alles, wat haar op 't hart lag: van al het verdriet en de ergenis, van
de teleurstelling, die ze nog pas ondervonden had, en hoe ze nu niet
wist, wat verder te doen. Het vrouwtje lachte niet, ze luisterde heel
ernstig toe, en toen ze eindelijk alles wist, vroeg ze: "En is er thuis
nu niemand, lieve kind, die je eens raden en helpen kan?" En toen heel
zacht: "Heb je geene moeder?"--"Neen, neen," barstte Ida schreiende
uit, "eene moeder heb ik niet meer. En Vader zou ik niet durven
vragen. Ik zie hem ook haast nooit, hij zit altijd te studeeren. En
dan kijkt hij zoo streng. Mijne eenige tante woont ver, ver weg,
en de juffrouw van de school is altijd ontevreden op me. Niemand,
niemand kan ik vragen. Och, best vrouwtje, 'k hou' nu al zooveel van
je, help jij me!"--Toen lei het vrouwtje haar arm om Ida heen, en ze
trok haar naar zich toe. "Arm kind," zei ze, "zeker wil en kan ik je
helpen, vertrouw gerust op mij.--Kom, we wandelen samen naar je huis,
en als je vader het goed vindt, blijf ik een poosje bij je. Mij dunkt,
we zullen dan samen dat groote verdriet wel op de vlucht jagen. Droog
nu eerst eens je tranen. Ziezoo. Steek je arm maar door mijn' arm. Maar
wacht eens, je manteltje is scheef dichtgeknoopt. Komaan, knoopen,
ieder in zijn eigen knoopsgat, hoor! En wat is dat voor een' band,
die zoo brutaal onder de jurk komt uitkijken? Pas op, dien wijzen
we zijne plaats eens.--Wat nu: de rij knoopjes van je schoenen aan
den binnenkant van de voeten? Ga nog even op de bank zitten. Niemand
ziet ons hier, en in de stad zien alle menschen je--ze zouden lachen
om de schoenen, die stuivertje verwisselen gespeeld hebben. Dat is
alweer in orde. Nu de vlecht nog, die is losgegaan. 't Lintje op den
loop? Wacht, 'k heb er juist een in mijn' zak.--Hè, dat lijkt toch
wat beter dan zoo straks." Ida keek al lang niet bedrukt meer: het
vrouwtje praatte ook zoo vroolijk, en Ida vond het niets naar, een
beetje door haar te worden "opgeknapt." Er was anders nooit iemand,
die het eigenlijk wat schelen kon, hoe ze er uitzag.

Nu wandelden Ida en het vrouwtje samen naar huis, arm in arm, gezellig
over allerlei pratende. Thuis vroeg Ida dadelijk, waar haar vader
was. Op zijne studeerkamer, zei de meid. Het vrouwtje moest nu mee
naar boven, en toen ze voor de deur van de studeerkamer stonden,
klopte Ida aan; maar geene stem had nog "binnen" geroepen, of ze was
ook al weer de trap af.

Een oogenblik later stond het vreemde vrouwtje vóór Ida's vader,
en weer een oogenblik later zat ze in een' leunstoel tegenover
hem en waren ze samen druk aan 't praten. Over wie, dat kun je wel
dunken. Wat er al besproken werd, dat zou ik je niet precies kunnen
vertellen. Wel weet ik, dat Ida's vader bij het weggaan het eenvoudige
vrouwtje hartelijk de hand drukte. Wel weet ik, dat Ida, die beneden
met een kloppend hart stond te wachten, het vrouwtje vroeg: "Nu, wat
zegt Vader?" en dat het vrouwtje toen antwoordde: "Alles is in orde,
kindlief, ik blijf bij je."--Dat was eene vreugde. Ida kon wel zingen
van blijdschap.

Al gauw moest het vrouwtje met Ida trap op, trap af, gang in, gang
uit, het heele huis door: alle kamers moest ze zien. Ida praatte al
dien tijd heel druk; maar het vrouwtje zei niet veel. Overal rondzien
met de heldere, verstandige oogen, dat deed ze des te meer. Eens nam
ze een blad papier van den grond, bekeek het en zag Ida toen vragend
aan. "O, uit mijn geschiedenisboek!" zei Ida, zoo losjes weg, en ze nam
het blad en lei het op een' stoel. Maar het vrouwtje nam het weer van
den stoel en liep er mee naar de boekenplank. "We moeten het, dunkt
me, maar liever dadelijk weer op zijne plaats leggen," zei ze. "Ja
maar," riep Ida, "hoe vind ik het boek zoo gauw uit dien rommel! Och,
't kan later ook wel."--"Samen zoeken," hield het vrouwtje vol. En
of Ida al wat ongeduldig keek--ze kon toch niet goed anders doen dan
meezoeken. Toen ze 't boek eindelijk had, wou ze 't blad er gauw even
instoppen. "Ho," zei 't vrouwtje, "laat eens zien: bladz. 34, die heeft
35 tot buurvrouw. Ziezoo, nu leggen we het boek apart, en van avond
aan de thee plakken we het verdwaalde blad met een reepje papier vast,
we zullen het wel leeren, niet weer van zijne plaats te loopen."--Ida
keek het vrouwtje met groote oogen aan; maar zeggen durfde ze niets.

Op de trap naar Ida's kamer lag iets langs en smals. Ida zag het wel,
maar liep bedaard door. Het vrouwtje bukte zich en hield het ding
in de hoogte. "Hé, de ceintuur van mijne blauwe jurk," zei Ida,
"hoe komt die hier!"--"De ceintuur wou zeker eens zien, of ze wel
alleen den weg naar Ida's kapstok kon vinden," zei 't vrouwtje. Ida
lachte, maar ze kreeg ook eene kleur. Gauw nam ze de ceintuur uit de
handen van 't vrouwtje en mompelde zoo iets van: "meteen meenemen en
ophangen." 't Leek wel, of ze zich wat schaamde.

Ida's kamer was nu aan de beurt, om bekeken te worden. Vóór de deur
stond Ida even stil. 't Was, of ze er eigenlijk een beetje tegen opzag,
haar nieuwe vriendin binnen te laten. Maar kom, ze moest het vrouwtje
toch al dat eigenzinnige, ongehoorzame goed eens laten zien.

"Kijk," begon ze, luid en druk pratende, "kijk me dien boel hier eens
aan. Kan ik daar nu wel iets mee beginnen? Alles is te zoek, als je
't hebben moet. Uit mijne kast kan ik heelemaal niet meer wijs worden,
zie maar! En...." Verder kwam ze niet, want ze merkte: het vrouwtje
luisterde niet meer. Het bukte hier en bukte daar; het nam hier wat
van een' stoel of van de tafel, daar wat van 't bed of van den grond
en bracht het op zijne plaats. Het ruimde en redderde net zoo lang,
tot de kamer er ordelijk en netjes uitzag. Ida stond er eerst wat
verlegen naar te kijken. Ze wou wel meehelpen; maar ze wist niet
recht hoe. Het vrouwtje deed alles zoo handig en vlug, een lust om te
zien; zóó zou zij het toch nooit kunnen. Het vrouwtje begreep best,
wat Ida dacht, en daarom zei ze: "Toe maar, kindlief, ik zal het je
wel leeren. Je zult eens zien, hoe gauw je de kunst van mij afkijkt."

Toen begon Ida mee te helpen. Eerst ging het nog heel onhandig: ze
hing allerlei kleeren op elkaar, stootte een' stoelpoot haast door 't
behang, ze lei haar nachtzak in een' hoek op 't bed, en bij alles,
wat ze deed, liep ze in haar ijver het vrouwtje bijna onderste
boven. Maar dat was alles minder: het vrouwtje werd er heelemaal
niet boos of ongeduldig om. Heel bedaard en vriendelijk wees ze Ida
telkens, hoe ze dit zus en dat zóó moest doen, en waarom dat beter
was en netter leek. Zie, als je zooveel kleeren op elkaar hing,
dan kregen de onderste stukken het te benauwd: er kwamen kreukels en
leelijke plooien in.--En een' stoelpoot, daar moest een stoel toch
zeker op staan. "Kijk, zoo zetten we de stoelen: recht in de rij en
't behang mogen ze niet aanraken."

De mooie nachtzak wou zich maar niet zoo in een hoekje laten
stoppen. Ziezoo, daar lag hij al in 't midden op het bed te pronken,
dat paste beter voor hem.

Hè, wat ging dat gezellig, zoo samen werken. Ida kreeg er hoe
langer hoe meer plezier in. En wat leek de kamer heel anders, toen
eindelijk alles op orde was: zooveel vriendelijker en prettiger om
er in te wezen.

"Met het kastje wachten we liever tot morgen," vond het vrouwtje, "je
zult wel moe zijn van 't ongewone werk." Maar neen, daar had Ida geen
ooren naar: ze was in 't geheel niet moe, en morgen zou er misschien
weer wat anders te doen zijn.--Daar waren de kastdeuren al open, en
roef, roef, pakte Ida er armen vol goed uit op den grond. "Ho, ho,"
riep het vrouwtje, "dat gaat maar zóó niet, juffertje. Eén, twee,
drie, het kleed van de tafel--netjes opvouwen, hoor--en dan op de
leege tafel alles uitspreiden. Nu soort bij soort zoeken. Geef me eerst
het ondergoed eens aan: dan vlijen we daar weer stapeltjes van. Kijk,
zóó: plat en--geen enkel stuk mag er neuswijs buiten de andere komen
uitsteken.--Ziezoo, dat is voor de onderste plank. Leg het er maar
op--knap--je zult het wel leeren.--Dit voor de volgende plank.--Weer
een hooger. Komaan, we schieten al mooi op.--Nu de twee bovenste nog."

Ida keek met een' zucht naar den rommel, die nu op de tafel kwam. Ze
wist wezenlijk niet, waarmee te beginnen. Maar het vlugge vrouwtje
was al bezig uit te zoeken, bij elkaar te zetten, wat bij elkaar
paste.--"Pennenhouder--op zij, je behoort hier niet.--Kleerborstel:
pak maar eens aan--in de tafellâ.--Nagelschaar: op je plaats in
't laatje van de waschtafel.--Nu dit, en dat en dat nog weg. Hè,
dat ruimt op.--Geef jij nu maar aan, dan zal ik alles wel in de kast
schikken."--Wat leek dat aardig. Ida wist wezenlijk niet, dat ze
zooveel mooi goed had.

"Kant en klaar!" roept eindelijk het vrouwtje. "O, wat ben je toch
knap!" zei Ida, en ze gaf haar een' kus. "Niets knapper dan mijn
meisje over eene korte poos ook wezen zal."

's Avonds aan de thee haalde het vrouwtje een hagelwit breiwerk uit
den zak en begon vlijtig te breien. Of Ida geen handwerkje had? "Ja
wel, maar--maar...."--"O, 'k begrijp het al", lachte het vrouwtje,
"je durft er niet mee voor den dag te komen. Laat gerust eens zien,
hoor!"--Toen keek Ida even naar het keurige breiwerk en--dralende
haalde ze haar werkdoosje. Het vrouwtje was wel nooit boos en zei
nooit een verdrietig woord; maar Ida vond het toch niets prettig,
alweer met iets aan te komen, dat er zóó uitzag. En wezenlijk--waar
Ida vroeger nooit aan gedacht zou hebben, dat deed ze nu: ze begon
zonder een woord te zeggen den warboel van klosjes en lint en band en
wie weet, wat niet al, uit elkaar te halen. De lange draden, die bij
de klossen neerhingen, wond ze weer op, en het vrouwtje wees haar,
hoe ze de einden in het gleufje van den rand vast moest leggen. Van
het lint en het band maakte Ida weer nette rolletjes, en het vrouwtje
stak met eene speld de einden vast.--Alles kreeg eene beurt: alles
in de doos had nu weer als vroeger eene eigen plaats, en zoo kwam er
ook weer ruimte voor den ongelukkigen zakdoek, 't Was wezenlijk eene
aardigheid om te zien.

"En waar zal de doos nu staan?" vroeg het vrouwtje. "Och", zei Ida,
"dat komt er niet op aan: waar ik ze maar kwijt kan worden."--"Kom,
kom", lachte 't vrouwtje, "dat meen je niet. Alles zijne vaste plaats,
hoor! Dat spreken we nu maar voor goed af. Morgen zetten we de boeken
ook eens in 't gelid en de schriften en.... nu, niet zoo'n benauwd
gezichtje, hoor. Daar word ik bang van. We doen alles samen, en je
weet, hoe prettig dat gaat."

De avond was omgevlogen, en eer Ida er aan dacht, was het tijd voor
haar om naar bed te gaan. Het vrouwtje moest met haar mee naar boven,
dat vond ze gezellig.--Ida begon zich uit te kleeden, roef, roef,
als altijd. Hier kwam een stuk kleeren te liggen, en daar wat--'t
duurde niet lang, of de kamer lag vol. Maar het vrouwtje schudde
het hoofd. Bedaard zocht ze al de stukken weer bij elkaar, hing de
jurk aan den kapstok, vouwde het ondergoed op en maakte er een keurig
stapeltje van op den stoel vóór Ida's bed. Kam en borstel werden weer
in de kapdoos geborgen. Ida keek er naar, of ze vragen wou: "Waar
is dat nu voor noodig, morgen ochtend trek ik toch alles dadelijk
weer aan." Het vrouwtje had zeker die vraag uit Ida's oogen gelezen,
want toen ze haar een' nachtkus gaf, zei ze: "Waarvoor? Dat vertel
je me zelf morgen aan 't ontbijt wel eens."

"Nu?" vroeg het vrouwtje den volgenden morgen, en ze keek Ida
guitig aan. "O", zei Ida, "'t was heerlijk. Ik behoefde naar niets
te zoeken. Al mijn goed lag voor 't grijpen--ik was in een' wip
klaar."--"Ook wat _te_ gauw?" vroeg 't vrouwtje, en ze bekeek Ida van
boven naar beneden. "Misschien wel", zei Ida zacht, en ze kleurde. Een
poosje later hadden de vlugge vingers alles weer in orde. "Ziezoo",
riep 't vrouwtje, "nu is 't morgen gauw _en_ goed, is 't niet, kind?"

Het vrouwtje en Ida hadden weer een prettigen morgen. Veel moest er nog
opgeruimd worden; maar ze werkten vlijtig door, en tegen het middageten
was alles klaar. Ida klapte van blijdschap in de handen. Maar op eens
keek ze weer heel bedrukt, en met een' zucht kwam het er uit: "Ja,
't is nu alles wel heel mooi, maar...."--"Maar het blijft niet zoo,
wil je zeggen.--Wees gerust, kindlief, daar heb ik ook een middeltje
op, dat ik je leeren zal. Netjes _maken,_ daar begin je nu al eene
heele bolleboos in te worden, netjes _houden,_ daar zal ik je nu knap
in maken."

En Ida _werd_ knap. Maar o, wat was het eene groote, moeilijke kunst,
die ze nu moest aanleeren. Daar waren een paar dagen lang niet genoeg
voor: daar gingen weken en weken mee heen. Soms dacht Ida, dat ze 't
nooit zou leeren, dan verloor ze heelemaal den moed. Maar gelukkig:
het vrouwtje wist haar altijd weer met een grapje en een prijsje op
te vroolijken.

En wat was nu het middel, waarvan het vrouwtje gesproken had?--Luister
maar, daar zal ik je ook van vertellen. Als Ida naaide, en er viel eene
speld of naald of klosje op den grond, dan dacht ze gewoonlijk niet
aan oprapen. Wat lag, dat lag; wat wegrolde, dat liet ze rollen. "Ida,"
zei 't vrouwtje, "er is iets gevallen."--"'k Heb het toch dadelijk niet
noodig," had Ida dan dikwijls op de lippen, om te zeggen. Maar ze zei
het niet: ze bukte zich en nam op, wat gevallen was.--Was 't naaien
gedaan, dan werd werk en vingerhoed en alles wat er verder gebruikt
was, haastig bijeen gezocht en op en door elkaar in de doos gepakt. De
doos dicht--weg er mee. "Kom," zei 't vrouwtje den eersten keer, dat
Ida de naaidoos weer gebruikte, "nu zal 't me toch benieuwen, of je
er alles weer zoo netjes in krijgt, als het er straks in lag." Ida
had de hand al uitgestrekt, om op hare gewone manier "den boel,"
zooals ze het noemde, weg te stoppen. Nu trok ze met een verlegen
lachje de hand terug en begon stuk voor stuk zorgvuldig te bergen.

Als Ida haar schoolwerk afhad, dan bleef de inktkoker open staan,
en de pennenhouder werd op zij gegooid. Voor de verandering bleef
hij ook wel eens in een schrift liggen en werd daar later als eene
heele verrassing teruggevonden. Boeken, die Ida mee naar school
moest hebben, bleven thuis slingeren in een of anderen hoek. Boeken,
die ze op school niet noodig had, kwamen in de tasch terecht.--Met de
schriften ging 't al niet veel beter.--De eerste maal nu, dat Ida werk
maakte en lessen leerde, terwijl 't vrouwtje er bij zat, zou het al
weer denzelfden weg langs gaan. Maar 't vrouwtje deed den inktkoker
dicht, veegde de pen schoon en gaf Ida inktkoker, pen en inktlap in
de hand. "Daar," zei ze, "zorg jij nu, dat de drie trouwe kameraden
bij elkaar blijven, dan vind je ze morgen dadelijk weer klaar, om je
te helpen bij je werk.--En nu, waar behoort dit boek thuis? Moet je
dat schrift meehebben? Hier is de tasch--ziezoo, alles netjes er in
voor morgen. De gebruikte boeken weer op de boekenplank. Klaar is 't."

Als Ida vroeger iets in haar kastje bergen moest, dan lette ze er nooit
op, waar het te liggen of te staan kwam. Als ze 't maar uit de handen
kwijt was. Alles werd er maar ingeduwd, ergens tusschengeschoven. Ja,
't was er niet van zelf zoo'n rommel geworden. Maar nu kon dat zoo
gemakkelijk niet meer gebeuren. Want het vrouwtje met de heldere oogen
zag dadelijk alles. Was Ida weer zoo haastig bezig bij haar kastje,
zonder er naar te kijken, wat ze deed, dan stond, voordat ze 't wist,
het vrouwtje naast haar en vroeg, of ze helpen zou, of Ida de plaats
van dit of dat niet meer wist. 't Zou jammer zijn, als 't kastje niet
netjes bleef, dat vond Ida toch zeker zelf ook. En--al vond Ida het
nu ook zoo erg niet, ze durfde toch niet tegenspreken.

Je weet nog wel, hoe Ida het altijd te kwaad had met banden en haken
en knoopen? Dat het vrouwtje Ida's kleeren al lang allemaal keurig
in orde gemaakt had, dat begrijp je. Dat Ida's goed nu niet meer
scheef zat of half loshing, ook daar zorgde het vrouwtje voor. Maar
ze leerde Ida nog wat. Sprong ergens een knoop of haakje af, brak
er een band, kwam er een scheurtje of gaatje, dan zei 't vrouwtje:
"'t Is raar, maar de vingers kriebelen mij al weer: ze rusten niet,
eer ze naald en draad te pakken hebben. Dat gaat jou zeker ook zoo, is
't niet?"--Wat kon Ida anders doen dan gauw de naaidoos halen en--aan
't werk gaan!

Zoo kon ik nog wel doorgaan met vertellen; maar je begrijpt nu wel,
hoe Ida de kunst leerde, om alles netjes te _houden._

Vond Ida dat leeren nu altijd even prettig? O, neen! Je weet niet,
hoe dikwijls ze nog ongeduldig werd en een verdrietig gezicht zette,
als het vrouwtje haar wat zei. Ik durf ook niet te vertellen, hoe
vaak ze weer vergat, wat ze pas had geleerd en nog veel minder, hoe
menigmaal ze wel had willen roepen: "Neen, neen, ik wil niet, 't is
zoo vervelend, altijd dat bergen en opruimen!" Maar die verdrietige
buien dreven ook weer over, en dan werd het weer helder aan de lucht.

In 't begin deed Ida alles, wat het vrouwtje van haar wilde, omdat ze
heel veel van het vrouwtje hield en haar zoo graag een plezier wou
doen, en ook wel--omdat ze zich een beetje voor haar schaamde. Maar
langzamerhand werd dat anders. Toen begon Ida het _zelf_ prettig te
vinden, dat alles om haar heen zoo ordelijk en netjes was. Wat leek
het veel aardiger en vriendelijker. En dan: nooit behoefde ze nu
meer te zoeken. O, dat nare zoeken, wat ging daar vroeger een tijd
mee heen, en wat maakte het haar onrustig en verdrietig. Alles, wat
ze noodig had, lag nu voor de hand. "'t Is net," zei Ida soms, "of
ik wel tweemaal zooveel tijd heb als vroeger."--"De dagen zijn zeker
langer geworden," zei 't vrouwtje dan lachende. En dan--op school was
't ook veel prettiger geworden. De juffrouw behoefde nu niet meer
te zeggen: "O, dat vak van Ida," of "o, die tasch, o, die boeken en
schriften, o, dat werk!" Of: "Alweer te laat" en meer zulke leelijke
dingen.--Strafkrijgen, schoolblijven--dat was allemaal vroeger.

Nu schreide Ida niet meer, omdat ze zich zoo ongelukkig voelde. De
meisjes van de klasse keken niet meer schuin naar Ida's slordige
kleeren. Ze vertelden thuis, dat Ida er nu altijd heel netjes uitzag
en heel veel andere goede dingen meer. En toen kreeg Ida ook weer
vriendinnetjes, waar ze mee wandelen kon, die haar op visite vroegen
en--die ook bij haar mochten komen.

Ida schreide nu ook niet meer, omdat ze zulk eigenzinnig, onwillig
goed had, dat haar het leven lastig maakte.--"Wonderlijk", zei het
vrouwtje eens, "hoe zou het toch zoo komen, dat je vroeger zooveel
verdriet had van al je goed en nu niet meer. Nooit hoor ik je er
meer over klagen. Je kleeren, je boeken en schriften, je schrijf-,
je naaigereedschap, alles heeft zich, dunkt me, gebeterd, alles is
gedwee en gehoorzaam geworden."--"Neen, neen," riep Ida, en met eene
kleur als vuur viel ze het vrouwtje om den hals. "Neen, _ik_ heb me
gebeterd. O, voor nog en nog zooveel zou ik niet meer willen zijn
als vroeger. Ik weet het nu wel: ik was een onordelijk, slordig kind,
dat er nooit netjes uitzag, dat nooit opruimde, nooit iets op zijne
plaats bracht. En dan was ik dom, heel dom er bij. Ik gaf mijn goed
in plaats van mezelf de schuld. En die arme dingen konden het toch
niet helpen, dat ze overal omslingerden en altijd te zoek waren. 't
Was alles mijne schuld, mijne schuld!"--"O, kind, wat ben ik toch
blij, dat je 't eindelijk zelf begrepen hebt, zonder dat ik het zei,"
riep het vrouwtje, en ze kuste Ida hartelijk. "Maar ik wist het wel,
dat je nog eens zoo knap zou worden. Nu kan ik ook met een gerust
hart van je weggaan, ik weet...." Verder kon het vrouwtje niet komen,
want bij het woord "weggaan" was Ida zóó geschrikt, dat ze eerst heel
bleek werd en toen in schreien uitbarstte. "Niet weggaan," snikte ze,
"ik hou' zooveel van je. Je bent altijd lief voor me geweest, je
hebt me zooveel geleerd, ik ben nu zoo gelukkig! En als je weggaat,
zal alles weer anders worden."

Het vrouwtje liet Ida eerst wat tot bedaren komen. Toen trok ze haar
naast zich op een' stoel, sloeg den arm om haar heen en zei: "Kom,
lieve kind, niet al te bedroefd zijn. Je kunt toch altijd van me
blijven houden, al ben ik ook niet meer bij je--en ook aan me blijven
denken. Wat ik je geleerd heb, dat blijft ook, dat vergeet je nooit
weer. En gelukkig, tevreden, dat ben je nu ook wel zonder mij. Je
zegt immers zelf, dat je nooit weer wilt worden als vroeger, en dat
zul je ook niet weer, daar ben ik zeker van."--"Maar o," riep Ida,
"waarom laat je me alleen? Ik vind het zoo naar, weer altijd alleen te
zijn."--"Alleen zijn, ja, arm kind, dat is ook naar. Daarom heb ik al
met je besten vader gepraat en--is het niet heerlijk: je lieve tante,
die zoo ver weg woonde, komt gauw voor goed bij je!--En waarom _ik_
niet bij je blijf? Kijk, beste kind, ik zou het niet kunnen, al wou ik
nog zoo graag. Er zijn nog heel veel anderen, die mij noodig hebben,
nog heel veel, die ik even knap moet maken, als jij nu al bent.--Ik
heb je nog nooit verteld, wie ik eigenlijk wel ben. Een heel gewoon
oud vrouwtje, zul je zeggen. Ja, kijk me maar goed aan.--En nu--de
oogen even dicht... Open!..."

Vóór de verbaasde Ida stond--geen gewoon oud vrouwtje meer met
een mutsje op: het oude vrouwtje was omgetooverd in eene mooie,
lieve, jonge fee met goudblond haar, maar met dezelfde heldere,
verstandige oogen, die alles zagen en die Ida zoo goed kende. En
dezelfde vriendelijke, zachte stem, die Ida lief gekregen had, hoorde
ze zeggen: "Ik ben--de fee Netheid! En nu, lieve kind, de fee gaat
_weg_; maar wat ze je geleerd heeft: de netheid, de orde, die blijft,
dat weet ik." Nog een kus van de fee en--Ida was alleen.

En 't gebeurde alles, zooals de goede fee gezegd had. De Ida van
vroeger kwam nooit terug; de Ida van nu bleef, en dat was eene nette,
ordelijke, gelukkige, tevredene Ida.




KALIF-OOIEVAAR.


Heel ver hier vandaan, eerst ver naar 't zuiden en dan naar het oosten
ligt een land, en in dat land is eene stad, die Bagdad heet. In die
stad nu woonde lang geleden een man, die baas was over die stad en dat
land. De Koning dus? zul je vragen. Ja en neen. Hij had hetzelfde te
doen en te zeggen als een Koning, maar hij heette--Kalif. Dat is zoo
raar niet, want de menschen praatten daar in dat land heelemaal anders
dan bij ons, dus kunnen ze tegen Koning ook best iets anders zeggen.

Nu dan, de Kalif, die zooveel als de Koning was, zat eens op een
warmen middag op zijne canapé. Hij had net een lekker slaapje
gedaan en rookte nu heel genoeglijk uit eene lange pijp van geurig
rozenhout; want rozenhout was er veel in het land van den Kalif,
doordat er zooveel rozen groeiden. Een aardig zwart knechtje schonk
den Kalif een geurig kopje koffie, en dat smaakte zeker heerlijk,
want ieder keer als de Kalif een slokje gedronken had, streek hij zich
weltevreden met de hand langs den baard. 't Was duidelijk te zien,
dat de Kalif goed in zijn humeur was.

De Kalif had ook een grootvizier, dat was een heer, die hem helpen
moest het land te regeeren en die daarom den Kalif dikwijls spreken
moest.

De grootvizier wist ook wel, dat de Kalif het uurtje na zijn
middagslaapje best in zijn humeur was, en daarom ging hij dan juist
altijd naar het paleis om' met den Kalif te praten. Want--ik houd meer
van een goed, dan van een slecht humeur, dacht de grootvizier. Dezen
middag kwam de grootvizier ook bij den Kalif, maar zijn gezicht stond
anders dan anders. De Kalif nam dan ook zijne pijp uit den mond en zei:
"Wat nu, waarom zet je zoo'n betrokken gezicht?"

De grootvizier sloeg zijne armen kruiselings over de borst en maakte
eene diepe buiging voor zijn' heer, zooals daar in dat land de mode is
en antwoordde: "Edele heer, dat ik een betrokken gezicht zet, weet ik
niet, maar het kan wel zijn; want voor de deur staat een marskramer,
die allerlei mooie dingen te koop heeft. En nu ben ik verdrietig,
omdat ik geen geld over heb om iets van hem te koopen."

Nu, de Kalif had zijn' grootvizier al lang eens een pleziertje willen
doen, en nu hij zoo goed in zijn humeur was, had hij daar tenminste
wel zin in. Daarom stuurde hij zijn zwarte knechtje naar beneden
om den marskramer boven te roepen. Daar kwam die al binnen. 't Was
een klein, dik mannetje, zwart-bruin in 't gezicht en armoedig in
de kleeren. Onder zijne mars, dat was eene groote mand, die hij
op den rug droeg, was een klein kastje met verscheiden laatjes, en
in die laatjes lagen allerlei prachtige dingen. Daar had je gouden
vingerringen bij met zilver beslagen pistolen en gouden drinkbekers
bij sierlijke dameshaarkammen. De Kalif en zijn vizier bekeken alles
van a tot z, en eindelijk kocht de Kalif voor zich en Manzor, dat
was de eigen naam van den grootvizier, een prachtig pistool en voor
de vrouw van den grootvizier een mooien haarkam. Voor zijne eigen
vrouw behoefde de Kalif niets te koopen, want hij had geene vrouw.

Net wou nu de marskramer zijn kastje weer sluiten, toen de Kalif zei:
"O, kijk eens, daar is nog een klein laatje, daarin hebben we nog
niet gezien, is daar ook nog iets moois in?" De marskramer trok
het laatje open en zei: "Och, neen, daar is niets bijzonders in,
alleen eene doos met zwart poeder en een papier met vreemde letters,
die ik niet lezen kan." De Kalif vouwde het papier open en zei:
"Hé, wat wonderlijk schrift! Dat kan ik ook niet lezen. 'k Mocht
wel eens weten, wat die letters beduidden. Hoe kom je er aan?"--"O",
zei de marskramer, "ik heb doos en papier van een anderen marskramer
gekregen, en die had ze ergens op de straat gevonden. Als U er plezier
in hebt, geef ik U de beide dingen present."--"Graag", zei de Kalif,
"ik wil toch eens moeite doen om te weten te komen, wat er op dat
papier staat en wat men met dat poeder kan doen. Wie weet, of dat
niet ook op het papier te lezen is."

De marskramer ging heen, en de Kalif en de grootvizier bleven
alleen, met de hoofden bij elkaar over het papier, gebukt. Van pure
nieuwsgierigheid vergaten ze hunne prachtige pistolen. "Ik moet
weten, wat er op te lezen staat", zei de Kalif, "eerder heb ik geene
rust."--"Ik weet raad", zei de grootvizier, "naast de kerk woont een
man, dien de menschen Selim, den Geleerde noemen, omdat hij zooveel
geleerd heeft. Wie weet, of die het schrift niet lezen kan."--"Laat
hem dadelijk hier komen", riep de Kalif. De grootvizier vloog de deur
uit en kwam een oogenblik later met Selim, den Geleerde, terug.

"Selim", zei de Kalif, "als je dit papier kunt lezen, geef ik je
een mooi pak, maar kun je 't niet lezen, dan krijg je vijfentwintig
klappen om de ooren, omdat je je den Geleerde laat noemen en niet
geleerd bent."

Selim kruiste de armen over de borst en boog diep voor den Kalif. "Uw
wil is mij een wet, o heer," zei hij. Toen bekeek hij het papier
en zei: "Ik ben een boontje, heer, als dat geen Latijn is."--"Zeg,
wat er in staat," zei de Kalif.

En de geleerde Selim las, precies, of alles er in gewone taal stond:

Gij, die dit papier vindt, wees dankbaar voor uw geluk! Als ge van
het poeder in de doos iets opsnuift, en daarbij zegt: "Mutabor,"
verandert ge in welk dier ge maar wilt en kunt ge ook de taal van de
dieren verstaan. Zoodra ge weer mensch wilt worden, behoeft ge maar
driemaal naar het oosten te buigen en "Mutabor" te zeggen. Maar--pas
op en lach niet, terwijl ge dier zijt; want dan zult ge het tooverwoord
vergeten en moet ge dier blijven.

Toen Selim deze woorden gelezen had, klapte de Kalif van blijdschap
in de handen. "Ziezoo, Selim," zei hij, "dat was knap gedaan; nu
krijg je ook een prachtig nieuw pak. Maar één ding moet ik je nog
zeggen: dit papier moet een geheim blijven voor ieder ander. Beloof
dat." Selim beloofde het geheim te bewaren, de Kalif beloofde hem
denzelfden avond de mooie kleeren te zenden, en Selim ging heen.

"Nu, Manzortje," zei de Kalif, "dat noem ik eerst gelukkig wezen. Hoe
heerlijk toch, dat we dien marskramer boven hebben laten komen. Kom nu
morgenochtend bij mij, dan gaan we met elkaar naar een plekje buiten,
waar niemand ons kan zien, en snuiven van het poeder. Ik heb mijn heele
leven verlangd eens dier te kunnen zijn en te kunnen verstaan, wat
alle dieren op de aarde en in lucht en water met elkaar babbelen. Nu
zal dat dan eindelijk wezen, nu zal mijn wensch vervuld worden. Nog
nooit ben ik zoo in mijn' schik geweest, Manzortje. Tot morgen dus,
tot morgen!"



Pas had de Kalif den volgenden morgen de boterham opgegeten, of
de grootvizier was er al, om hem voor de afgesproken wandeling af
te halen. De Kalif stak de doos met het tooverpoeder in den ruim
geplooiden gordel, dien hij altijd om het middel droeg, en toen de
deur uit. Al de voorname heeren, die anders altijd den Kalif moeten
volgen, net als dat bij onze Koningin ook gebeurt, omdat ze dan altijd
menschen bij zich heeft, die haar met een of ander dienen kunnen,
kregen een' wenk om achter te blijven. De Kalif wou nu eens alleen
met zijn' grootvizier wandelen. Eerst gingen ze door den grooten
tuin van den Kalif en zochten met de oogen overal, of ze ook een of
ander dier zagen. Ze konden dan immers dadelijk hun kunststukje eens
probeeren. Wel kroop er in den vroegen morgen eene slak voor hunne
voeten, maar--eene slak te worden leek hun niets, en om de praatjes
van eene slak gaven ze ook niet veel.

"Een heel eind verder weet ik een grooten waterplas," zei de
grootvizier. "Daar heb ik dikwijls allerlei dieren en ook ooievaars
gezien. Die klepperden dan zoo druk en stapten zoo koddig over de
weide; laat ons daar eens gaan kijken."--"Mij best," zei de Kalif en
ze stapten verder.

Toen ze bij de waterplassen gekomen waren, zagen ze wezenlijk een'
ooievaar deftig op en neer stappen. Zijne hoogheid hield al klepperend
een praatje in zich zelf. Op 't zelfde oogenblik kwam er nog een
ooievaar aanvliegen, ook recht op het weiland af, waar de andere
ooievaar stond.

"Ik wed om mijn' baard, edele heer," zei de grootvizier, "dat die twee
daar straks een mooi gesprek met elkaar houden. Wat dunkt U er van,
als we eens ooievaars werden?"

"Uitstekend!" zei de Kalif. "Maar laat ons nu eerst nog eens
goed nazien, hoe we weer mensch kunnen worden. Wacht eens... ja
juist. Driemaal naar het oosten gebogen en Mutabor gezegd, dan ben ik
weer Kalif en jij grootvizier. Maar laat ons in vredesnaam oppassen,
dat we niet lachen, dan zou de grap ons leelijk bekomen."

Terwijl de Kalif sprak, zweefde de andere ooievaar boven hunne
hoofden en liet zich al langzaam op de aarde neerdalen. De Kalif
greep een, twee, drie, de doos uit zijn' gordel, presenteerde haar
ook den grootvizier, samen gingen ze met duim en voorvinger in de
doos en snoven het poeder op, of ze hun leven lang snuifjes genomen
hadden. "Mutabor!" riep de Kalif en "Mutabor!" riep de grootvizier ook.

Toen--toen krompen hunne beenen in, al dunner en dunner werden ze,
al rooder en rooder ook; de nette, gele pantoffels van den Kalif en
zijn' grootvizier werden ooievaarspooten, de armen werden vleugels,
de hals schoot uit de schouders en werd eene el lang, de baard was
weg en in plaats van kleeren hadden ze zachte veeren gekregen.

De Kalif en de grootvizier stonden eerst stom van verbazing. Eindelijk
riep de Kalif: "Neen, maar zoo iets heb ik van mijn leven nog niet
gezien. Wat een snoeperigen snavel heb je, grootviziertje!"

"Als ik het zeggen mag," riep de grootvizier, "ziet Uwe Hoogheid
er als ooievaar bijna nog knapper uit dan als Kalif. Maar kom, als
't Uwe Hoogheid goed is, laat ons eens naar onze kameraden ginds
gaan. Ik brand van verlangen om te weten, of we nu de ooievaarstaal
verstaan kunnen."

Intusschen was de andere ooievaar op de weide aangekomen. Met zijn'
snavel streek hij de veeren glad, die door het vliegen wat wild waren
gaan zitten en, stapte toen op den anderen ooievaar toe. De beide
nieuwe ooievaars maakten, dat ze er bijkwamen, en tot hunne groote
verbazing hoorden ze toen het volgende gesprek:

"Goeienmorgen, juffrouw Langbeen, zoo vroeg al op de weide? Hoe
gaat het?"

"Dank je wel, lieve Kleppersnavel, heel wel. Ik moest even mijn
ontbijt halen. Kan ik je misschien dienen met een viereltje pad,
of een kikkerhammetje?"

"Dank je zeer, 'k heb van morgen weinig trek. Ik kom om eene andere
reden op de weide. Van avond krijgt mijn vader visite, en dan zal ik
voor de gasten een dansje doen. Ik ben nu hier, om me nog een beetje
te oefenen."

Pas had juffrouw Ooievaar die woorden gezegd, of ze stapte met
allerlei potsierlijke bewegingen over de weide. Toen ging ze op één
been staan en gebruikte den rechtervleugel als waaier, precies als
eene jonge dame.

De Kalif en de grootvizier proestten het uit. Ze konden niet tot
bedaren komen van lachen. Eindelijk zei de Kalif: "Eene kostelijke
grap, dat moet ik zeggen. Die waaier was goed. Jammer, dat wij de
dieren met ons gelach op de vlucht gejaagd hebben. Wie weet, of we
anders ook nog geen liedje gehoord hadden!"

Maar doodelijk verschrikt riep de grootvizier: "O, Vorst, wat hebben
we gedaan! We mochten niet lachen! Nu moeten we noodig het woord
niet meer weten. Stel je voor, zijn leven lang zoo'n dwaze langpoot
te moeten blijven. Wacht eens, daar heb je 't al! Ik weet het woord
niet meer, Uwe Hoogheid!"

"Driemaal naar het oosten moesten we ons buigen en dan roepen:
Mu--Mu--Mu."--De Kalif en de grootvizier richtten zich naar het
oosten en bogen en bogen, tot de lange snavels de aarde raakten,
maar met den mond brachten ze het niet verder dan tot: Mu--Mu--Mu!

Geen van beiden kon zich het woord herinneren en--de Kalif en de
grootvizier waren en bleven--ooievaars.



Treurig wandelden de twee betooverden nu door de weide: ze wisten
niet, wat in hunne ellende te beginnen. Ze zaten nu eenmaal in eene
ooievaarshuid en konden er niet weer uitkomen ook. Als ooievaars weer
naar de stad terugkeeren en vertellen, wat hun overkomen was? Wie zou
hen verstaan, en wie zou willen gelooven, dat een ooievaar de Kalif
was! En--ook als de menschen hun praten verstaan konden en gelooven
wilden, wie zou dan nog een' Kalif willen hebben, die ooievaar was?

Zoo zwierven ze dag aan dag van het eene veld naar het andere en aten
half hun genoegen aan veldvruchten, die ze met hunne lange snavels
zoo moeilijk konden eten. Ze konden er niet toe komen, als andere
ooievaars kikkers en padden te nemen. Hun eenig plezier was, dat ze
vliegen konden. Heel dikwijls maakten ze dan ook een reisje door de
lucht, en 't allerliefst vlogen ze naar Bagdad en zett'en ze zich op
een dak neer, om te kijken, hoe het daar toeging.

In de eerste dagen na hun vertrek was er eene groote onrust en
treurigheid in de straten. Het volk kon zich maar niet begrijpen,
waar hun Kalif met zijn' grootvizier gebleven waren. Maar toen ze
zoo wat den vierden dag na hunne betoovering eens weer op het dak
van het paleis van den Kalif zaten, kregen ze wat anders te zien:
een grooten optocht, die door de straten trok. Voorop trommels en
fluiten, en daarachter een prachtig opgetuigd paard, en op dat paard
een man in een purperen mantel! Rondom het paard schitterend gekleede
heeren en daarachter al het volk uit Bagdad, schreeuwende en jubelende:
"Leve onze nieuwe Kalif! leve Mizra, de heerscher van Bagdad!"

Toen de beide ooievaars dat hoorden, keken ze elkaar aan, en de
Kalif-ooievaar zei: "Begrijp je nu, grootvizier, waarom ik betooverd
ben! Neen? Dan zal ik het je zeggen. Die Mizra is de zoon van mijn'
vijand, en die vijand is de toovenaar Kaschnur, en Kaschnur heeft
mij eens gezegd: 'Kalif, denk er om, ik zal je nog ongelukkig
maken!' Natuurlijk heeft hij met opzet dien marskramer naar mij
toegezonden, om te maken, dat ik dat doosje met snuif kreeg. O,
't is verschrikkelijk! Laat ons gauw wegvliegen: ik kan niet zien,
dat die Mizra nu Kalif is in mijne plaats."

Triest en treurig vlogen de Kalif en zijn grootvizier de stad weer
uit. "Laat ons ver, ver weg gaan van de stad, waar ik vroeger zoo
rijk en zoo gelukkig was," zei de Kalif.

Maar ver, ver weg! dat was gemakkelijker gezegd, dan gedaan. Het
vliegen was nog zoo'n ongewoon werkje. "O wee, o wee," zuchtte de
grootvizier, na een uur vliegen, "ik kan niet meer. Neem me niet
kwalijk, edele heer; zouden we niet eens probeeren, of we ergens
een plekje kunnen vinden, waar we vannacht kunnen logeeren. Het
begint al mooi donker te worden." Ja, dat vond de Kalif toch ook
wel zoo verstandig. "Kijk eens, daar beneden zie ik, dunkt mij,
de overblijfselen van een oud kasteel," zei de Kalif. "Laten we eens
zien, of we daar niet in kunnen komen."

Nu daalden de beide ongelukkige ooievaars weer neer in de buurt
van het oude kasteel, dat bijna heelemaal omgevallen was en dus
niet weer bewoond werd. Tusschen hooge zuilen, die van lange gangen
overgebleven waren, stapten ze nu op en neer en heen en weer om een
geschikt plaatsje te zoeken. Eindelijk vonden ze een gedeelte, dat
nog op eene kamer leek. Daar leek het hun tenminste nog een beetje
gezellig, en ze besloten daarom er te blijven. Maar pas hadden ze een
oogenblik rustig op één poot gestaan, toen de grootvizier fluisterde:
"Edele heer en gebieder, als het niet te kinderachtig was voor een'
grootvizier en nog meer voor een' ooievaar zou ik zeggen: ik ben wel
een beetje bang hier. Ik hoorde daar een geluid, net of er iemand
diep zuchtte."

De Kalif luisterde nu ook en ja: heel duidelijk hoorde hij zuchten
en snikken, net of er iemand schrikkelijk treurig was. Een
dier kon het niet zijn: 't was sprekend het geluid van eene
menschenstem. Nieuwsgierig en dapper stapte Kalif-ooievaar den
kant uit, waar het geluid vandaan kwam, maar doodsangstig greep de
grootvizier hem met den snavel bij den vleugel en bad en smeekte:
"Och, heer, blijf toch hier, wie weet welke gevaren U daar weer
wachten. Ik bid U, blijf toch hier!" Maar bidden en smeeken hielp
niet! De Kalif had, een dapper hart onder zijn' ooievaarsvleugel;
hij rukte zich met verlies van eenige veeren los en stapte op hooge
beenen eene duistere gang in.

Het duurde niet lang, of hij vond eene deur, die op een kier stond,
en door de opening van die deur klonk nu heel duidelijk een gezucht en
gehuil, om er naar van te worden. Met den snavel stiet Kalif-ooievaar
de deur open, en wat zag hij? Eene allerakeligste oude kamer, die door
een getralied venster maar och zoo weinig licht kreeg, en midden op
den vloer van die half verlichte kamer--een grooten nachtuil. Nu was
het niet meer noodig te vragen, waar het zuchten en schreien vandaan
kwam: dikke tranen rolden den armen nachtuil uit de groote ronde oogen,
en uit zijn krommen bek kwamen schorre, klagende geluiden. Maar pas
had de nachtuil den Kalif met zijn' grootvizier, die toch stilletjes
zijn' meester nageloopen was, gezien, of het snikken en klagen hield
op. Bevallig droogde hij met zijn bruin gevlekten vleugel de tranen,
en tot verwondering van de beide ooievaars riep hij met eene vroolijke
stem en met eene echte menschenstem in duidelijk verstaanbare woorden:

"Welkom, weest welkom, o, ooievaars. Nu is gelukkig mijne redding
nabij; want eene wijze vrouw heeft mij vroeger eens gezegd, dat ik
door een' ooievaar gelukkig zou worden!"

Toen de Kalif een beetje van den schrik bekomen was en niet minder
van zijne verwondering, boog hij den langen hals, maakte met zijne
lange beenen eene sierlijke buiging en zei: "Lieve nachtuil, het
komt mij voor, naar de woorden, die 'k van u gehoord heb, dat gij,
evenals wij, een ongelukkig lot hebt. Maar ach, denk niet, dat wij
ooievaars iets voor u kunnen doen. Als ge hoort, wat ons overkomen is,
zult ge gauw begrijpen, hoe weinig we kunnen."

"O, vertel mij, bid ik u, wat er met u gebeurd is. Ik stel er zooveel
belang in."

En de Kalif vertelde de heele geschiedenis van de betoovering.



Toen de Kalif alles verteld had, zuchtte de uil diep en zei: "Ik dank
u. Nu vertel ik u ook mijn lot, en ge zult zien, dat het niet minder
ongelukkig is, dan het uwe.

"Mijn vader is een Indisch Koning er ik ben zijne eenige ongelukkige
dochter, Selma. Dezelfde toovenaar, die u ongelukkig maakte,
betooverde ook mij. Eens op een' dag kwam hij bij mijn' vader, om
te vragen, of ik de vrouw van zijn' zoon Mizra mocht worden. Mijn
vader, die nog al trotsch op mij was, werd boos, dat de zoon van een'
toovenaar mij tot vrouw dorst vragen, en driftig als hij was, liet
hij den ouden toovenaar de deur uit zetten. Mizra, niet minder boos,
trok een paar dagen later de kleeren van zijn' bediende aan en wist
zoo in dienst van mijn' vader te komen. Eens op een warmen dag vroeg
ik om een verfrisschend glas limonade. De nieuwe bediende bracht
het mij. Dat was het begin van mijn ongeluk, want, verbeeldt je,
hij had er stilletjes een tooverpoeder in gedaan, dat mij in een' uil
veranderde. Toen ik omgetooverd was, bracht hij mij hier, en met eene
harde, booze stem riep hij: 'Ziezoo, daar zul je blijven, zoo leelijk,
als de nacht en veracht door alle andere dieren. Wacht nu maar, tot
iemand je, zoo leelijk als je bent, tot vrouw vraagt. Alleen als dat
gebeurt, kun je weer mensch worden. Zoo straf ik je trotschen vader,
die mij niet goed genoeg voor je vond.

"Van dat oogenblik af zijn er vele maanden voorbijgegaan. Eenzaam
en treurig leef ik hier tusschen deze oude muren, afgezonderd van de
wereld. Ik word geschuwd door de menschen, ja zelfs door de dieren. Met
niemand kan ik meer omgaan, aan de lieve zon en de boomen en bloemen
heb ik niets meer; want bij dag ben ik bijna blind. Alleen 's avonds en
's nachts kan ik goed zien."

Hier hield prinses-uil op te vertellen. De ongelukkige veegde met de
vleugels de tranen uit hare ronde oogen.

Kalif-ooievaar zat eerst eene poos in gedachten. Eindelijk schudde hij
zijn hoofd en zei: "Wonderlijk, wonderlijk; 't is ons haast net gegaan,
als u. En hoe vreemd, dat _wij_ u nu juist hier moesten vinden."

"Ja," zei de uil, "maar nog vreemder, omdat mij, toen ik nog een kind
was, al voorspeld is, dat een ooievaar mij nog eens gelukkig zou maken.

"Maar ik geloof zeker, dat ik wel wat voor u doen kan. Luister: de
booze toovenaar, die ons beiden ongelukkig gemaakt heeft, komt elke
maand eenmaal in dit oude gebouw. Hier dichtbij is eene zaal. Daar
komt hij dan samen met al zijne vrienden. Heel dikwijls heb ik in een
verborgen hoekje zitten luisteren en stilletjes gekeken, wat ze daar
deden. Ze vertellen elkaar dan van de booze dingen, die ze met hunne
toovermiddelen uitgevoerd hebben. Als ze nu weer vergaderen, moeten
we gaan luisteren, wie weet, of uwe geschiedenis niet ook verteld
wordt en of we dan het woord niet kunnen hooren, dat u vergeten bent."

"O, beste prinses!" riep de Kalif, "zeg me, wanneer komt hij en waar
is die zaal?"

Een oogenblik bedacht prinses-uil zich. Toen zei ze met eene zachte,
dralende stem: "Ja, neem mij niet kwalijk, groote Kalif, ik zou het
graag zeggen; maar ik wil ook zoo graag gered worden en gij--gij kunt
mij redden. Alleen als ge mij beloven wilt, dat te doen...."--"Ja, ja,"
riep de Kalif ongeduldig, "dan alleen wilt ge mij alles zeggen. Kom,
vertel dan maar, wat ik voor u doen kan. Natuurlijk doe ik het
graag."--"Beste Kalif," zei de uil, "ik hoop het; maar ik ben er nog
niet zoo zeker van. Ik--ja, ik durf het u haast niet te zeggen--ik
kan alleen weer mensch worden, als--als gij, of de groot-vizier
mij--wilt trouwen."

Daar was het er uit! Arme prinses-uil. 't Had haar zooveel moeite
gekost en nu? Zei de Kalif dadelijk: dat is goed! Neen, de Kalif
liep verschrikt achteruit en trok zijn' grootvizier stilletjes aan
den vleugel om ook mee te gaan.

Toen ze buiten de deur gekomen waren, zei de Kalif: "Dat is een leelijk
ding. Maar we moeten toch iets wagen, en daarom moet jij haar maar
tot vrouw nemen, Manzor!"

"Ik!" riep de grootvizier, "maar dat kunt gij niet meenen, edele
heer! Ik heb immers eene vrouw en wat zou die zeggen, als ik met nog
eene tweede vrouw thuis kwam! En dan--ik ben een oud man en gij,
edele heer, zijt jong en ongetrouwd en kunt immers opperbest eene
mooie jonge prinses tot vrouw nemen!"

"Ho, ho! dat is het juist," zuchtte de Kalif, en hij liet treurig de
vleugels hangen. "'Jong en mooi!' wie zegt je, dat ze jong en mooi
is? Ik kan er immers niets van zien. Alles wat ik zie, is een uil,
die er als uil nog al aardig uitziet; maar een uil is een uil!"

Zoo redeneerden de beiden nog wel een uur lang. De een wou hierom,
de ander daarom niet met prinses-uil trouwen. Toen nu eindelijk de
grootvizier zei, dat hij liever zijn leven lang ooievaar wou blijven
dan zijne vrouw het verdriet te doen, met nog eene vrouw thuis te
komen, zei de Kalif: "Nu, in vredesnaam, laat ik haar dan maar nemen."

De arme prinses-uil had al dien tijd in angst gezeten, hoe het gesprek
af zou loopen. Nu was ze recht blij met het besluit van den Kalif. "En
weet je wat," zei ze, "jullie bent op een gelukkig oogenblik hier
gekomen; want ik geloof zeker te weten, dat de toovenaars van nacht
vergadering houden zullen."

's Avonds laat ging prinses-uil met de beide ooievaars de zaal zoeken,
waar de toovenaars altijd bij elkaar kwamen. Eerst gingen ze door eene
lange duistere gang, en ja wel, daar schemerde aan 't eind van de gang
door de reten van een ouden muur licht. "Nu doodstil," fluisterde
de uil. "Hier is eene groote opening. St! St! ik zie ze, ja, er is
vergadering!"--Met hun drieën zagen ze nu door de opening en keken ze
in eene prachtige oude zaal. Rondom in die zaal waren hooge zuilen of
pilaren, die prachtig versierd waren. Ook schitterde de zaal van wel
honderd gekleurde lichten. In 't midden stond eene gedekte tafel, met
kostelijke gerechten bezet. De tafel was rond, en om die ronde tafel
stond eene canapé, waarop acht mannen zaten. Bijna had de Kalif een'
gil gegeven; want in één van die mannen herkende hij den marskramer,
die hem de snuif gegeven had.

En nu aan 't luisteren. De eene toovenaar vóór, de ander na,
vertelde, wat hij uitgevoerd had in den tijd, dat ze niet samen
geweest waren. Eindelijk riep er een: "En nu ik! ik heb zoo'n prachtige
geschiedenis te vertellen. Verbeeldt je, ik heb maar even den Kalif van
Bagdad en zijn' grootvizier in een paar ooievaars omgetooverd. Eerst
werd ik zelf marskramer en toen--neen, maar ik weet mij niet te houden
van het lachen, als ik bedenk, dat die voorname heeren nog altijd op
hunne lange ooievaars-beenen rondloopen en het woord vergeten zijn,
waardoor ze zich zelf weer tot mensch kunnen maken!"--"Wat was het
voor een woord?" vroeg zijn buurman. "O, een moeilijk Latijnsch woord,
dat ze niet best onthouden kunnen: Mutabor!"

Toen de beide ooievaars dat woord hoorden, waren ze buiten zich
zelf van blijdschap. Op hunne hooge pooten liepen ze zoo vlug de
duistere gang uit, dat prinses-uil op hare korte pootjes hun haast niet
bijhouden kon. Maar Kalif-ooievaar was niet ondankbaar. Toen hij buiten
gekomen was, keek hij dadelijk naar prinses-uil om. "Lieve redster van
mijn leven en dat van mijn' vriend," zei hij "ik geef u de verzekering,
dat ik u tot vrouw zal nemen en u zoo gelukkig zal maken, als ik kan!"

Vol ongeduld wachtten nu de drie dieren het opkomen van de zon
af--eerder konden ze immers niet weten, waar het oosten was. Eindelijk
ja, daar kwam de zon boven den horizon. "Daar is de zon, daar is het
oosten!" riepen ze allen tegelijk. Nu bogen de ooievaars de lange
halzen driemaal naar het oosten, en telkens riepen ze: "_Mutabor!_"
O, heerlijkheid! pas was het woord voor den derden keer uitgesproken,
of de Kalif, die nu geen Kalif-ooievaar meer was en de grootvizier,
die nu geen grootvizier-ooievaar meer was, vielen elkaar om den
hals. Lachend en schreiend bekeken ze elkaar, alsof ze elkaar nog
nooit eerder gezien hadden. En er was er nog eene derde, die hen
allebei lachend en schreiend bekeek. Eene mooie jonge dame stond
achter hen. Waar kwam die op eens vandaan? "Hoe is het nu, kent ge
mij niet meer, prinses-nachtuil?" vroeg ze met eene lieve stem. Toen
was de Kalif zóó gelukkig! Wie zou ook gedacht hebben, dat er van een'
uil zoo'n snoezige prinses kon worden! Hoe heerlijk toch, dat de Kalif
de trouwbelofte gedaan had! "O!" riep hij, "nu zou ik voor geen geld
van de wereld willen, dat ik _geen_ ooievaar geweest was!"

Nu stapten de drie vroolijk den weg naar Bagdad op. Gelukkig vond de
Kalif in zijn' broekzak niet alleen nog de doos met de tooversnuif,
maar wat beter was--zijne geldbeurs. In het eerste dorpje, waar de
wandelaars kwamen, werd er nu een rijtuig genomen, en toen ging het
in vliegende vaart naar Bagdad.

Neen maar, wat de menschen daar oogen opzett'en, toen hun lieve Kalif
daar aan kwam rijden. Iedereen had gemeend, dat hij dood was. En boos,
dat ze waren op dien valschen Kalif--dien Mizra! Ze joegen hem en
zijn' vader, den ouden bedrieger, het paleis uit. Toen zei de Kalif:
"Ziezoo, nu zul jullie tot straf ook in dieren veranderen. En niet
in ooievaars, neen, als blinde mollen zul je in den grond leven,
dan kun je de zon nooit weer zien en het oosten nooit weer vinden
en moet dus altijd mollen blijven. Snuiven en zeggen: 'ik wil mol
worden!'--"Snuiven en zeggen: 'ik wil mol worden!'" riepen alle
menschen, en ze duwden de snuif beiden bedriegers onder den neus. "Nu
naar het oosten buigen en zeggen: 'Mutabor,'" klonk het van alle
kanten.--En Mizra en zijn zoon gehoorzaamden. Wat zouden ze ook tegen
zooveel menschen beginnen! "Ziezoo," zei de Kalif, "nu zijn jullie
een levend voorbeeld van het spreekwoord: 'Die voor een ander een'
kuil graaft, valt er zelf in!'



De echte Kalif leefde lang en gelukkig met zijne lieve vrouw,
de mooie prinses. De gezelligste uurtjes hadden ze altijd, als
de grootvizier hun 's middags aan de thee een bezoek bracht. Dan
babbelden ze over den ouden tijd, toen ze nog ooievaars waren, de
beide vrienden. Als de Kalif recht in zijne nopjes was, vertoonde hij
grootvizier-ooievaar. Schrikkelijk deftig liep hij dan met stijve
beenen de kamer op en neer, maakte met zijn' mond een klepperend
geluid, zwaaide met de armen, of het vleugels waren, en deed
den grootvizier na, zooals hij naar 't oosten boog en vergeefs:
Mu--Mu--Mu! riep. Voor vrouw Kalif en de Kalif-kindertjes was
die vertooning altijd eenegroote pret. Soms plaagde de Kalif zijn'
grootvizier zóó erg met zijn klepperen en zijn Mu--Mu-geroep, dat de
grootvizier waarschuwend den vinger opstak en riep: "Pas op maar, pas
op! of ik vertel aan Mevrouw Kalif, wat we met elkaar besproken hebben
voor de deur van het oude gebouw. U weet wel, waar prinses-nachtuil
woonde." Dan kleurde Kalif, en dan was hij zoo stil als een muisje,
want hij zou voor niet nog zooveel voor zijn lief vrouwtje woord
willen hebben, wat hij daar van prinses-uil gezegd had.




ONDER DEN TOOVERBOOM.


't Is een meisje, en ze heet Nellie. Ze heeft een' vader
en eene moeder en broertjes en zusjes. Die zitten allemaal
gezellig aan de ontbijttafel. Vader leest de krant, Moeder
smeert de boterhammen en Clara schenkt de melk in de glazen en
glaasjes. "Klaar! beginnen!" roept Frits en neemt al vast een grooten
hap van zijne boterham. "Ho!" zegt Mina, "eerst moet ik zusjes broodje
nog in kleine boterhammetjes snijden." En "niet soppen Zus," zegt ze
"geen bootjes van brood weer in de melk laten drijven." Vader heeft
de krant neergelegd en smult in een geurig kopje thee, en kleine Wim
waggelt over den vloer en bedelt bij ieder om een hapje "boôm, boôm,"
wat boterham beduiden moet.

Ja, 't was heel gezellig aan de ontbijttafel in Nellie's huis. Maar
waar was Nellie zelf? Ja--Nellie was er niet. Eén bordje stond te
wachten, en dat was het bordje van Nellie. "Waar blijft Nellie?" vraagt
Moeder. "Ik weet het niet," zegt Clara, "ze is dadelijk na mij
opgestaan, en ze was al bezig het haar te vlechten, toen ik naar
beneden ging."

"Waar zit ze dan weer," bromde Vader verdrietig, "ga eens
kijken." "Nellie zoeken, Nellie zoeken!" kraaiden de jongens, en ze
sprongen van den stoel op. "Neen, gekheid," zei Moeder, "jullie blijft
zitten. Clara kan alleen wel gaan. Zeg, dat Nellie dadelijk hier komt,
klaar of niet klaar." Een oogenblik later kwam Clara weer binnen met
Nellie, die zich half mee liet trekken. En geen wonder! Hoe moest
Nellie zich laten zien! Eén arm in, één arm uit het nachtjaponnetje,
ééne vlecht in het haar, den kam in de eene en--een vertelselboek in
de andere hand.

"Zoo," knorde Vader, "moest jij weer boterham eten met Roodkapje
of Kleinduimpje?"

"Kind, kind, weer gelezen?" zei Moeder, "wat is dat toch een
verdriet. Kom, geef mij dat boek nu eens en ga je vlug aankleeden."

Een oogenblik later kwam Nellie terug met roode oogen. Verdrietig
dronk ze hare melk, die koud geworden was, keek de broers, die haar
uitlachten, zwart aan, stiet kleinen Wim, die ook van haar zijn
"boôm" wou hebben, weg en bromde tegen Clara: "Naar kind, waarom heb
je me niet geroepen!" En niets zag Nellie er van, dat de ontbijttafel
gezellig leek. Ze was wat blij, toen ze de boterham op had.

Nu naar school. Maar--waar was haar tasch? Kijk, nu zit de sponsdoos
er weer niet in. En de pen? O, ja, die was gisteren avond onder de
tafel gevallen, en ze had haar niet meer opgezocht, omdat ze nog zoo
graag hare vertelling uit wou lezen. Later had ze 't vergeten. Gauw! de
anderen waren de deur al uit. Wacht, nog even "Bij Saartje," in haar
tasch gestopt. Vervelend, Moeder had nu 't andere boek in de linnenkast
gesloten. Ze kwam nog net op tijd op school; maar de andere meisjes
zaten toch al allemaal op haar plaatsen. De juffrouw keek haar dan
ook onvriendelijk aan; maar Nellie zag er niet veel van. Ze was
zoo in gedachten: de vertelling, die ze van morgen begonnen was,
was zoo mooi. "'k Wou, dat ik nu eens wist, wat Paul daar boven op
dien berg vond, dat zoo klopte," dacht ze. En--ik moet toch zien,
dat ik het boek van Moeder terug krijg.

De meisjes moesten versjes opzeggen. Daar kon Nellie flink aan mee
doen. Versjes leeren, daar hield ze van: ze kende ze ook dadelijk van
buiten. Maar nu zou er gerekend worden. Daar had Nellie heelemaal geen'
zin in. En wat deed ze nu? 't Was meer dan erg! Stilletjes sloeg ze
het meegebrachte vertelselboek open en lei het op haar schoot. De
juffrouw merkte gauw, dat ze niet met hare gedachten bij de sommen
was. Toen alle meisjes nu de som uitgerekend hadden, vroeg ze op eens:
"Wat heb jij er uit, Nellie?"--"Twee honderd!" hoorde Nellie in de
buurt fluisteren. "Twee honderd!" riep Nellie. "Wat twee honderd,
waarvan twee honderd?" vroeg de juffrouw. En Nellie, die zich
herinnerde, dat er een poosje te voren over vingers gepraat was,
riep: "Twee honderd vingers!" De geheele klasse barstte in lachen
uit. Vijf en twintig spinnen, die samen twee honderd vingers hadden,
't was ook al te gek. Maar de juffrouw schudde het hoofd. "Kind, kind,
waar heb je je gedachten weer," zuchtte ze. "Kom eens hier bij mij
staan, dan moet ik maar op je passen, als je er zelf te klein voor
bent." Nellie stond op. Plof! daar viel wat. "Breng eens hier, wat
daar valt!" zei de juffrouw. Daar kwam Nellie aan, 't hoofd gebogen,
stapje voor stapje: het vertelselboek in de hand. "Zoo," zei de
juffrouw, "wou jij daar rekenen uit leeren? Nellie, Nellie, kind,
hoe is 't mogelijk! En als je je best doet, kun je nog wel zoo aardig
rekenen! Nu, dat boek zal ik vooreerst maar eens in de kast sluiten."

Wat schaamde Nellie zich! Ze kon onder de besten van de klasse
behooren, en nu als een klein kindje bij de juffrouw te moeten
staan! Met een vervelend gevoel ging ze om twaalf uur naar huis. En nu
was ze hare beide vertelselboeken kwijt. Dat was toch al te erg. "Ik
moet zien, dat ik het boek van Moeder terug krijg," dacht ze. Maar
hoe? Er om vragen? Ze wist zeker, dat Moeder het niet geven zou. Wat
dan? Ze zou zien, dat ze 't stilletjes uit de linnenkast nam. Ze
kon nu eenmaal niet zonder boek wezen. Na den eten ging Clara met al
de kinderen in den tuin spelen. Vader ging dan in de slaapkamer een
middagslaapje houden, en Moeder dribbelde wat heen en weer. Dan zou ze
't boek zien te krijgen.

Gezegd, gedaan. Zoodra ze een oogenblik alleen was, trok ze de zware
la uit de linnenkast. Te haastig. Plof! daar viel de heele la er
uit, en dat op hare teenen. Ze kromp van de pijn. En tot overmaat
van verdriet kwam Moeder op het lawaai af. "Foei!" zei Moeder boos,
"nu wordt het toch al te erg. Moet ik nu voor mijn eigen kind de
linnenkast op slot doen?" En Moeder kreeg de tranen in de oogen.

Zoo maakte Nellie zich zelf en allen, die haar liefhadden, het leven
onplezierig. En ze had zoo gelukkig kunnen wezen, die Nellie. Ze
kon zoo lief zijn en zoo vroolijk. Ze wist altijd allerlei aardige
spelletjes te bedenken, zoodat de meeste meisjes haar graag tot
vriendinnetje hadden, als--als ze maar geen "mooi boek" had, zooals
ze 't noemde. Als ze dat had, dan kon de heele wereld haar niets meer
schelen. Dan kroop ze met haar boek in een rustig hoekje en vergat ze
alles. Dan liet ze Clara alleen op de kleintjes passen en vergat ze,
Moeder eens een handje te helpen. Dan las ze tusschen twaalf en twee
zoolang, tot alle kinderen al naar school waren en zij hals over hoofd
maken moest, dat ze weg kwam. Dikwijls kwam ze dan ongewasschen en met
slordig haar op school. Dan kreeg ze hier brommen en daar brommen,
en werd ze door de broers geplaagd en uitgelachen, zoodat ze zich
vaak heel ongelukkig gevoelde. Dan had ze erg medelijden met zichzelf
en verbeeldde ze zich, dat niemand van haar hield, en dat het toch
heel leelijk was van al de anderen, om haar niet te gunnen, dat ze
las. Dan dacht ze soms: "hè, als ik nu eens geen kind van Pa en Moe
was, maar een kind van een' koning: een prinsesje! En als dan de koning
mij kwam halen in een prachtigen wagen met vier paarden. Wat zouden
ze dan allen oogen opzetten. En dan zouden ze eens zien, hoe goed ik
was, en of ik ook wat voor een ander wou doen! Ik zou ieder een mooi
cadeautje geven en Moe wel eene zijden japon. En aan de armen zou ik
eene beurs met goudgeld in de handen stoppen. En dan zou ik den heelen
dag op eene canapé in eene blauw zijden jurk zitten lezen, lezen!" En
als Nellie dan weer beknord werd, omdat ze niet op tijd aan tafel kwam
of zoo, dan dacht ze: "zie, nu wou ik nog wel zoo goed voor iedereen
wezen, en zóó zijn ze nu voor mij." En als Moe eens zei: "Kind, kun
je nu dat ééne niet voor me doen, dat je wat minder leest?" dan deed
Nellie haar best niet, om het boek eens een' keer te laten liggen,
maar dan dacht ze: "kijk, daar heb je 't weer! Moe meent altijd,
dat ik niets voor haar wil doen. Er moest maar eens brand komen, of
roovers.--Als er roovers kwamen--ik zou ze allen in huis beschermen en
redden, al ging ik er zelve dood bij. Dan zou Moe en dan zouden allen
wel zeggen: 'die Nellie was toch een best kind; jammer, dat niemand
dat ooit begrepen heeft.'" En Nellie kreeg de tranen in de oogen van
medelijden met zich zelf, omdat allen zoo leelijk van haar dachten.

Maar--er kwam geen brand, en er kwamen geene roovers en Nellie kon
dus voor niemand iets doen, dan--dat ééne; maar daaraan dacht ze
niet. Ze dacht aan niets, dan aan de feeën en menschen in de boeken,
die ze las, en aan _wat_ ze zou lezen en _waar_ ze zou lezen. _Waar_,
ja--daar had ze ook wat moeite mee. In den tuin van hare ouders was
een gezellig priëel, maar daar kon ze nooit rustig zitten. Dan kwamen
de broertjes er, om roovertje te spelen, en dan was het: "O, daar
heb je die weer! Je hoeveelste boek is dat vandaag?" Of Clara kwam
er met Zusje zitten, en dan greep Zus in de bladeren van haar boek,
juist als ze aan zoo'n prachtig gedeelte was--o, neen, ze moest heel
alleen wezen, dan las ze het prettigst.

Eindelijk had ze een verrukkelijk plekje ontdekt, heel achter in
den tuin, of eigenlijk in den tuin van den buurman. Door een gat in
de schutting kon ze er komen; maar dat wist niemand. Aan de andere
zij van de schutting stond een oude, een heel oude boom, en onder
dien boom stond eene vermolmde bank. Daar zat ze zoo heerlijk. En
't mooist van alles was: ze kon er veilig zitten; want de buurman was
's zomers altijd op reis, en dan stond het huis leeg en kwam er dus
ook niemand in den tuin. O, 't was een heerlijk plekje daar: net een
boom uit een groot diep bosch, uit zoo'n bosch, als er altijd in de
vertellingen was, zoo'n tooverbosch. "'t Zou je niet eens zooveel
verwonderen, als er op eens eene toovergodin uit den grond kwam
zetten," dacht Nellie wel eens.



Eens op een' dag, of liever op een' zomeravond zat Nellie ook
weer onder den tooverboom, zooals ze hem noemde, natuurlijk met
een boek. Ze was uit huis gevlucht voor het brommen van Moeder,
die haar weer beknord had over hare leeswoede. "Je zult het er
nog naar maken, dat ik alle plezierboeken voor goed wegsluit," had
Moeder gezegd. "Dan kun je in je leerboeken lezen, zooveel als je
wilt."--"Och, ja," dacht Nellie met een' zucht, "wie weet, of ik nu
niet voor 't laatst in een sprookjesboek lees, en ik hou' toch zoo
dol veel van sprookjes. En--kwaad is er immers niet bij, anders zou
de juffrouw op school ook geene sprookjes vertellen. Wat is het toch
naar, dat Moeder mij dat onschuldige plezier niet gunt. Wat ben ik
toch eigenlijk een ongelukkig kind.

"Kom, laat ik maar troost zoeken in mijn boek. Waar ben ik ook
gebleven? O, ja, 'k was juist met 'De drie wenschen' begonnen. Die
malle vrouw van den houthakker, zich eene worst te wenschen! Nu, als
er bij mij eens eene fee kwam, ik zou beter weten, wat ik wenschen
wou. Hè ja, als er eens eene fee kwam! als...." en Nellie sloeg de
oogen uit het boek en keek droomend in 't rond. Daar op eens werd
het zwart voor hare oogen en suisde het in hare ooren. Angstig kneep
ze de oogen dicht, en toen ze ze eindelijk weer open deed, toen ja,
toen--stond er--neen was ze wakker of sliep ze? Die gedaante daar
in dat doorzichtige gazen kleedje, zoo sierlijk, zoo fijn, met dat
zilveren tooverstafje in de hand--dat was eene tooverfee!

Met open mond staarde Nellie de verschijning aan, die met eene
glasheldere stem haar aansprak:

"Zie je wel, dat de feeën nog niet heelemaal uit de wereld zijn? Een
enkelen keer laten we ons nog wel eens zien bij iemand, die heel
erg naar ons verlangt, en zoo kom ik nu ook bij jou, mijn kind. Kom,
spreek nu een' wensch uit. Door een' slag met mijn' tooverstaf kan
ik je geven, wat je hart begeert."

Nellie, Nellie, pas op--nu komt het er op aan. Maar één wensch! Wat
zou ze zich wenschen? Rijk worden? Machtig als eene koningin? Een'
mantel, waarmee ze door de lucht kon vliegen? Op eens kreeg ze toch
zoo'n zin in taartjes, en net wou ze zich een' schotel met taartjes
wenschen, toen ze gelukkig nog aan den dommen man dacht, die zich
eene worst gewenscht had. Gelukkig--daar kreeg ze eene verstandige
gedachte. "Machtige fee!" zei ze, "geef me, als 't U blieft, Uw'
tooverstaf en maak, dat hij iederen wensch vervullen kan, dien ik
uitspreek."

Toen Nellie dat gezegd had, boog ze haar hoofd; want ze schaamde
zich voor hare begeerigheid. Maar de fee zei met vriendelijke stem:
"Je vraagt wel wat veel, maar toe dan maar--ik wil voor een jaar je
zin doen--we zullen zien, of de staf je 't geluk brengt, waarnaar
je al zoo lang verlangd hebt. Altijd, als je iets wenscht, heb
je maar met het staf je op den grond te slaan en--. je wensch is
vervuld. Maar één ding moet je weten: je kunt je alleen _zichtbare_
dingen wenschen. En--mondje dicht--niemand mag weten, dat ik bij je
geweest ben en je een tooverstafje gegeven heb." Toen de vriendelijke
fee die woorden gezegd had, kwam er weer eene wolk voor Nellie's
oogen: ze kon niets zien, en een oogenblik later was de fee weg,
maar--het zilveren tooverstafje was nog in de hand van Nellie. O,
heerlijkheid! Wat zou nu haar eerste wensch zijn! Daar dacht ze
weer aan den schotel met taartjes. Nu kon ze gerust haar wensch
vervullen: ze kon nu immers zooveel wenschen vervuld krijgen. Taartjes
dus--neen--ze had nog liever een lekkeren pudding. Ze had 's middags
zoo weinig gegeten van de grauwe erwten, waar ze niet van hield. "Een
chocolâpudding dan!" riep ze, en ze klopte met haar tooverstafje op den
grond. Kijk, daar stond wezenlijk al een heerlijke chocoladepudding
voor haar! Wat was die Nellie gelukkig! Ze smulde en smulde, tot het
heele puddinkje op was. En nu werd het ook mooi tijd, om naar huis
te gaan; 't werd al wat donker. Nellie verstopte het tooverstafje
onder hare kleeren en trippelde overgelukkig naar huis.

In de verte hoorde ze al gelach en gepraat. 't Heele huisgezin zat,
onder de veranda, en Moeder trakteerde op zure melk. "Kom, Nellie,"
zei Clara, "hier is je bordje," maar Nellie had geen' lust meer
in zure melk na 't eten van den pudding: ze bedankte. "Hoe is 't
mogelijk," riep Clara, "lust je geen zure melk, en ik meende nog
wel, dat je er zoo blij mee wezen zou!"--"Ik heb er van avond geen'
lust in," zei Nellie. "Och, Nellie heeft zeker al wat gebruikt bij
de eene of andere fee," zei Theodoor. "Ja, jongetje," dacht Nellie,
"je moest ook maar eens weten, wat ik weet!"

Nu bracht Clara de kleintjes naar bed. "Kom, Nellie," zei Moeder,
"help ook eens mee. Kleed ook eens een van de kleintjes uit!" Maar
daar riepen al de kinderstemmetjes: "Niet met Nellie!"--"Ik met
Clara!"--"Zie, ze willen toch niet door mij geholpen worden," bromde
Nellie. "Dat komt, doordat je ze bij 't helpen nooit eens aardig
aan den praat houdt: je zit altijd met de gedachten in je boeken,"
zei Moeder.

Toen de kleintjes in bed waren, gingen Vader en Moeder en de grootere
kinderen nog een gezellig praatje houden, maar Nellie wou maar liever
in bed gaan. Ze voelde, dat je van feeënpudding ook te veel kon
eten. Het duurde niet lang, of Nellie lag onder de dekens en droomde
van haar tooverstafje en van al de heerlijkheden, die ze daardoor nu
krijgen kon.

Den volgenden morgen was het droog-brood-dag, zooals de kinderen het
noemden. Dan kreeg niemand boter op het brood, en voor het geld,
dat Moeder daardoor bespaarde, werd er brood gekocht voor een arm
huisgezin. De kinderen hadden er allemaal plezier in, uit hun eigen
mond iets voor arme kinderen te sparen, en beurt voor beurt mochten
ze dan op dien dag een groot wittebrood zelf brengen. Nellie had ook
altijd met plezier meegedaan en met trots haar droog brood gegeten;
maar nu--ze schoof hare sneetjes ongemerkt op zij en deed de meeste
melk stilletjes in het schoteltje van de poes. Ze kon immers wat
beters krijgen. Toen de andere kinderen de schooltasschen in orde
maakten, ging ze vlug even op de leege slaapkamer en klopte met
haar tooverstafje op den grond. "Chocolade met beschuitjes!" riep
ze. En ja wel, hoor, daar stond dadelijk een groote kop chocola en
een bordje met beschuitjes klaar. Nellie was nog aan 't smullen, toen
het negen uur sloeg--de kop verdween gelukkig--de overige beschuitjes
stopte ze in de schooltasch, en toen--ja toen ze de schooltasch zag,
schoot haar met schrik te binnen, dat ze vergeten had hare les te
leeren. Wacht, ze zou onderweg even wenschen, dat de les in haar hoofd
kwam. Maar--daar bedacht ze, dat de fee gezegd had: alleen _zichtbare_
dingen--dat ging dus niet; en nu moest Nellie, de lieveling van de
feeën, die voor haar eigen gebruik een' tooverstaf had, die dus veel
machtiger was, dan alle groote menschen--nu moest diezelfde Nellie
verdragen, dat ze voor de heele klasse beknord werd, omdat ze hare
les niet kende! Toen eindelijk de schooldeur achter haar dicht viel,
was hare eerste gedachte: de tooverstaf! Gelukkig, nu kon ze zich weer
wat wenschen en haar verdriet vergeten. En wat wenschte Nellie zich nu
wel? Weer lekkers? Neen, ze dacht ook aan andere dingen, dan aan eten
en drinken. Een nieuw vertelselboek was nu het eerst aan de beurt. En
het kwam--met een prachtigen band en beeldige platen. Neen, maar,
wat een genot! Nu mocht Moeder gerust al hare leesboeken wegsluiten en
al de leerboeken laten staan. Ze zou nu altijd wel een hoekje vinden,
waar ze een nieuw boek te voorschijn kon tooveren.

Mooie kleeren wou Nellie zich ook zoo graag eens wenschen, maar dat
ging niet. Moeder en de broertjes en zusjes zouden natuurlijk dadelijk
vragen: "Hoe kom je aan die jurk?" of "hé, wat heb jij daar voor een'
hoed op?" Eens had ze zoo'n lust eens te zien, hoe mooi ze zich wel
zou kunnen maken. Ze ging onder den feeënboom en wenschte zich daar
een keurig pakje. Neen, maar zoo iets moois, als ze kreeg! Ze leek wel
eene kleine prinses, toen ze zich in een zakspiegeltje bekeek. Maar
ze had er toch het rechte plezier niet van--ze was in voortdurenden
angst, dat iemand haar ontdekken zou, en dan was 't misschien uit
met de heerlijkheid. Ook--'t was zoo vervelend--Moeder merkte, dat
ze zoo vaak alleen wou wezen en beknorde haar daarover. Zoo kon ze
dus nog minder dan anders op haar heerlijk feeënplaatsje gaan.

Soms--ja soms bracht het tooverstafje teleurstelling. Dan kreeg Nellie
een gevoel van: je kunt er toch lang alles niet mee krijgen. Dan
begreep ze, dat er toch ook zooveel "onzichtbaars" was, dat ze zich
wenschte. Zoo bijvoorbeeld zou ze zoo graag eens geprezen zijn door
Vader, evenals Theodoor, als hij met een mooi schoolboekje thuis
kwam. Of ze benijdde Clara, die een mooi handwerkje af had en dat aan
Moeder liet zien. Zij had nooit meer een mooi schoolboekje, daarvoor
leerde ze hare lessen te slecht en was ze te weinig met de gedachten
er bij, als ze op school was. En handwerkjes, daar kwam ze nooit aan
toe--ze had altijd een of ander boek te lezen, dat "zoo noodig" uit
moest. Dan dacht ze wel eens: "ik wil toch ook beter leeren;" maar een
oogenblik later was het weer: "och, waarvoor ook eigenlijk? Ik kan nu
immers alles krijgen, wat ik begeer. Geld verdienen behoef ik later
ook niet." En dan deed ze nog minder haar best dan ooit. Wel hinderde
het Nellie erg, dat ze een geheim voor Vader en Moeder had. 't Was net,
of ze niet zoo prettig en vrij meer met hen praten kon, en soms was ze
maar blij, dat Moeder niet in de kamer was en schrikte ze, als Moeder
op eens binnen kwam. En vroeger had ze de kamer zonder Moeder juist zoo
ongezellig gevonden.--Dan was er nog wat, dat haar verdriet deed. Als
er een verjaardag of een ander feestje in huis gevierd werd en Moeder
op chocolâ of iets anders trakteerde, dan kon ze nooit eens meer
blij zijn daarmee, zooals vroeger. Ze kreeg immers dagelijks zooveel
lekkers, als ze begeerde. Als de broertjes en zusjes dan jubelden
van plezier, stond zij alleen met een onverschillig gezicht er bij.

Eens op een' avond kwam Frits thuis en bedelde Vader om een
zakmes. Zijn vriendje had er zoo'n mooi, hij wilde er zoo graag ook
een. "Neen, mijn jongen," zei Vader, "zakmessen koopen, dat gaat
maar zoo niet. Misschien later eens, op je verjaardag." En toen
Frits een' pruilmond zette, zei Vader: "Je moet ook ontberen leeren,
ventje. Er is zoo veel in de wereld, dat je niet krijgen kunt, en dat
is maar goed ook. Anders zou je gauw 't plezier van de mooie dingen
af hebben. Er moet iets te wenschen overblijven." De kleur sloeg
Nellie uit. Zou Vader gelijk hebben? Zou het niet goed wezen, dat
ze alles kon krijgen, wat haar hart begeerde? Ze kreeg een gevoel,
alsof ze het tooverstafje maar liever weg moest gooien. Maar--dat
zou toch al te gek wezen. Zulke heerlijke dingen, als ze zich er mee
tooveren kon! Boeken en poppen en lekkers en--ja, wat niet al. En van
dat alles niets te nemen, als je 't maar zoo krijgen kon! Neen, hoor!

Eén ding vond Nellie erg jammer. Ze zou zoo graag ook aan anderen iets
van hare heerlijkheden gegeven hebben. Wat had ze bijvoorbeeld mooi een
mes kunnen wenschen en dat aan Frits geven! Maar--dan zou Frits zeggen:
"Hoe kom je aan dat mes?" en als Frits het niet deed, zouden Vader en
Moeder het zeker doen. Die wisten immers wel, dat Nellie zooveel geld
niet hebben kon. En ze mocht haar mooie geheim immers niet verklappen.

Eens op een' Zaterdagavond--'t was juist Nellie's beurt, om het
brood naar 't arme huisgezin te brengen--kwam ze niet ver van het
arme huisje een van de arme kinderen tegen. Ze gaf het brood en
toen--ja toen bedacht ze iets moois. Ze opende vlug haar beursje,
dat tegenwoordig ook al door het tooverstafje altijd gevuld was, en
stopte den kleinen Jacob een' gulden in de hand. "Ziezoo," zei ze,
met een trots-klinkend stemmetje, "arme jongen, dat is voor jou."

"Voor mij?" vroeg het kind, en het keek haar met groote, verwonderde
oogen aan.

"Ja," zei Nellie, "daar kun je eens een prettigen dag voor hebben."

"Hoera!" riep Jacob, en hij gooide zijne muts omhoog, zoodat het
brood op de straat viel.

Nellie maakte gauw, dat ze weg kwam. Ze was zoo in haar schik. Nu had
een ander toch ook eens plezier van haar rijkdom. "Dat doe ik eens
weer," dacht ze. "Kan ik dan voor mijne ouders en voor mijne eigen
broertjes en zusjes niets doen, dan kan ik toch vreemde menschen
gelukkig maken."

Maar och, wat eene teleurstelling voor die arme Nellie!

Den volgenden dag, Nellie kwam juist van eene wandeling thuis met
Moeder, stond er een man op de stoep Moeder op te wachten, 't Was de
vader van Jacob. "Ach, lieve Mevrouw," zei hij, "U bent altijd zoo
goed voor ons, en ik ben U daarvoor zoo dankbaar; maar ik heb toch
een vriendelijk verzoek aan U. Als U ons weer zoo'n groot present
in geld wilt geven, och geef het dan liever aan mijne vrouw of mij
zelf. Jacob ...." meer kon de arme man er niet uitkrijgen. Hij begon
bitter te schreien.

"Ik begrijp U niet," zei Nellie's moeder, "een groot present in
geld--en dat zou ik gegeven hebben? Maar ik heb niemand geld gegeven!"

"Ja," zei de man, "gisteren, toen Jacob het brood kreeg, heeft eene
van de jongejuffrouwen hem toch een' gulden gegeven."

"Dat kan niet waar wezen," zei Nellie's moeder, "zooveel geld zou ik
niet kunnen geven en mijne kinderen nog veel minder. Bovendien geef
ik kinderen nooit zooveel geld op eens."

"Dat is toch vreemd," zei de man, "en Jacob vertelt het mij. En toen
is hij een ondeugenden straatjongen tegengekomen, en die zei: 'Weet je
wat, Jacobje, daar kunnen wij een prettigen dag voor hebben.'--'Ja,'
zegt mijn jongen, 'daarvoor heeft de jongejuffrouw mij den gulden
eigenlijk ook gegeven.' En toen gaan ze allerlei lekkernijen koopen,
Mevrouw, 't is zonde van 't geld, en eindelijk ook sigaren, verbeeld U,
sigaren en zoo'n dreumes van een jongen! En nu komt nog het ergste. De
sigarenkoopman haalt er een' agent bij en zegt: 'Hoe zouden die
jongens aan zooveel geld gekomen zijn!' En toen, o, Mevrouw," snikte
de arme man, "toen werd me de jongen door een' agent thuis gebracht,
ik schaamde me dood. Ik weet wel, dat Jacob het geld eerlijk gekregen
heeft; maar ik vind het toch zoo verschrikkelijk, dat dit alles gebeurd
is." Nellie kreeg het zoo benauwd bij dat verhaal, en was schrikkelijk
bang, dat het uit zou komen, dat zij de oorzaak van al die ellende
was. Ze maakte maar gauw, dat ze in huis kwam. Ze hoorde Moeder nog
zeggen, dat zij ook niet geloofde, dat Jacob oneerlijk aan het geld
was gekomen; maar dat één van haar kinderen ook onmogelijk het geld
gegeven kon hebben. Dan moest het een ander meisje geweest zijn.

Wat was Nellie bedroefd! Nu was haar het plezier voor een ander iets
te doen, ook weer ontnomen. O, o, als ze dat toch begrepen had. Die
arme Jacob voor een' dief aangezien! En die ongelukkige Vader. Wat
had ze daar een medelijden mee! Ze was toch niet zoo gelukkig met
het tooverstafje, als ze gedacht had, dat ze wezen zou. Altijd zoo in
't geheim te genieten, altijd, alsof ze iets kwaads deed. En altijd
alléén plezier hebben, dat was toch ook het rechte niet. En dan--de
fee had haar toch wel heel lief gevonden, anders zou die niet haar
alleen een' tooverstaf gegeven hebben, en in huis was 't, of niemand
haar lief had. Dan liep ze hier, dan daar brommen op. Dan had ze niet
genoeg geleerd, dan was haar breien, dan haar haken weer niet goed
genoeg. "Maar--wat ben ik toch dom!" dacht Nellie op eens. "Ik kan
mij immers een plaatsje wenschen, waar ik ver van al die menschen,
die ontevreden op mij zijn, rustig leven en genieten kan. Dat ik daar
nu niet eerder aan gedacht heb! Maar--Moeder en Vader verlaten en al
de broertjes en zusjes? Och, kom, die houden toch niet van mij! Clara
is altijd de beste. Misschien, als ik weg ben--dat ze dan nog wel een
beetje bedroefd zullen wezen; misschien, dat ze dan nog wel merken
zullen, dat ze iets om mij geven.--Ik doe het--ik ga morgen een
ander plekje wenschen, om daar gelukkig te zijn."--Met die gedachte
ging Nellie in bed. Ze sliep onrustig en werd wakker, toen Moeder 's
avond laat, vóór ze naar bed ging, bij al de kinderbedden rondging,
om de kinderen nog eens toe te stoppen en ze stil een' nachtkus te
geven. En toen Moeder zich over haar heen bukte, begon haar hartje
zoo te kloppen en kreeg ze een gevoel, of ze Moeder groot verdriet
aan ging doen. "Maar--kom," dacht ze, "Moeder houdt nog kinderen
genoeg over. Morgen--morgen zal er een heerlijk leventje beginnen."



't Was morgen--Nellie's broertjes en zusjes gingen naar school--Nellie
niet. Die was stilletjes de deur uitgegaan en haastte zich nu,
om onder den feeënboom te komen. "Ik moet gauw wezen," dacht ze,
"anders komt er zoo meteen eene boodschap van de school, waar Nellie
blijft, en gaat Moeder mij zoeken." Daar was ze gelukkig, waar ze
wezen wou. Dadelijk sloeg ze met haar tooverstaf op den grond en
fluisterde met een kloppend, half bang hartje: "Ik wensch me een mooi
plekje ver van hier, waar ik rustig alles, wat ik wil, genieten kan."

Daar op eens werd de hemel bewolkt en kwam er een dikke mist. Dichter
en dichter werd de mist, 't was, of er een sluier voor Nellie's oogen
hing die maakte, dat ze niet kon zien. Nog dichter werd de nevel--nu
kon ze ook bijna niet meer hooren--ze wist niet meer, waar ze was
en wat er met haar gebeurde. Eindelijk werd ze weer gewoon. Eerst
hoorde ze geluiden uit de verte--toen kon ze weer zien, en wat
wat zag ze? Eerst helderen zonneschijn--eene blauwe lucht, groene
weiden, groene boomen en toen--o, dat was nog mooier, dan ze zich iets
wenschen kon--vlak vóór haar aan 't eind van de groene weide tusschen
de groene boomen een aardig klein kasteel met een gezellig balkon,
begroeid met klimop en paarse bloemklokken. In 't midden eene breede
marmeren trap! In een oogenblik was Nellie de trap op. Daar stond ze
voor de open deur van eene groote kamer, eene kamer zoo vriendelijk,
met rondom ramen, die in den tuin uitzagen.

En de tuin zelf! wat was die mooi! Een bed met rozen, een bed met
vergeetmijnietjes, een perk met viooltjes. En de paden daartusschen
van helder fijn grint, schitterend in de zon! Midden op een perk,
begroeid met mos en varens, was eene fontein, die hoog in de lucht
sprong en met fijne straaltjes op de planten weer neerkwam.--En
dan overal van die aardige prieeltjes met eene gemakkelijke bank
en stoeltjes om op te zitten. Tusschen de bloeiende struiken
en de boomen huppelden de aardigste vogeltjes, en die zongen en
kwinkeleerden zóó mooi, dat je wel moest blijven staan luisteren,
of je wou of niet. Nellie liep den heelen tuin door en bewonderde
hier en bewonderde daar, tot ze op eens bedacht, dat ze nog maar ééne
kamer van het kasteel gezien had. Toen weer naar binnen en daar aan
't bewonderen. Naast de mooie tuinkamer eene eetkamer, waar een
heerlijk ontbijt klaar stond met chocolâ en gelei en ja--van alles
wat maar lekker was. En mooi dat de kopjes en bordjes waren!--Maar
Nellie gunde zich den tijd niet iets te gebruiken. Ze was de trap al
op naar boven. Neen maar, die slaapkamer! 't Leek wel, of er eene
prinses moest slapen. Een bed met zijden dekens, een geborduurd
hoofdkussen en gordijnen--rozerood met witte lelietjes! Verder weer
eene speelkamer met de snoezigste poppen.--Een verder allerlei mooi
speelgoed. En--'t laatste 't beste! Eene leeskamer met boekenkasten,
vol van boeken in prachtbanden. In die kamer gemakkelijke kanapeetjes,
om op te zitten. Nellie schaterde van pret! O, wat kon ze hier heerlijk
zitten lezen, zoo rustig, zoo stil! Nooit behoefde ze bang te zijn,
dat haar iemand zou hinderen of plagen. Lezen kon ze--lezen zooveel
en zoolang, als ze wou, in al die mooie boeken, en nooit behoefde ze
bang te wezen, dat er iemand zou komen, die zei: "Zit je daar al weer
met een boek? Doe toch ook eens iets anders dan lezen!"

Och, och, wat voelde die Nellie zich rijk en gelukkig. Nog eens
weer alles bekeken en toen eene heerlijke boterham gegeten en toen
in een kanapeetje aan 't lezen. O, o, wat een mooi boek! En wat was
het stil om haar heen. Niets hoorde ze dan het kwinkeleeren van de
vogels. Toen 't middag werd, ging er eene bel; maar wie belde was
niet te zien. Nellie ging zoeken: daar zag ze in de eetkamer eene
keurig gedekte tafel met allerlei heerlijkheden. Na den eten een
beetje in den tuin wandelen, een poosje met mooie poppen spelen en
toen weer lezen, één van de mooie boeken uitlezen. Toen naar bed--o,
wat een heerlijk bed! 't Was wel wat ongezellig, geene stemmetjes
van broertjes en zusjes te hooren. En Nellie vond het ook zoo naar,
dat Moeder niet naar haar kwam kijken. Maar--ze viel toch ook gauw
in slaap. Ze was moe van 't genieten van al die heerlijkheden.

Den volgenden morgen ging 't weer evenzoo. Maar nu begon Nellie het
toch wel wat stil te vinden. Hè, wat had ze in lang geene menschenstem
gehoord. En ze wou toch ook wel eens een woordje praten, ze praatte
wel met de poppen, maar die gaven haar geen antwoord! Maar--wat was
ze ook dom! Ze kon zich immers vriendinnetjes wenschen. Vlug nam
ze haar tooverstafje en klopte ze er mee op de aarde. En zie--daar
stonden zes allerliefste meisjes vóór haar, even oud als Nellie
zelf. Nellie was eerst een beetje verlegen: ze wist niet, wat ze
tegen die vreemde meisjes zou zeggen; maar de vreemde meisjes waren
niets bang. "Wij heeten Rosa en Bettie en Suze en Martha en Emma en
Lena," zeiden ze. En toen: "O, wat woon je hier mooi, laat ons toch
gauw alles eens zien!" Toen liepen de meisjes met elkaar trap op,
trap af, en bewonderden al het mooie en vonden nog een heelen boel
kasten met prachtige kleeren: jurkjes en schortjes en hoeden! En ze
maakten zich mooi en gingen in den tuin wandelen en toen gezellig
zitten eten en lezen en spelen--o, 't was een kostelijk leventje.

En zoo ging het nu dag aan dag! "Heerlijk!" riep Nellie. "Zoo zal
het altijd blijven: mooier leven kan er nooit komen." Neen, mooier
leven kon er nooit komen: geen vervelend schoolwerk, dat nooit op
tijd klaar kwam, geen brommen van de juffrouw! Geene breikousen, waar
Moeder altijd aan gebreid wou hebben--geen onvriendelijk gezicht van
Moeder. Geen brommen van Vader, geen geplaag van de jongens. Alleen
's avonds had Nellie altijd verlangen naar Moeder en was het net,
of ze lag te wachten, dat Moe evenals thuis zacht binnen zou komen
om haar een' nachtkus te geven. Maar over dag was het zoo'n leventje
van plezier, dan had Nellie geen' tijd om aan iets anders te denken.

Zoo ging het eene week, zoo ging het twee weken. Toen begon Nellie
een beetje moe te worden van al dat pret maken. Ook gaf ze niet
meer zooveel om al dat moois en lekkers. Ze kon wel gedurig wat
nieuws wenschen, maar 't eene was toch ook al weer even mooi, als
't andere, en lekkers, daar gaf ze niet veel meer om. Ze had in huis
in den laatsten tijd ook altijd al zoo gesmuld: "'t Is toch waar,
wat Moeder wel eens zei," dacht Nellie, "als je altijd lekker eet,
proef je op 't laatst niet meer, dat het eten lekker is, en als
je altijd mooi bent, zie je 't op 't laatst niet meer." En Nellie
dacht aan heel lang geleden, toen ze nog niet zoo altijd en altijd
zat te lezen, toen ze nog niet aan de leeskoorts leed, zooals Vader
het noemde. Wat vond ze het toen prettig tusschen schooltijd en na
schooltijd te mogen spelen, wat ze wou. Nu mocht ze dat ook, maar nu
mocht ze 't altijd, en nu verveelde 't spelen haar wel eens.--En als
er dan een jarig was thuis. Als Vader of Moeder jarig waren! Vader in
den winter--dan mochten ze de tooverlantaren zien en een comediestukje
spelen, allemaal met elkaar, de broertjes en zusjes! En dan 's avonds
om de kachel en appels braden, terwijl Vader vertelde of raadsels
opgaf!--En Moeders verjaardag in den zomer! Allemaal met een grooten
Janplezier uit rijden. Och, och, wat eene pret in 't bosch voor zoo'n
enkelen keer.--Nu had Nellie alle dagen de bosschen bij zich; maar
't was net, of ze niet meer zag, hoe groen de boomen waren. Neen--en
dan haar eigen verjaardag in de Meimaand, als Clara haar 's morgens
in bed een' krans van madeliefjes opzette en allen, allen met bloemen
en een klein cadeautje kwamen aandragen, tot zelfs de kleine Wim. Ze
behoefde nu geene cadeautjes te hebben: ze kon zich immers alles zelf
wenschen; maar--een cadeautje met liefde gegeven--dat vond Nellie
toch heel wat anders.--En spelen; ja spelen kon Nellie genoeg: ze
had immers zes aardige speelkameraadjes, die altijd even vriendelijk
voor haar waren en haar in alles den zin deden. Maar dat was het
juist--Nellie wou, dat ze haar eens niet den zin gaven, 't Was net,
of de vriendinnetjes levende ja-ja-poppen waren. Ze bleven altijd zoo
gelijk--Nellie wou, dat ze ook eens boos werden, zooals de broertjes
en zusjes thuis. Dan was er eens een oogenblik ruzie, en daarna was
't weer vrede; maar nu was 't altijd zoo saai lief en zoet. Soms--ja
soms verlangde Nellie, dat ze een oogenblikje thuis mocht wezen in
haar klein eenvoudig huis--soms wenschte ze, eene gewone boterham
thuis te mogen eten in plaats van al die lekkernijen hier.

Soms, ja. Dan dacht Nellie ook weer aan alles, wat haar het leven in
huis zoo onplezierig gemaakt had: aan het brommen van Moeder, aan de
gefronste wenkbrauwen van Vader, aan het geplaag van de broertjes en
zusjes. Maar--heel vroeger waren die allen toch niet zoo onaardig
tegen haar geweest, heel vroeger, toen ze nog niet zoo altijd en
altijd zat te lezen. Toen--ze wist het nog heel goed--toen vond ze
't in huis ook wel gezellig en prettig. Maar toen deed ze ook graag
iets voor anderen, net als Clara. Zou ze misschien zelf ook een beetje
schuld hebben? Maar kom--ze had nu zoo'n mooi leventje--ze kon zooveel
lezen, als ze wou, en ze had altijd overvloed van mooie boeken. Maar
't was raar, soms was 't, of ze 't lezen niet meer zoo prettig vond. Ze
las nu ook zooveel. Maar--ze kon immers ook wel eens een handwerkje
doen. Breien of naaien! Maar dat viel haar niet mee. Ze wist er zoo
weinig meer van: ze wist niet eens meer, hoe ze den hiel moest breien,
en het rolnaadje wou maar niet rond worden. Ze had in den laatsten tijd
in huis ook zoo weinig aan 't breien en naaien gedaan. Als Moeder haar
er niet toe dwong, raakte ze nooit eene breikous of naaiwerk aan. Maar
nu wist ze wat moois. Ze wou borduren en allerlei aardige dingetjes
maken van mooi gekleurde wol en zijde. Daar had ze thuis ook vaak zoo'n
lust in gehad, maar ze mocht niet. Moeder zei altijd: eerst maar flink
leeren breien en naaien. Alleen met Sint-Niklaas mocht ze eens voor
den een of ander een aardig handwerkje maken. Ze wenschte zich nu
allerlei benoodigdheden voor mooie, groote handwerken. Ze kreeg, wat
ze wenschte. Wat waren er prachtige patronen bij. Maar moeilijk ook,
hoor! Neen, zulke moeilijke handwerken maken kon ze niet. Wacht--ze
zou wenschen: ik wil de knapheid hebben, om allerlei mooie dingen
te maken! Maar--neen--'t was waar ook--dat kon niet--ze kon alleen
zichtbare dingen wenschen en knapheid dat was iets, waar je voor leeren
moest! Nu--ze kon leeren. Die zes vriendinnetjes wilden haar graag
helpen; die konden alles en waren zoo handig. Maar toen ze bezig was,
schaamde Nellie zich zoo, dat zij alleen niets van handwerkjes wist,
en dat ze zoo onhandig was. En toen ze eindelijk met groote moeite
een paar prachtige pantoffels klaar gekregen had, toen, ja, toen
speet het haar zoo, dat ze er niemand blij mee kon maken. Wat zou
Vader in zijn' schik geweest zijn met een paar pantoffels, die ze zelf
voor hem gewerkt had. En Nellie dacht op eens aan heel vroeger, toen
ze eens een paar eigen gebreide sokken aan Vader gegeven had. Vader
had de tranen in de oogen gekregen toen en haar zijne knappe dochter
genoemd. Neen--handwerkjes maken, daar had Nellie geen' zin meer in.--

Als ze eens van al haar overvloed iets aan arme menschen ging
brengen? Maar daar dacht ze op eens weer aan de geschiedenis met
den gulden.

Ze hoorde Moeder zeggen: geven moet ook met verstand gebeuren. Maar
wat dan? Och, Nellie wist het niet--ze wist alleen, dat ze in huis
wou leven en nergens liever. Maar--hoe kan ze ooit weer in huis
komen? En als ze in huis kon komen, waar zou ze zeggen, dat ze
geweest was? En--zouden Va en Moe haar wel ooit weer willen hebben,
nu ze maar zoo van hen weggeloopen was?

Op eens, terwijl Nellie weer zoo zat te zuchten en te tobben, kwam
er een dichte nevel voor hare oogen, en toen de nevel optrok, bleef
er alleen een dunne sluier over, en achter dien sluier zag ze--de fee.

"Nu kindlief, heeft mijn tooverstaf je gelukkig gemaakt?" vroeg de fee.

"Neen, o, neen, beste fee," riep Nellie. "Neem den tooverstaf terug, ik
begeer al die heerlijkheden niet meer. O, ik bid U, geef mij mijn eigen
huis weer met de liefde van Vader en Moeder en de broertjes en zusjes."

"Liefde kan ik je niet tooveren kind, liefde is iets, dat we ons
zelf moeten verdienen. Ik kan je wel naar huis brengen, maar bedenk
wel: als je eenmaal den tooverstaf terug geeft, kun je hem nooit weer
krijgen. En je hebt nog lang al het mooie in de wereld niet gezien. Je
kunt je zooveel wenschen, je kunt reizen over land en zee...."

"Niets wil ik meer, niets!" riep Nellie: "Als ik plezier zal hebben,
wil ik het zelf verdienen, en ik wil niets liever dan leven bij allen,
die ik lief heb."

Toen zwaaide de fee den tooverstaf: 't was of er een hevig onweer
opkwam, alles draaide om Nellie. 't Was, of ze met kasteel en al in
een' afgrond stortte--ze hoorde en zag niets meer.....



Toen Nellie de oogen open deed, lag ze op een lekker bed en zag ze--in
de lieve trouwe oogen van hare moeder.

"O, Moeder, lieve Moeder," zei Nellie met een zwak stemmetje, "waar
ben ik toch?"

"In je eigen bed, liefje," zei de moeder, en ze streelde Nellie de
heete wangen. "Gelukkig, dat je eindelijk wakker bent. Je hebt ons
zoo angstig gemaakt."

"Angstig gemaakt? Wat heb ik dan gedaan, Moesje, en hoe kom ik hier
in mijn eigen bed, in mijn eigen lief huis?"

"Stil, kindje, niet zooveel praten, je bent nog zoo zwak. We hebben
je onder een' boom gevonden in den tuin van den buurman met eene
hevige koorts. Acht dagen lang heeft de koorts geduurd, en al dien
tijd heb je niets dan wonderlijke dingen gepraat, van een kasteel en
een tooverstafje, en ik weet niet wat al."

't Was of Nellie een steen van 't hart viel bij die woorden van
Moeder. Ziek was ze, koorts had ze gehad acht dagen lang, en in de
koorts had ze alles--gedroomd. Ze was nooit wezenlijk weg geweest--o,
hoe heerlijk, dat ze die lieve, beste Moeder dat verdriet niet had
aangedaan.

Daar stak Theodoor zijn' krullebol om den hoek van de deur en
fluisterde: "Slaapt ze nog, Moeder?"

"Ze is wakker en al een beetje beter," zei Moeder, "maar st! rustig
blijven, hoor!"

Ja, rustig blijven, dat kon Moeder wel zeggen, maar een oogenblik
later klonk wel uit vijf kelen tegelijk een gejubel door de gang:
"Nellie is wakker, Nellie is wat beter!"

Als muziek klonken Nellie die blijde stemmen van hare broertjes en
zusjes in de ooren. Gelukkig, o zoo gelukkig keek ze Moeder aan. En ze
pakte Moeders hand in hare beide handen en vroeg maar al weer: "Ben ik
wezenlijk bij U, Moeder, en vind U me heusch ook wel een beetje lief?"

"Och, gekkinnetje, geen beetje, maar heel lief," zei Moeder. "Maar
ga nu eerst weer een poosje rustig liggen en praat niet meer."

Dat deed Nellie heel gehoorzaam. En een poosje later kwam Vader met
den dokter binnen. "Kom," zei de dokter, "eindelijk de oogen open. En
wat kijk je vroolijk." En toen den pols voelende: "nog zwakjes, maar
dat kan niet anders na zoo'n langdurige koorts. Ze heeft de ziekte
zeker lang van te voren onder de leden gehad: dat denken altijd aan
allerlei boekeverhalen, en dan dat kou vatten na 't inslapen onder
dien boom maakte, dat de koorts uitbrak. Maar nu is ze op weg van
beterschap, nu maar veel gebruiken en rustig wezen en--vooral niet
lezen! Geene boeken geven!"

"Nooit boeken weer!" riep Nellie. "Als ik weer beter ben, ga ik al
mijne mooie boeken verbranden."

"Ho, ho, wat," zei Vader, "beloof niet te veel, kindje. Wat je belooft,
moet je doen. Bovendien, is dat verbranden van boeken heelemaal niet
noodig. Kijk eens, mijn Nellielief, 't gaat er net mee, als met de
mooie roode en blauwe bloemen, die tusschen het koren groeien. Ze
sieren het korenveld, en we zouden ze daar voor niet nog zooveel
willen missen. Maar 't zou dom zijn op een' akker alleen bloemen te
laten groeien. Die dat deed, zou 's zomers een prachtig veld hebben;
maar 's winters honger lijden. En dat zou mijne Nellie bijna gedaan
hebben. Zij wilde alleen van de korenbloemen of de prettige boeken
weten, en het koren, of de leerboeken, waar ze knap en flink door
moest worden, daar hield ze niet van. Maar nu in 't vervolg zal ze
van beide houden, dat weet ik zeker."

Nellie knikte met een gelukkig lachje en tranen in de oogen Vader toe.

Nu waren de broertjes en zusjes niet meer te houden, en Nellie bedelde
er om, ze toch even te mogen zien. Daar kwamen ze al binnen: voorop
Clara met een heerlijk kopje bouillon tot versterking, dan Theodoor,
die zijn' krakeling van den vorigen dag, Zondag, voor Nellie had
bewaard, Frits met eene zelf gekleurde prent, waarop soldaten stonden
met roode neuzen en gele pluimen, dan kleine Mina, die volstrekt haar
mooiste pop aan Nellie wou geven: eene prachtige pop, die alleen
maar pas geleden haar neus plat gevallen had. Zelfs Wim hadden ze
een stukje suiker in de hand gestopt, en die riep maar al: "Mim geven!"

Och, wat was Nellie blij met al die liefde van haar eigen lieve
ouders en broertjes en zusjes. Ze had daar in hare ziekte immers zoo
naar verlangd.

Toen Nellie wat sterker was, zaten de broertjes en zusjes vaak allen
om haar bed, en dan moest Nellie vertellen van hare koortsdroomen,
van de tooverfee en het prachtige kasteel en de mooie vriendinnen,
en dan zaten allen met open mond te luisteren. Maar als Nellie dan
ook vertelde, hoe ze zich met al die heerlijkheden toch eigenlijk zoo
ongelukkig gevoeld had, kregen ze de tranen in de oogen en waren ze
met Nellie blij, dat het mooie kasteel eindelijk maar in den grond
gezonken was.

Toen Nellie heelemaal beter en sterk en flink was geworden, werd ze
een heel ander meisje. Met Clara mee deed ze honderd kleinigheden
voor Moeder en de kleintjes! Ze zat altijd op tijd gezellig aan tafel
en hield vroolijke praatjes met den een en den ander. Op school werd
ze weer een van de beste leerlingen. En lezen--ja lezen deed ze veel,
maar niet _te_ veel. Vader zorgde voor flinke boeken, waar ze ook wat
uit leeren kon, maar ook voor aardige vertellingboeken. Daarin mocht ze
echter alleen voor versnapering lezen, en van die enkele uurtjes, die
ze daarvoor nam, had ze vrij wat meer plezier dan van al de uren, die
ze vroeger in stilte tegen den wil van Vader en Moeder gebruikte. Nu
begreep ze ook, hoe mooi de korenbloemen stonden tusschen het graan.

Nellie werd niet op eens een engeltje van liefheid en zoetheid:
ze had hare gebreken, zooals ieder ander kind; maar dat ééne, dat
groote gebrek had ze niet meer, en dat maakte niemand gelukkiger dan
Nellie zelf. Een vriendelijk lachje van Moeder, een tevreden knikje
van Vader en een gezellig meedoen met broertjes en zusjes maakten
haar het leven in huis zoo gelukkig, dat ze haar eigen huis voor het
mooiste kasteel uit de feeënwereld niet had willen missen.




HET BETOOVERDE HORLOGE.


Er was eens een meisje, dat nooit- wist, hoe laat het was.--O, dan
had ze zeker niet geleerd op de klok te kijken, denk je. Of--ze was
te dom of te onoplettend, om het te leeren. Ja, misschien meen je
wel, dat er in haar huis geene klokken waren. Of--nog mooier--dat
ze geen' mond had, om te vragen, als ze geene klok zag, om er op te
kijken. Gekheid, hoor! Hilda, zoo heette het meisje, kon best op de
klok zien. En klokken? Die waren er genoeg in haar huis: in de kamers,
in de keuken, in de gang, overal! En een mond, om te vragen? Neen,
maar, nu moet ik lachen!

Luister eens: weet je, hoe het kwam, dat Hilda nooit van uur of
tijd wist, dat ze dus ook altijd en overal te laat was? Och, ze keek
eenvoudig nooit op de klok, en vroeg nooit naar den tijd, omdat--het
haar niets schelen kon, hoe laat het was. Ze deed alles--niet wanneer
het tijd was, maar wanneer zij er lust in had. Ze stond haast altijd
te laat op. Ze treuzelde bij 't aankleeden. Ze kwam te laat aan
't ontbijt, te laat aan de koffie, te laat aan tafel, te laat in
bed. Ze kwam te laat op school, ja zelfs te laat op de visite.--En
nooit dacht ze: "O, is het al zoo laat, dan zal ik wat voortmaken:
daar doe ik Vader of de juffrouw of mijne vriendinnetjes plezier
mee." Ze vond het veel gemakkelijker niet aan anderen te denken.

Jammer, jammer, dat Hilda geene moeder meer had. Eene moeder zou haar
dat leelijke gebrek wel afgeleerd hebben. Maar de vader kon niet
altijd bij Hilda zijn. Die was heel dikwijls voor zaken van huis,
en als hij thuis was, moest hij meest op zijne studeerkamer zitten
werken. Zoo had hij geen' tijd, om veel op zijn kind te letten, geen'
tijd, om haar telkens te zeggen, hoe onaardig en--dom ze deed.

Ja, dom was het ook. Haar eten en drinken werd meestal koud.--Waar
had ze bleeke wangen van? Wel, van 't late opstaan en 't late naar bed
gaan.--Waarom moest de juffrouw zoo dikwijls op haar knorren en haar
straffen? Alweer, omdat ze telkens te laat was!--Op de visite lachten
de vriendinnetjes haar uit en noemden haar "Juffertje Te Laat."--En
als ze groote menschen op zich wachten liet, zeiden ze allemaal:
"Foei, wat een onbeleefd kind! 't Is te hopen, dat ze die leelijke
gewoonte nog afleert, eer ze groot is."

Ja, 't was te hopen; maar--het gebeurde niet. Hilda werd wel grooter,
maar ze bleef "Juffertje Te Laat!" Toen ze al geen jongejuffrouw
meer heette, maar eene jonge dame, stoorde ze zich nog net zoo min
aan de klok.

Hilda's vader was rijk: hij hield paard en rijtuig. Hilda ging dus
bijna elken dag uit rijden. Nu, dat was een verdriet voor den koetsier
en voor de paarden ook. Want och, wat moesten die altijd lang voor
de deur op ons juffertje wachten, zelfs bij slecht weer!

Als iemand haar nu gezegd had: "Hilda, denk toch aan dien armen
koetsier en die stumpers van paarden," ja, dan zou ze zich uit
medelijden misschien wel wat gehaast hebben. Maar--er was niemand,
die wel eens zoo met Hilda praatte en uit zichzelf dacht ze aan zulke
dingen nooit.

Had ze afgesproken eene vriendin af te halen, om mee te wandelen, dan
kon die geregeld wel een uur en langer naar Hilda uitkijken. Eindelijk
kwam ze er doodbedaard aanstappen. Ze vroeg er niet naar, of hare
vriendin ook ongeduldig geworden was; ze zei niet, dat het haar
speet zoo laat te zijn. Daar was ze te onnadenkend voor. Ze kwam,
als ze lust had, en daarmee uit.

Ze kwam ook niet opzettelijk te laat, om een ander verdriet te
doen. Och neen! Maar als ze zich bijvoorbeeld kleeden moest om uit te
gaan, dan treuzelde ze 'k weet niet hoe lang om, zonder aan tijd te
denken. Dan snuffelde ze naar hartelust in kasten en laden en doosjes,
waar ze eigenlijk niets in te maken had. Dan paste ze de eene japon
voor, de andere na, eer ze er eene koos, om aan te doen. Dan stond
ze tijden lang voor den spiegel te plooien en te schikken aan hare
kleeren. En als ze dan eindelijk hare kamer uit was, kwam ze nog wel
twee-, driemaal terug, om iets te halen, dat ze vergeten had.

Soms zei ze wel eens: "Ik ben wat laat, maar och, dat is zeker zoo
erg niet. 'k Heb ook zoo'n slecht geheugen, 'k vergeet altijd op de
klok te kijken."

Een mooi praatje voor eene jonge dame! Nu, de menschen vonden het wèl
erg, en van die vergeetachtigheid geloofden ze geen zier, dat kun je
wel begrijpen.

Ziezoo, nu weet je, hoe Hilda was en ga ik je eens vertellen, wat er
met Juffertje Te Laat gebeurde.

Hilda was genoemd naar.... schrik niet.... naar eene fee! Ja, eene
fee was hare peettante. Nu, die fee dan hield heel veel van haar
petekind. Jullie moogt Hilda niet graag lijden, en dat kan ik me best
begrijpen; want veel goeds heb ik nog niet van haar verteld. Maar de
fee kende Hilda beter, dan jullie haar kent. Die wist, dat Hilda een
lief meisje zou zijn, als ze dat ééne groote gebrek maar niet had. "Ik
wou toch," dacht de fee dikwijls, "dat ik Hilda kon leeren begrijpen,
hoeveel verdriet en last ze een ander doet en--hoeveel verdriet ze
er zelf nog van zal krijgen, als ze zoo voortgaat."

De fee zou er nog niet zooveel om gegeven hebben, als Hilda
bijvoorbeeld wat slordig geweest was of praatziek of wat anders,
dat onaardig was. Maar dat op 't laatst iedereen haar petekind
"Juffertje Te Laat" noemde, kijk, dat vond ze heel, heel erg. Dat
kwam, omdat ze zelf nooit anders dan precies op tijd was, nooit eene
minuut te vroeg of te laat. "Twaalf uur," zei ze dikwijls, "dat is
niet vijf minuten vóór twaalf, niet vijf minuten na twaalf. Twaalf
uur is twaalf uur." Nooit liet ze dan ook iemand wachten; maar ze kon
evenmin verdragen, dat iemand haar wachten liet.--Daarom noemden de
menschen haar voor de aardigheid "Mevrouw Op Tijd."

En nu zal ik je eens vertellen, wat de fee eindelijk deed, toen ze
vond, dat het toch wel wat al te erg met Hilda werd.--Op een goeien
dag kreeg Hilda een briefje, en daar stond niets anders in dan:
"Lieve Hilda! Morgen kom ik bij je eten. Dag, kind.


    "Je je liefhebbende peettante."


De volgende dag kwam, en 't werd twaalf uur, dat was in dien tijd
voor de meeste menschen het uur van 't middageten, 't Werd twaalf
uur--en bij den eersten slag stond ook al 't rijtuig van de fee "Op
Tijd" voor Hilda's deur. Bij den twaalfden slag stapte ze de eetkamer
binnen. De fee keek eens rond. En wat zag ze? Wel eene netjes gedekte
tafel--daar had de knecht voor gezorgd--maar geene Hilda, om hare
peettante op te wachten en te verwelkomen!

"Wel zeker! net iets voor Juffertje Te Laat," bromde de fee. "'t
Zal me toch eens benieuwen, wanneer het haar belieft te komen." En
verdrietig ging ze in een grooten armstoel zitten.

Waar was nu Hilda! Verbeeld je: onze jonge dame was niet eens thuis,
en ze wist toch, dat de fee komen zou!--

Dien morgen, al om een uur of tien, was het Hilda te binnen geschoten,
dat ze hare vriendin Nelly wel eens kon gaan opzoeken. Ze had haar
al zoo lang beloofd eens een uurtje te komen praten.

Gauw had ze zich gekleed en was de deur uitgewipt.--Nelly wist niet wat
ze zag, toen ze Hilda al zoo vroeg in den morgen voor zich zag staan.

"Heerlijk, dat je komt," riep ze vroolijk, "nu kun je me meteen helpen
uitzoeken. Pas op, val niet over al die doozen. Allemaal hoeden en
mantels, om uit te kiezen. Kun je een poosje blijven? Dan maken we
samen de doozen open."

Zeker kon Hilda blijven. Wat was er nu prettiger dan voor den spiegel
staan en aardige hoedjes en mooie mantels passen!--Het duurde geene
tien minuten, of vloer, tafels en stoelen lagen vol open doozen en
deksels, vol hoeden en mantels.

Alles moest bekeken en betast worden. Hilda moest Nelly bewonderen en
Nelly, Hilda. En dat de mondjes bij dat alles niet stilstonden, is te
denken. 'k Behoef je dan ook zeker niet te vertellen, dat Hilda uur
en tijd bij 't mooie spelletje vergat. 't Werd elf uur, 't werd twaalf
uur, maar waaraan Hilda ook dacht, zeker niet meer aan hare peettante,
die zou komen eten.--'t Werd half één, kwart voor één, en nog waren
de meisjes bezig, alsof er niets beters op de wereld te doen viel.

Eindelijk tegen één uur kwam de meid binnen, om Nelly te roepen:
't was etenstijd.--"O wee, al één uur!" riep Hilda, "en wij eten om
twaalf en...--'t is waar ook: mijne peettante zou komen eten."--Toen
gauw, gauw afscheid genomen en vlug naar huis. Maar die mooie winkels
onderweg, dat was een last. Daar moest je toch nog wel even voor
stilstaan. Te laat was het toch--wat kwam het er eigenlijk ook opaan,
of nog 't een kwartiertje later werd!--

Eindelijk belde Hilda aan. De knecht, die openmaakte, vertelde,
dat Hilda's peettante er al lang was.

De goede fee was van 't lange, vervelende wachten op 't laatst in
slaap gevallen. Ze had ook al dien tijd alleen gezeten; want Hilda's
vader was dien dag juist voor zaken uit de stad.--Daar op eens ging
de deur open en Hilda trippelde haastig naar binnen.

"Dag, mijne lieve, beste peettante," riep ze, "o, ik durf U haast niet
aanzien, zoo schaam ik me, dat ik U zoo lang heb laten wachten. Wat
zult U toch wel van me gedacht hebben!"--Nu, de fee was te goedhartig
om dadelijk te zeggen, wat ze wel gedacht had. Ze zei alleen: "Nu,
als 't je maar spijt, kindlief, dan is 't ook goed.--Maar zeg eens:
hoe laat is 't eigenlijk, ik heb een poosje geslapen."

De fee wist natuurlijk heel goed, dat het al half twee was; maar ze
wou eens hooren, wat Hilda antwoorden zou. "O, lieve peettante, vraag
me daar niet naar; ik durf niet naar de klok kijken," zei ze.--"Meisje,
meisje," dacht de fee, "'t is nog erger met je, dan ik meende. Je wilt
je oude peettante nog wat wijsmaken ook. Goed, dat ik gekomen ben."

Dat het middagmaal alles behalve lekker was, behoef ik je zeker niet
te vertellen. Maar de fee hield zich goed en deed, alsof ze er niet
veel om gaf. Vroolijk praatte ze met Hilda over allerlei dingen, en zoo
liep alles veel prettiger af, dan Juffertje Te Laat wel gedacht had.

Na 't eten ging de fee eerst een middagdutje doen en Hilda bladerde
wat in een boek. En toen kwam er nog een prettig praatuurtje. De tijd
vloog om: 't was al bijna vijf uur, eer Hilda er om dacht.

Daar op eens hoorden ze harde stappen in de gang. De kamerdeur vliegt
open en--Hilda's vader komt haastig binnen. Nog met den deurknop in
de hand roept hij: "Dag, kind! Hier ben ik terug van de reis. Klaar,
om mee te gaan?"

Maar daar ziet hij me, dat Hilda nog in haar daagsch japonnetje
languit in een gemakkelijken stoel ligt. Van verbazing kan hij zijne
oogen haast niet gelooven. "Maar heb ik nu van mijn leven," riep hij,
"heb je dan mijn briefje van morgen niet ontvangen?"--"Uw briefje,
beste Papa?" zei Hilda met een onschuldig gezicht. "Zeker heb ik dat
gekregen. Maar U ziet immers wel, dat mijne peettante er is!"--Neen,
dat had Hilda's vader in zijn haast nog niet eens gezien. Heel beleefd
boog hij nu voor de fee en zei: "Ik hoop maar niet, dat U 't me erg
kwalijk neemt, dat ik U niet dadelijk zag. Ik ben ook zoo boos op dat
kind! Ik zal er nog grijze haren van krijgen, zoo'n verdriet heb ik
van haar."

"Maar wat heeft ze toch eigenlijk voor kwaads gedaan?" vroeg de
fee.--"Ik zal 't U vertellen, en dan moet U zelf eens zeggen, hoe U zoo
iets vindt. U moet weten: prins Pandolf, die op een prachtig buiten een
uurtje van hier woont, heeft ons van avond op een feest genoodigd. Eene
groote eer, dat begrijpt U. Maar dat nog niet alleen. Ik moet den
prins noodzakelijk spreken. In eene heel gewichtige zaak zou ik
graag zijn' raad hooren en nog liever zijne hulp vragen. Maar de
prins heeft het verbazend druk: hoeveel moeite ik er ook voor gedaan
heb, ik heb hem nog niet te spreken kunnen krijgen.--U kunt denken,
hoe blij ik daarom was met de uitnoodiging voor van avond. Eindelijk,
eindelijk, dacht ik, zal het dan toch eens wezen, zeker kan ik nu wel
een poosje alleen zijn met den prins. Dadelijk schrijf ik aan Hilda,
dat ze zorgen moet, precies om vijf uur klaar te zijn. Dan zou het
rijtuig van den prins voor de deur zijn, om ons af te halen. Ik kom
en denk natuurlijk, dat Hilda al kant en klaar op me zit te wachten
en--zóó vind ik haar. Wat moet ik toch beginnen: 't rijtuig kan
ieder oogenblik vóór zijn, en we kunnen den prins toch niet laten
wachten. Als die boos op mij wordt, weet ik geen' raad."

"Maar kunt U niet zonder mij gaan, Papa?" vroeg nu Hilda heel bedaard,
alsof dat de gewoonste zaak van de wereld was.

"Wat?" riep de vader, rood van boosheid, "alleen gaan? Nu wordt het nog
mooier. Je weet toch, dat de prins je graag eens wil hooren zingen. Om
je mooie stem zijn we eigenlijk alleen gevraagd. En nu zou je niet
meegaan! Als ik zonder je kom, is de prins natuurlijk boos en durf
ik....." Op eens hield Hilda's vader op. Bleek van schrik riep hij:

"O, o, daar komt het rijtuig al aan. Nu is het te laat!"

Toen Hilda zag, hoe bedroefd en verlegen haar vader was, kreeg ze toch
erg berouw over hare zorgeloosheid. Schreiende viel ze hare peettante
om den hals en knikte: "Och, lieve peettante, help mij toch! Ik kan
niet meer klaar komen en 't spijt me toch zoo vreeselijk, dat ik Papa
dit groote verdriet heb aangedaan. Och, help mij!"--

De fee was eerst ook heel verdrietig op Hilda geweest, toen ze alles
wist. Maar nu ze zag, hoe'n spijt Hilda had, kreeg ze medelijden. "Nu,
kindje," zei ze troostend, "wees maar bedaard, we zullen zien. Kom
eerst eens hier, wat is je japonnetje gekreukeld."--Hilda kwam. Toen
streek de fee heel even maar met de hand van boven naar beneden
over Hilda's japon. En zie--daar is het eenvoudige kleedje in eens
omgetooverd in een keurig wit zijden balkleed, en Hilda's voetjes
steken in fijne goudleeren schoentjes!--De vader sprong van zijn'
stoel op en wist zich geen' raad van vreugde. En Hilda's tranen,
of die ook gauw opgedroogd waren! En Hilda's verdriet en berouw? O,
daar dacht ze al niet meer aan. 't Was nu immers alles nog in orde
gekomen: ze kon nog met haar vader naar 't feest gaan en--toen ze
even in den spiegel keek, vond ze zichzelf zoo mooi, zoo mooi! Die
lieve, beste fee! 't Scheelde niet veel, of Hilda was met hare oude
peettante een dansje door de kamer gaan doen. Maar de vader nam Hilda
gauw bij de hand: ze moesten nu dadelijk weg. "Och," riep nu de fee,
"laat haar nog even blijven, de knecht is nog niet komen waarschuwen,
dat het rijtuig vóór is. Het voornaamste zou ik bijna vergeten."

Meteen haalde ze uit haar zak een aardig doosje, en uit dat doosje
kwam te voorschijn--een snoeperig klein, keurig bewerkt gouden
horloge aan een fijnen gouden ketting! "Mij dunkt, lieve kind," zei
de fee lachende, terwijl ze den ketting om Hilda's hals hing, "een
beter present kan ik je wel niet geven. 'k Hoop, dat dit dingetje,
zoo klein als het is, toch wijzer zal wezen dan zeker iemand en haar
leeren zal beter op haar tijd te passen. En maak nu maar gauw, dat
je in 't rijtuig komt. Veel plezier, kind!"--En voordat Hilda tijd
had te bedanken, schoof de fee haar de deur uit.

Een oogenblik later zat Hilda in de zachte kussens van het prachtige
rijtuig en kon op haar gemak het mooie horloge bekijken, dat ze
gekregen had. Of ze er heel blij mee was? Om de waarheid te zeggen:
'k geloof, dat ze veel liever een' armband of zoo iets zou gehad
hebben. Van haar vader had ze vroeger ook al eens een horloge
gekregen. Maar denk je, dat ze het droeg? Och neen, dat was haar
veel te lastig: ze dacht liever aan geen uur of tijd, dat was immers
ook veel gemakkelijker. Maar-- _dit_ horloge was veel, veel mooier en
kostbaarder. Hier kon ze mee pronken, ieder zou haar er om benijden. En
ze behoefde er immers niet vaker op te kijken, dan ze wou. Ja, ze
was toch eigenlijk wel heel blij met haar cadeau.--

Dat het horloge niet alleen een prachtig en kostbaar, maar ook een
heel bijzonder horloge was, een horloge, dat heel wonderlijke dingen
kon doen, daarvan wist Hilda nog niets. En dat was maar goed ook.--

De paarden hadden zoo flink geloopen, dat het rijtuig al na een half
uurtje voor het buiten van den prins stilhield. De prins ontving Hilda
en haar vader heel vriendelijk. Hij was blij, dat ze gekomen waren,
én hij hoopte toch, dat Hilda hem het plezier zou doen, dien avond
eens te zingen. Hij had al zooveel van hare mooie stem gehoord! "Dat
is een goed begin," dacht Hilda's vader, en hij wreef zich de handen
van plezier over de vriendelijkheid van den prins.

In de zalen van het mooie huis waren al heel wat gasten bij elkaar. Het
duurde dan ook niet lang meer of allen werden door een deftigen
bediende uitgenoodigd, om naar de eetzaal te gaan. Daar stond alles
klaar voor een heerlijken maaltijd. Toen de maaltijd afgeloopen was,
verspreidden zich de gasten naar alle kanten. Het avondfeest zou eerst
om negen uur beginnen--tot zoolang mocht ieder gaan waar en doen,
wat hij wilde.

"Kom, Vadertje," zei Hilda, en ze nam vroolijk haar vader in den
arm. "Zullen we ook naar den tuin gaan, net als de anderen? 't Zal
daar zoo heerlijk zijn!"--

"Maar zal Mejuffrouw Hilda in den helderen maneschijn onder de
groene boomen 't klokje van negen niet vergeten?" fluisterde er op
eens iemand aan haar oor. 't Was de prins, die bij haar gekomen was,
zonder dat ze 't merkte. "Denk er aan, dat U me voor 't begin van
mijn feest een mooi lied beloofd hebt!"

Hilda kreeg eene kleur van verlegenheid. Zou de prins er ook al van
gehoord hebben, dat ze zoo dikwijls haar tijd vergat: dat was toch
heel vervelend.--"Zeker, zeker, prins," zei ze daarom maar gauw,
"U kunt vast op mij rekenen."

Zulke mooie tuinen als de prins toch had, daar kon je wel je oogen
aan uitkijken. Je zag er de prachtigste boomen, de zeldzaamste
bloemen. Tusschen 't fluweelige gras en langs de keurige paden
stroomden aardige beekjes. En die beekjes kwamen weer uit in groote
vijvers met statige boomen er om heen.

Bij een van die vijvers gingen Hilda en haar vader zitten, want overal
stonden aardige banken, van boomstammen gemaakt. Wat was het daar
kostelijk! De bloemen geurden en 't water ruischte, de maan scheen
helder over 't water, en de lucht was zoo zacht!--Langzaam aan kwamen
er nog meer van de gasten op dat mooie, stille plekje, tot eindelijk
alle banken vol waren en sommigen zelfs een plaatsje zochten op het
zachte gras.--Eene heele poos deden ze maar niets anders dan kijken
en luisteren naar al het mooie om hen heen. Maar toen stond een van
de gasten op en zei, dat hij een vers gemaakt had op de maan en den
vijver, de boomen en de bloemen en nog veel meer, en of hij dat eens
opzeggen zou. 't Was een heel mooi vers; maar lang, lang--er kwam geen
eind aan. Hilda zat er met open mond naar te luisteren--aan uur of tijd
dacht ze niet en nog veel minder aan de afspraak met den prins.----

Daar op eens, toen 't vers juist op zijn allermooist was, klonk er heel
duidelijk door de stilte van den avond: "Tik, tik, tik, tik!"--"Wat
is dat?" riep de man met het vers. "Tik, tik, tik, tik!"--"Wat
is dat?" riepen allen. Hilda was verschrikt opgesprongen. _Zij_
behoefde niets te vragen, _zij_ had dadelijk wel begrepen, wie daar
met zijn helder stemmetje tik, tik gezegd had. "Dank je wel voor de
boodschap, kleintje," zei ze zacht. En ze streek liefkoozend met hare
hand over het horloge van de fee, dat precies negen uur aanwees. Toen
riep zoo vroolijk: "Komt mee, dames en heeren, 't is tijd voor het
avondfeest!" Vlug liep ze vooruit, en alle gasten volgden haar.

Nu kwamen allen samen in eene andere, prachtig versierde zaal. Daar
ontving de prins zijne gasten weer. Toen ging hij naar Hilda, boog
lachende voor haar en--zei: "Dat noem ik eerst op zijn' tijd passen!"

Nu moest Hilda zingen. Eerst beefde ze wel wat, toen ze daar zoo
alleen voor al die menschen stond. Maar al gauw ging het beter, en
toen klonk hare lieve stem zoo mooi en helder door de zaal, dat het
een lust was. Toen 't lied uit was, kwam er aan 't handengeklap geen
einde. Maar wie nog 't hardst van allen klapte, dat was de prins,
die zoo dol veel van zingen hield.--En weer moest Hilda zingen en
nog eens en nog eens. En toen drukte de prins haar en haren vader de
hand en zei, dat hij in langen tijd niet zoo in zijn' schik geweest
was. En als er iets was, waar hij Hilda plezier mee kon doen , dan
moest ze het maar zeggen. Neen, voor zichzelf wist ze niets, maar
haar vader wou den prins zoo graag eens spreken over eene gewichtige
zaak. Als de prins later eens een half uurtje tijd had, dan.... "O,
als 't anders niet is," riep de prins lachende, "graag, hoor! En wel
dadelijk ook!"--Zoo ging Hilda's vader dan met den prins naar eene
andere kamer, waar ze rustig konden praten.

't Gesprek duurde heel lang. Maar toen was alles ook in orde:
dat zag Hilda dadelijk, toen haar vader, gearmd met den prins,
weer binnenkwam. Hij lachte over zijn heele gezicht en knikte Hilda
dankbaar toe. "Verbeeld je," dacht Hilda, "als ik nu eens niet op
tijd in de zaal geweest was, om voor den prins te zingen. Dan zou
dit heerlijke niet gebeurd zijn. Dat lieve horloge!"--

't Was al laat in den nacht, toen Hilda van 't feest naar huis reed.

"Kind," zei haar vader, "wat heb je me van avond een plezier gedaan. Nu
zal mijn meisje morgen aan den dag ook dien mooien gouden armband
van me hebben, waar ze me al zoo dikwijls om gevleid heeft!" Hilda
klapte in de handen van plezier. "Heerlijk, heerlijk!" riep ze. "En
gaan we hem dan samen koopen morgen?"--"Zeker, zeker, kind! zorg
dan, dat je precies om 10 uur klaar bent, want je weet, ik heb het
druk!"--Natuurlijk zou Hilda klaar zijn. Tien uur, dat kwam ook best
uit, dan kon ze nog juist terug zijn, om de naaister te spreken,
die tegen elf uur bij haar zou komen.

Den volgenden morgen, om kwart voor tienen zoowat werd Hilda
wakker. Maar ze was nog moe en slaperig van 't feest en had niet
den minsten lust om op te staan. Veel liever lag ze nog een uurtje
te droomen van al het heerlijke, dat ze gisteren avond gezien en
gehoord had. Hè, wat was het toch mooi op dat feest: die prachtige
zalen en gangen... al dat licht ... al die bloemen... al die aardige
menschen! En dan... die tuinen ... maneschijn... dat mooie vers... Hoe
begon dat nog maar weer?...

"Tik, tik, tik, tik!" Wat was dat? Hilda zat op eens recht overeind
in haar bed en keek verschrikt rond. "Tik, tik, tik, tik!"....

Toen liet ze zich op eens weer lachende in de kussens vallen en riep:
"O, 'k weet het al, wie me daar roept, net als gisteren avond. Tik,
tik, tik.... Ja wel, 'k begrijp het: 't is tien uur, en eigenlijk
moest ik nu al met Papa op weg zijn, om den armband te koopen. Tik,
tik, tik, tik... Dank je voor de waarschuwing, mijn trouw horloge,
maar 't is nu toch al te laat, 'k blijf er nog vijf minuten in!"

En Hilda vlijde haar hoofd weer op 't kussen. Maar--daar klonk het veel
harder: "tik, tik, tik, tik!"--"Kleine levenmaakster!" riep nu Hilda,
"kun je me niet met rust laten!"

"Tik, tik, tik, tik, tik!"--"Nu als het dan niet anders kan, zal ik
je den zin wel geven. Daar ben ik al!" En meteen sprong ze, half boos,
half lachende het bed uit. Dadelijk hield het horloge zich stil.--

Veel vlugger dan gewoonlijk kleedde ze zich aan, en 't was nog
maar even half elf, toen ze kant en klaar aan haar vaders arm de
deur uitstapte. Dat was nu wel een half uur te laat; maar de vader
was het vroeger nog wel heel anders van Hilda gewoon, en daarom zei
hij er maar niet veel van. Gelukkig ook woonde de goudsmid dichtbij,
daar waren ze gauw genoeg. Maar het duurde heel wat langer, eer Hilda
klaar was met het kiezen van een' armband. Wat een armbanden moest
de goudsmid voor haar uitstallen! Wat een gezoek en gepas en gevraag.

Daar--midden in het drukke gesprek met den goudsmid--wees de klok in
den winkel elf uur aan. En op 't zelfde oogenblik, daar had je 't weer:
"Tik, tik, tik, tik!"--"Wat blieft u, Juffrouw?" vroeg de goudsmid. "O,
niets," zei Hilda, "'t is mijn horloge maar.--En hoeveel kost die
armband, zei U?"--"Tik, tik, tik, tik!".... klonk het weer. "Ja,
ja, weet 'k er alles van," bromde Hilda ongeduldig in zichzelf,
"'t is elf uur, en de naaister wacht me. Nu, laat ze maar een poosje
wachten, ik kan niet dadelijk weg." Toen weer tegen den goudsmid:
"Dat is toch wel wat duur. Zou...."

Maar tik, tik, tik, tik! waarschuwde het horloge. "Neen maar, dat
gezeur is niet om uit te staan," riep Hilda nu. "Zóó laat ik niet
den baas over me spelen, hoor! Hier Papa, steek U dat vervelende
horloge maar in Uw' zak. Misschien houdt het zich dan stil." Maar ja
wel! Tik, tik, tik, tik ... ging het nog harder in den vestjeszak,
en toen Hilda's vader even op de stoep van den winkel ging staan,
om een' vriend te groeten, die juist voorbij ging, riep het horloge
uit de verte toch nog met eene zware stem: "tak, tak, tak, tak!"

Dat was nu toch wel wat heel erg. De menschen op straat bleven staan om
te luisteren, waar toch dat geluid vandaan kwam. Ieder gluurde in den
winkel, en Hilda schaamde zich de oogen uit het hoofd. Ze kon nu wel
niet anders doen, dan heengaan en 't horloge zijn' zin geven. Daarom
deed ze nu maar haastig eene keuze en stapte den winkel uit. Dadelijk
werd het horloge zoo stil als eene muis.--

Dat Hilda alles behalve in haar schik was, kun je wel begrijpen. Maar
toen ze thuis kwam en de naaister haar allerlei mooie stoffen en nieuwe
patronen liet zien voor eene japon, werd ze weer heelemaal vroolijk. Nu
was het praten, zoeken, kiezen, overleggen geen gebrek. Ik weet
niet, hoe lang dat wel geduurd zou hebben, als Hilda niet toevallig
naar haar horloge gekeken had, dat op een tafeltje lag. Maar dat
gebeurde--'t wees juist even vóór twaalven. "O, heden," dacht Hilda,
"al zoo laat! 'k Heb Papa beloofd, precies om twaalf uur aan tafel te
zijn. Maar hoe zou dat nu kunnen, ik ben nog lang niet klaar. Weet je
wat: ik breng 't horloge weg, anders begint me dat zoo meteen weer te
vertellen, dat ik op mijn' tijd moet passen, en 'k heb nu eens geen'
zin, gestoord te worden!"--Ze nam dus het horloge van de tafel, ging
er mee naar eene kamer er naast en stopte het weg achter in eene la
van eene kast.

Maar--pas was ze terug en juist zou het gesprek over de japon opnieuw
beginnen, toen de naaister op eens verschrikt omkeek. "Tok, tok, tok,
tok!" klonk het door de kamer, 't Was net een geluid, alsof er vlak bij
gehamerd werd. "Hé, wat is dat toch, Juffrouw?" riep de naaister. "O,
niets," zei Hilda, maar ze kreeg eene kleur. "Hebben we deze stalen
al gezien?"

"Tok, tok, tok, tok...."--"Maar Juffrouw," riep de naaister angstig,
"zou u niet eens gaan kijken, wat dat toch is?"--"Och kom," zei Hilda
bedaard, maar hare vingers beefden, "'t is heusch niets. Wil U me
die plaat nog eens aangeven?"

"_Tok, tok, tok, tok...._" Het horloge--je hebt natuurlijk evengoed
als Hilda al lang begrepen, dat het geluid nergens anders vandaan
kwam--het horloge hield maar vol. En hoe drukker Hilda door praatte,
hoe harder het sloeg en hamerde in de la, waar het weggestopt was. 't
Werd zóó erg op 't laatst, dat Hilda wel niet anders doen kon, dan
de naaister laten gaan.

Verdrietig, dat ze was! "Lastig, naar horloge," pruttelde ze, "hoe
kon ik er toch eerst zoo blij mee zijn. Ik heb er rust noch duur van
en kan heelemaal niet meer doen met mijn' tijd, wat ik wil." Maar
al pruttelende ging ze toch naar beneden, en dadelijk ook hield het
leven in de kast op. 't Horloge was tevreden.

De vader, die vroeger altijd uitentreuren op Hilda moest zitten
wachten, keek heel vriendelijk, nu ze tien minuten over twaalf al
aan tafel kwam. "Wel, meisje," riep hij: "zoo mooi op tijd! Dat is
lief van je: 'k heb erge haast vandaag." Hilda kreeg weer eene kleur:
ze wist wel, dat ze 't prijsje eigenlijk niet verdiend had. Maar ze
dacht ook: "Als ik Papa er zoo'n groot plezier mee doe, wil ik toch
later uit mezelf beter op den tijd letten." Van de geschiedenis met
het horloge vertelde ze niets, je zult wel begrijpen, waarom.--

Terwijl Hilda en haar vader nog aan tafel zaten, kwam de knecht
binnen, om te zeggen, dat Valentijn er was, en of hij de juffrouw
wel even spreken kon. Valentijn, moet je weten, was een arme, oude
man. Bedelen deed hij niet; maar Hilda wist, hoe arm hij was en had
hem dikwijls wat gegeven. Daarom kwam hij, als hij weer erg verlegen
was, nog wel eens bij haar aankloppen.--Maar nu kon ze toch moeilijk
van tafel opstaan: dat zag haar vader niet graag. "Laat hij straks
om twee uur maar terugkomen," zei ze daarom tegen den knecht.

Toen 't maal afgeloopen was, ging Hilda naar hare kamer, om een beetje
te lezen. Want ze was pas een nieuw boek begonnen, dat ze prachtig
vond. Dadelijk vlijde ons juffertje zich neer in een gemakkelijk
laag stoeltje met de voetjes op een zacht voetkussen, en het duurde
geene vijf minuten, of ze was heelemaal verdiept in haar boek. Ze
las en las maar voort: de eene bladzijde na de andere, het eene
hoofdstuk na het andere, totdat ze aan 't mooiste gedeelte van 't
verhaal gekomen was. Toen liet ze het boek even in haar schoot vallen
en leunde met haar hoofdje achterover tegen den stoel. "Hè, wat is
lezen toch heerlijk," dacht ze, "'k zou wel al door kunnen gaan. En,
nu krijg ik 't mooiste nog. 'k Hoop maar niet, dat iemand me storen
komt. Zou 't al laat zijn? Laat eens kijken: kwart vóór twee. O wee,
dan komt zoo meteen Valentijn! En als die eenmaal aan 't praten is,
is er nog zoo gauw geen eind aan. Neen, dien kan ik nu niet hebben--'k
wil mijn boek uitlezen." Gauw schelde ze het kamermeisje en zei:
"Roosje, als Valentijn komt, zeg hem dan, dat ik vandaag niet voor
hem te spreken ben. Morgen, hoor!"

Juist wou Hilda nu weer beginnen te lezen, toen haar op eens iets
te binnen schoot, "'t Helpt me ook wat, dat ik die boodschap geef,"
riep ze, "dat vervelende horloge van mij weet natuurlijk weer precies,
wat ik Valentijn beloofd heb. Wacht, ik breng het weg, voordat het
weer met zijne kuren begint. Maar waarheen?--O, 'k weet het al!" En
vlug wipte ze de deur uit, de trap af, eene gang over, nog eene trap
af en zóó in eenen door, tot ze--in den kelder was. Daar stopte ze
het horloge in een donkeren hoek en wip--weg was ze weer. Een paar
minuten later lag Hilda weer rustig achterover mét haar boek in de
hand. "Ziezoo," dacht ze, "roep me nu maar, ik hoor je toch niet."

Met klokslag twee stond Valentijn weer op de stoep en schelde aan. Wat
was de arme man teleurgesteld, toen hij van de knecht hoorde, dat
de juffrouw niet voor hem te spreken was. "Och, och," zuchtte hij,
"wat spijt me dat!" Juist wilde hij treurig de stoep weer afgaan,
toen het heele huis op eens dreunde van harde slagen. "Paf, paf, paf,
paf!" ... 't was, of er geweren afgeschoten werden.

Alles in huis liep verschikt door elkaar en de buren kwamen
toegeloopen, om te hooren, wat er toch te doen was. "Paf, paf, paf,
paf..." in de kasten rammelde alles dooreen, de schilderijen en de
spiegels dansten aan den muur.

Roosje liep, bleek van angst, naar hare meesteres. "Hoort U 't wel,
Juffrouw?" riep ze. Nu, òf Hilda 't gehoord had: ze was ook van schrik
opgesprongen en had haar boek op den grond laten vallen.

"_Paf, paf, paf, paf ....!_" 't Geluid werd nog harder. Een mooi
beeldje op de schrijftafel viel en brak. "O, Juffrouw, wat zou het
toch zijn," schreide Roosje met de handen voor 't gezicht.--Hilda gaf
geen antwoord, maar ze wist nu wel, waar 't geluid vandaan kwam. 't
Was haar horloge, haar vreeselijk horloge, dat haar zelfs uit den
kelder toeriep: "Denk aan den tijd, denk aan Valentijn!"

"Goed, goed, ik ga al," zei Hilda, zonder dat ze 't wist, hardop. En
pas had Hilda den eersten voet verzet, om naar beneden te gaan,
of--de slagen hielden op.

En nu meen je misschien, dat Hilda alles behalve vriendelijk was tegen
Valentijn. Mis, hoor! Toen ze den armen man zag met zijne magere,
bleeke wangen en de tranen nog in de oogen, voelde ze alleen groot
medelijden en erge spijt, dat ze den stumper aan de deur weg had laten
sturen. Om het weer goed te maken, luisterde ze vriendelijk naar zijn
lang verhaal, liet hem eten geven en oude kleeren van haar vader, en
zelf gaf ze hem nog geld, dat hij vooreerst geen gebrek meer behoefde
te lijden.

'k Behoef je zeker niet te vertellen, hoe dankbaar de arme man
was en--hoe'n prettig, tevreden gevoel Hilda had, toen Valentijn
weg was. Boos op het horloge was ze in 't geheel niet meer: ja, ze
schaamde zich zelfs, dat ze haar goeden vriend zoo weggestopt had. Ze
haalde het horloge daarom maar gauw weer uit zijn donker hoekje
in den kelder en nam het mee naar hare kamer. "Ziezoo," dacht ze,
"nu ga ik met veel meer plezier dan straks mijn boek uitlezen."

Een paar dagen later was Hilda gevraagd op een groot bal. Nu, dezen
keer paste ze wel op, dat ze vroeg genoeg begon met zich aan te
kleeden. Toen 't rijtuig voor de deur was, stond "Juffertje Te Laat"
wonder boven wonder kant en klaar en kon zóó maar instappen.

Maar--juist op 't oogenblik, dat Hilda de deur zou uitgaan--wie komt
me daar de stoep op? Eene oude boerenvrouw! En die loopt op Hilda
toe en stoort zich niet aan het mooie balkleedje, maar valt haar om
den hals en kust haar op beide wangen.

Wie was dat dan toch wel!--Ik zal 't je vertellen. Die boerenvrouw
had vroeger op Hilda gepast, toen ze nog een klein kindje en later
een klein meisje was. Je weet immers, dat Hilda geene moeder meer
had. Hare moeder was gestorven, toen Hilda nog maar een paar maanden
oud was. En toen had die eenvoudige boerenvrouw voor de kleine Hilda
gezorgd en haar vertroeteld, alsof ze haar eigen kind was.--Later
was de boerenvrouw teruggegaan naar haar dorpje. Maar vergeten kon
ze Hilda niet: daarvoor had ze haar te lief gekregen. Gedurig kwam
ze "haar kind," zooals ze Hilda noemde, eens opzoeken. Dat was dan
altijd een heerlijke dag voor de goede vrouw. Dezen keer nu was het
lang geleden, dat ze Hilda niet gezien had, wel een heel jaar. Ze was
lang ziek geweest, en sinds dien tijd kon ze niet best meer loopen. En
dan--'t was ook eene heele reis van haar dorpje naar de stad, waar
Hilda woonde. Maar ze was op 't laatst zoo naar haar "kind" gaan
verlangen, dat ze 't niet langer kon uithouden. En daar was ze nu!--

Maar och, wat trof ze het slecht. Hilda zou juist in 't rijtuig
stappen, om naar 't bal te gaan, den heelen avond zou ze wegblijven
en--den volgenden morgen vroeg moest de goede vrouw al weer
vertrekken. Ze schreide haast van teleurstelling en klaagde: "Och,
och, wat spijt me dat! En 't zal wel voor de laatste maal zijn,
dat ik mijn kind zie. Ik ben al oud en zwak: lang zal ik niet meer
leven. En dat je nu op dezen éénen avond juist uit moet, waar ik me
zóó op verheugd had!"

Je begrijpt: 't was voor Hilda een moeilijk geval. Ze hield wezenlijk
veel van haar oud pleegmoedertje en was heel blij, dat ze haar na
zoo'n langen tijd eens weer zag. Ja, ze was niet eens verdrietig,
dat de boerenvrouw haar balkleedje wat verkreukeld had--en dat wil wat
zeggen voor een dametje als Hilda. Maar wat zou ze doen. Ze kon toch
moeilijk van 't bal thuis blijven.... En ze had toch ook weer zoo te
doen met het arme oudje, dat alleen voor haar de reis gedaan had.

"Hoor eens," zei ze vriendelijk, "ik weet wat! Ik zal maar een
paar dansen meedoen, en dan kom ik vroeg terug, om nog een gezellig
uurtje met je te praten. Is dat dan goed, Moedertje?" Ja, ja, dat was
heerlijk. Het vrouwtje was nu al weer tevreden. Toen gaf Hilda haar
een' kus op de rimpelige wangen en wipte in 't rijtuig. Flip, flap,
ging de zweep, en voort draafden de paarden.--

Toen Hilda hare pleegmoeder beloofde vroeg weer te komen, meende ze
dat ook werkelijk. Maar nu ze in 't rijtuig zat, begon ze zich hoe
langer hoe meer te verheugen over het heerlijke bal. En--ze begon het
jammer te vinden, dat ze daar zoo weinig van zou genieten. Een paar
dansen maar en--ze was zoo dol op dansen. Haar keurig balkleedje en den
prachtigen nieuwen armband had ze toch ook niet aangedaan, om zoo gauw
al weer naar huis te gaan!--Ze zou vroeg thuiskomen: nu ja, twaalf uur,
dat was vroeg genoeg. Een bal was toch ook geene gewone visite! Ja,
tot twaalf uur zou ze ten minste blijven ..... Maar op eens schoot
haar iets met schrik te binnen. Het horloge was er ook nog. En als
't horloge nu eens vond, dat ze hare belofte niet hield. Als het
haar eens vóór twaalf aan die belofte wou herinneren. Als het eens
leven ging maken op het bal, midden tusschen al die voorname heeren
en dames, dat zou verschrikkelijk zijn! Dat mocht niet! Wacht, ze
zou het horloge weggooien op eene eenzame plek, dan kon ze rustig
op het bal blijven. Ze keek uit het raampje, en nu zag ze, dat het
rijtuig juist vlak langs den muur van de stad reed. "Juist goed,"
dacht ze. Heel voorzichtig schoof ze het raampje een eind omhoog,
dat haar vader, die in een hoekje van het rijtuig zat te dommelen,
het niet hoorde, stak de hand naar buiten en--daar lag het horloge
aan den anderen kant van den muur in eene droge sloot.--"Hè, dat is
gebeurd," dacht Hilda tevreden, "nu ben ik er voor goed af."

Op het bal was het prachtig! En pas had Hilda den voet in de danszaal
gezet, of ze werd ook al ten dans gevraagd. En na dien eersten dans
danste ze weer en nog eens weer. Ieder vond haar lief en mooi, ieder
noemde haar de koningin van 't bal. Wat klopte Hilda's hartje van
plezier! In 't begin, ja, toen was ze wel een beetje ongerust geweest;
want telkens meende ze zulke vreemde, doffe geluiden in de lucht te
hooren. Zou haar lastige vriend, het horloge, daar ginds in de sloot
misschien zóó liggen te zuchten, dat ze 't hier hooren kon?

't Was vervelend, dat rare geluid. Soms was het net, alsof Hilda het
boven de muziek uit hoorde, en dan kwam zo bij het dansen heelemaal
uit de maat. Maar hoe langer ze danste, hoe meer ze het horloge en
ook--hoe meer ze hare oude pleegmoeder vergat, die thuis met verlangen
op haar zat te wachten. En op 't laatst dacht ze nergens anders meer
aan dan aan haar eigen plezier. Ze zwierde maar in 't rond, lachte,
praatte.....

Maar hemel, wat was dat! "Boem, boem, boem, boem!" klonk het door
de zaal. Alles dreunde en kraakte, 't Was, of er vlak bij kanonnen
werden afgeschoten. De muzikanten hielden dadelijk op met spelen,
en alle gasten liepen angstig door elkaar.

En het bleef niet bij een paar slagen: 't ging maar zonder ophouden:
boem, boem, boem, al harder en harder. De menschen in de stad hoorden
het ook. Vreeselijk verschrikt sprongen ze hun bed uit en liepen naar
vensters en deuren, om te zien, wat er toch te doen was.--

En Hilda? Zij was natuurlijk de eenige, die alles wel begreep. _Toch_
het horloge! 't Was, of het zeggen wou: "Stop me maar weg, zoover je
wilt: ik laat je niet met rust, je _zult_ me hooren!"

Ja, ze begreep alles, de arme Hilda, en ze was er zoo door in de war,
dat ze niet wist, wat ze deed. Ze sloeg de handen voor 't gezicht en
begon te schreien. Toen op eens vloog ze midden door de gasten heen,
die haar verwonderd nakeken, de zaal uit, de gangen door, de deur
uit en zoo blootshoofds in haar balkleedje, met balschoentjes aan de
voeten, de straat op.

Als ze nu maar dadelijk om haar rijtuig gevraagd had en bedaard
naar huis was gereden, dan zou het horloge op 't zelfde oogenblik
stil gehouden hebben. Maar daar dacht ze niet aan in hare groote
verlegenheid. Ze vloog maar al verder en verder door de eenzame
straten, altijd maar den kant uit, waar 't geluid vandaan kwam. De
voeten deden haar zeer in de dunne schoentjes, de koude nachtwind
blies haar om 't hoofd en door haar luchtig balkleedje. De menschen
voor de vensters en de deuren keken haar verbaasd na en vroegen elkaar
af, wie toch die dame in balcostuum wel wezen kon. Maar Hilda lette
nergens op: ze liep maar voort, altijd voort. En onderwijl dreunde
het door de lucht: boem, boem, boem! De grond schudde er van.

Eindelijk, eindelijk, daar was ze bij een van de poorten van de stad,
dicht bij de plek, waar het horloge in de sloot lag. De poort was
al gesloten: eerst na lang vragen haalde de poortwachter de sleutels
en maakte de poort open. Nu dadelijk in de droge sloot. Wel scheurde
Hilda haar dunne kleedje aan een' struik, wel gleed ze telkens uit;
maar wat kon haar dat alles schelen, als ze 't horloge maar had!--En
ja, daar zag ze het glinsteren in 't maanlicht, daar had ze het in
de hand! Nog altijd sloeg het met geweldige slagen: hooren en zien
verging er Hilda bij.

"O, wat ben je toch een afschuwelijk ding," riep ze bevende van
boosheid, "ik wil je niet langer hebben, ik zal je stuk slaan,
ik zal....."

En ze hief de hand op, om het horloge tegen den muur te gooien--toen
ze op eens eene zware hand voelde, die haar arm omlaag drukte.

Verschrikt keerde Hilda zich om, en wie stond daar vóór
haar?.... Niemand anders dan--de fee!

Dadelijk hielden de zware slagen van het horloge op.

En vriendelijk, maar heel ernstig hoorde Hilda de fee zeggen: "Maar
kindlief, wat ga je nu doen! Is dat goed, is dat verstandig? Moet het
horloge gestraft worden, omdat het je helpen wil, een beter meisje te
worden, omdat het je leeren wil op den tijd te letten?--En meen je nu
heusch, dat het je iets zou gegeven hebben, als je 't horloge tegen
den muur hadt gegooid? Dan heb je het heelemaal mis! Ik ben niet voor
niets eene fee: ik heb dit horloge opzettelijk betooverd. Nooit kan
het stuk gaan, wat je er ook mee doet. En verbergen helpt ook niet,
dat heb je nu al genoeg gezien. Al bracht je het ook naar 't andere
eindje van de wereld, toch zou het zijne stem laten hooren over landen
en zeeën heen. 't Zou toch nooit ophouden je te waarschuwen op tijd
te doen, wat je doen moet!"

Toen nam de fee het horloge en hing het weer om Hilda's hals. Hilda's
oogen stonden vol tranen, en beschaamd boog ze het hoofd. Maar de fee
hief haar hoofdje weer op, keek haar vol liefde in de oogen en zei:
"Kindlief, denk toch nooit: 't horloge is mijn vijand, het wil me
plagen, storen, verdriet doen. Geloof je oude peettante: 't horloge
is een vriend, die het o zoo goed met je meent. Vraag dien vriend
gedurig om raad, je weet niet, hoeveel dankbare, blijde gezichten je
dan om je heen zult zien en hoe 'n prettig, tevreden gevoel je zelf
altijd zult hebben!--Zeg eens eerlijk: keek ooit iemand je vriendelijk
aan, als je hem wachten liet? Was niet ieder dan boos of verdrietig
op je? Vond je het heusch prettig, dat je overal 'Juffertje Te Laat'
heette? 'k Geloof er niets van!--Neen, hoor eens: kijk jij maar gedurig
eens naar den wijsvinger van je kleinen vriend en luister naar zijn
stemmetje. Zorg, dat het stemmetje nooit weer eene stem behoeft te
worden. Dan maak je jezelf en anderen gelukkig.--Dag, lieveling!"

Toen kuste de fee Hilda op 't voorhoofd en.....

Hilda wreef zich de oogen uit, omdat ze niet gelooven kon, wat ze nu
zag. Als door een' tooverslag stond ze niet meer in haar gescheurd
balkleedje buiten den stadsmuur bij de droge sloot, maar--ze zat in
haar gemakkelijk huisjaponnetje in hare eigen gezellige kamer aan de
tafel. En tegenover haar zat hare oude pleegmoeder met een dankbaar,
tevreden gezicht en stak haar de hand toe.--

Hoe gelukkig Hilda was na al den angst, dien ze had doorgestaan,
behoef ik je zeker niet te zeggen. Ze kon nu wel schreien van vreugde.

De fee--was verdwenen, en nooit heeft Hilda haar weergezien.--En
hoe ging het nu verder, vraag je natuurlijk.... Van dien tijd werd
Hilda een heel ander meisje, tot groote vreugde van haren vader en
van ieder, die haar liefhad. En wie haar daarbij hielp, kun je wel
raden. Dag en nacht had Hilda nu het horloge vlak bij zich. Heel, heel
dikwijls raadpleegde ze haren vriend en luisterde hoe langer hoe meer
naar het fijne stemmetje, dat maar steeds zei van: "Tik, tik, tik,
tik! Denk aan den tijd, den tijd, den tijd!"--Ja, eene enkele maal
moest het nog wel roepen: "_Tik, tik, tik!_" Maar nooit meer: "Tak,
tak, tak!" En nog veel minder: "Tok, tok, tok!" of "Boem, boem, boem!"

Dat was alleen in den tijd van "Juffertje Te Laat". En die bestond
nu niet meer.




DE VISSCHER EN ZIJNE VROUW.


Er was eens een visscher, en die woonde met zijne vrouw in een heel
armoedig hutje. Het hutje stond vlak bij een' mesthoop, niet ver van
de zee. De visscher ging alle dagen naar de zee, en hij vischte en
hij vischte.

Zoo zat hij ook eens bij zijn' hengel, en hij tuurde in het heldere
water: en hij tuurde en tuurde.

Daar ging de hengel naar beneden, diep naar beneden, en toen hij
hem ophaalde, hing er een groote bot aan. Toen zei de bot: "Och,
visscher, ik bid je, laat mij leven, ik ben geen rechte bot, ik ben
een betooverde prins. Wat helpt het je, dat je mij dood maakt, ik
zou je toch niet recht smaken: doe mij weer in 't water en laat mij
zwemmen."--"Nu," zei de visscher, "je behoeft niet zooveel woorden
te gebruiken: een' bot, die praten kan, had ik toch wel weer laten
zwemmen." Met liet hij hem weer in 't heldere water; daar ging de
bot naar den grond en liet eene lange streep bloed achter zich. Toen
stond de visscher op en ging naar zijne vrouw in het armoedige hutje
bij den mesthoop.

"Man," zei de vrouw, "heb je niets gevangen?"--"Neen," zei de man,
"ik ving een' bot, die zei, dat hij een betooverde prins was: toen
heb ik hem weer laten zwemmen."--"Heb je je dan niets gewenscht?" zei
de vrouw. "Neen," zei de man, "wat zou ik mij wenschen?"--"Ach,"
zei de vrouw, "'t is toch naar, hier altijd in een hutje bij een'
mesthoop te wonen, dat ruikt zoo vies, je hadt ons toch een klein
huisje kunnen wenschen. Ga nog heen en roep hem weerom, zeg, we
wenschten ons een klein huisje, hij doet het wel."--"Ach," zei de man,
"waarom zal ik er nog heengaan?"--"Heden nog toe," zei de vrouw,
"je hebt hem toch gevangen en hem weer laten zwemmen, hij doet het
natuurlijk. Ga dadelijk heen."

De man zag er wel wat tegen op, om te gaan; maar hij wou zijne vrouw
ook graag den zin doen, en hij ging dralend naar de zee.

Toen hij er kwam, was de heele zee groen en geel en een oogenblik
later paars en donkerblauw en heelemaal niet meer helder. Maar 't water
bewoog zich niet: 't was stil. Hij ging aan den oever staan en riep:


    "Mannetje, mannetje Timpetee,
    Botje, botje in de zee,
    Mijne vrouw, mijn Ilsebil,
    Wil niet, zoo als ik wel wil."


Toen kwam de bot boven zwemmen en zei: "Zoo, wat wil ze dan?"--
"Ach," zei de man, "nu zegt mijne vrouw, ik had je toch gevangen,
ik had mij wat moeten wenschen. Ze mag niet graag meer in een hutje
bij een' mesthoop wonen, ze wil graag een huisje hebben."

"Ga maar heen," zei de bot, "ze heeft het al."

Toen ging de man heen, en zijne vrouw zat niet meer in het oude hutje
bij den mesthoop, maar een eindje daar vandaan stond een aardig steenen
huisje, en voor de deur op eene bank zat ze. En zijne vrouw nam hem
bij de hand en zei: "Nu ga maar eens mee binnen: kijk, zoo is het
toch veel beter." En ze gingen in het huisje, en daar was een aardig
portaaltje en eene mooie kamer en eene slaapkamer met twee bedden' en
eene keuken met allerlei keukengereedschap van blinkend tin en koper
aan den wand en eene provisiekast met alles, wat er in behoorde. En
achter 't huis was een bleekje met kippenhok en kippen, en verder
naar achteren een tuintje met groenten en appel- en pereboomen en
andere vruchten. "Zie," zei de vrouw, "is dat nu niet aardig?"--"Ja,"
zei de man, "nu is 't goed, en nu zal 't ook goed blijven, nu willen
we tevreden leven."--"Daar zullen we nog eens over denken," zei de
vrouw. En ze aten wat en gingen in bed.

Dat duurde wel acht of veertien dagen, toen zei de vrouw: "Hoor eens,
man, het huisje is eigenlijk te benauwd, en de bleek en de tuin
zijn zoo klein: de bot had ons toch ook wel een grooter huis kunnen
geven. Ik zou wel graag in een kasteel mogen wonen: ga naar den bot
en zeg, dat hij ons een kasteel geven moet."--

"Ach, vrouw," zei de man, "het huisje is immers goed genoeg, wat
hebben we een aan kasteel?"--

"Och, kom," zei de vrouw, "de bot kan het gemakkelijk doen."--"Neen,
vrouw," zei de man, "de bot heeft ons eerst het huisje gegeven, ik
heb geen' lust er al weer heen te gaan: hij kon er wel verdrietig om
worden."--"Kom, ga toch heen," zei de vrouw, "hij kan het gemakkelijk
doen en wil het graag doen." Het werd den man zoo zwaar om 't hart,
hij zag er zoo tegen op om te gaan! Hij zei bij zich zelf: "'t is
verkeerd;" maar hij ging toch.

Toen hij bij de zee kwam, was het water zoo grijs en grauw en zwart
en troebel, en het borrelde van onderen op en rook zoo benauwd.

Toen ging hij staan en riep:


    "Mannetje, mannetje Timpetee,
    Botje, botje in de zee,
    Mijne vrouw, mijn Ilsebil,
    Wil niet, zoo als ik wel wil!"


"Nu, wat wil ze dan?" vroeg de bot.

"Och," zei de man, half treurig: "nu wil ze in een kasteel wonen." "Ga
maar heen," zei de bot, "ze staat al voor de deur."

Toen ging de man, en toen hij bij de plek kwam, waar zijn huisje
moest staan, was er geen huisje meer, maar een groot kasteel, en op
de trap van 't kasteel stond zijne vrouw, die wou net naar binnen
gaan. Toen nam ze hem bij de hand en zei: "Kom maar binnen." Hij ging
met haar naar binnen, en daar kwamen ze in eene gang met marmeren
vloersteenen. En 't was er vol bedienden, die gooiden groote dubbele
deuren open, en ze zagen prachtig behangen kamers en zalen. En in de
zalen stonden stoelen en tafels van klinkklaar goud, en kristallen
kronen hingen aan de zolders, en in al de kamers waren prachtige
vloerkleeden. En de tafels bogen onder de zwaarte van al het eten. En
achter het huis was ook een groot plein met een' koestal en een'
paardenstal en een koetshuis met mooie koetsen er in. Nog verder
naar achteren: een heerlijke tuin met prachtige bloemen en fijne
vruchtboomen, en daar weer achter een bosch van wel eene halve mijl,
en daar waren hazen en herten en reeën in en alles, wat je maar
wenschen kon.

"Nu," zei de vrouw, "is dat nu niet mooi?"--"Och, ja," zei de man,
"'t is mooi, en nu zal het ook mooi blijven, nu willen we in het
prachtige kasteel wonen en tevreden wezen."--"Daar zullen we nog
eens over denken," zei de vrouw, "daar zullen we ons nog eens op
beslapen." En zoo gingen ze naar bed.

Den volgenden morgen was de vrouw al heel vroeg wakker, ze ging
overeind in haar bed zitten en zag naar buiten. Wat een heerlijk
uitzicht, wat prachtige landerijen! De man zag zijne vrouw zitten;
maar hij was nog slaperig en gaperig. Hij rekte zich eens uit: daar
stiet zijne vrouw hem met den elleboog aan en riep: "Kijk toch eens
uit het venster, wat heerlijke velden en weiden! Zeg, we moesten
koning en koningin worden over dit land! Ga naar den bot en zeg,
dat we koning en koningin willen wezen."

"Och, vrouw," zei de man, "wat zal het beduiden, dat wij koning
en koningin zijn. Ik heb er geen' zin in, ik mag niet graag koning
zijn."-- "Nu," zei de vrouw, "mag jij niet graag koning zijn, ik mag
wel graag koningin wezen. Ga naar den bot en zeg, dat ik koningin
wil worden."--"Ach, vrouw," zei de man, "wat zal 't beduiden, dat
jij koningin wordt, dat durf ik niet vragen, dat wil ik liever niet
vragen."--"Kom, waarom niet," zei de vrouw, "je gaat straks maar heen
en zegt, dat ik koningin wil worden."

En de man ging heen, maar voetje voor voetje: want hij vond het zoo
naar, dat zijne vrouw koningin wou worden. Het is niet goed, dacht
hij. Maar hij liep verder, en hij kwam bij de zee.

En het water was nog zwart en zoo dik, zoo dik, en het borrelde en
kookte al van onderen op en kwam met dikke bobbels boven, en er ging
een rukwind over de zee, dat de golven omsloegen. De man rilde er
van. Toen ging de man staan en riep:


    "Mannetje, mannetje Timpetee,
    Botje, botje in de zee,
    Mijne vrouw, mijn Ilsebil,
    Wil niet, zooals ik wel wil!"


"Nu, wat wil ze dan?" vroeg de bot. "Ach," zei de man, "ze wil koningin
worden."--"Ga, maar heen, zij is 't al," zei de bot.

En de man ging heen, en toen hij bij het kasteel kwam, zag hij,
dat het veel grooter geworden was met torentjes er op en prachtig
lofwerk en beelden: een heel paleis.

En voor 't paleis liep een schildwacht op en neer, en om het huis
marcheerden soldaten, en hij hoorde trompetten klinken en op pauken
slaan. En toen hij in 't paleis kwam, zag hij, dat niet alleen de
vloer, maar de gangen en alles van marmer was, met gouden randen
afgezet. En voor de deuren hingen fluweelen gordijnen met gouden
koorden en kwasten. Toen gingen de deuren van de groote zaal open,
en daar was het heele hof bijeen: hofdames en heeren. En zijne vrouw
zat op een hoogen gouden troon met fonkelende diamanten, en ze had
eene prachtige kroon op en een' scepter in de hand van zuiver goud
en edelgesteenten, en aan weerszijden van haar stonden de hofdames
in eene rij, eerst eene groote en dan weer eene, die wat kleiner was
dan de eerste en weer eene kleinere, en zoo al door.

Toen ging de man voor den troon staan en vroeg: "Och, vrouw, ben je
nu koningin?"--"Ja," zei de vrouw, "nu ben ik koningin!" Toen stond
de man zijne vrouw maar aan te kijken, en toen hij haar eene heele
poos aangekeken had, zei hij: "Och, vrouw, wat lijkt dat mooi, dat
jij koningin bent! Mooier kan het niet. Nu willen we ons ook niets
meer wenschen."--"Och, wat," zei de vrouw, en ze schoof onrustig op
haren troon heen en weer, "praat mij er niet van. 't Heeft mij al
weer veel te lang geduurd. Ik kan het niet langer uithouden. Ga maar
naar den bot en zeg, dat nu ik koningin ben, ik ook wel keizerin kan
worden."--"Och, vrouw!" riep de man, "wat zal het beteekenen, dat je
keizerin wordt?" "Man," zei ze, ga heen, "ik wil, ik moet keizerin
worden."--"Och, vrouw," zei de man, "keizerin kan hij je niet maken,
ik durf het niet aan den bot te zeggen, keizerin is nog veel meer
dan koningin: keizerin kan de bot niet maken, dat kan en kan hij niet."

"Hoe durf je zoo te praten!" riep de vrouw, "ik ben de koningin,
en jij bent maar mijn man, wil je wel eens gauw heen gaan, dadelijk,
hoor! Als de bot mij koningin kan maken, dan kan hij mij ook keizerin
maken. Ik _wil_ keizerin wezen. Ga dadelijk heen."

Toen moest de man wel gaan; maar hij kon de beenen haast niet voor
elkaar krijgen, hij had het zoo benauwd. In zich zelf zuchtte hij:
"Dat gaat niet goed, dat gaat niet goed: keizerin is te erg, het kan
den bot op 't laatst ook wel te veel worden."

Zoo kwam hij aan de zee, en toen hij, het water zag, werd hij duizelig,
en hij trilde, en de knieën knikten hem. De wind gierde, en de wolken
joegen, en 't werd zoo donker, net of het avond was, en de bladeren
vlogen van de boomen en dwarrelden over den grond, en 't water bruiste
en kookte en plaste aan den oever. En in de verte zag hij de schepen,
die dansten op de golven, en de noodschoten knalden, en de hemel was
vol grijze wolken, die elkaar verdrongen, en dikke donderkoppen waren
op de wolken als bij een zwaar onweer, en zoo donker, zoo donker was
de hemel. Alleen in 't midden was nog een plekje blauw te zien. Toen
werd de man zoo angstig en verlegen, en hij riep zoo bang, zoo bang:


    Mannetje, mannetje Timpetee,
    Botje, botje in de zee,
    Mijne vrouw, mijn Ilsebil,
    Wil niet, zooals ik wel wil!"


"Nu, wat wil ze dan?" vroeg de bot. "Ach, bot," zei de man, "mijne
vrouw wil keizerin worden."--"Ga maar heen," zei de bot, "ze is 't al."

En de man ging heen, en toen hij weer thuis kwam, was het heele paleis
van glanzend wit marmer met gouden figuren. Vóór het huis marcheerden
de soldaten en ze bliezen op trompetten en sloegen op trommels. En
in het paleis liepen baronnen en hertogen en graven rond en deden,
of ze bedienden waren: ze maakten de deuren voor hem open, de deuren,
die van puur goud waren. En toen hij binnen kwam, zag hij daar zijne
vrouw op een' troon, die van één stuk goud gemaakt was en die wel
een huis hoog was, en eene groote gouden kroon had ze op, die was
wel drie ellen hoog, en die fonkelde van edelgesteenten. In de eene
hand had ze den scepter en in de andere den rijksappel. Aan beide
zijden van haar stonden de hofheeren en dames, de een al een beetje
kleiner dan de andere, van den allergrootsten reus, die wel zoo lang
was als een boom, tot het kleinste dwergje, dat niet grooter was
dan een pink. En vóór haar stonden vele voorname heeren: koningen
en prinsen. Daar ging de man tusschen staan en hij vroeg: "Ben je
nu keizerin?"--"Ja," zei ze, "ik ben keizerin." Toen stond de man en
bekeek de vrouw van alle kanten, en toen hij haar eene poos vlak in
't gezicht gezien had, zei hij: "Och, vrouw, wat lijkt het mooi,
dat jij keizerin bent." Maar de vrouw zat zoo stijf als een boom,
ze verroerde zich niet. Toen zei de man: "Nu wees tevreden vrouw,
nu je keizerin bent: meer kun je toch niet worden."--"Daar zal ik
mij eens op bedenken," zei de vrouw. Zoo gingen ze naar bed; maar
de vrouw was niet tevreden, ze kon van ontevredenheid niet slapen,
al door dacht ze: wat zou ik nu nog kunnen worden?

De man sliep heerlijk en rustig: hij had ook zoo veel geloopen dien
dag; maar de vrouw keerde zich van de eene op de andere zijde, en dacht
maar al door, wat ze toch nog wel zou kunnen worden en kon maar niets
bedenken. Dat duurde zoo den heelen nacht. Eindelijk zou de zon opgaan,
en toen ze nu het morgenrood aan den hemel zag, ging ze overeind in 't
bed zitten en zag in het morgenrood op, en toen ze door het venster de
zon op zag komen, dacht ze: "Ha! kan ik ook de zon en de maan niet op
laten gaan?! En--man," zei ze, en ze stiet hem met den elleboog aan,
"man, word wakker! Gauw, ga naar den bot en zeg, dat ik worden wil
als onze lieve Heer!"

De man was nog diep in den slaap, maar hij schrikte zoo, dat hij uit
bed viel. Hij dacht, dat hij wel niet goed gehoord zou hebben, en
hij wreef zich de oogen uit en zei: "Och, vrouw, wat zeg je!"--"Man,"
zei de vrouw, "als de zon en de maan op zullen gaan, dan moet _ik_ ze
laten opgaan; ik kan ze niet op zien gaan, als ik het zelf niet doe,
dat hou' ik niet uit, dan heb ik geene rust meer in mijn leven." En
ze zag hem met oogen aan, zoo gril, dat hem eene rilling door de
leden ging. "Dadelijk heengaan!" riep ze, "ik wil worden als de
lieve Heer!"--"Och, vrouw," zei de man, en hij viel voor haar op de
knieën, "wat ik je bidden mag, laat mij dat niet vragen; dat kan de
bot niet doen. Koningin en keizerin, dat gaat nog, wees tevreden en
blijf keizerin!"

Toen werd de vrouw zoo boos en wild, de haren vlogen haar om het
hoofd, en ze schreeuwde met eene rauwe stem: "Ik hou' het niet uit,
en ik hou' het niet langer uit, wil je nu wel eens heengaan?!" Toen
schoot de man in de kleeren en liep als krankzinnig de deur uit.

Maar buitenloeide de wind en stormde het zoo, dat hij haast niet op
de beenen kon blijven. De boomen waaiden om, de schoorsteenen vlogen
van de huizen, de grond schudde, en rotsblokken rolden in de zee. De
lucht was pikzwart, en het donderde en bliksemde, en de golven gingen
torenhoog en hadden bruisende witte koppen. Toen schreeuwde de man,
en hij kon zijne eigen woorden niet verstaan:


    "Mannetje, mannetje Timpetee,
    Botje, botje in de zee,
    Mijne vrouw, mijn Ilsebil,
    Wil niet, zoo als ik wel wil!"


"Nu, wat wil ze dan?" vroeg de bot. "Ach!" zei de man, "ze wil worden
als onze lieve Heer!"--"Ga maar heen, ze zit al weer in het hutje
bij den mesthoop," zei de bot....

Daar zit ze nog tot op dezen dag.




DE GELUKSKLOK.


Toen ze klein was, was ze eenigst kindje, de vrouw, waarvan ik
vertellen wil. En ze werd verwend en vertroeteld, zooals heel veel
eenigste kinderen. Als Liesje een nieuw hoedje moest hebben en de hoed
was wat duur, dan zei Moeder: "Och, ze moet hem maar hebben, we hebben
ook maar één kind."--Als Vader en Moeder uitgingen, dan moest Liesje
maar mee. "Och, we hebben er ook maar één," zei Vader. Liesje kreeg,
wat haar hartje begeerde, en Liesje gaf--niets. Nooit behoefde ze
eens hare mooie plaats bij 't raam af te staan aan een zusje, nooit
was het eens hare beurt om thuis te blijven. Het lekkere kapje van
't wittebrood was altijd voor haar, geen broertje was er, waar ze
kousen voor moest breien--als ze breide, breide ze voor zich zelf. Wel
zei Moeder eens: "Liesje, zou je niet eens een paar sokken voor Vader
breien?" Maar aan sokken voor Vader moesten zulke akelig groote voeten,
en Vader zei: "Och, laat haar maar, als ze geen' lust heeft."

Dachten Vader en Moeder bij alles: "we hebben maar één kind om plezier
te doen," Liesje dacht nooit: "Vader en Moeder hebben maar één kind, om
hun plezier te doen, en dat kind ben ik: ik zal nu eens doen, wat Vader
en Moeder graag willen." Liesje deed alleen, wat ze zelve graag wou.

Als de meid eens vroeg: "Och, Lies, ik heb het zoo druk, wil jij
even rijst voor me halen?" dan zei Liesje: "Dank je, ik hou' niet
van boodschappen doen!"--Neen, _zij_ hield niet van boodschappen doen.

Als Fik, de hond, moe van eene lange wandeling, lekker in zijn mandje
lag te rusten, dan moest hij juist eens voor Liesje opzitten. Zij had
er op dat oogenblik lust in, en of de hond het _niet_ prettig vond,
dat kon haar niet schelen. Lag Poes gezellig op Moeders schoot te
spinnen, dan zou ze juist met de hand aan 't behang krabbelen, om
Poes wijs te maken, dat er eene muis achter zat.

Was Tante Mientje ziek, en Moeder zei: "Lies, ik zou 't wel aardig
vinden, als je Tante eens wat voor ging lezen, de stumper mag met dit
mooie weer de deur niet uit, dan was 't: 'Ik heb geen boek!'"--"Je hebt
immers zooveel boeken!"--"Ja, maar die heb ik allemaal al gelezen!"

_Zij_ had ze allemaal gelezen, maar Tante Mientje niet.

Met de schoolmeisjes kon ze niet opschieten. Liesje wou natuurlijk
altijd de spelletjes kiezen, die er gespeeld zouden worden. En de
schoolmeisjes zeiden niet: "Och, laat Liesje maar den zin hebben, ze
is ook eenigst kindje." Neen, de schoolmeisjes zeiden: "Je kunt niet
altijd je zin hebben', speel ook eens, wat wij prettig vinden!"--Dan
vond Liesje de meisjes "nare kinderen," maar zelf was ze niet naar,
och, neen.

Vader en Moeder wilden zoo graag, dat Liesje een vriendinnetje
had. Maar dat wou niet lukken. Een paar maal over en weer bij elkaar,
en uit was 't met de vriendschap. Telkens, als Liesje weer moest
hooren: "Ik wil niet langer met je!" dan klaagde ze: "Niemand houdt
van mij!" Ze vergat, wat de juffrouw van de school gezegd had: "Met
de liefde is het als met de echo. Alleen, wanneer men geluid maakt,
kan het geluid weerkaatsen, en alleen als men iemand liefde bewijst,
kan men liefde terug verwachten."

Zoo ging het eene jaar na het andere voorbij: Liesje werd ouder, en
was zoo langzamerhand een volwassen meisje geworden. Een vroolijk
jonge meisjesleven had ze niet. Ze zat altijd bij Vader en Moeder
thuis, en praatte dus alleen met menschen, die veel ouder waren dan
zij zelve. Daardoor werd ze wel wijs en knap, maar niet jeugdig en
vroolijk. Vader en Moeder zeiden wel: "Lize, toe, zoek toch nog eens
eene vriendin;" maar dan antwoordde Lize: "Ik heb er geen behoefte aan;
ik heb aan u beiden genoeg." Lize vergat iets: er zou een tijd komen,
dat ze een van de beiden moest missen, dat ze maar één van de beiden
overhield, en eindelijk--dat ze niets overhield.--

Toen Vader en Moeder gestorven waren, kon ze 't in huis en ook
in de stad niet langer uithouden. "Ik moet hier weg," snikte ze,
"ik heb hier toch niemand, die lief voor me is." Ze trok naar een
dorpje in eene bergstreek, waar ze vroeger voor plezier eens met
Vader en Moeder geweest was. Gelukkig hadden Vader en Moeder voor
haar gespaard. Zoo kon ze in een aardig huisje gaan wonen. De buren
in het dorpje kwamen haar vriendelijk tegemoet; maar Lize zette een
onverschillig gezicht. Wat konden die vreemde menschen haar schelen
met hunne praatjes over hunne kinderen en hunne koeien en schapen
en geiten--dat waren hare kinderen en koeien en schapen en geiten
immers niet!

Lize was nog altijd dezelfde. Ze leefde voor haar huisje en alles wat
daar in was, en daarmee uit. Werd er een kindje in het dorp geboren,
het deed haar geen plezier; stierf er iemand, het deed haar geen
verdriet. Was ze uit de stad gegaan, omdat niemand haar lief had--zóó
zou haar op het dorp ook weer niemand lief krijgen.

O, Lize, Lize, waarom niet aan de echo gedacht?

Zou ze nu haar heele leven zoo zelfzuchtig blijven?

Geduld--ik vertel verder.

Eens op een' zomeravond stond Lize in de deur, om wat in de
frissche lucht te zijn. Juist kwam er een klein, grijs mannetje
voorbij. "Goeienavond," zegt het mannetje vriendelijk. En toen: "Kom,
het doet me plezier, dat ik de eigenares van dit keurige huisje met
het vriendelijke tuintje eens zie. Ik kom hier zoo dikwijls voorbij,
en ik heb er altijd aardigheid aan, zoo netjes als alles hier er
uitziet." Lize dacht, dat ze er niet veel om gaf, of de menschen
haar prezen en iets vriendelijks zeiden; maar de woorden van het
oude mannetje deden haar toch plezier, en ze antwoordde: "Ik ken je
niet. Zeker woon je ver van hier?"

"Ik woon daar ginds, in de bergen," zei het mannetje. "Ik kom hier
wel meer voorbij; maar ik zie je nooit aan de ramen. Zeker ben je
niet heel nieuwsgierig uitgevallen."

"Neen," zei Lize, "wat andere menschen doen, kan mij niet
schelen." "Dat dacht ik wel," zei het mannetje, "je krijgt zeker ook
nooit bezoek, anders zou je tuintje en alles er niet zoo keurig netjes
uitzien. En als het nu al zoo mooi buiten is, hoe zal het binnen dan
wel wezen!"

"Kom maar eens kijken," zei Lize.

"Mag ik? graag!" zei het mannetje.

Nu deed Lize de huisdeur open, en het mannetje ging binnen. Hij
liep op de teenen en stiet nergens tegen aan. Hij sloeg de handen
in elkaar over de netheid van het huisje. "Hier komen zeker nooit
kinderen?" vroeg hij.

"Kinderen, neen," zei Lize, "die komen overal met de vingers
aan, en betasten alles, en dan zou ik maar weer werk hebben met
schoonmaken. Iemand, die zoo voorzichtig is als jij, past mij beter. Je
lijkt mij ook een preciesje. Wat is wel je handwerk?"

"Ik ben horlogemaker," zei het mannetje. "Heb je soms eene klok,
die niet goed gaat; ik wil die met plezier in orde maken."

"Daar zeg je zoo iets," zei Lize, "mijne klok staat al eene poos
stil en wil niet weer loopen, en ik ken hier op het dorp geen'
klokkenmaker. Wil je eens zien, wat er aan hapert? Zoo'n stilstaande
klok vind ik zoo iets onordelijks."

"Zeker," zegt het mannetje, en hij trok zijne vilten schoentjes uit
en stapte op een' stoel en bekeek de klok en smeerde de raderen,
en een oogenblik later tikte de klok weer. "Dank je vriendelijk,"
zei Lize. "Wat ben ik je schuldig?"

"Niets," zei het mannetje. "Komaan, nu moet ik weer verder. Als
je eens eene wandeling door de bergen maakt, kom dan ook eens bij
mij. Je volgt den hoofdweg maar en slaat dan rechtsaf. Misloopen kun
je niet." "Goed," zei Lize, "ik kom bepaald eens. Ik dank je nog wel!"

"Niet te danken, tot ziens dan," zei het mannetje, en stapte verder.

Niet lang daarna brak er op het dorp eene booze ziekte uit onder het
vee. Men hoorde van niets praten dan van zieke koeien en paarden en
geiten. Lize zat den geheelen dag in angst, dat hare dieren ziek konden
worden. De angst maakte haar half ziek, en ze had geene vrienden, bij
wie ze eens troost of afleiding kon zoeken. Wacht, ze zou eens eene
groote wandeling maken; misschien zou ze daar wat fleuriger van worden.

Ze stapte de deur uit en was al gauw op een mooien bergweg. Maar wat
viel het klimmen haar moeilijk! Werd ze dan al zoo oud? Och, neen,
ze was zoo bezorgd; dat maakte haar loom. Als hare mooie geit, waar
ze zooveel van hield, nu eens ziek werd! Al tobbende liep ze verder,
ze zag niets van den mooien weg, ze zag niet, waar ze was! Op eens
bemerkte ze, dat ze op eene plaats was, die ze niet kende. Daar zag
ze achter een grooten, met mos begroeiden steen, blauwe rookwolkjes
opstijgen. Gelukkig, daar zouden bergwerkers zijn, die een vuur
aangelegd hadden. Hun zou ze naar den verderen weg vragen. Ze
wandelde om den steen heen, en wien zag ze daar bij een vuurtje
gehurkt zitten, bezig aardappelen te braden! Het grijze mannetje:
den kleinen klokkenmaker!

"Hé!" riep het mannetje, "dat is aardig, kom je mij nu eens
opzoeken? Ga zitten, dan kun je mooi meeproeven van mijne aardappelen;
ze zijn net klaar."--"Graag," zei Lize; want ze had honger gekregen
van het bergklimmen. Daar zat ze al en keek rechts en links. "Waar is
toch je huis?" vroeg ze. "Ik zie nergens een huis."--"Zie je die deur
daar in den berg?" vroeg het mannetje, "dat is mijne huisdeur." Neen
maar, zoo iets had Lize nog nooit gezien. Daar zag ze nu ook
een vensterraam, naast de deur in den berg gebouwd. "Hé," zei ze,
"dat moet ik eens naderbij zien."--"Met plezier," zei het mannetje,
"kom maar mee, dan kun je eens zien, of het bij mij ook zoo netjes is
als bij jou!"--"Wat een grappig deurtje," zei Lize, en ze bukte zich
om er door te gaan. "Voor mij is het groot genoeg," zei het mannetje.

Nu kwamen ze in eene groote ruimte; 't leek wel eene boerenkamer. Aan
den zolder hing eene lantaarn, die veel licht gaf. Dat was ook wel
noodig; want door het kleine venster kwam maar weinig licht. Er stond
eene prachtige kast aan den wand, en in de deuren waren kleine dwergjes
gesneden. 't Was net, of ze allemaal op Lize toe kwamen loopen. Het
dwarrelde haar voor de oogen van dwergen. Het mannetje deed de kast
open, en daar lag geen linnengoed, en er stonden geene kopjes en
schoteltjes in, maar allerlei vreemde dingen, die Lize nog nooit
gezien had! Het mannetje liet haar alles zien: steen, waar goud in
zat, en steen, waar zilver en koper en ijzer in zat. Ook stukken hout
van eene soort, die Lize nog nooit gezien had. En het mannetje vatte
alles zoo voorzichtig aan en lei alles zoo netjes weer op de plaats,
of elk ding een groote schat was.

Lize keek maar half toe, want ze had hare gedachten bij eene
reuzendeur, die achter in de kamer was. Neen, maar wat was dat toch
voor eene deur met breede ijzeren stangen er voor en een hangslot
er op, zoo groot wel als eene groote reistasch. Daar achter zal nog
wel iets veel mooiers zijn, dacht Lize. Ze liep al eens een beetje
dichter naar de deur en hoorde nu een vreemd geluid: een ratelen,
een tikken, ze wist niet recht, wat ze er van zou maken.

Nu zei het mannetje: "Kom, laat ons nu nog een poosje buiten gaan
zitten, daar is 't veel frisscher."--"Ja," zei Lize, "maar, zeg,
wat is daar toch voor moois achter die sterke deur met dat groote
hangslot?"--"O," zei het mannetje, "daar zit eene klok achter,"
en hij trok rimpels in zijn voorhoofd, alsof het hem niet aanstond,
dat Lize er naar vroeg. Lize zag de rimpels wel, maar ze was zoo heel
nieuwsgierig eene klok te zien, die zooveel leven maakte, en daarom
zei ze: "Toe, laat mij haar maar eens zien, ik heb jou ook alles
laten zien, wat ik in mijn huisje had."--"Neen, dat kan niet," riep
het mannetje onwillig. "Bovendien, je zou er ook niets aan hebben,
want 't is geene gewone klok, 't is de geluksklok van ons dorp, en
vertel nu maar aan niemand, dat ik je dat gezegd heb; want dan zou
ik mijn' dienst verliezen."--"Vertellen! och kom, aan wien zou ik nu
iets vertellen!" riep Lize, "ik kom immers nooit bij andere menschen,
en niemand komt bij mij." En Lize, die hoe langer hoe nieuwsgieriger
werd om de geluksklok te zien, praatte en vleide en bedelde wel zoo
lang, dat het mannetje zei: "Nu, kom dan maar, maar vergeet nooit,
dat je mij ongelukkig zou maken, als een ander ooit te weten kwam,
dat ik je de klok had laten zien!"

Toen sloot hij zuchtende de deur open. Het slot knarste, de hengen
piepten, en daar zag Lize de klok. Eene reusachtige klok was het
met eene groote, helderblauwe wijzerplaat. Op de wijzerplaat waren,
in plaats van twaalf, wel honderd cijfers en onder elk cijfer stonden
eenige kleine letters. Dan waren er geene twee, maar veel meer bont
gekleurde wijzers op en één heel lange zwarte.

"Hé, hé, vreemd, vreemd!" riep Lize, "ik begrijp er niets van."--"Dat
wil ik wel gelooven," zei het mannetje, "'t is ook iets heel bijzonders
met deze klok. Ik ben aangesteld, om er op te passen en er voor te
zorgen. Maar dat is niet gemakkelijk, dat verzeker ik je. Altijd moet
ik luisteren, of de klok regelmatig tikt. Ik kan nooit langer dan een
uur van huis. 's Nachts slaap ik nooit in een bed: ik moet dan altijd
voor de deur liggen. Want weet je, wat er gebeurt: drie en twintig
uren blijft de deur altijd gesloten, maar het vier en twintigste uur,
en dat is het uur van middernacht, springt ze van zelf open en dan
blijft ze een uur open. Dan juist moet ik wakker worden; want ik moet
oppassen, dat niemand de klok kan zien. 't Is moeilijk, altijd precies
om twaalf uur wakker te worden en dan in den nacht een uur wakker te
blijven, dat verzeker ik je. Ik ben ook al niet zoo heel jong meer."--

Lize luisterde bijna niet naar wat het mannetje zei. "Maar, wat
moeten al die cijfers toch beduiden?" vroeg ze. "Dat zijn de huizen
van het dorp, en de letters er onder de namen van de menschen,
die er in wonen. Zie, hier gaan nu de wijzers rond en wijzen aan,
wat er zoo al in ieders leven gebeurt."

Met gretige oogen zocht Lize nu haar huisnummer, en meteen zag ze,
dat de groote zwarte wijzer al dichter bij haar huisnummer kwam. "Wat
beduidt die lange zwarte?" vroeg Lize. "Die brengt ongeluk aan,"
zei het mannetje, en meteen sloeg hij de deur weer dicht; want hij
had ook gezien, dat de zwarte wijzer naar Lize's nummer liep, en hij
hoopte nog, dat Lize er niets van gemerkt had. Maar Lize had wel iets
gemerkt, en het hart klopte haar zoo angstig.

Ze had een gevoel, of haar een groot ongeluk naderde. Ze wist nu op
eens niets meer te vragen of te zeggen. Ze dankte het mannetje voor
de vriendelijke ontvangst en keerde weer naar huis.

't Was intusschen al duister geworden; maar Lize lette er niet
op, ze stapte in den droom voort: al hare gedachten waren bij de
geluksklok. Voordat ze 't wist, was ze weer in 't dorp. Overal brandden
de lichten, in haar huisje was het donker. Ze had geen' lust meer, om
licht op te steken, ze was ook zoo moe en had zoo'n verdriet. Lusteloos
viel ze op een' stoel neer, ze dacht aan geen naar bed gaan, neen,
ze dacht alleen aan het ongeluk, dat haar naderde. "Waarmee heb ik
dat verdiend?" dacht ze. "Doe ik iemand kwaad, zorg ik niet goed voor
alles, wat ik bezit, ben ik niet netjes en spaarzaam? Kom dan eens
bij anderen! Nu, dan zijn er genoeg, die dit of dat verkeerd doen,
die wel eens verdienden gestraft te worden. Maar ik! waarom ik en
niet een ander!" Met afgunst dacht ze aan al de anderen op 't dorp,
die niet ongelukkig zouden worden.

Het werd later, en Lize merkte het niet. Ze werd al boozer en
verdrietiger en ongeruster. Plotseling--daar sloeg de klok twaalf! Lize
sprong op. Twaalf uur! Nu ging de deur open, en de geluksklok was
te zien. Voordat ze wist, wat ze deed, stond ze op straat en liep ze
den weg op naar de bergen. Voordat ze wist, hoe ze er kwam, stond ze
voor de deur van het berghuisje. En--de deur van het huisje was open,
en de deur voor de klok was open en--o, wonder! het mannetje lag voor
de open klokdeur en--sliep! Hij had de klok niet gehoord, hij had de
klokdeur niet open hooren gaan! 't Was, of het zoo wezen moest.

Lize sloop vooruit--voorzichtig; heel voorzichtig stapte ze over
het slapende mannetje heen. Daar stond ze voor de klok. 't Was,
of de wijzerplaat verlicht was, en nu zag ze duidelijk den zwarten
wijzer op haar huisnummer staan, en toen ze met verschrikte oogen
op dat nummer staarde, was het, of ze door de wijzerplaat heen zag,
't was of die doorzichtig was. En--wat zag ze er doorheen? Ze zag
den stal bij haar eigen huis, en daar zag ze hare mooie geit ziek
over den grond kruipen. De bak met eten stond onaangeroerd--de droge
tong hing het arme dier uit den bek. "Waarom juist mijne geit, o,
o, ik kan dat niet zien," dacht Lize. "Waarom niet de geit van den
kreupelen timmerman naast mij, die verdient het, die heeft door eigen
schuld zijn been gebroken, toen hij te veel gedronken had. Wacht,
ik schuif den wijzer één nummer verder." Pas had Lize den wijzer
verschoven, of de klok begon zoo te brommen en te ratelen, dat ze
verschrikt wegvloog. Bijna was ze over de beenen van het mannetje
gevallen--zeker had ze er tegen gestooten en hem misschien wakker
gemaakt, en doodsangstig, wat er nu gebeuren zou, verstopte ze zich
in een donker hoekje in de kamer.

Maar--het mannetje _was_ wakker geworden, en hij wist haar wel te
vinden ook. Hij zei geen woord, maar nam haar bij de hand en plaatste
haar recht voor de klok. En wat zag ze nu? Niet haar eigen stal met
de zieke geit; maar ze zag regelrecht in de kamer van den kreupelen
timmerman. Daar was de heele huishouding bij elkaar tot de eenige geit
toe. Sinds de timmerman zijn been gebroken had, kon hij niet meer aan
't werk gaan. Wel verdiende hij een beetje met korven vlechten; maar
dat was niet zooveel, dat ze een huisje met een kleinen stal konden
bewonen. Een treurig troepje leek het in die armoedige kamer. De
timmerman zat met het hoofd in beide handen te zuchten. De vrouw
veegde met haar boezelaar telkens stilletjes een' traan weg, en twee
kleine kinderen trokken haar aan den rok en riepen: "Toe, Moeder,
geef ons nu pap!"--"Stil toch!" riep de vader verdrietig. Maar
de kinderen keken de Moeder vragend aan. Eindelijk zei de moeder:
"Ik heb immers geene melk, om pap te koken. Je weet, dat de geit
ziek is en nu geene melk geeft. Straks komen groote broer en zus;
die brengen geld mee, om brood te koopen."

Nu ging de deur open, en de grootere kinderen kwamen binnen. Ze hadden
den geheelen dag met boschbessen geloopen. Ze waren doodmoe en hadden
honger ook. De eerste vraag was: "Is de pap klaar, Moeder?" Toen begon
de moeder te schreien. En de Vader vroeg: "Waar is het geld?" Toen de
kinderen het geld gegeven hadden, zuchtte hij: "Is dat alles? Dat heb
ik noodig, om wilgeteenen voor de korven te koopen. Voor brood blijft
er niets over."--"Maar, Vader," riep de moeder, "de kinderen kunnen
toch niet verhongeren, ze moeten toch eten hebben!"--"Dan moeten ze
maar wachten, tot de geit weer beter is," zei de vader. "Wie weet,
of die wel ooit weer beter wordt," zuchtte de moeder.--

Toen Lize dat alles gezien had, deed ze de handen voor de oogen. Ze kon
zooveel ellende niet meer zien. "O," riep ze, "draai den wijzer weer
op mijn nummer, dat de geit van die arme menschen blijft leven."--Daar
sloeg op eens de deur voor de klok dicht. "Kom morgennacht om twaalf
uur terug," zei het mannetje, en hij bracht haar aan de hand buiten
zijn huisje.

Lize ging weer naar huis. De geit riep vroolijk: bè, bè! toen ze de
deur open draaide. Maar 't was, of ze geen plezier in de beterschap
van het dier had. Ze zag den geheelen tijd de armoedige kamer van
den timmerman met al de ongelukkige stumpers van menschen. 's Nachts
droomde ze er van. Hoe zou het er nu wezen? dacht ze 's morgens bij 't
opstaan. Zouden de kinderen nu al eten gehad hebben? Het hart klopte
haar van angst, dat de kleintjes nog van honger zouden schreien. Ze
kon de boterham niet door de keel krijgen, en voor ze recht wist,
wat ze deed, had ze brood en boter in een mandje gepakt en stond ze
voor de deur van den timmerman.

Toen ze binnenkwam, zett'en allen groote oogen op. Was dat de
buurvrouw, die tegen niemand van hen ooit een woord zei? Lize schaamde
zich over de verbaasde gezichten. Maar de kleintjes droogden de tranen
en hapten al gauw in eene lekkere boterham, en de moeder keek haar
zoo dankbaar aan, dat er van binnen in Lize iets trilde. Ze kreeg
zoo'n heerlijk gevoel, als ze nog nooit in haar leven gehad had. "Als
je soms uit werken wilt gaan," zei ze, "stuur de kleine kinderen dan
maar bij mij. Ik zal wel op hen passen, en ze kunnen ook wel bij mij
eten." De arme vrouw drukte haar vol dankbaarheid de hand.

Toen stond Lize weer op straat. In huis zag ze den geheelen dag de
dankbare gezichten voor zich. Ze vergat zich aan allerlei kleinigheden
te ergeren, zooals ze gewoonlijk deed. Zoo werd het avond. Maar
hoe later het werd, hoe meer Lize's prettig gevoel verdween. Toen ze
eindelijk den weg op ging naar het kleine mannetje, zuchtte en klaagde
ze, dat ze nu zichzelf in 't ongeluk moest brengen. Haar geit was zoo'n
prachtig dier! Hoeveel guldens had ze er niet voor gegeven! Niet, dat
ze de geit van de arme timmermansfamilie er voor wou laten sterven;
maar daar had je nu bijvoorbeeld den hond van den overbuurman: 't was
toch beter, dat die stierf dan eene geit. 't Was waar, hij leidde
wel zijn blinden baas langs de straat; maar dat kon een kleinere
hond ook wel doen. En dat was nog wel zoo goed voor den buurman;
want een kleine hond eet lang niet zooveel als een groote. En dan,
het beest kefte altijd zoo tegen haar, als de blinde haar tuintje
langs kwam en zij buiten stond. Daarom alleen kocht ze nooit iets,
als de oude man met koopwaar aan de deur kwam.

Toen ze nu met middernacht voor de geluksklok stond, schoof ze vlug den
zwarten wijzer naar 't huisje aan den overbuurman. Weer begon de klok
te ratelen en te brommen van geweld, en, al wist Lize ook vooruit, wat
er gebeuren zou, toch liep ze weer verschrikt achteruit. Maar weer nam
de kleine klokkenmaker haar bij de hand en plaatste haar voor de klok.

Door de hel verlichte wijzerplaat zag ze nu in het kamertje van
den blinden overbuurman. Die zat bij eene tafel en nam juist zijn
middagmaal. Nu schepte hij wat op een bord voor Karo. Nu riep hij
den hond. Maar Karo draaide den kop op zij; hij had geen' lust
in eten. Treurig keek hij zijn' baas aan. Dat zag de blinde baas
niet, maar wel hoorde hij, dat het dier, anders altijd zoo blij met
zijn eten, niet at. "Hoe is het Karo? Wat scheelt er aan? Wil je
dan een lekker hapje van den baas?" Maar Karo wou ook geen lekker
hapje. Langzaam kroop hij naar den ouden man en legde den kop op
zijne knie. De blinde man tastte nu naar den neus van het dier, en
toen hij voelde, hoe brandend droog die was, was ook zijn eetlust
voorbij: hij schoof zijn bord op zij.

Toen stond hij op en ging tastend langs den wand naar zijn bed--de
hond kroop langzaam achter hem aan. Hij nam zijn hoofdkussen van
het bed en legde het op den vloer. "Kom, hier, Karo! beste hond,
ga maar koesten." De hond kroop op het kussen en likte hem de
handen. De tong was droog en heet. "O, Karo," zuchtte de blinde,
"word mij niet ziek. Laat mij niet alleen, ik heb mij zoo aan je
gehecht, ik zou nooit, nooit een anderen hond kunnen nemen!" De hond
kwispelde lusteloos met den staart; maar toen de oude man weer in
zijn' stoel ging zitten, kroop hij achter hem aan en ging weer aan
zijne voeten liggen.

Toen Lize dat zag zei ze: "Zoo'n hond heeft toch ook waarde! wat een
trouw beest is het! Neen, dan zou Meesters poes nog eerder gemist
kunnen worden."--"Bedenk je goed," zei het mannetje, "meer dan drie
keer durf ik je tenminste niet bij de klok laten. Morgen is het dus
de laatste maal. Daarom raad ik je, ga morgen eerst eens bij den
meester kijken, of de poes daar wel zoo best gemist kan worden, als
je meent, anders krijg je misschien weer berouw."--"Ja, dat is goed,
dat zal ik doen," zei Lize, en zuchtende ging ze naar huis.

Nu zag ze weer aanhoudend den blinden overbuur met zijn zieken hond
voor zich. 's Morgens was haar eerste gedachte, hoe het er wel mee
wezen zou. Ze was er zoo vol van, dat ze geen' tijd had, aan zich zelf
en haar eigen verdriet of plezier te denken. Op 't laatst kon ze 't in
huis niet langer uithouden. Ze had den blinde met zijn' hond nog niet
zien loopen, ze had den hond nog geen eenen keer hooren blaffen. Ze
zou er maar eens heengaan. Wacht--ze had vleesch op schotel, dat zou
ze voor den armen man meenemen. Misschien, dat de arme zieke hond er
ook een stukje van lustte.

Ze stapte naar den overkant. "Zoo, buurman," zei ze, "ik kom eens naar
je kijken, 'k Zag je niet met den hond de deur uitkomen van morgen,
hoe komt dat zoo?"--"Och," zei de blinde, "is de juffrouw van hierover
daar? Dat is hartelijk. Zie, ik heb altijd wel tegen de menschen
gezegd: och, de juffrouw zal wel beter wezen, dan ze lijkt." Lize
kleurde verschrikkelijk en was maar blij, dat haar buurman het niet
zag. "Och," zei de blinde verder, "ik kan niet uitgaan, mijn trouwe
leidsman is ziek. Kijk hij eens lusteloos neerliggen."

Lize keek naar den hond, en ze verbeeldde zich dat het dier haar
verwijtend in de oogen zag: alsof hij zeggen wou: waarom heb je mij
zoo ziek gemaakt! "Ik heb wat vleesch voor je meegebracht, buurman,"
zei ze. "Probeer eens, of de hond daar ook een stukje van lust." De
blinde hield den hond een stukje toe, maar niet eens in vleesch had
het arme beest trek.

Zijn baas zuchtte. "Och, Juffrouw," zei hij, "als ik dat beest
moest missen, zou ik mij geen' raad weten. Geen mensch is zoo lief
en hartelijk voor mij, als dat stomme dier. Hij verstaat alles,
wil U wel gelooven ...." "Ik geloof, dat er iemand bij mijne deur
is," zei Lize. "Dag, buurman! ik kom wel eens weer kijken!" Ze kon
niet langer aanhooren, wat de blinde man zei. "Mijne schuld! mijne
schuld!" dacht ze aanhoudend. "O, je moest ook eens weten, wie je
zoo ongelukkig gemaakt heeft!"

Nu was het bijna een geluk, dat 's middags de kinderen van den
timmerman bij haar kwamen. Die babbelden zoo aardig en speelden
zoo lief, dat Lize er wel naar luisteren en naar kijken moest, en
daardoor vergat ze voor eene poos haar verdriet. Lize had nog nooit
geweten, dat kinderen zoo aardig kunnen zijn. En toen de kleintjes
zoo dankbaar waren voor alles, wat ze kregen en zoo gelukkig, dat ze
ook wel eens voor het huis in het tuintje mochten spelen, dacht Lize,
dat het toch ook wel aardig was, anderen plezier te doen. De menschen,
die voorbij kwamen, stieten elkaar aan en zeiden: "Kijk die eens!" en
voor 't eerst riepen ze Lize een vriendelijk: "Dag, Juffrouw!" toe.

Toen de kleintjes weer naar huis waren, dacht Lize: "Nu wordt het
tijd om naar Meester te gaan." Vóórdat ze weer naar de klok ging,
moest ze immers weten, hoe het daar was, en of het nu zoo erg zou
zijn, als ze daar de poes eens moesten missen. Lize wist niet veel
van de meestersfamilie; alleen had ze wel eens gehoord, dat ze maar
één kind hadden, dat niet sterk was. Ze was een beetje verlegen,
wat ze zou zeggen, omdat ze er nog nooit geweest was.

Toen ze bij 't huis kwam, stond de vrouw van den meester in de deur. Ze
riep: "Poes, Poes! Mies! Mies!" Dat trof nu al heel raar. Lize bleef
staan en vroeg: "Is uwe poes weggeloopen?"--"Ja," zei de meestersvrouw,
"en 't kleine meisje heeft zoo'n verlangen naar het dier."--"Hoe is het
met uw klein meisje?" vroeg Lize. "Niet zoo heel best," zei de vrouw,
"ze ligt weer te bed. Wil U niet eens binnen komen, dan kunt U haar
eens zien."

Lize ging mee naar binnen. Daar zat het kleine meisje overeind in
haar bedje. Haar gezichtje was bleek met brandend roode plekken. Ze
keek verlangend naar de deur en zag de moeder met hare groote blauwe
oogen vragend aan. "Wacht een poosje, Marietje," zei de moeder, "er
is visite. Poes zal zóó wel komen." Een oogenblikje hield het kind
zich stil, maar ze bleef naar de deur kijken, alsof het dier door de
reet binnen kon komen. Eindelijk klaagde ze: "Komt niet!" De moeder
bracht haar eene pop, maar Marietje wou niets van de pop weten. "Kom,"
zei de moeder, "ga dan maar slapen, Poes zal straks wel komen." Het
kind ging gehoorzaam liggen. Maar onder het praten door hoorde Lize
haar zachtjes schreien.

Daar op eens hoorde Lize een vroolijk lachen. Verwonderd zag ze naar
het bedje van 't kind. Daar zat het met schitterende oogjes overeind en
liefkoosde eene groote, mooie, grijze kat. Zonder dat de moeder of Lize
iets gemerkt hadden, was poes door een open raam binnen gekomen. "Mijn
lieve, lieve Poeke," riep het kind, "mag niet weer weggaan!"--"O,"
zei de moeder, "dat kind is dol op de poes. Wat haar ook scheelt,
bij Poes kan ze altijd troost vinden."

Lize wist genoeg. Ze maakte maar, dat ze zoo gauw mogelijk
wegkwam. Toen het avond was, stapte Lize dapper naar de klok en draaide
den zwarten wijzer weer naar haar eigen huisnummer. Nu ratelde de klok
niet; maar Lize verbeeldde zich, dat ze een tevreden gebrom hoorde. De
oude klokkenmaker drukte haar hartelijk de hand, maar zei geen woord.

Toen Lize weer buiten kwam, scheen de maan. Het geheele dorp was in
rust, en de huizen leken in den maneschijn zoo vredig en stil. Lize
had het dorpje nog nooit zoo mooi gevonden. 't Was, of ze 't nu voor
't eerst lief had met al de menschen, die er in woonden. Toen ze
in huis kwam, ging ze dadelijk met eene lantaarn naar den stal. Ja,
daar lag haar lieve geit lusteloos en ellendig: doodziek. Ze gaf het
dier een bos versch stroo, om op te liggen en een' bak vol schoon
water. "Arm geitje," zei ze, "dat is alles, wat ik voor je kan doen op
't oogenblik. Morgen wil ik den veearts roepen. Misschien, dat die
nog iets kan geven, dat je goed doet." Maar toen Lize den volgenden
morgen in den stal kwam, was de geit dood. De tranen sprongen haar
uit de oogen, maar toch zei ze: "'t Is zoo het beste."

Toen Lize nog aan 't ontbijt zat, hoorde ze op eens een vroolijk
geblaf. Ze liep in het tuintje voor 't huis. Daar zag ze haar
overbuurman met zijn trouwen Karo. "Zoo, buurman," riep ze, "al zoo
vroeg op 't pad?"--"Ja," antwoordde de blinde, "ik kon 't van plezier
niet langer in huis uithouden. Ik ben zoo gelukkig: mijn Karo is
heelemaal weer beter!"--"Och, daar ben ik blij om," zei Lize, "je kon
hem ook zoo slecht missen. Van nacht is mijne geit gestorven."--"Och,
Juffrouw," zei de blinde, "wat spijt me dat! Als ik denk, dat Karo
nu dood had kunnen zijn! Hoe jammer toch van uwe geit!"

Na een poosje kwam de vrouw van den timmerman. Ze had gehoord,
dat de geit van juffrouw Lize dood was, dat vond ze toch zoo
verschrikkelijk! "Zoo'n beste, melkgevende geit!"--"Ja," zei Lize,
"'t is naar, maar 't is toch nog maar een geluk, dat het jullie geit
niet is. Ik kan me er beter zonder redden."--"Hoe lief van U, dat
te zeggen," zei de vrouw van den timmerman. Lize kleurde weer, toen
ze zoo geprezen werd. Ze was er nog niet aan gewend, maar toch--o,
het gaf haar zoo'n gelukkig gevoel, dat ze iets goeds gedaan had.

's Middags kwam de vrouw van den meester met kleine Marietje aan
de hand. Die had ook al van het ongeluk gehoord en bracht nu een'
pot met vette melk. "Ik dacht," zei de meestersvrouw, "nu U geene
melk van de geit kon krijgen...,"--"Dat is aardig," zei Lize. "Is
Marietje weer wat beter? Kijk, ik zou er nog wel meer dan eene geit
voor willen missen, als die eerst eens weer mooie roode wangetjes
had." Toen greep de meestersvrouw Lize bij de handen en keek ze haar
zoo dankbaar in de oogen. 't Was, of die twee elkaar voor altijd
trouwe vriendschap beloofden.

Voort ging de tijd. In alle huizen ging de gewone klok van uur tot
uur regelmatig de wijzerplaat rond; maar de geluksklok ging haar eigen
weg. Dan kwam het ongeluk in 't eene, dan in 't andere huis. Als Lize
hoorde, dat er hier of daar ellende in een huis was, zag ze in hare
gedachten den zwarten wijzer op het nummer van dat huis staan. Dan ging
ze er heen, om te troosten of hulp te brengen, zooveel ze kon. Nooit
dacht ze er weer aan, zelf naar de geluksklok te gaan. Zooals het
geluksuurwerk ging, zoo zou het wel het best zijn, begreep ze.

Eens vroeg de vrouw van den meester haar: "Zeg me toch eens, hoe het
zoo gekomen is, dat je zoo veranderd bent. Vroeger hield niemand van
je, nu hebben groot en klein je lief."

Dat was eene lastige vraag. Lize mocht niet van haar bezoek aan het
mannetje en de geluksklok vertellen.

"Och," zei ze, "ik heb eindelijk begrepen, dat een ander wel eens
beter, of liever, of ongelukkiger kon zijn dan ik zelf. Toen heb
ik geprobeerd voor een ander te leven. En toen begreep ik ook, wat
mijne juffrouw op school altijd zei: 'De liefde is als de echo, die
ongeroepen stom blijft.' Ik heb nu geroepen, en het geluid kwam terug:
ik heb liefde gegeven en liefde ook ontvangen, en nog nooit in mijn
leven ben ik zoo gelukkig geweest."

Dat is de geschiedenis van de geluksklok, die Lize van hare zelfzucht
genas en haar gelukkig maakte.






End of the Project Gutenberg EBook of Zonnestralen in School en Huis, by 
Henr. Dietz and Kath. Leopold

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK ZONNESTRALEN IN SCHOOL EN HUIS ***

***** This file should be named 18429-8.txt or 18429-8.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
        http://www.gutenberg.org/1/8/4/2/18429/

Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/


Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research.  They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.



*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://gutenberg.org/license).


Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works

1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement.  See
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works.  See paragraph 1.E below.

1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States.  If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
a constant state of change.  If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
     must be paid within 60 days following each date on which you
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
     address specified in Section 4, "Information about donations to
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
     License.  You must require such a user to return or
     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
     and discontinue all use of and all access to other copies of
     Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
     of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
     distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from.  If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation.  The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund.  If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.


Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.


Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations.  Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at http://pglaf.org

For additional contact information:
     Dr. Gregory B. Newby
     Chief Executive and Director
     gbnewby@pglaf.org


Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements.  We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance.  To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate


Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.


Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.


Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

     http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.